Caballero
JK BEN GEHEEL ONSCHULDIG"
Leiden heeft een voorlopig
Unesco-comité
Dr. J. F, van Praag sprak voor
Hum. Verhond
K. O. besluit serie Groot Toneel
95ste jaargang
Donderdag 8 maart 1956
Tweede blad r»o. 2è/7ö
Jungschlager verklaart:
De ivaarlieid zal zegevieren
Niets uitstaande gehad met ondergrondse
Net van leugens
De heer Jungschlager heeft zelf vanochtend de volgende korte pleitrede uit
gesproken
Edelachtbare.
Het zij mij vergund mijn persoonlijk pelidooi in het Nederlands uit te spre
ken, ik ken de Bahasa Indonesia niet, of althans ln zo weinige mate, dat lk
mijn gedachten er niet naar behoren in kan uitdrukken.
Ik wil trachten op geheel eigen wijze een beroep te doen op het gezond ver
stand, op de logica en op de redelijkheid. Dit immers zijn elementen, die als richt
lijnen dienen bij tot standbrenging van alle wettelijke bepalingen en die dus
aan het recht ten grondslag liggen.
De getuigen a charge, die a decharge, de Officier van Justitie en mijn verde
digster hebben u, Edelachtbare, gedurende een jaar geconfronteerd met volmaakt
met elkaar in strijd zijnde verklaringen.
Ik vertrouw echter, dat u, Edelachtbare, als vertegenwoordiger van het
reoht in Indonesië, de waarheid en verdichtsels zult weten te scheiden. Deze
waarheid is, dat ik onschuldig ben aan het mjj ten laste gelegde, dat ik dus kan
verklaren, dat ik nooit iets heb ondernomen legen het wettig gezag in Indone
sië en dat ik niets uitstaande heb gehad met enige ondergrondse beweging.
Dat de waarheid uiteindelijk zal zegevieren is voor mij een vaststaand feit.
Om haar no gte illustreren zal ik enige punten behandelen, die de waarheid en
de leugen duidelijk tegenover elkaar stellen.
Dwaze verklaringen
De getuigen k charge, die volgens de
Officier van Justitie zo betrouwbaar
zyn, hebben gegoocheld met de meest
dwaze verklaringen
a. zij hebben grote schepen ln DJam-
bi laten komen op dagen, dat de wa
terstand zulks beslist onmogelijk
maakte; b zij hebben door dikke eiken
houten deuren het besprokene tijdens ge
heime vergaderingen gehoord, op plaat
sen waar nooit geheime vergaderingen
werden gehouden; c zij toonden verras
send goede geheugenis te hebben als het
om feiten gaat. Niet echter als het data
betreft. Als blijkt, dat Djambi in mei
ontoegankelijk was dan zegt geuige
Harris; Ach ja. dat is waar ook, het
was in oktober; d. enige van de getui
gen, die meestal zeer ondergeschikte
betrekkingen bekleedden, gingen deson
danks als gelijken om met generaals en
kolonels I Amlroedin was een vertrou
wensman van generaal Pereira Wie ge
looft deze nonsens?; e. volgens getuige
Manoch waren er twee kapiteins Bos en
twee kapiteins Schmidt Als hem ge-
yraa/gt wordt precies te zijn, dan ant
woordt hij: ,,'t Was iemand, die zich zo
noemde, maar het was de echte niet."
Edelachtbare, ik ben de echte en de
enige Leon Nicolaas Hubert Jung
schlager, maar zouden de feiten, die
mjj ten laste gelegd worden, mis
schien bedreven zijn door een persoon,
die zich Jungschlager noemde, maar
die niet de echte was?
Ik moet dit wel aannemen, want ik
de échte ben onschuldig.
Ik ontken pertinent
Edelachtbare, lk zou graag voort wil
len gaan met aan te tonen, dat het ge
zond verstand, de logica en de redelijk
heid ver te zoeken zijn in de verkla
ringen, afgelegd door de getuigen
charge. Ik wil mijn betoog echter be
sluiten, daar mijn verdedigster mijn be
langen reeds voldoende heeft behartigd.
Ik ontken pertinent, dat ik, hoe dan
ook, direct of indirect, met illegale ac
ties of gewone criminele handelingen, in
welke vorm ook, te maken heb gehad,
hetzij als leider of medewerker, heteij
als dader of mededader.
Als het erom gaat een slachtoffer te
vinden (en het requisitoir wijst in die
richting, zowel naar de letter als naai
de rest) dan valt er verder weinig te
praten.
Maar lk geloof, dat ondanks dit alles,
de waarheid en het recht zullen zege
vieren en dat het onafhankelijk en on
partijdig rechtsbesef er toe zal leiden,
dat U, "Edelaohtbare, mij zult vrijspre
ken van het mij ten laste gelegde
Ik, Leon Nicolaas Hubert Jungschla
ger, vechtend voor mijn leven en mijn
vrijheid, verklaar, met God als ge
tuige, onschuldig te zijn aan alle mjj
ten laste gelegde feiten.
Edelachtbare, ik leg mijn lot in uw
handen, zoals ik reeds zei, met ver
trouwen in de uitslag.
De Officier van Justitie heeft de be
trouwbaarheid van de getuigen k dé-
oharge in twijfel getrokken. Toch is het
voor mij zeker, dat geen van hen ooit
bezijden de waarheid is geweest in zijn
verklaringen voor deze rechtbank. Het
zijn allen personen van onbesproken ge
drag en hun strafregisters zijn blanco.
De Officier van Justitie heeft de verkla
ringen van de getuigen i charge als waar
aangenomen en als betrouwbaar. Zulks
ondanks het feit, dat velen van hen zich
ettelijke malen tegenspraken en over
tuigd werden van onware verklaringen
onder ede afgelegd. De meeste van de
getuigen k charge zijn geen mensen van
onbesproken gedrag en zij hebben geen
blanco strafregisters.
De getuigen décharge waren, in het
algemeen, mensen van mijn milieu, van
mijn verstandelijke ontwikkeling, terwijl
het milieu, waaruit de getuigen charge
komen, mij geheel vreemd is.
En deze getuigen a charge, die ik
geen van allen ooit gekend heb, die
vide hun strafregisters bepaald niet
aan te bevelen personen zijn, die heb
ben mij met een net van leugens om
spannen. De reden waarom zij dit ge
daan hebben, is mij onbekend. Wel
staat voor mi] vast, dat zij daarbij niets
te verliezen hadden, wel te winnen of
te herwinnen.
Waarom niet weggegaan?
De Officier van Justitie heeft betoogd,
dat het voor mij wel zeer gemakkelijk
moest zijn om clandestien dit land bin
nen te komen en het te verlaten.
Hoe is het dan echter te verklaren,
dat ik Indonesië niet clandestien verla
ten heb voor de 30ste januari 1954, de
dag van mijn arrestatie, terwijl de heer
Schmidt, die het slachtoffer van een
soortgelijk lot als het mijne is, op 18 de
cember 1953, dat is dus 42 dagen te vo
ren, reeds gearresteerd was. Hoe is het
mogelijk, dat ik na die 18e december
1953 hier bleef, terwijl gezien de ver
klaringen van getuigen k charge ik
met diezelfde heer Schmidt zo hier en
daar en overal gezien was.
Waarom, Edelachtbare, ben ik die
42 dagen niet stilletjes weggegaan? Dat
was toch zo gemakkelijk voor me, zegt
de Officier van Justitie. Waarom deed
ik het dan niet? Omdat, Edelachtbare,
ik onschuldig ben, volkomen zuiver
van geweten, omdat ik Schmidt niet
kende, en omdat er dus geen enkele
reden voor mij was om mjj ongerust
te maken.
Waarom sta ik alleen?
Volgens verklaringen van getuigen k
charge, die door de Officier van Justi
tie betrouwbaar worden geacht, zou in
dit land een wijdvertakte geheime on
dergrondse organisatihebben bestaan,
waarbij betrokken waren: a. verschil
lende grote Nederlandse bedrijven; b.
het Nederlandse Hoge Commissariaat;
c. de Nederlandse Militaire Missie; d. de
B.P.M.. de K.P.M. en de zogenaamde
„big five"; e. vele Indonesiërs, zowel
militairen als politici en gewone bur
gers; f. de Amerikaanse en de Engelse
ambassades.
Als men deze lijst bekijkt, dan
vraagt men zich af of het hier werke
lijk om een geheime organisatie ging.
Zowat iedereen wist ervan! Er moe
ten wel zeer veel leden bij die orga
nisatie, die liefst met vliegtuigen en
onderzeeboten werken, betrokken zijn
geweest!
En waarom sla ik hier dan alleen,
Edelachtbare, als een eenzaam opper
hoofd van een schare schimmen?
ACADEMISCHE EXAMENS
PROMOTIE LEIDSE UNIVERSITEIT
Gepromoveerd tot doctor in de Letteren
en Wijsbegeerte op proefschrift getiteld;
„Een sociologische benadering van het
organisatieverschijnsel", de heer J. A. A.
van Doorn te Amsterdam.
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN.
Eduard Aibertus Bernardus, zn. van G.
L. J. Rensman en B. J. Jonker; Thomas,
zn. van A Ruitenbeek en V G. von
Wartenbure' Augustlnus Hubertus zn.
van E. C. West geest en M W. C. Hooil-
nians. Johannes Hubertus Maria. zn. van
J. P J Fleur en C G v. d. Salm; Joanna
Maria Helena, dr. van B. D. H. Teilegen
en A. S. Rlenstra.
GETROUWD.
J. Brussee en J Jansen; R. Ziilstra en
S. A Veerman; S Stouten en J. Schaf-
tc-naar H Bekker en J. W. v Eemonö
D Segaar en M. J. H. de Graaf; P Hel
mus en M. Sas: J de Vos en G. v. Po-
lanen.
OVERLEDEN.
D. Dijkman, vrouw 63 Ir; H. A. Boom,
hulsvr van Schxlivcr. 50 Ir J. v. d. Ree.
hulsvr. van Leugerlng 73 Ir: H. Bennis,
wednr 75 Ir.; M J. de Groot man. 67
Ir.: K N Moonen zn., 19 IrG. Wilde
man. hulsvr, van v Lienden. 77 jr; K.
Delmeer zn 2 Ir J Boekkooi, man. 46
k.; A. M. Held hulsvr. van Holzscherer.
54 IrJ de Lange wednr 80 Ir.: A. C.
Gewin, hulsvr van Lleftlnck 42 Ir.: J. v.
d. Klis hulsvr van Glasbergen 74 |r.: S.
Arkeveld wed van v den Burg 61 Ir.:
C J. v. d Nat. hulsvr van Marilt 68 Ir..
A. W. Slngerllng hulsvr. van de Jonge,
43 1r.; A. J H Hlnzen. dr. 6 wk G. v
d. Ende wed van de Romiin 68 Ir J.
Hollebeek. man. 64 Ir
Burgemeester Van Kinschot
in ziekenhuis opgenomen
De burgemeester, jlir. mr. F. H.
van Kinschot, heeft zich genood
zaakt gezien zich onder geneeskun
dige behandeling te stellen. Met het
oog hierop is de burgemeester
hedenmorgen voor enkele weken op
genomen in het Diaconessenhuis
alhier.
God, die tenslotte over ons allen zal
oordelen, moge U, Edelachtbare, bij
staan.
Kalme zitting
De zitting, waarop mevrouw Bou-
man haar pleidooi uitsprak, verliep
zeer kalm, hoewel er grote belangstel
ling was. In de zaal waren enige tijd
aanwezig vertegenwoordigers van de
Britse en Amerikaanse ambassades en
voorts vertegenwoordigers van het Ne
derlandse Hoge Commissariaat en le
den van de Indonesische magistratuur.
Rechter Maengkom bepaalde de re
plieken op 22 maart.
Na sluiting van de zitting ontruimde
de politie het voorerf van het reehts-
gebouw. Toen 20 minuten later me
vrouw Bouman en de heer Jung
schlager het gebouw verlieten, was het
erf leeg en beiden konden ongehin
derd passeren. Het publiek was blijk-
maar wat verbluft door deze gang van
zaken. Een enkeling riep iets onver
staanbaars naar de voorbijrijdende
auto's.
Stroom adhaesiebetuigingen
Het manifest der zeven Nederlanders,
waarin een beroep wordt gedaan op de
regering om de zaak-Jungschlager door
toedoen van de V. N. aanhangig te ma
ken bij het Internationale Gerechtshof,
heeft grote weerklank gevonden. Adhae
siebetuigingen uit alle delen van 't land
stromen toe. Van allen, die instemmen
met hun streven verwachten de onder
tekenaars een uitdrukkelijke onderte
kende betuiging van instemming per
briefkaart.
Hans RichterHaaser
voor de „Kunstkring"
Woensdag a.s. zal ln de Stadsgehoor
zaal onder auspiciën van de Leidsohe
Kunstkring „Voor Allen" optreden de
pianist Hans Richter-Haaser, een uit
zonderlijk begaafd pianist, die in korte
tijd ln ons land de grootste successen
wist te behalen.
NIEUWE UITVINDING:
KLEDENKLOPMACHINE
Op de binnenplaats van het Bureau
van Politie werd gistermiddag voor een
aantal belangstellenden een demonstra
tie gegeven met een kledenklopmachlne,
een Duitse vinding, die door een Leide-
naar en Katwijker voor het eerst ln ons
land wordt geïntroduceerd.
De machine, die in het midden rust
op twee wielen, is te vergelijken meteen
langwerpige trommel. Aan de ene kant
wordt het vloerkleed in de trommel ge
schoven om er aan de andere zijde
schoon en dan ook grondig uit te
komen.
Het ligt ln de bedoeling, dat men vol
gende week langs de hulzen met deze
machine gaat „opereren". Leiden en
Oegstgeest zijn de eerste gemeenten in
ons land, die met deze nieuwe uitvin
ding kennis zullen maken. Naast de bak
ker, de melkboer, de groente- en de vuil
nisman, <foet dus thans de kledenklop-
per zijn intrede in het huishoudelijke
leven.
ALG. VER. NED. RESERVE
OFFICIEREN.
De afdeling Leiden van de Alg Ver.
Ned. Reserve Officieren hield gister
avond in de Doelenkazerne een bijeen
komst. Na een inleidend woord van de
voorzitter, de heer J. G. Crabbendam,
hield de directeur van het Rijksmuseum
voor Volkenkunde, dr. P. H. Pott, een le
zing over: „Op zoek naar monniken en
kloosters ln Tibets gebied", van welke
lezing wij reeds eerder een verslag gaven.
(Ineez. Med.-Adv.)
Bij Unesco-werk menselijke kant hoofdzaak
Door de afd. Leiden-Oegstgeest van de Vereniging voor Internationale
Rechtsorde was gisteren in het Prytaneum een Ünesco-avond georganiseerd.
Deze bijeenkomst had mede tot doe! meerdere bekendheid te geven aan hel
voorlopig Unesco-comité Leiden.
Aangezien de ere-voorzitter van dit
voorlopig comité, jhr. mr. F. H. van
Kinschot, verhinderd was. werd de ver
gadering geopend door dr ir. H. M. J.
Hart. voorzitter van de Vlro, teven6
voorzitter van het voorlopig Unesco-
comité.
De voorzitter van het Unesco-cen-
trum Nederland, mr. F. H. Tunnissen,
vertelde vervolgens in het kort iets over
doel en streven van de Unesco. De heer
Tunnissen constateerde, dat het Neder
landse publiek steeds meer Unesco-
minded wordt. Hij roemde in dit ver
band het prijzenswaardige Leidse ini
tiatief om tot een Unesco-comité te
komen. In een twintigtal plaatsen in
ons land zijn er al dergelijke comités,
die in het bijzonder de jeugd tot grote
activiteit aansporen. Het werk. zei hij,
kweekt niet alleen goodwill naar buiten,
maar ook bij de mensen, die er aan
deelnemen. Door kinderen op dit ter
rein werkzaam te laten zijn. oa bij
voorbeeld door middel van het Unesco-
werkbonnensysteem, wordt bereikt, dat
zij elkaar beter gaan begrijpen hetgeen
tenslotte weer zal leiden tot een betere
verstandhouding tussen de volken on
derling.
Vervolgens sprak de heer J. H Bay ens
oud-regeringsadviseur in Syrië over
zijn ervaringen met het Unesco-werk in
dit land. Bij de voorbereiding voor zijn
taak hervorming van het handels- en
administratief onderwijs in Parijs
kwam de heer Bayer al dadelijk voor
moeilijkheden te staan. Niemand kon
hem eigenlijk aan de nodige literatuur
en het Juiste documentatiemateriaal
helpen. In Syrië bestaat geen goed ge
organiseerde burgerlijke stand, zodat
een behoorlijke planning onmogelijk
wordt gemaakt, In Genève, waar de In
ternationale Arbeids Organisatie zetelt,
kreeg spreker wel iets meer gegevens,
doch ook daar kwam hij niet. precies
te weten, wat hij nu eigenlijk zou moe
ten doen. Dit volldig ontbreken van ge
gevens was voor de heer Bayens een der
eerste hinderpalen, die hij op zijn „weg
naar Damascus" zou ontmoeten. Er zou
den nog vele volgen. Wel werd hem ver
zekerd. dat de mensen daar alle moge
lijke hulp zouden verstrekken Hoewel
ze inderdaad uiterst vriendelijk, harte
lijk en gastvrij waren, bleef het daar
echter bij en zat de heer Bayens als
maar vergeefs te wachten op 'n gesprek
over zijn eigenlijke taak. Toen hij ten
slotte zelf maar de knoop heeft door
gehakt bleek hem, dat er bij de men-
Van anti-godsdienstigheid is geen sprake
Gisteravond vond in de grote zaal van
het Loge-gebouw aan de Steenschuur
een bijeenkomst plaats van de gemeen
schap Leiden van het Humanistisch Ver
bond. Spreker was de landelijke voor-
telijke emancipatiebewag' ïg. Het heeft
aan de groep buiten!: "kelijken in ons
land een eigen gezicht gegeven Wat in
de afgelopen tien jaar is bereikt noem
de dr, Van Praag ia? maar het begin
van het begin Een grondslag echter is
bereikt.
zltter van het verbond, dr. J. P. van
Praag, die zijn toespraak baseerde op een
kort gedicht, van Ant. Donker.
Hij begon met te erkennen, dat het
leven in dc wereld van vandaag niet
veel reden tot optimisme geeft. Het le
vensgevoel van de moderne Westers ge-
orienteerde mens is somber en dikwijls
zelf angstig. Deze mens behoort er zich
daar echter beslist niet. bij neer te leg
gen. Immers ook in het tijdperk van
de Renaissance, evenals in de 18de ctuw,
zag het er allesbehalve rooskleurig uit
hi Europa. Niettemin had men in die
tijd een sterk gevoel voor levensaan
vaarding. Veel meer dan Je omstandig
heden is het beslissend of de mensen
zich een taak zien opgelegd en een zin
in hun bestaan kunnen zien De huma
nist. aldus dr. Van Praag, heeft als een
van zijn overtuigingen" aangenomen, dat
de mens zijn lot zelf in handen heeft.
In bepaalde omstandglieden moeten de
humanisten nu eenmaal wel woekeren
met de middelen, die hen nog ter be
schikking staan. Het taakbesef moeten
zij echter zien als de belangrijkste
grondslag voor de verzoening met het
bestaan Het feit, dat de mens dikwijls
vlucht uit- 't heden omdat zijn blik teveel
gericht Is op de toekomst of op het
verleden, noemde spreker een gevaar.
Nogmaals wees hij er op, dat. slechts
het taakbesef de mens over de moei
lijkheden van vandaag heen kan hel
pen. In het kort ging de landelijke voor
zitter de geschiedenis van de humanis
tische beweging,, die tien jaar geleden
in Nederland vorm kreeg, na.
Letterlijk uit het niets werd door en
kelen de beweging geschapen. Een ideële
grondslag was er nauwelijks. Op 17 febr.
1946 vond de oprichting in Amsterdam
plaats Ongeveer 200 leden sloten zich
aan. Een jaar later groeide dit aantal
tot 2000, terwijl de beweging thans niet
minder dan 11.500 leden telt. Het Hu
manistisch Verbond Is opgenomen ln de
orde van de z.g. kleine kerkgenoot
schappen en ook als zodanig heeft net
betekenis. Wat er in de afgelopen tien
jaar in het Verbond is gebeurd, noemde
spreker niet gering. Een belangrijke hu
manistische sfeer is ontstaan en hier
bestaat waardering voor ook daar waar
men het humanisme bestrijdt. Boven
dien, wanneer men iets besnijdt fian
moet het ook betekenis hebben, zo ver
volgde dr. Van Praag. Met .ïauruk wees
hij er op, dat van anti-godjdi ïs'igneid
in het Humanistisch Vei bond geen
sprake is. De humanist 's wel "trijdbap.r,
doch zeker niet agressief. Spreker noem
de het humanisme vooral ook een gees-
sen in die zogenaamde onderontwikkel
de gebieden een hoop gezond verstand
zit. De vraag, die bij hen voor zit is
deze: wij willen wel verbetering van
bepaalde toestanden, maar wat hebben
wij van U te verwachten of te vrezen.
Hier zitten, aldus spreker, mensen met
hun menselijke angsten en vraagstukken
die graag willen weten waar zij aan toe
zijn. De heer Bayens legde er bijzonder
de nadruk op, dat het bij dit werk altijd
weer gaat om de verhouding van mens
tot mens. Slechts op deze basis kan er
werkelijk contact ontstaan, op grond
waarvan men in een betere-begripssitu-
atie komt. Deze toch is nodig om de
opgelegde taak naar behoren te volvoe
ren. Met een aantal aardige voorbeel
den toonde de heer Bayens aan. dat de
weg van een Unesco-man niet altijd
over rozen gaat. Echter kan een „dicta
tuur" ook z'n voordelen hebben. Als men
bevriend is met de hoogste „baas", dan
kunnen de moeilijkheden in een mini
mum van tijd zijn opgelost. Spreker had
daar een gepast gebruik van gemaakt.
Tot slot van zijn inleiding schonk spre
ker bijzondere aandacht aan de mense
lijke kant van de technische bijstand.
Iedere cent die hiervoor wordt opge
bracht. zei hij. draagt duizendvoudig
vrucht! Vooral de jeugd en hier deed
spreker een beroep vooral op de Leidse
jeugd kan actief aan het werk deel
nemen.
GOED BEGRIP TUSSEN DE
VOLKEREN
Wij allen, zo eindigde de heer Bayens
wij hebben genoeg van oorlog" en
strijd. Wij verlangen naar iets rusti
gere en naar een goed begrip tussen
de volkeren onder elkanr. Dit kan, zo
zei hij, worden bereikt, als men de
menselijke kant. ook en juist bij dit
werk, in het geding brengt. Gevers en
ontvangers moeten het besef krijgen,
dat er aan beide zijden mensen aan
het werk zijn. Dan krijgen we. waar
deze organisatie zijn kracht en rust
ontleend, een betere verstandhouding
tussen de volkeren onderling.
De heer Hart sloot de bijeenkomst
met een woord van dank aan de heren
Tunnissen en Bayens. De laatste dankte
hij bijzonder voor zijn juist uitgebalan
ceerde berichtgeving Wanneer men
lang internationaal werk doet, aldus de
heer Hart. bestaat het gevaar, dat de
mens verloren gaat onder allerlei rap
porten en administratieve rompslomp
Juist het Contact, zoals dat door de heer
Bayens werd gelegd, draagt Iets bij tot
de wereldvrede, zoals we die allen
graag wensen.
■je A cw j!ürt cimes.
Tliey taste like home"
(Zij smaken naar thuis)
Onder de vele Amerikanen die hier
studeren of werken bestaat een
besliste voorkeur voor Caballero.
Omdat - zo verklaren zij - Caballero
het meest de smaak van hun eigen
sigaretten evenaart.
Dit gunstige oordeel bevestigt wat
duizenden Nederlandse rokers reeds
jaar en dag weten. Koop morgen
Caballero en u weet het ook.
CONSTANTE KWALITEIT
Met weinig om liet lijf hebbende klueht
Als laatste in de serie Groot Toneel
wordt voor K. en O. gebracht een der
vele werken van Goldoni Deze Vene-
tiaanse schrijver uit de 18e eeuw heeft
in zijn lang leven - hij werd 8fi jaar -
met minder dan een paar honderd
stukken geschreven, eerst tragedies, la
ter alleen comedies, een genre, dat hem
beter bleek te liggen. Hij mag be
schouwd worden rils een der voorberei
ders van het nieuwe Italiaanse toneel
en dus een der vechters tegen de Co-
media dell'arte. als hoedanig hij later
uitweek naar Parijs om daar in armoe
de te sterven.
De Rotterdammers hadden van deze
auteur gekozen „II vero amico", de ware
vriend, niet een van de meest bekende
werken uit Goldoni s lange lijst. Hierin
wordt naast een liefdesverwikkeling een
sa tyre op de gierigheid geleverd, die
feitelijk domineert over alle liefdespe
rikelen. Zoals vaker heeft Goldoni zich
op Molière afgestemd, doch hij kan
diens humor-hoogte niet bereiken. Weet
Molière zijn uit het leven gegTepen fi
guren bovendien een psychologische on
dergrond te geven, dit mist Goldoni ten
eenmale. Hij kiest meer bedachte tvpen
wie hij dan meegeeft de eigenschappen,
die deze plegen te vertonen. Zo blijft
hij soms toch zweven aan de rand van
de Comedia dell'arte!
Weliswaar weet hij een rappe en soms
geestige dialoog op te bouwen en dat
moet zijn comedie dan redden.
Zo is het ook in „De ware vriend
Zoals gezegd, domineert hierin de vrek
Ottavió - hoe veel minder geslaagd dan
Moliére's Harpagon! - boven de lief
desstrijd tussen Lelio, die de dochter
van dc vrek bemint, doch niet zonder
bruidschat kan en zijn vriend Florindo,
die evenzeer deze dochter lief heeft en
wederliefde vindt. Florindo toont zich
op vele plaatsen in Europa zijn i stromingen liad en heeft te tijden,
nog de sporen te vinden van de Ontzaglijke massa's pakijs lig-
strenge winter, die thans gelukkig gen op de Donau-oever tot tegen de
achter ons ligt.Zoo.m. in Vilshofen. huisjes van Vilshofen aangedrongen,
het Duitse stadje aan de Donau. dat Weken zal het nog duren voor alles
zowel van kruiend ijs als van over- \is weggedooid......
de ware vriend, die zijn vriendschap
boven alles stelt en zelfs zijn liefde
offert aan die vriendschap door te trou
wen met Lello's verwelkte tante.
Alles bij elkaar heeft de inhoud door
gebrek aan diepte feitelijk niet veel om
het lijf en, hoewel tegen de bedoeling
van Goldoni in, spelen de Rotterdam
mers onder regie van Ton Lutz dien
tengevolge deze comedie geheel naar
de klucht toe. Nu en dan inderdaad
vermakelijk, waardoor gegokt wordt op
ontwapenende humor, doch tot Groot
Toneel komt het niet en in deze serie
valt deze Goldoni dan ook uit de toon.
al deden de Rotterdammers nog zo hun
best en speelden zij met kennelijk ple
zier.
Bob de Lange had als Ottavio zich
een prachtige kop gemaakt, doch ook
dit ondersteepte de neiging naar de Co-
media dell'arte. Hij speelde deze vrek
met verve, maar juist met dat tikje
overdrijving, dat eer schaadt dan baat.
Hij hield zijn gekozen creatie echter
vol met bewonderenswaardige hardnek
kigheid. Ton van Duinhoven typeerde
een innemende Florindo, terwijl Steye
van Brandenburg Lelio iets minder ge
stalte gaf. Eveneens niet vrij van over
drijving was de tante van Nell Koppen.
Beter was in dit genre de Coiombine
van Hennv Omi. terwijl de dochter Ro
saura van Ina van Faassen zich slecht
aanpaste ln dit kluchtspel.
Een aardige vondst was om de chan
gementen op open toneel te doen plaats
vinden door een viertal gekostumeerden
op muziek van Lex van Delden. al was
het Shakesperiaans. De decors van Ni
colaas Wijnberg voldeden goed, kregen
zelfs een open doekje
Een gelukkige eindgreep in de serie
Groot Toneel kunnen wij deze Goldoni
niet vinden!
Niettemin bleek een groot deel der
bezoekers zich blijkens het hartelijk ap
plaus wel te hebben geamuseerd.
Onder auspicieën van het Interscho
lair Cultureel overleg zullen leerlingen
van bijna alle Leidse Middelbare Scho
len op vrijdag 16 maart in Stadsgehoor
zaal een manifestatie geven, welke
vooral zal liggen op het gebied van de
muziek en de declamatie.
GEEN LOSLOPENDE HONDEN
Een dierenvricndln doet een beroep op
de eigenaars van honden om hun vier
voeters, met het oog op de veiligheid
van het verkeer, vooral in de drukke
binnenstad niet los te laten rondlopen.
Hier doet zich ook weer liet gemis
aan een Dierenasyl gevoelen, want in
Haarlem, waar wél een dierenasyl is,
worden loslopende honden door de po
litie naar dit tehuis gebracht, waar de
eigenaars ze dan weer kunnen afhalen.
MARKTBERICHTEN
LEIDEN, 8 maart. Leidse Coöper.
EToente- en fruitveiling. Kroten 11—
18. idem gekookt 16—24 gele kool 18—
28. rabarber 45—52, stoofsla 1.09—1.28,
spruiten A 0.58-1.20 uien Plcklers 35—
°0. wasDeen 32—48, winterpeen 12—18,
vitlof 40—1.12 sla A 20.60—25.80. idem
B 16—19.
(Deze pagina is ongecorrigeerd!
