LEIDSCH
DAGBLAD
EERHERSTEL
Geen aanleiding voor enige stap
tot zijn ontslag
Wij krijgen de schuld
95ste jaargang
DINSDAG 6 MAART 1956
No. 28774
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.per kwartaal; f2.35 per maand; f0.55 per week
Witte Singel 1. Lelden Giro Na 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
EERHERSTEL veronderstelt een
voorafgaande aantasting van
iemands eoede naam en faam met
als onmiddellijk gevolg daarvan schade
voor de reputatie
Advies inzake mr. Schokking:
Hij
was een goed vaderlander
Regering deelt de conclusie van de lieren
Donner, Ebels en Neher
De pubhkatie in het „Haagsch Dagblad" van 1 februari j.l. betref
fende de burgemeester van 's-Gravenhage, de heer mr. F. M. A. Schok
king, en de nadien gevolgde publikaties in verschillende bladen
hebben - zoals bekend - de minister van Binnenlandse Zaken, mede in
zijn kwaliteit van minister van Justitie ad int., aanleiding gegeven, door
tussenkomst van de procureur-generaal bij het Gerechtshof te 's-Gra
venhage, een onderzoek te doen instellen naar de gang van zaken met
betrekking tot de zuiveringsprocedure ten aanzien van mr Schokking,
en mede aan de hand daarvan aandacht te schenken aan de overige
aspecten van de onderwerpelijke aangelegenheid.
Nadat dit onderzoek was afgesloten heeft genoemde minister de
heren mr. dr. J. Donner, president van de Hoge Raad der Nederlanden,
dr. E. H. Ebels, oud-commissaris der Koningin in de provincie Gronin
gen, en dr. L. Neher, oud-directeur-generaal der P.T.T., verzocht hem,
zonder tot een zuiveringsonderzoek over te gaan, te adviseren nopens
de vraag, welk standpunt in deze door de regering ten aanzien van
mr. Schokking ware in te nemen. Deze heren hebben d.d. 29 februari
1956 aan genoemde minister een advies uitgebracht.
hij hier met een valstrik te tioen had
Liet hij de mensen gaan. dan zou hij
de algemene bekendheid, welke het ge
val in het dorp door de daar uiter
aard ook aanwezige verkeerde elemen
ten had verkregen, de door hem ver
onderstelde opzet tot zijn doel leiden.
En hier inderdaad van niet bona
fide onderduikers sprake' dan zouden
dezen van de Duitsers wel geen kwalij
ke bejegening te wachten hebben. Zo
heeft hu na enige dagen de SD opge
beld. die hem toen opdroeg de mensen
naar "s-Gravenhage te doen overbren
gen. Dit is toen geschied.
Slot op pag. 2
Klacht van
burgemeester
Schokking
Bij Tuchtraad van
journalisten
De burgemeester van 's-Graven
hage heeft een klacht doen indie
nen bij de Raad van Tucht van de
Nederlandse Federatie van Journa
listen tegen de redacteuren van het
„Haagsch Dagblad'die verant
woordelijk zijn voor de publikatie
omtrent het „geval-Hazerswoude"
en de „verantwoording" van het
„Haagsch Dagblad" daaromtrent.
De klacht is erop gegrond, dat
deze journalisten zich hebben schul.
dig gemaakt aan handelingen, welke
de waardigheid van de stand der
Nederlandse journalisten schaden
Staling sterfdag
bleef onopgemerkt
De ..Prawda", het blad van de Sov-
jetrussische communistische party, heeft
dc derde verjaardag van Stalins over
lijden geheel onopgemerkt gelaten.
Evenzo deden Radio-Peking en het
Communistisch-Chinese nieuwsbureau
„Nieuw-Chlna".
Ook de drie communistische bladen,
aie in Oost-Berlljn verschijnen, zijn
stilzwijgend aan de verjaardag van
Stalins sterven voorbijgegaan. Wel i- in
„Neues Deutschland". het voornaamste
communistische blad in Berlfjn. een
artikel van Walter Ulbricht verschenen,
waarin Stalin werd gecritiseerd
Het Franse communistische blad
l'Humanité" drukte gisteren op een
binnenpaeina een foto van Stalin af,
in het bijschrift waarvin de sterfdag
werd herdacht
mr. F. M. A. Schokking.
In zoverre betekent dus de uitspraak
van de ministerraad, dat voor enigerlei
6tap ter bevordering dat mr F. M A.
6chokking als burgemeseter van 's-Gra
venhage zou aftreden geen aanleiding
bestaat, inderdaad voor de Haagse be
windsman een eerherstel op hoog ni
veau. Eigenlijk ls het een moeilijk te
verdragen gedachte dat een willekeurige
beschuldiging, al wordt zij achteraf vol
maakt ongegrond bevonden, ln staat is
de publieke opinie ten aanzien van de
een of andere gezagsdrager a prion zo
danig te beïnvloeden, dat van een ern
stig prestigeverlies moet worden ge
sproken
Toch zijn er velen in den lande, onder
wie de regeringsautoriteiten, die voor de
benoeming van mr. Schokkine tot bur
gemeester van Alphen-aan-den-Rijn en
Den Haag, verantwoordelijk zijn ge
weest en tal van personen uit zyn vroe
gere en tegenwoordige naaste omgeving
en die uit dien hoofde zajn karakter
eigenschappen en bestuurskwaliteiten
het beste kunnen beoordelen in wier
oog er geen sprake is van ..eerher
stel", omdat die eer voor hen van te
voren onomstotelijk vaststond.
DE INHOUD van het advies, dat
door mr Donner, dr. Ebels en dr.
Neher op verzoek van minister
Beel is uitgebracht en dat volledig door
de regering is overgenomen, stelt hen
in het gelijk, die ook na de publikatie
van het Haagsch Dagblad geen ogen
blik hebben getwijfeld aan de integriteit
van de heer Schokking.
Er blijkt uit, hetgeen wij trouwens ook
al eerder schreven, dat het niemand an
ders dan de heer Sehokking zélf is ge
weest, die bij herhaling de aandacht
heeft gevestigd op de Hazerswoudse
affaire, die hem als consciëntieus mens
bijzonder hoog zat. Hij heeft in 1942
een beslissing genomen in de absolute
overtuiging anders in een valstrik te
geraken, maar hij is zo eerlijk geweest
om zich achteraf af te vragen of dit
inderdaad de enige mogelijkheid zou
zijn geweest eri hij heeft die vraag
openljjk voorgelegd aan hogere instan
ties, die hem voor een bevordering in
aanmerking wilden doen komen. Al deze
instanties hebben nooit termen aanwe
zig geacht om die promotie enige hin
der in de weg te leggen; integendeel: zij
hebben ze, óndanks bekendheid met de
feiten, persoonlijk geëffectueerd.
HANGENDE het door minister Beel
toegezegde onderzoek, heeft men
hier en daar de vraag wel eens
horen stellen of, ook al zou het resul
taat daarvan voor mr Schokking 100
bevredigend zijn, zijn gezagspositie door
dit rumoer niet zozeer ondermijnd zou
zijn geworden, dat zijn aanblijven als
burgemeester van Den Haag voor hem
moeilijk zou zijn.
Wy hebben die vraag altijd met ver
ontwaardiging van de hand gewezen.
In de eerste plaats omdat wij volledig
vertrouwen stelden en stellen in het
karakter en het beleid van de burge
meester Maar méér nog uit de overwe
ging dat het toch wel héél droevig zou
zijn, wanneer een met politieke bedoe
lingen gelanceerde aanval, steunend op
een voorval van 14 jaar geleden en die
nota bene achterwege zou zijn ge
bleven indien mr Schokking. naar het
subjectieve oordeel van het betrokken
blad, zich zou hebben ontwikkeld tot
een ,,goed" burgemeester, voldoende
zou blijken te zijn om een eervolle car
rière te breken
HET is vooral om deze laatste reden
dat wij ons bijzonder verheugen
over de uitspraak van de advies
commissie, die het ontoelaatbaar acht te
wijken voor de thans ontstane sfeer,
welke de goede vervulling van het ambt
bemoeilijkt.
De heer Schokking heeft zich, zoals
van een goed ambtenaar mocht worden
verwacht cn ln de persoonlijke overtui
ging van zijn goede trouw en zuiver ge
weten, loyaal onderworpen aan een
ambtelijk onderzoek, ingesteld door zyn
onmiddellijke chef Waar het hier een
zuiver ambtelijke aangelegenheid be
trof, heeft hij zich op waardige en prij
zenswaardige wijze onthouden van elke
daad, welke deze zaak zou kunnen
brengen in de politieke sfeer, waarin zij
ook niet thuishoort, maar waarin zy o
zo gemakkelijk kon geraken.
De uitslag van dat onderzoek laat
noch ruimte voor twijfel, noch voor de
gedachte, dat men geen koe bont noemt
of er zit een vlekje aan.
Burgemeester Schokking dient de on
besproken burgemeester van de Red-
Over deze aangelegenheid heeft mi
nister Beel thans een nota gezonden
aan de Staten-Generaal. Aan bedoeld
advies ontlenen wij het volgende:
Wat in Hazerswoude
gebeurde
„Uit de kennisneming van de doe
siers. betrekking hebbend op de zuive
ring en op de strafvervolging van de
ter plaatse gestationeerde opperwacht
meester van de staatspolitie H. Koren,
aangevuld met enkele verhoren en ge
volgd door een bespreking met burge
meester Schokking, is voor ons het vol
gende beeld naar voren getreden.
Het betreft hier een voorval in okto
ber 1942. Mr Schokking had in augus
tus 1942, toen hij ontslagen werd als
burgemeester van 's-Gravenzande. na
grote aarzeling, op verzoek van de
waarnemend Commissaris van de Ko
ningin mr Bolsius en op aandrang van
uit de gemeente Hazerswoude. het bur
gemeesterschap van die gemeente aan
vaard
Op een avond in oktober verschenen
hij hem de gereformeerde predikant
van Hazerswoude. ds. Heuzeveldt. met
de plaatselijke politieman Plaizier. De'
predikant deelde hem mede. dat in de
buurtschap van Hazerswoude een man
en vrouw meteen dochtertje waren in
getrokken bij een zekere Slui. dat hij
van man en vrouw reeds eerder bezoek
had gehad, die hadden te kennen gege
ven. dat zij als Joden een toevlucht in
Hazerswoude hadden gezocht en nu.
ingevolge een advies, dat hun vanwege
hun „onderduikersorganisatie" was ge
geven. hem verzochten de burgemees
ter van hun aanwezigheid in kennis te
stellen, opdat deze zou zorgen, dat hun
niets geschiedde De predikant had dit
een vreemde manier gevonden en dan
ook aan het verzoek geen gevolg gege
ven. Maar die avond was de man op
nieuw bij hem geweest, omdat hij die
dag door de politie staande was gehou
den. die hem naar zijn persoonsbewijs
had gevraagd, op vertoon van welk -
uiteraard vervalst - persoonsbewijs de
politie hem intussen zonder meer had
laten gaan. In verband met dit voorval
drong de man opnieuw bij de predikant
op contact van deze met de burgemees
ter aan De predikant had zich toen.
omdat hy de burgemeester de zaak wil
de sparen, tot Plaizier gewend. Doch
ook deze had niet geweten wat te doen
en zo waren zij samen naar de hurce-
meester gegaan. Volgens verklaring van
- de ook door ons gehoorde - ds. Heu
zeveldt was de burgemeester aanvanke
lijk geneigd geweest aan de zaak niets
te doen.
Provocatie
Doch bq enig doorpraten waren de
burgemeester en hij tot de conclusie ge
komen. dat het toch wel een erg
•reemd geval was: het gezin, hoezeer
erblnvend in een afgelegen buurt van
Hazerswoude. bij uitstek als onderduik
plaats geschikt. vertoonde zieh bli her
haling in het ODcnhair en ook in het
dorp (die middag was hij op de fiets
bij de bibliotheek een hoek gaan halen i
net verzoek aan ds. Heuzeveldt om de
plaatselijke autoriteiten - de burge
meester had begrepen, dat de min zo
wel over hem als over de politie had j
gesproken - van zijn verblijf in kennis
te stellen, deed wel zeer wonderliik aan
Dit wekte de gedaehte aan provoeatie.
Bij de burgemeester vatte die ge
dachte te gereder post omdat hy zyn
ontslag in 's-Gravenzande - formeel ge
motiveerd door de onwenselijkheid van
zyn handhaving in een ln het kustge
bied liggende gemeente - in feite toe
schreef aan zyn herhaalde weigering
tegenover de Duitsers een NSB-ae-
meenteambtenaar. die hij had ontsla
gen. weder terug te nemen Hij ver
moedde. dat men. niet tevreden dat
de burgemeester na zijn ontslag elders
was geplaatst, het nu ook in Hazers
woude op hem gemunt had
Daarin was hij gesterkt door het feit.
dat op 31 augustus een 40-tal NSB-ers
uit 's-Gravenhage het dorp op stelten
had gezet en daarby allereerst geïnfor
meerd had naar de woning van de bur-
gemeestesr. die toen echter nog niet in
Hazerswoude woonachtig was
De burgemeester dacht daarom aan
een hem gezette val" ln deze zin. dat
dit gezin naar Hazerswoude was gediri
geerd en zich zó gedroeg, dat achter
wege laten van maatregelen tegen hen.
terwijl hun aanwezigheid toch bekend
was. tot een klacht over de burgemees
ter by de Duitsers kon leiden. Hy heeft
toen aan Plaizier opgedragen zich naar
de Bent te begeven, doch aldus, dat hij
zou optreden op een wijze, welke, in
dien het hier inderdaad bona fide Jo
den betrof, dezen de gelegenheid zou la
ten tydig te vluchten Plaizier heeft die
opdrach' intussen aldus uitgevoerd, dat
hij zich met Koren in verbinding stelde
en zy gezamenlijk zich per auto naar
de Bent lieten brengen. Onderweg
kwamen zy echter het echtpaartegen»
(weder een bewys. dat dezen het ..on
derduiken" eigenaardig opvatten) Ko
ren herkende de man Zy hebben toen
man en vrouw medegenomen en in de
politiccellen van Hazerswoude geplaatst,
om daarna alsnog het dochtertje en
'dit op initiatief van Korens ook Slui
te halen en eveneens in bewaring te
stellen. Van deze arrestatie ls toen (on
zeker is voor ons gebleven door wie)
aan de SD ln Den Haag kennis gege
ven. Er gebeurde van die kant niets De
mensen bleven inmiddels opgesloten
In contact met Leiden
De burgemeester, wien door de wijze,
waarop zijn opdracht nas uitgevoerd,
de zaak uit de hand was gelopen, dacht
sterk na over wat nu te doen stond, nij
was ter plaatse, in verband met zijn
nog kort verblijf aldaar, weinig ge
oriënteerd. In de politiemensen had
hy geen vertrouwen: zij waren hein be
schreven als politiek, respectievelijk
persoonlijk, onbetrouwbaar. Hij stelde
zich toen in verbinding met hem be
kende personen uit de Leidse illegali
teit.
Een positieve raad wisten dezen,
naar de door hen voor ons afgelegde
verklaringen, hem niet te geven, even
min een oplossing bijv. in deze zin.
dat de illegaliteit de mensen zou weg
halen. In de gedachte hier met een
„val" te doen te hebben, werd de bur
gemeester versterkt, nu van de zijde
der Duitsers op het bericht van de ar
restatie niet werd gereageeerd, en hem
ter ore kwam. dat de mensen, ofschoon
de opsluiting zó zou zyn. dat zy had
den kunnen ontvluchten van die gele
genheid geen gebruik maakten Zo zet
te zich bij hem de overtuiging vast. dat
Tijdens een bijeenkomst in kasteel
..De Hooge Vuursche" te Baarn is
Z.K.H. Prins Bernhard maandag
avond plechtig geïnstalleerd als
Chevalier d'Honneur van de Con
frérie de la Chaine des Rotisseurs.
Ongeveer vijftig andere vooraan
staande Nederlanders werden door
de ridderslag eveneens in de broe
derschap opgenomen.
De foto geeft een beeld van het
moment, waarop de grand-maitre
van de Confrérie, dr. Charles Guebel
uit Parijs. Z.K.H. tot ere-ridder
slaat.
Zaak Jungsclilager
in ministerraad
Naar wij vernemen heeft de Neder
landse ministerraad zich in zjjn zif
ting van gisteren wederom intensief
bezig gehouden met de zaak-Jung-
schlager. Alle aspecten van deze
kwestie zyn daarbij in overweging ge-
Koerswijziging van Australië
op het punt van Nieuw Guinea
(Van onze Haagse redactie) m
In Australië zjjn de berichten over de mislukking van het Nederlands-
Indonesisch overleg te Genève met teleurstelling ontvangen. Wie zijd oor te
luisteren legt, kan in sommige kringen zelfs het verwyt horen, dat Néderland
niet soepel genoeg Is opgetreden tegen de gematigde regering-Harahap.
Wat in Den Haag wel enige verbazing zal wekken is het feit dat de débacle
In Genève niet wordt geweten aan de onmogelijkheid om tot een bevredigende
formulering van de arbitrage-regeling te komen, maar aan de weigering van
Nederland om de mogelijkheid van een gesprek over Nieuw Guinea ln de toe
komst open te laten
Of deze opvatting een gevolg ls van
de activiteit, die de Indonesiërs achter
de diplomatieke schermen ontplooien
staat niet vast In ieder geval is het een
duldeiyk teken, dat er langzamerhand,
vrywel ongemerkt, een wijziging is ge
komen in het officiële standpunt van
Australië ten opzichte van de kwestie
Nieuw-Guinea
dentie t? zyn en te biyven. Onder deze
onverkwikkeiyke affarc dient thans een
dikke streep te worden gezet!
Tenzy de heer Schokking in een of
meerdere publikaties aanleiding zou
vinden tot het indienen van een klacht
by de Tuchtraad der journalisten
Naar wy zojuist vernemen ls zulks
inderdaad het geval- mr Schokking
heeft - genoemder plaatse een klacht
ingediend tegen het Haagsch Dagblad,
dat de eerste geruchtmakende publikatie
hierover het licht deed zien.
Gezwollen door zware regenval dorpskern van liet plaatsje IHeren :iet men tevens hoe eecn bootje de
en dooi bezorgt de rivier de Maas door het overtollige Maaswater van verbinding tussen beide gedeelten
de provincie Limburg, door vrij de tot dezelfde gemeente behorende onderhoudt. Gelukkig is het water i
aanzienlijke overstromingen, heel buurtschap Geneinde is gescheiden, nu aan het zakken,
wat last. Deze foto laat zien. hoe de Op deze opname, van Geneinde uit.
Nederland eer na- dan
voordeel?
De regering in Canberra hanteert
het argument dat Ingeval van een
crisis in .Azië de aanwezigheid van
de Nederlanders eerder een nadeel
dan een voordeel zou betekenen. Met
andere woorden: de Australiërs hellen
over naar de mening van Washington,
dat de vriendschappelijke betrekkin
gen met Indonesië moeten worden ge
handhaafd, om op deze wijze een dam
te kunnen opwerpen tegen het zich
steeds uitbreidende communisme.
Deze vriendschappeiyke relaties kun
nen echter, ln Australische ogen. slechts
worden gehandhaafd, indien de kwes'ie
Nieuw-Guinea de wereld zou worden
uitgeholpen. Want welke regering m
Djakarta het heft ook ln handen krUgt,
Nieuw-Guinea zal steeds als „strUd-
fcreet" tegen het „kolonialisme" worden
gebruikt of beter: misbruikt. De vrees
van Australië, dat de kwestie Nieuw-
Gulnea de anti-Westerse gevoelens in
Azië zal aanwakkeren, speelt bij de
..front-verandering" ln Canberra dan
ook een grote rol
Onverwachte stap
Overigens kon men reeds vóór het be
gin van het overleg ln Genève een wij
ziging in de houding van Australië con
stateren De Indonesische delegatie heeft
tpnminste op 8 december J.l. ln Singa
pore. toen zy op weg was naar Den
Haag voor de officiële opening van de
conferentie verklaard dat de .-Austra
lische houding een grote steun voor In
donesië was" Dit. ondanks de verkla
ring van de Australische minister van
Buitenlands Zaken, Casev, dat er géén
verandering In het standpunt van
Australië was gekomen.
Een tweede aanwijzing, dat Austra
lië zijn koers heeft gewijzigd, wordt
gevormd door het zonder opgaaf
van redenen geannuleerde bezoek
van brigadier Cleland, administrateur
van Australisch Nieuw-Guinea. aan
Hollandia. Dat deze onverwachte stap
direct In verhand ls gehrarht met het
Nederlands-Indonesische overleg, is
niet verwonderlijk. De Australische le
gering is blijkbaar zeer bevreesd dat
*IJ op de (gevoelige) tenen van Indo
nesië trapt.
