LEIDSCH
DAGBLAD
Gebiedsomschrijving van Koninkrijk
in de Grondwet aangegeven
WEERBERICHT
Indonesisch Parlement akkoord
met Unie-opzegging
„Blommersdijk" in aanvaring
met de „Sapanca"
LAATSTE OPROEP TOT DE
ALGERIJNSE REBELLEN
J|»
94ste jaargang
WOENSDAG 29 FEBRUARI 1956
No. 28769
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.— per kwartaal; f2.35 per maand; f0.55 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro No. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Grondivet is geen Troonrede
Nieu tv-Guinea ii itdru kkelijk
daarin opgenomen
(Van onze parlementaire redacteur)
De Tweede Kamer heeft gistermiddag de stemmingen gehouden
over de wijziging van de Grondwet, nu Indonesië zelfstandig is en
Suriname en de Antillen gelijkwaardige delen zijn geworden van het
Koninkrijk. Het resultaat van de stemmingen was dat artikel 1 van de
Grondwet komt te luiden, overeenkomstig het voorstel van de regering:
„Het grondgebied van het Koninkrijk der Nederlanden omvat Neder
land, Suriname, de Ned. Antillen en Ned. Nieuw-Guinea". Indonesië is
dus uit art. 1 verdwenen en Nieuw-Guinea is er uitdrukkelijk in ver
meld als behorend bij het Koninkrijk.
Amendementen
De communist Haken verklaarde na
mens zijn fractie bezwaar te hebben
tegen de vermelding van Nieuw-Gui
nea omdat de Communisten Irian
(Nieuw-Guinea) beschouwen als Indo
nesisch gebied, waarover de soevereini
teit aan Indonesië toekomt. De heer v.
d. Goes van Naters (P.vdA.) had een
amendement ingediend om in artikel 1
te lezen ..alsmede Nieuw-Guinea'" ten
einde daarvoor de aparte positie van
Nieuw-Guinea tot uiting te brengen,
maar de grote meerderheid van de Ka
mer vond dat een aanduiding omtrent
de structuur van het Koninkrijk niet
thuishoort in een artikel dat alleen het
gebied omschrijft. Het amendement
werd daarom met 27 tegen 49 stemmen
verworpen. Alleen de P.v.d.A. en de he
ren De Graaf (KVP) en Koersen
(KVP) steunden het amendement.
Het amendement van de PvdA om
dan art. 1 helemaal te laten vervallen
werd bij zitten en opstaan verworpen
Alleen de Communisten stemden met
de PvdA mee.
Met. 57 tegen 22 stemmen (de Com
munisten en het grootste deel van de
PvdA) werd het regeringsvoorstel aan
genomen om aan art. 2 van de Grond
wet toe te voegen ,.de Staatsinrichting
van Ned. Nieuw-Guinea wordt geregeld
bij de wet". Met deze toevoeging waren
de heren De Graaf (KVP) en Van der
Goes van Naters niet tevreden en na
dat zij ieder reeds enkele amendemen
ten hadden ingediend., waarvan de
tekst niet de instemming van de rege
ring kon verwerven, kwamen zij op
het laatste moment nog met een geza
menlijk amendement om artikel 2 als
volgt aan te vullen: „Ter geleidelijke
verwezenlijking van de mogelijkheid om
zelf over eigen toekomst te beslissen,
blijft de bevordermg van de geestelijke
en stoffelijke welvaart, alsmede van de
staatkundige ontwikkeling van de be
volking van Ned Nieuw-Guinea richt
snoer voor wetgeving en bestuur".
Bromfietser dodelijk gewond
(Speciale berichtgeving)
Op de Groningsestraatweg te Leeu
warden werd gistermiddag de 43-jarige
R. Vos, toen hij de rijweg overstak, ge
grepen door een juist passerende auto
en dodelijk gewond. V. werd tegen de
grond geslingerd en liep een hersen
schudding en een breuk aan het linker-
onderbeen op. Hij werd naar het Diaco
nessen-ziekenhuis vervoerd, waar hij
enige uren na aankomst overleed.
Nu en dan regen
De Bilt verwacht tot moreenavond.
Overweeend zwaarbewolkt met nu en
dan reeen of motreeen en Dlaatseliik
nevel of mist Matige tot krachtiee
zuidwestelijke wind. Weinie verande-
rine in temperatuur.
(ODeemaakt te 11.15 uur).
Regen front op komst
De depressie-activiteit op de Oceaan
is in de afgelopen 24 uur verder toege
nomen. Diepe depressies bewegen in
een baan die zich van New-Foundland
via IJsland naar Noord-Scandinavië
uitstrekt. Tussen deze depressies en een
vriiwel stationair hogedrukgebied ten
westen van Frankrijk waaien krachtige
westelijke winden die zachte luchtmas-
sa's van de Oceaan West-Europa bin
nenvoeren. De dooi drone over geheel
Duitsland en een groot deel van Frank
rijk door. Restanten van het vorstee-
bied troffen we vanmorgen noe slechts
aan in zuid- en oost-Fr ankrijk en rond
de Alpen. In Polen de Balkan en oost-
Europa heerst echter nog overal vorst.
In Engeland was het tot vanmorgen
nog vrijwel nergens boven de viif gra
den gekomen omdat het koude zeewa
ter en de dooiende sneeuw de zachte
lucht afkoelen.
In de westelijke luchtstroom komen
enkele fronten naderbil die de komen
de 24 uur met reeen over ons land zul
len trekken. In de temperaturen wordt
niet veel verandering verwacht.
1 MAART.
Zon op: 7 28 uur: onder: 18.22 uur.
Maan op: uur: onder: 8.45 uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.05 en 18.23
De nummer bestaat uit 10 pagina's
Minister Beel had tegen dit amen
dement geen overwegend bezwaar,
hoewel hy het eveneens als de he
ren Oud (WD), v. d. Wetering
(CHU) en Bruins Slot (AR) onjuist
vond een beleidslijn in de Grondwet
vast te leggen. Het zou goed zijn
voor een Troonrede of een partijpro
gram. zei de heer v.. d. Wetering.
Met 29 tegen 50 stemmen werd het
amendement verworpen. Vóór het
amendement stemden alleen de le
den van de PvdA. de heer De Graaf
(KVP) en mej. De Vink (KVP).
Tenslotte werd zonder hoofdelijke
stemming het regeringsvoorstel aange
nomen om in de grondwet het 14e
hoofdstuk te laten vervallen, dat.tijde
lijk was opgenomen om de overgang
mogelijk te maken naar de nieuwe
rechtsorde, die leidde tot de Neder
lands-Indonesische Unie en het sta
tuut met de West. Alleen de heer
Gerbrandy (AR) verzocht aantekening
dat hij er tegen is dat het veertiende
hoofdstuk vervalt omdat de zaak van
Ambon nog niet is geregeld.
Buitenlandse betrekkingen
Teneinde de medezeggenschap van
het Parlement bij het bepalen van het
buitenlands beleid te vergroten, zijn in
1952 in de Grondwet nieuwe bepalingen
opgenomen omtrent de goedkeuring
van overeenkomsten met andere mo
gendheden. De regering heeft het ge
wenst geacht in die bepalingen techni
sche wijzigingen aan te brengen. Over
de wenselijkheid daarvan heeft de Ka-
meer de rest van de middag nog gedis
cussieerd. Vandaag wordt het debat
voortgezet.
Samenwerking Masjoemi-Nationalisten-
Nahdatoel Oelanta thans onmogelijk?
Het voorlopig Parlement van Indone
sië heeft vanochtend by acclamatie
het door dc regering ingediende
westsontwerp inzake de opzegging
van de Nederlands-Indonesische Unie
aanvaard.
De fracties van de oppositie hadden
de zaal verlaten voordat het debat be
gon.
Tevoren had het Parlement besloten
aan het bespreken van het wetsont
werp voorrang te geven boven een door
de oppositie ingediende motie van wan
trouwen.
Dit besluit had tot gevolg, dat de
voorzitter van het Parlement, dr. Sarto-
no van dc in oppositie zijnde PNI. en
zijn tweede plaatsvervanger. Aroedji
Kartawinata van de Mohammedaanse
oppositiepartij PSII. hun functie neer
legden.
Dr. Sartono verklaarde, dat het be
sluit een schending van de parlemen
taire beginselen was. volgens welke eer
der ingediende moties het eerst moeten
worden behandeld.
De motie van wantrouwen was inge
diend voordat de regering haar wets
ontwerp inzake de opzegging van de
Unie aanhangig maakte.
Het Parlement verleende echter met
108 tegen 80 stemmen voorrang aan
het wetsvoorstel van de regering.
Oppositieleiders verklaarden, dat er
nu nauwelijks enige kans is overge
bleven voor samenwerking in dc ko
mende regering tussen de Nationalis
ten en de orthodoxe Nahdatoel Oela-
ma. die thans in de oppositie zijn, en-
de Mohammedaanse Masjoemi. die dc
voornaamste pjjler van het huidige
kabinet vormt.
Het nationalistische ochtendblad
..Suluh Indonesia" schreef onder gro
te koppen, dat nu dc deur voor sa
menwerking tussen de Masjoemi, de
Nationalisten en de Nahdatoel Ocla-
ma gesloten is.
In O ran kwam liet tot zeer
ernstige botsingen tussen politie
en demonstrerende nationalisten
tijdens de begrafenisplechtigheid
van vier soldaten, die bij de ge
vechten in Algiers om het leven
kwamen. Overal in de stad ging het
heet toe.
Ook Indonesië
licht V.N. in
Ook de Indonesische delegatie bij de
V.N. heeft thans de secretaris-gene
raal van de VJV. op de hoogte gesteld
van het besluit van haar regering zich
terug te trekken uit de Unie met Ne
derland. De Nederlandse delegatie
heeft dat gelijk bekend al eerder
gedaan.
„De nieuwe stand van zaken zal de
ontwikkeling van ons land en ons volk
stimuleren, als ons besluit goed begre
pen wordt, zal het de gTondslag leggen
voor betere betrekkingen tussen de bei
de landen als gelijke onafhankelijke en
soevereine staten", aldus de Indone
sische nota aan de V.N.
Scliip verdween in ijsschotsen
Drie en dertig Turkse opvarenden gered
Gistermiddag omstreeks kwart voor vijf heeft het van Antwerpen komende
3903 b.r.t. metende Turkse stoomschip „Sapanca" een s.o.s.-sein uitgezon
den waarin het meedeelde dat het op de Westerschelde ter hoogte van de
zgn. Westkegel in het nauw van Bath was aangevaren door het 6855 b.r.t.
Nieuwe voorzitter
Algemene Rekenkamer
In de vacature bij dc Algemene Re
kenkamer. ontstaan door het verla
ten van de Rijksdienst wegens het
bereiken van de pensioengerechtigde
™'8Üt™lÜ.' l'e'kek M.X'bIo" ..BIomm.rMlÜk" v»n dc Holland-Am.rik.-I.gi, uit Roltcrdan.
- - dat eveneens van Antwerpen kwam. De „Sapanca" verkeerde na dc aanvaring
in zinkende toestand: het schip was circa 40 minuten later in de ijsschotsen
verdwenen. Alleen de masten, het hekwerk van de brug. een stuk van de
schoorsteen en van het achterschip steekt nog boven het iis uit. De aan
varing is ontstaan, nadat de ..Sapanca" uit het roer was gelopen en de ..Blom-
mersdijk" er op voer.
me, is by K.B. van 25 februari j.l.
noemd tot lid en bü K.B. van 28 fe
bruari met ingang van 1 maart a.s.
benoemd tot voorzitter dc heer D. J.
Gerritsen, directeur der Ryksbcgro-
ting by het Ministerie van Finan
ciën.
Op 1 april 1949 werd de heer Gerrit
sen benoemd tot directeur der Rijksbe
groting bij het Ministerie van Finan
ciën. Uit hoofde van deze functie
maakte hij deel uit van de adviescom
missie voor een doelmatige organisatie
in de Rijksdienst, van de regeringsdele
gatie van de centrale commissie voor
georganiseerd overleg In ambtenaren
zaken. van de Raad voor Rijksperso-
neelsaangelegenhcden en van de daar
voor in de plaats tredende informatie
commissie.
Binnenkort kan de benoeming worden
tegemoet gezien van dr. W. Drees jr.
tot directeur der Rijksbegroting bij het
Ministerie van Financiën, zulks als op
volger van de heer Gerritsen.
Dr. Drees jr. - zoon van de minister
president - is (hans onderdirecteur van
het Centraal Planbureau.
Behalve de kapitein en de eerste
stuurman van de „Sapanca" werden
alle opvarenden: twee vrouwen, een
kind en dert.ic man gered door de
„Blommersdijk". De kapitein en de
eerste stuurman werden door het Ne
derlandse schip „Osiris" aan boord ge
nomen en later overgezet op de ..Blom-
mersdiik". Dit laatste schip heeft ter
hoogte van Hansweert alle opvarenden
van de „Sapanca" overgegeven aan de
Belgische sleepboot „Scaldis" die zc in
Hansweert aan land heeft gezet
Aangezien het varen bii donker op
de Westerschelde thans niet verant
woord is omdat de boeien met het oog
op dc iiseane ziin opgenomen zal de
„Blommersdnk" vandaag naar Vlissin-
gen doorvaren. Dit schip kreeg schade
aan de voorsteven.
De „Sapanca" was oa. geladen met
kalk en iizer en met vijf ton machine
rieën. Kapitein van het schip is de heer
Resat Erkurt en het. schip behoort aan
de Armatörler Briligi uit Istanboel.
De schipbreukelingen ziin in Hans-
Klinkende zege voor Mollet in de Kamer
geen reden om op lauweren te nisten
(Van onze correspondent te Parijs)
De Franse regering heeft gisteren - zoals verwacht mocht worden -
een klinkende overwinning geboekt in het parlement, dat met een over
weldigende meerderheid en één keer zelfs met algemene stemmen zijn
fiat gaf aan uitbreiding van de betaalde vakanties, naar aanleiding
waarvan premier Mollet vorige week de vertrouwenskwestie in vier
voud had gesteld.
Dat voor Mollet het moment om op zijn lauweren te gaan rusten
echter nog niet bepaald is aangebroken, had hij een paar uur eerder
duidelijk gemaakt in een radioboodschap aan het Franse volk, waarin
de premier in dramatische kleuren een beeld schilderde van de uiterst
ernstige situatie, die nu in Algerije is ontstaan. Hoe onrustbarend die
toestand in regeringskringen nu beoordeeld wordt blijkt bovendien uit
het verzoek dat de regering, die gisteren negen uur bijna onafgebroken
over de Algerijnse kwestie had overlegd, vandaag bij het parlement zal
indienen om volmachten voor de resident-generaal Lacoste te ver-
Onmiddellijke versterking 1
van leger met 50.000 man
Mollet richtte zich ln zijn boodschap
zowel tot zyn landgenoten als tot de
Algerijnse rebellen. Hy bezwoer de fel-
lahga's, die nu zelfs tot dicht by de
hoofdstad Algiers opereren, hun aanval
len op de Europeanen te staken. In dat
geval zouden binnen drie maanden alge
mene verkiezingen worden gehouden,
waarby alle politieke stromingen zich
vrijelijk kunnen uiten. Frankrijk zal zich
tevens, zo herhaalde de premier, grote
financiële offers getroosten om de ar
moede en de werkloosheid in Algerije zo
spoedig en zo radicaal mogeiyk te be
strijden. Men neemt aan, dat daarvoor
een twee a drie miljard gulden per Jaar
zal moeten worden uitgetrokken!
Het is Frankrijk ernst
Indien de Algerynse rebellen zich voor
deze aanbiedingen niet gevoelig zouden
tonen, zal Frankryk, zo waarschuwde
Mollet. al zijn krachten mobiliseren om
de strijd tot het bittere einde uit te
vechten. Om te bewüzen, dat het de
Franse regering ernst Is met deze voor
nemens. zal het leger onmiddcliyk met
een vyftigduizend man versterkt worden.
een tweehonderdduizend nieuwe soldaten
voor Algerije zal moeten vinden, indien
Mollet onverhoopt bij de rebellen nul op
het rekest zou krygen.
In politieke kringen heeft de oproep
van Mollet geen onverdeeld gunstige in
druk gemaakt. Men meent te weten dat
de militaire verlangens van de resident
minister Lacoste maar zeer gedeeltelijk
bevredigd konden worden door de socia
listische premier, die niet zeker van zün
politieke aanhang zou zyn. Zelfs I/Ex
press", het blad van Mendès-France, die
als staatsminister niettemin ln de rege
ring zit, betreurt het vanmorgen, dat
Mollet geen duideiyker politiek aanbod
heeft gedaan aan het Algerijnse volk.
Inderdaad moet men zich afvragen of
de weegschaal nu zonder zware militaire
krachtsinspanning nog in het voordeel
van Frankrijk zal kunnen doorslaan.
Ernstig moet helaas worden rekening
gehouden met de funeste uitwerking van
het Jarenlange dralen der Franse rege
ringen ook op de Algeryen hebben ge
had.
weert in het na de watersnoodramp van r.„ i„_~ ,„i
31 iani.nn i f.hma.i 1053 V™- p®1» deel d,e versterking zal ten
koste moeten gaan van het Franse con-
31 januari op 1 februari 1953 door
Noorwegen aan de gemeente Kruinin-
een geschonken verenigingshuis „Kal
Munk" ontvangen en gelaafd. Negen
tien leden der bemannine brachten de
nacht door in het dorp Kruinineen, de
rest in het dorp Hansweert: allen wor
den van gemeentewege verzorgd.
Vanmorgen is het gezelschap Turken
ner auto naar Antwerpen gebracht
waar het in het Zeemanshuis onderdak
heeft gekregen.
tingent der NAVO-troepen die terstond I
een dertigduizend soldaten zullen dienen
af te staan. Men houdt echter met de
mogeiykheid rekening, dat Frankryk nog
„Zet (lie 18 tanks
maar over boord"
Nieuwe verwikkelingen mei
wapenlevering aan Arabië
I Jacob Michael, de Amerikaanse eige
naar van dc vrachtboot „James Mon
roe". die met 18 in Amerika gekochte
tanks op weg is naar Saoedi-Arabiè,
doet pogingen om te voorkomen, dat het
I schip zgn bestemming bereikt. Michael
is Jood. De reder zou hebben vernomen,
i dat de Saoedi-Arablsche autoriteiten
kort wordt Uitgegeven ter niet zullen toestaan, dat de „James
gelegenheid van het huwe- Monroe" Djeddah binnen loopt, omdat
Mr. L. G. Kortenhorst j
opent de Keukenhof 3
Naar w-y vernemen zal de ze-
ende Keukenhof-tentoonstelling 1
in Lisse geopend worden door de 3
I voorzitter van de Tweede Kamer 1
der Staten Generaal nr. L. G. J
Kortenhorst.
De opening is bepaald op 28 I
maart. Het ls thans nog niet te j
voorzien, of deze datum gehand- 3
haafd kan blijven of gewijzigd 3
moet worden als gevolg van de 3
strenge vorstperiode.
De jaarlykse provincie-dag zal
dit Jaar in het teken van Limburg 3
slaan. Deze dag is vastgesteld op i
,n april. 3
I stt
Monaco en de Amerikaanse dirïgeerd.
de tanks in
EMIGRATIE-COMMISSARIS NAAR
AUSTRALIË EN NIEUW-ZEELAND.
De commissaris voor de emigratie, mr.
ir. B. W. Haveman, die de vergadering
van het ICEM (International Commit
tee for European Migration) te Genève
heeft bügewoond, is doorgereisd naar
>n Australië en Nieuw Zeeland. Hy zal een
totale waarde ran'de m op ,™»d to iniicMiw» HKtaJEtL?
Omloop te breneen zcanls I Amerikaanse reder de kapitein van
in uui RE -™€ Ide „James Monroe" laten seinen, dat hij
naar Amerika moet terugkeren of de
tanks over boord zetten
bedraagt 250 000 francs.
Het bezoek aan Australië houdt verband
met het aflopen van de ln 1951 met
Australië gesloten migratie-overeen
komst. die voor een periode van 5 Jaar
was aangegaan. Hy zal thans voor ons
De bevrachter van het schip, de „Hel- land de onderhandelingen lelden voor
lenic Lines" stelt dat de reder geen zeg- j een hernieuwing van dc overeenkomst,
genschap over de kapitein heeft, maar Ook met Nieuw Zeeland werd een mi-
Michael voert, aan ,dat hy volgens het gratie-overeenkomst gesloten, die even
zeerecht meester op zyn schip wordt zo-1 eens dit Jaar afloopt. Ook daar zal de
dra dat tydens de reis naar een andere heer Haveman voor ons land de bespre-
bestemming wordt gedirigeerd dan was kingen voeren voor een hernieuwing der
overeengekomen. overeenkomst.
