Zal Kabinetsformateur opdracht
aan Koningin teruggeven?
PLAN-RADFORD PLAATST V.S.
VOOR EEN MOEILIJKE KEUZE
WEERBERICHT
Beslissend stadium aangebroken
Eenzijdig rekenen met grote
oorlog maakt ingrijpen bij
kleinere conflicten moeilijk
Wagtmans bijna in gele trui
Parijs kregelig over Nehroe's
bemiddeling inzake Algerije
95ste jaargang
VRIJDAG 20 JULI 1956
No. 28887
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.— per kwartaal; f2.35 per maand: f055 per week
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Drees of Romme.
Zal P.v.cl.A. thans in de oppositie gaan?
(Van onze parlementaire redacteur).
De Kabinetsformatie verkeert in een kritiek stadium. Praten over het
regeringsprogram, zoals de KVP wil, doet dr. Drees niet meer. Aan zijn rede
lijkheid is tenslotte, na meer dan een maand confereren, een grens. De partijen
moeten nu maar beslissen of zij op grond van het na overleg tot stand gekomen
globale regeringsprogram en de door dr. Drees voorgestelde zetelverdeling
in het Kabinet, met hem als minister-president in zee willen gaan of niet. Zo
niet, dan mag men voor hem een ander kiezen als Kabinetsformateur.
Aanbod was geen oplossing
Om na de scherpe verkiezingsstrijd
met de KVP tot een akkoord te komen
had dr. Drees aan prof. Romme het
aanbod gedaan in het nieuwe Kabinet
plaatsvervangend minister-president te
worden, zodat de verkiezingsleuze ..Drees
of Romme'" in de praktijk zou zijn ge
worden „Drees en Romme".
Dit aanbod is echter niet de oplossing
gebleken om tot overeenstemming te ko
men. De KVP verlangt méér. Een bij
zondere moeilijkheid schuilt in het feit.
dat de KVP thans 6 ministerszetels be
zet (tegenover de PvdA 5. ofschoon bei
de partijen in 1952 met 30 Kamerzetels
uit de verkiezingsstrijd waren gekomen).
Nu de PvdA in de nieuwe Kamer 34 ze
tels bezet en de KVP 33. wil dr. Drees in
het nieuwe Kabinet zowel de KVP als
de PvdA 5 ministerszetels toekennen.
Dat betekent, dat de KVP dus een
ministersportefeuille minder krijgt. Het
is een moeilijke keuze voor de KVP een
bepaalde portefeuille op te geven, vooral
omdat ze bij de verkiezingen drie Ka
merzetels heeft gewonnen en de katho
lieke aanhang dus ook verwacht, dat de
positie van de KVP eer wordt versterkt
dan verzwakt.
Met begrip voor die moeilijkheid heeft
dr. Drees deze week aan prof. Romme
de portefeuille van Binnenlandse Za
ken aangeboden, waardoor hg tevens
plaatsvervangend minister-president
zou kunnen worden.
In de politieke kwaliteit van de perso
nen zou daarmede de positie van de
KVP in het Kabinet zeker zfjn ver
sterkt.
Het is niet alleen van belang welke ze
tels de KVP bezet, maar ook wiè de
personen zijn. Ten opzichte van prof.
Romme zou de KVP dan kunnen re
deneren: „Het geeft niet of er wat on
zekerheid is over het program, want
Romme zit er zelf bij".
Wat wil de K.V.P.?
Het aanbod van dr. Drees is echter
niet voldoende geweest. De KVP schijnt
te menen, dat er meer winst te behalen
moet zijn, zij het ten koste van de AR.
die bij de verkiezingen twee Kamerzetels
hebben verloren en daarom hun eisen
zullen moeten matigen. Maar KVP en
AR zijn bondgenoten in de strijd tegen
de doorbraak van de PvdA.
De KVP kan dus niet openlijk de AR
afbreuk doen. Toch zou de KVP zeer
prijs stellen op de zetel van Economi
sche Zaken, waarop thans de AR-minis-
ter Zijlstra zit en in dat geval kan het
de KVP niet schelen of er een apart mi
nisterie voor de PBO komt. Maar als
prof. Zijlstra. die niet dweept met de
PBO. op Economische Zaken blijft zit
ten. dan verlangt de KVP wel een apart
ministerie voor de PBO en bezitsvor
ming. waaraan bovendien het toezicht
over lonen en prijzen zou moeten worden
toevertrouwd, thans ressorterende onder
Economische Zaken. Er valt misschien
voor de KVP dus nog iets te bereiken.
Maar openlijk kan de KVP deze eisen
tegenover de AR niet stellen. Daarom
heeft prof. Romme aan dr. Drees voor
de KVP de portefeuille van Financiën
gevraagd, wetende dat het uitgesloten is,
dat de PvdA. na de grote verkiezings
winst. bereid zou zijn deze belangrijke
zetel in het Kabinet af te staan, waar
door haar positie bepaald zwakker zou
worden.
In de stukken over de Kabinetsforma
tie, die worden toegezonden aan de
Koningin en vervolgens in handen ko
men van een eventuele opvolger van
de Kabinetsformateur, wordt dus vast
gelegd, dat de KVP om de portefeuille
van Financiën heeft gevraagd, zodat
het later als toegeeflijkheid zou moe
ten worden beschouwd, indien de KVP
- vanwege de weigering van de PvdA
om Financiën af te staan - genoegen
zou nemen met Economische Zaken,
resp. een versterkt, apart ministerie
voor de Bedrijfsorganisatie.
Om die kans voor de KVP te scheppen
zal er echter eerst een andere forma
teur moeten komen, en zal de Kabi
netsformatie langzamerhand in een
schijnbaar onoplosbaar stadium moe
ten zijn geraakt. Vier jaar geleden
heeft de KVP op die manier ook een
extra ministerszetel in de wacht ge
sleept.
Slot op pag. 2
Dr. Drees verwacht
geen resultaat
(Van onze parlementaire
redacteur)
Vanmorgen om 11 uur heeft de
Kabinetsformateur een onderhoud
gehad met prof. Zijlstra, de frac
tieleider van de A.R. partij. Hij
heeft hem uiteraard, evenals de
andere fractie-voorzitters, mede
deling gedaan van de inhoud van
de K.V.P.-brief met de bezwaren
tegen het regeringsprogram, zo
dat er eigenlijk niet meer ernstig
is gesproken over de zetelverde
ling.
Door de brief van de K.V.P.-
fractie is naar de mening van dr.
Drees het bereiken van een resul
taat nauwelijks meer mogelijk.
Men verwacht daarom dat dr.
Drees nog vandaag zijn formatie-
poging zal staken en aan de
Koningin zal verzoeken van de
opdracht tot het formeren van
een Kabinet te worden ontheven.
(Van onze correspondent in Washington)
Het plan van admiraal Radford om het leger der Ver. Staten met 800.000
man te verminderen (40 procent van dat leger dient over zee: vqf divisies
in Europa, twee in Korea en een in Japan) heeft de gemoederen ten zeerste
in beweging gebracht.
De stafchefs van leger, luchtmacht en marine, resp. generaal Taylor, gene
raal Twining en admiraal Burki, toonden zich in hoge mate verontrust over
deze plannen van het hoofd van hun college, en de politiek-civiele autoritei
ten in het Pentagon (Departement van Defensie) hebben getracht olie op de
golven te gieten door te verklaren, dat men deze zaak in ieder geval zou
laten rusten tot na de verkiezingen in november. Radford zelf voegde er aan
toe, dat er nog slechts vóórstudies aan de gang zijn.
Intussen is het misschien wel goed, dat het onderhavige verschil van
inzicht openbaar is geworden. Amerika ziet zich namelijk in deze periode voor
een ernstig dilemma geplaatst en het heeft zijn voordelen, dat ook het grote
publiek zich hierop bezint.
Radfords opponenten willen dan ook
een beter uit gebalanceerde krijgsmacht
dan de (voorlopige) plannen van Ame-
rika's stafchef schijnen in te houden.
In het kort luidt het dilemma dus
als volgt: moet Amerika zich vrijwel
uitsluitend toeleggen op een super-oor
log, of moet het er rekening mee hou
den. dat beperkte oorlogen nog altijd
belangrijk kunnen zijn en het ingrijpen
waard?
De beslissing inzake dat dilemma is
inmiddels uitgesteld tot na de verkie
zingen en zowel de Amerikaanse- als
de wereldopinie heeft tijd en gelegen
heid gekregen om zich op dit probleem
te bezinnen en eventueel invloed daar
op uit te oefenen.
Mannen van Pellenaars in de aanval
Nauwelijks heeft de karavaan van de Tour de France de Pyreneeën achter
de rug of de Nederlandse ploeg is weer ten aan val getrokken. En hoe
Drie oranjetruien maakten deel uit van een kopgroep van achttien man,
die bij de finish te Montpellier ruim zeventien minuten voorsprong had op
het peloton, waarin alle „groten" zaten.
Die drie Nederlanders waren Daan de Groot, Wout Wagtmans en de jon
ge Leo van der Pluym.
In de eindsprint op de baan te Mont
pellier werd Hassenforder winnaar,
maar Daan de Groot en Wout Wagt
mans eindigden respectievelijk op de
tweede en derde plaats. Daarmee won
nen zij niet alleen het dagklassement
van de ploegen, maar verbeterden zij
ook hun posities in de algemene rang
schikking aanzienlijk. Wout Wagtmans
werd tweede in het algemeen klasse
ment en Daan de Groot klom op naar
de tiende plaatsBovendien legde
de oranjeploeg beslag op de tweede
plaats in de algemene rangschikking van
de ploegen en gaat nu een ernstige be
dreiging vormen voor de Belgen. In deze
etappe sleepten Wagtmans c.s. f. 3600
m de wacht, waarmee de verdiensten
van de ploeg in deze Ronde al zijn op
gelopen tot bijna 20000 gulden.
Voor de reportages zie men de sport
pagina.
WAGTMANS
Opklaringen
De Bilt verwacht tot zaterdagavond:
Wisselend bewolkt met voornamelijk in
het zuidoosten van het land nog enkele
verspreid voorkomende buien. Zwakke
tot matige wind tussen oost en noord.
Dezelfde of iets hogere middagtempe-
raturen. (Opgemaakt te 11.15 uur)
21 JULI
Zon op: 4.47 uur; onder: 20.48 uur.
Maan op: 19.42 uur; onder: 3.30 uur.
Hoogwater te Katwijk te 2.23 en 14.50
uur.
Dit nummer bestaat uit 14 pagina's
Zware overstroming
in Neder-Saksen
In de gebieden van Fallingsostel en
Verden (Neder-Saksen) is donderdag
middag de noodtoestand afgekondigd,
daar de sterk gezwollen rivier de Aller
de dijken op verscheidene plaatsen
heeft doorbroken. Vele dorpen staan
reeds onder water en zijn door het wa
ter ingesloten. Reddingsploegen van de
„technische hulpdienst" hebben zich
naar de getroffen gebieden begeven en
trachten het vee te redden en de bressen
met zakken zand te dichten.
Omroepwagens van de politie rijden
door de dorpen en houden de bevolking
op de hoogte van de waterstand, waar
van het hoogtepunt naar verwachting
pas heden- vrijdagochtend, zou worden
bereikt.
Men schat dat de schade alleen al in
het gebied rondom Detmold (Oostelijk
Westfalen) een 23 miljoen gulden be
loopt.
Atoom - neerslag bij-
explosie kan sterk
beperkt worden
Het is mogelijk gebleken de gevaar
lijke radio-actieve neerslag van atomi-
sche ontploffingen te beperken, aldus
heeft de voorzitter van de Amerikaanse
Commissie voor Atoomenergie, Lewis
Strauss, donderdagavond medegedeeld.
Strauss verklaarde, dat het bij recente
atoomproeven in de Stille Oceaan beter
gelukt is de uitwerking in de onmiddel
lijke omgeving van een doel te vergro
ten en de afstand, waarop radio-actieve
neerslag kan vallen, te verkleinen. Hij
voegde er aan toe: „Zo hebben de recen
te proeven niet alleen uit militair oog
punt veel belangrijke dingen aan het
licht gebracht, maar ook uit een alge
meen menselijk. Wij zijn ervan over
tuigd. dat neerslag, die voor een groot
gebied gevaar oplevert, niet een nood
zakelijk verschijnsel is bij het gebruik
van zware atomische wapens".
Soekarno naar Oostenrijk
President Soekarno zal in september
een staatsbezoek brengen aan Oosten
rijk.
Soekarno zal 25 augustus uit Djakar
ta vertrekken voor een reis naar de Sov
jet-Unie en de Chinese Volksrepubliek.
Na zijn bezoek aan Moskou, zal hij
Joego-Slavië en Oostenrijk bezoeken, al
vorens door te reizen naar Peking.
Alleen strijdmacht
in fort Amerika
Wat is dit dilemma, dat in het jongste
Pentagon-conflict tot uitdrukking
komt? Niets minder dan dit: admiraal
Radford zou net overgrote deel van de
strijdkrachten willen stationeren bin
nen het „fort Amerika". In Europa
zouden slechts „symbolische legerafde
lingen" overblijven en ook de vliegtuig-
bases, die Amerika buiten het eigen
territoir bezit, zouden geleidelijk minder
belangrijk worden. Omstreeks 1960 zou
men namelijk over voldoende lange-af-
stands bommenwerpers (B 52) beschik
ken om de vijand van Amerika uit te
kunnen bestrijden en bovendien breekt
langzamerhand de tijd aan. dat men
met intercontinentale projectielen kan
gaan werken. Er zit een zekere logica
in het plan, dat aan Radford wordt
toegeschreven- een oorlog op grote
schaal (een afgrijselijke strijd uiter
aard) zou zeer kostbare apparaten ver
eisen. doch ter bediening slechts een be
trekkelijk gering aantal manschappen.
Voor een leger zou, in het beginstadium
althans, weinig te doen zijn en of er
na het beginstadium nog iets anders
zou komen, wordt door velen betwij
feld
Kans voor Moskou
Toch ontbreekt er het een en ander
aan deze hardvochtige logica: sedert
de top-conferentie van Genève heeft
men de indruk, dat de Sovjet-Unie,
noch Amerika een oorlog op grote
schaal met atoomwapenen zou willen
ontketenen. Aan beide zijden ziet men
in, dat zulk een strijd voor beide par
tijen. en zelfs voor de gehele wereld,
een catastrofe zou kunnen betekenen.
Daarmede is agressiviteit evenwel de
wereld nog niet uit.
Communistisch China zou Quemoy
en Matsoe kunnen aanvallen, in Korea
en Indo-Chir.a zou de strijd opnieuw
kunnen beginnen, in het oostelijk bek
ken van de Middellandse Zee kunnen
Israël en de Arabische staten, al dan
niet onder regie van Moskou, slaags
raken. enz. enz
De tegenstanders van Radford rede
neren nu aldus: zou Amerika zich te
zeer gaan toeleggen op de super-oorlog
(die men niet wenst en op dit moment
eigenlijk ooi» niet verwacht), dan zou
men zichzelf de kans ontnemen om in
te grijpen in kleinere conflicten, waar
nog betrekkelijk conventionele wapenen
in worden gebruikt. Op die manier zou
de Sovjet-Unie de kans krijgen haar
invloedsfeer uit te breiden. Amerika
kan natuurlijk wel dreigen met „zwaar
geschut" in zulke gevallen, maar dat I Gisteren is in Haarlem de
S'I 'jmenveger .Meppel" te water ge-
durft te gebruiken....
V.S. verwerpen met
nadruk Russische
beschuldiging
De regering van de Verenigde Staten
heeft donderdag met nadruk de Sovjet-
russische beschuldiging verworpen, vol
gens welke Amerikaanse bommenwer
pers in het begin van deze maand het
luchtruim boven de Sovjet-Unie hebben
geschonden.
De antwoordnota, overhandigd aan
de Sovjet-russische ambassadeur in
Washington, verklaarde: „Een diep
gaand onderzoek heeft aangetoond, dat
geen enkel Amerikaans vliegtuig op de
genoemde tijd zover van zijn vliegplan
kan zijn afgeweken".
De nota van Moskou gewaagde van
de vooropgezette bedoelingen om de
verbetering van de internationale be
trekkingen te belemmeren. De ge
wraakte vluchten zouden zijn gemaakt
op bevel van generaal Nathan Twining,
de stafchef van de Amerikaanse lucht
macht, na diens recente bezoek aan de
Sovjet-Unie.
De Amerikaanse nota verklaart, dat
bovenstaande opmerkingen, „die zowel
niet ter zake dienen als ongerechtvaar
digd zijn, juist zelf de verbetering van
de internationale betrekkingen belem
meren".
Ook in mei hebben de Verenigde Sta
ten een Russisch protest verworpen
tegen schendingen van het Sovjet-
russische luchtruim in het noordelijk
deel van de Stille Oceaan.
Vrouw viel uit raam
Een 59-jarige bewoonster van een
perceel aan de Vetterstraat te Amster
dam is gistermiddag tijdens het ramen
zemen van de eerste verdieping geval
len. Zij is ter plaatse overleden.
In South Carolina (V.S.) heeft
zich enige tijd geleden een drama
afgespeeldwaarbij zes marine-
recruten de dood vonden door het
uitvoeren van strafcommando's.
Deze foto toont sergeant Matthews
C. McKeon (in uniformdie ver
antwoordelijk wordt gesteld voor
het gebeuren en zich voor de rech
ter moet verantwoorden, in gesprek
met zijn verdedigers.
(Ingez. Med.-Adv.)
EN NU met VAKANTIE
Eerst een dames- of kinder-
LASTEX
BADKOSTUUM
Effen en gebloemd
vanaf
Keuze uit 20 modellen.
HAARLEMMERSTRAAT
172 - 174 - 179
HERENSTRAAT 9
MIDZABONNEN
voor onze cliënten.
Drie redenen waarom Frankrijk op dit
ogenblik geen „goede dienstenwenst
Het bezoek van Pandit Nehroe aan Parijs is geen onverdeeld succes ge
weest. Met alle eerbied welke men algemeen voor de Indiase staatsman gevoelt
had men hier toch liever gezien, dat hij zich buiten de Franse zaken zou heb
ben gehouden. Want dat de werkelijke opzet van zijn visite een aanbieding
van goede diensten is geweest met betrekking tot het Algerijnse conflict
wordt algemeen wel aangenomen, vooral omdat Nehroe in Brioni. in Joego
Slavië, waar hij de gast van Tito zal zijn, ook kolonel Nasser van Egypte zal
ontmoeten alsmede verschillende Algerijnse leiders, die zich nu eveneens naar
deze zomerresidentie van de Joege Slavische maarschalk begeven hebben.
Bijzonder eerbetoon, maar
geen hartelijk commentaar
Nehroe heeft de Fransen het vuur
wel na aan de schenen gelegd met zijn
bemiddelingsplan, waarvan de grote lij
nen al wel bekend waren (erkenning
van Frankrijks historische positie in
Noord-Afrika en van de Algerijnse
laten. Rechts op de foto de mijnen
veger „Steenwijk" die des ochtends
aan de Kon. Marine werd over
gedragen.
„persoonlijkheid") en dat in beginsel
niet eens zo veel afweek van de denk
beelden, die premier Mollet zelf voor
de geest moeten zweven. Waarom de
regering dan niet op Nehroe's aanbie
dingen is ingegaan? Ten eerste omdat,
als opgemerkt. Frankrijk officieel de
Algerijnse kwestie nog altijd als een
binnenlandse aangelegenheid wil be-,
schouwen en in de tweede plaats, om
dat men vooral in de rechtse kringen
de pacificatie nog niet ver genoeg ge
vorderd acht en er eerst ook nog ver
kiezingen zouden moeten worden ge
houden En in de derde, maar zeker niet
in de laatste plaats, omdat men er in
Parijs lang niet zieker van is, dat Neh
roe niet ook uit naam van anderen zou
zijn opgetreden, en speciaal van Nasser.
Gegeven de reputatie van het Indiase
staatshoofd, die zijn internationale
faam vooral als apostel des vredes en
als eminent bemiddelaar verworven
heeft, hebben de Fransen hem niet voor
't hoofd willen stoten. Hij werd dan ook
zowel door president Coty als door pre
mier Mollet en diens minister van Bui
tenlandse Zaken Pineau met bijzonder
eerbetoon in audiëntie ontvangen.
Maar de commentaren op die bezoe
ken zijn niet bijzonder hartelijk geweest
Officieel moet hem vooral op het hart
zijn gedrukt duidelijk te vertellen, dat
Frankrijk zijn Algerijnse programma
zal afwerken zonder aan de pretenties
en dreigementen van de Arabische Liga
het oor te lenen. Men is hier nu be
nieuwd naar het slotcommuniqué van
de conferentie in Brioni. omdat daaruit
zal moeten blijken of Nehroe de Parijse
boodschap inderdaad met enig succes
heeft overgebracht. Groot is het "er-
trouwen echter niet
President Nasser van Egypte en pre
mier Nehroe van India zijn heden in
Cairo aangekomen, nadat zij hun be
sprekingen met president Tito van Joe
go Slavië op het eiland Brioni (Joego
slavië) hadden beëindigd.
