|a FILMS VAIN DEZE WEEK Men mag niet in de spiraalbeweging der inflatie terecht komen Politiek beleid niet ombuigen met bedreiging van straf ,w .ft U1 94ste jaargang Zaterdag 25 februari 1956 Derde blad no. 28766 Paradoxen der economie Grotere besparingen oplossing? De beurzen in een afwachtende houding (Van onze financiële medewerker) Ifet wordt meer en meer duidelijk dat de regeringen, die vooral na bet einde van de Tweede Wereldoorlog een aanmerkelijk grotere invloed op conjunctuur en volkswelvaart hebben gekregen, thans voor grote problemen staan, welke tot op zekere hoogte een paradoxaal karakter dragen. Zij hebben uit de economische chaos, welke de oorlog ons liet, een nieuwe kosmos moeten scheppen en met tal van middelen gepoogd de conjunctuur omhoog te stuwen en de volkswelvaart te vergroten. Ze zijn hierin zonder enige twijfel geslaagd, het ene land in meer dere. het andere in mindere mate. Amerika, dat grote oorlogswinsten had ge maakt, heeft deze voor een deel voor de wederopbouw van Europa aangewend, waarbij het zich er rekenschap van heeft gegeven dat de produktie alleen kan worden verhoogd en vergroot als er voor die produktie afnemers zijn. Zo is in ons werelddeel de laatste jaren nieuwe koopkracht gevormd en heeft zich met behulp van kapitaal, arbeid en techniek een proces van economische ontwikke ling voltrokken, dat alle verwachtingen in de schaduw stelt en de volkswelvaart op een belangrijk hoger peil heeft gebracht. De hoogconjunctuur heeft intussen nieuwe problemen doen ontstaan, met de oplossing waarvan men nu reeds et telijke maanden bezig is en die de we reld en derhalve ook de beurzen in span ning houden. De beurzen hebben zich bij de opgaande conjunctuur aangepast, hier en daar misschien wel in een wat al te snel tempo en wachten nu af in welke richting de conjunctuur zich ver der zal bewegen. Het grote probleem hierbij is om het juiste evenwicht te vin den en te handhaven tussen produktie en consumptie, een uiterst moeilijke be zigheid. omdat een zo goed mogelijke verdeling van de welvaart over alle kringen van de bevolking voor de be vordering van de totale welvaart gevaren oproept. Zo doen zich, althans tot op zekere hoogte, paradoxale verschijnse len voor en worden er paradoxale maat regelen getroffen, waarvan de uitkomst voorshands onzeker is. Engelands maatregelen De verhoging van het Engelse discon to tot 5>b nadat het een jaar geleden van 3 Ij tot 4V4 was verhoogd en de andere maatregelen, welke thans door de Engelse regering zijn afgekondigd, zijn er het bewijs van dat het daar met de ontwikkeling van de conjunctuur mis gelopen is. Met een bedrag van 75 mil joen heeft de handelsbalans over ja nuari een tekort aangewezen, dat groter is dan het gemiddelde van het laatste kwartaal van 1955 en waarover men zich toen ook al zorgen maakte. Gevolg hier van is dat de betalingsbalans zich steeds meer ten nadele van Engeland keert en zich inflatieverschijnselen voordoen, wel ke premier Eden hebben doen zeggen dat Engeland zich thans in een ernstige economische crisis bevindt. Reeds bijna een jaar wordt de kredietgeving by de banken beperkt, terwyl thans soherpe beperkingen op het afbetalingskrediet zullen worden toegepast, waarbij het mi nimum in contanten te betalen bedrag tot 20 a 50 zal worden verhoogd. Voorts zullen de staatsuitgaven worden verminderd, o.m. door verlaging van de subsidies op brood en melk. terwyl ook de belastingaftrek voor kapitaalsinvc: tering zal worden verlaagd. Spiegel voor ons In ons land Is de toestand heel wat gezonder omdat onze betalingsbalans nog altijd in evenwicht is, maar ook hier ziet men gevaren, welke in wezen identiek zijn aan die, waarmee men In Engeland worstelt. En in zoverre houdt Engeland ons de spiegel voor, waarin we kunnen zien wat ons bedreigt, als het evenwicht tussen produktie. con sumptie cn export wordt verbroken. Het rapport van de SER heeft ons ge confronteerd met de grote en vele me- nigsverschillen over de mogelijkheden van welvaartsverdeling, welke de wel vaartsbevordering niet aantast. De rege ring zit met dit van cijfers wentelend rapport voor een Gordiaanse knoop, wel ke op de een of andere manier zal moe ten worden ontward. Duidelijk is alleen dat het er om gaat in hoeverre in dit stadium van de conjunctuur met de wel vaartsverdeling kan worden voortgegaan, zonder dat ons land zyn reeds heel wat ongunstiger geworden exportpositie en hiermee een van zyn voornaamste bron nen van welvaart verliest. Zoals men weet heeft de regering het tot dusver met name in een afremmen van de kapitaalsinvesteringen by de par ticuliere ondernemingen gezocht, het geen ook de Engelse regering in eerste instantie heeft gedaan. Zy heeft daarbij gedreigd andere en scherpere maatrege len te zullen nemen als aan de naar haar mening bovenmatige kredietverle ning geen einde komt. Investeringen nodig In dit verband is het van belang ken nis te nemen van wat het Engelse week blad „The Economist" heeft geschreven over het paradoxale verschijnsel dat men aan de ene kant thans de investe ringen wil doen verminderen, maar aan de andere kant nieuwe investeringen no dig heeft om de welvaart op peil te kun nen houden. En het waarschuwt tegen de neiging om het niveau van de inves teringen tot zondebok te maken van de economisohe moeilijkheden, welke zich thans voordoen. Het is duidelijk, zo zegt „The Econo mist" dat indien dc levensstandaard in de tjjd van een generatie moet worden verdubbeld, op de investeringen boven alles moet worden gerekend om die tot stand te brengen. Als onze kinderen tweemaal zoveel zullen produceren als wy, zal dit niet zijn omdat zij harder werken, doch omdat zij meer kapitaal goederen tot hun beschikking hebben. Er moeten dus fabrieken worden ge bouwd, machineparken vernieuwd en verbeterd, krachtcentralen worden ge sticht en transportmiddelen verkre gen om het gewenste doel te kunnen verwezenlijken. En het staat dus wel vast dat in deze tjjd van ongekende technische en chemische progressie het investeringsvolume hoog moet zijn. Dit geldt nog temeer nu met een aan- merkeiyke bevolkingsaanwas valt te re kenen. Dit geldt ook voor ons land. dat zijn bevolking in tien jaar met bijna 1.400 000 zielen heeft zien vermeerderen en voor de toekomst een dergelijk accres heeft te verwachten. Zo gezien, is het dus onjuist de inves- Minder consumptie Maar nu komt de andere kant van de medaille. Want hoezeer meuwe investeringen nodig zijn, even belangrijk is dat deze investeringen niet hoger zyn dan de be sparingen, welke voor de financiering er van beschikbaar zijn. Als de stijging van de investeringen inderdaad in meerdere of mindere mate voor de inflationistische ontwik keling en de moeilijkheden met de be talingsbalans verantwoordelijk zijn, is dit zo. omdat andere uitgaven - con sumptie en overheidsuitgaven - voor deze investeringen geen ruimte lieten. Grotere besparingen zijn dus de oplos sing uit het dilemma, waarvoor En geland en menig ander land zich thans geplaatst ziet en in dit licht kan men dus de jongste maatregelen, welke de Engelse regering heeft genomen, slechts toejuichen als het enig juiste middel om handels- en betalingsbalans weer in evenwicht te brengen. Het twistpunt in S.E.R. Principieel aal dus elke regering nieu we investeringen tot vergroting en mo dernisering van het produktle-apparaat moeten aanmoedigen en bevorderen, ook door een zo laag mogelyke belastingdruk, praktisch zal zy er voor moeten zorgen, dat die investeringen het overschot van produktie en consumptie niet overtref fen. omdat in dat geval prijsstijgingen niet kunnen worden voorkemen. de koop kracht van het geld daalt en we in de spiraalbeweging van de Inflatie terecht komen. Dit probleem heeft uiteraard ook de besprekingen en het rapport van de SER beheerst en vormt thans het twistpunt tussen werkgevers en werknemers. Men heeft becijferd dat het nationaal inko men van Nederland in 1954 met 6 r'de totale loonsom met 11 is gestegen. Voor 1955 wordt de stijging van het nationaal inkomen op 8. die van de tota le loonsom op 6 r- geraamd en de spe ling is hier dus niet gioot. Bij de vraag in hoeverre de loonsom verder kan wor den verhoogd, dient daarom te worden overwogen dat loonsverhogingen en con sumptiestijging zonder een evenredige stijging van de axbeidsprcduktlvrteit de vraag naar goederen in het binnenland verhoogt en daardoor de prikkel tot ex port verzwakt, nog afgezien van het feit. dat die export door een prijsstyging in het binnenland wordt bemoeilijkt. Is het wonder dat de beurzen thans een afwachtende houding aannemen? Stra frechterlijke verantwoording Prof. Beel hoeft niet naar het Huis van Bewaring (Van onze parlementaire redacteur) Luchtverbinding met Schiermonnikoog Gisteren zyn op Schiermonnikoog 2 vliegtuigen geland, zy brachten zeven passagiers en namen er vier mee naar de vaste wal. Ook werden 20 flessen gas en 30 kilo post aangevoerd. Deze week zyn in totaal 1660 kg post en 22 passa giers naar Schiermonnikoog gevlogen. De toestellen namen 20 passagiers mee van het eiland. Sinds de dag waarop het isolement begon, zyn in totaal 124 passa giers vervoerd62 naar en 62 van het ei land. ARBEIDER BU HOOGOVENS GEDOOD Gisteren werd de 31-jarige arbeider van de Zaandamse havenstichting W. Wouters uit Schagen. die werkzaam was by de kolenopslag van de Hoogovens te IJmulden getroffen door een brok sa- mengevroren fijnkolen. dat van een 12 meter hoger gelegen aanvoerband naar beneden kwam. De man viel en kwam met zyn hoofd tegen de muur van een gebouwtje terecht. De heer Wouters, die gehuwd was, werd naar het Roode Kruis ziekenhuis te Beverwijk vervoerd, waar hy aan de bekomen hoofdverwondingen is overleden. Lady Godiva: „Een vrouw zonder vrees" Rex Omstreeks de 12de eeuw liet de eenheid van Engeland veel te wensen over. Diverse graven hielden er eigen legertjes op na die elkaar voortdurend bestreden. Een van deze Angelsaksische graven was die van Coventry Deze weigerde in het huwelijk te treden met een voor hem door de Koning (Edward, de Belijder) uitgekozen Normandische Prinses en koos zich een andere vrouw. Lady Godiva. Het toeval wilde nu een maal. dat deze dame onstuimig en roe keloos van aard was en zich teveel ging bemoeien met de politieke werkzaam heden van haar dappere edelman. Een tijdelijke scheiding was hiervan zelfs het gevolg Later bleek echter, dat bei den het zelfde (politieke) doel voor ogen hadden Slechts de tactiek, die man en vrouw volgden, was anders Dat Lady Godiva een moedige vrouw is geweest blijkt wel uit het feit, dat zij êr niet voor terugschrok poedelnaakt te paard door de straten van Coventry te rijden, haar schoonheid verbergend in heur haar. dat rood en zeer lang was... Sindsdien is Lady Godiva in het Engelse volksleven een bekende figuur gebleven, die bv. in historische optochten nog veel voorkomt. De kleding herinnert tegenwoordig echter wel wat minder aan een paradyseli e toestand. Hoewel de vervaardigers van deze spectaculaire film. die in fraaie kleuren is opgenomen, het met de historische gegevens niet zo byzonder nauw hebben genomen, is het toch wel aardig er naar te kijken Liefhebbers van hofintriges, achtervolgingen te paard en wapenge kletter komen zeker aan hun trek. Al weer een film. waarin het recht zege viert en het kwaad wordt gestraft. Tke dam busters In verband met Indonesië had prof. Gerbrandy (AR) donderdag in de Tweede Kamer prof. Beel gewaar schuwd dat hij wegens schending van dc Grondwet nog wel eens in de ge vangenis zou kunnen komen omdat er sinds 1947 op de griffie nog altijd een adres ligt van een aantal prominente personen, waarin de Tweede Kamer wordt opgewekt een strafvervolging in te stellen tegen het Kabinet op grond van schending van de Grondwet. Dat adres had prof. Gerbrandy toen geen lid van de Tweede Kamer, ook ondertekend. Gisteren merkte prof. Oud (WD) op dat prof. Gerbrandy niet aan de gang moet blijven minister Beel te dreigen met gevangenisstraf. Men moet een minister niet met de straf rechter bedreigen als men het met het beleid niet eens is. Minister-president Gerbrandy heeft in Londen ook herhaal delijk de Grondwet niet in acht ge nomen. maar het is nooit by iemand op gekomen hem daarvoor voor de straf rechter te dagen. Trouwens: welk Kabi net zou prof. Gerbrandy door de Kamer voor de strafrechter willen brengen? De Kamer van 1947 heeft het toenmalige Kabinet het vertrouwen niet opgezegd. Dan kan de Kamer zich later toch niet uitspreken voor een strafvervolging? In onze parlementaire geschiedenis is nog nooit een minister vervolgd wegens schending van de Grondwet. Men moet een politiek beleid waarmee men het niet eens is en prof. Oud was het ook niet eens met het beleid ten aanzien van Indonesië niet willen ombuigen door ministers te bedreigen met de strafrechter. Prof. Gerbrandy (A.R.) verklaarde dat de waarschuwing van donderdag aan zijn „hooggeachte vriend Beel", maar als grap was bedoeld, maar in 1947 had hij het wel met het onderte kenen van het adres gemeend, omdat de schending van de Grondwet het Koninkrijk dreigde te verwoesten. Toen was het noodzakelijk in herin nering te brengen dat er ook een strafrechterlijke verantwoording is. „Goede en fatsoeniyke mensen bedrei- I gen elkaar niet met de gevangenis heeft I mijn hooggeachte vriend Beel gezegd." aldus prof. Gerbrandy. „Maar met dat I goed en fatsoenlijk moet men voorzich- I tig zijn, want met zulke mensen gaat dikwyis alles mis. terwyl de fielten in de politiek nog wel eens wat presteren, i In het Parlement moet men gepeperde I taal kunnen spreken. In het Engelse Parlement heeft een minister wel eens tegen een lid gezegd, dat hy hem nog te goed vond om er de Kamer mee aan te dweilen Minister Beel verklaarde dat hy nu in Den Haag weer rustig door de Casua- risstraat kan lopen, waar het Huis van Bewaring ls Overigens is de Kamer het gisteren er nog niet over eens kunnen worden hoe de aparte positie van Nieuw-Guinea in de Grondwet moet worden vermeld. De heer de Graaf (KVP) heeft een amen dement ingediend om jn de Grondwet op te nemen- „De bevordering van de gees- i telyke en stoffelyk welvaart alsmede van de staatkundige ontwikkeling van de bevolking van Nederlands Nieuw- Guinea blijft by voortduring richtsnoer voor wetgeving en bestuur". De heer 1 van der Goes van Naters (PvdA) was Heldenmoed Trianon De oorlog is in volle gang en Engeland staat er niet al te best voor. zo was de situatie omstreeks het jaar 1942 Wil Engeland het overwicht in de lucht herstellen, dan zal men Duitsland in het hart van de industrie I moeten aangrijpen. Een belangrijk ge bied in dit verband is de omgeving van I de Ruhr en men kan de industrie daar het beste treffen door enkele dammen te bombarderen, daar dan een groot gebied onder water komt te staan en de elektrische stroom uitvalt. Er wordt een geniaal, doch uiterst moeilijk plan ont- 'worpen moeilijk en gevaarlijk om uit te voeren Er wordt een speciaal squa dron opgeleid om deze gevaarlyke aan- het daarmee niet eens. Hy diende een amendement in om in de Grondwet te bepalen- „Het bestuur over Nederlands Nieuw-Guinea richt zich op de .verwe zenlijking van het zelfbeschikkings recht." Omdat minister Beel tegen deze formulering overwegende bezwaren had, wyzigde hij zUn amendement zo, dat het voor de minister wel aanvaardbaar was. Dinsdag wordt er over de amende menten en het regeringsvoorstel tot aanpassing van de Grondwet aan de nieuwe rechtsorde gestemd. Sfeun bij felle koude "Van onze parlementaire redacteur) In antwoord op vragen van de heer Gortzak (CPN) heeft minister Van Thiel gisteren in de Tweede Kamer nog eens meegedeeld dat de gemeentebesturen in gevolge de Armenwet verplicht zyn de r.cod te lenigen waar die zich voordoet als gevolg van de koude. De rapporten omtrent deze steunverlening zyn niet verontrustend, maar integendeel verheu gend. Gewelddaden in Algerië Algerijnse verzetsstrijders hebben gis teren op een bosweg zestig km van Al giers een autobus en twee personen auto's met machinegeweren beschoten. Volgens de eerste berichten werden acht personen, zeven Europeanen en een Mo hammedaanse onderofficier, gedood. In een Engelse fabriek ligt een i enorme spoel kabel (met een ge- wicht van 1044 ton) gereed om I naar Venezuela verscheept te wor-\ den. De kabel zal daar gebruikt worden om een verbinding onder water tot stand té brengen tussen een elektrisch krachtstation en een in het Meer van Maracatbo gelegen transformatorstation. De stroom. die het krachtstation te Las Moro- cltas verlaat, heeft een spanning van 33.000 volt; in het transformator station wordt deze omgezet tot 11.500 volt en gaat dan door naar een olieindustrie. De hier afge beelde spoel heeft een hoogte van plm. 3y2 meter en een doorsnede van plm. 16 meter! val uit te voeren. Het zijn uitgezochte mannen, die ieder voor zich hun man netje staan en allen reeds vele vluch ten op hun naam hebben staan. Dan volgt de uitvoering van het geniale plan. De film geeft een bijzonder goede en spannende reconstructie van dit histo rische verhaal. Men leeft mee met de spanning van de ontwerper van dit plan. mèn voelt zich als het ware ver bonden met de mannen, die voor de uitvoering zijn uitgekozen. Het aantrek kelijke van deze film is dat het niet mooier gemaakt is. dan het in werke lijkheid was De werkelykheid wordt in al zyn hardheid op het doek gebracht, ook de acht vliegtuigen die niet terug keren van deze vlucht Goed is ook weergegeven de spanning, die er heerst In hel hoofdkwartier, waar men de berichten van de vliegtuigen volgt Groot is de opluchting als dc doelen inderdaad bereikt zijn en de dammen vernietigd. Begrijpelijk en ook volkomen 1 menselyk is de reactie van de ontwerper van het plan. als hy hoort dat acht vliegtuigen niet zyn weergekeerd: „Had ik dat geweten, ik was er nooit aan begonnen" Eenvoudig en moedig ls het antwoord van de commandant: Als zy het geweten hadden, waren zij toch ge- ga en Dat is heldenmoed: ondanks het gevaar je inzetten voor het vader land! De film geeft er een beklemmend beeld van. „De Onderdaan" Bekende blik op Duitse mentaliteit Casino De Duitse film „De Onder daan" persifleert op byzonder duide lijke wijze de mentaliteit, die generaties j lang het Duitse volk heeft beheerst en het van de ene verderflljke oorlog in de andere heeft gestort. De brallerige verering van het pruisische militarisme, het kruipen en likken van de boven hem geplaatste personen, het j ontstellende zelfbewustzijn en het gelo ven door dik en dun in de eigen on overwinnelijkheid. al deze ongelukkige eigenschappen van een helaas groot deel van het Duitse volk heeft de romancier Heinnch Mann getekend in de figuur van de kleine papierfabrikant Hesling, een zeer onbenullig man, die I echter met zijn overdreven majesteits- j verering waarbij hij overigens niet verzuimt aan het eigenbelang te denken opklimt tot een notabele positie in zijn woonplaats. Zo bezeten is deze man. dat hij op zijn bruiloft onder de gasten j rollen wc-papier laat uitdelen, waarvan elk -velletje ls bedrukt met een Duitse I leus. Het slot ran deze knappe, leerzame film komt wat abrupt: als Hesling bij de onthulling van een standbeeld van „Der Kaiser" een brullende redevoering staat af te steken, springt de camera tlenallen jaren verder en wordt de stem van het papierfabrikantje overge nomen door Adolf Hitler. Aan de tekst van de krijgshaftige, schreeuwerige speech verandert niets, alleenhet monument staat te midden van de door de geallieerde bommenwerpers in puin i gelegde stad. „Vrouwen en soldaten" Wreedaardig conflict1 Lldo De emotievolle Italiaanse film I „Vrouwen en soldaten" (naar Vivanto's j roman „Wee de overwonnenen") vormt een pleidooi voor de arme. onschuldige kinderen, die in oorlogstijd geboren wor den. terwijl hun vader onbekend bleef. In dit geval betreft het de geschiede- nis van twee in de eerste wereldoorlog door de vijand op verschnkkeleijke wijze, I tegen haar zin overweldigde. Italiaanse vrouwen. De gevolgen blijven vanzelf- sprekend niet uit. Beide vrouwen, de één I getrouwd, de ander zo goed als verloofd, i worden thans met een voor haar diep ingrijpend en wreedaardig conflict ge- confronteerd. Hoe zy dit aanvatten en „oplossen" toont deze film. de één stelt de liefde van haar man vóór alles en handelt i dienovereenkomstig om elke compli catie te vermijden, de ander stelt het I moederschap en het komende kinder-1 leven heilig, riskeert hiervoor alles, zelfs i het eventuele verlies van de man. die zij lief heeft. Een dramatisch gegeven, dat overdui- delyk aantoont hoe afschuwelijk onbe schermde vrouwen aan een mets ont ziende vijand overgeleverd kunnen zijn, een gegeven, dat gelegenheid geeft tot sterk dramatisch spel, waarvan de regis seur Raffaello Matarazzo dankbaar en effectvol profyt getrokken heeft. Het is vooral de jeugdige Anna Maria Perrero. die naast enkele anderen de aandacht op zich vestigt. De tenor Mario del Monaco is er in dit geval wel met de haren bijgesleept Fortune Carree Kleurig en stoer Luxor In Luxortheater krijgt de bioscoop bezoeker deze week kleurrijke avonturen letterlijk en figuurlijk breed uitgemeten De film ..Fortune Carree" In cinemascope en met Eastman-kleur- techniek, is een reeks avonturen van erg j stoere en geslepen mannen onder de minder zachtzinnige Arabische stammen rond de Rode Zee. De hoofdfiguren, een zwervende Franse kapitein van een zeilboot die een lading wapens ergens aan de man wil brengen voor grof geld. en een berucht krijger, nemen het met hun handelingen niet al te nauw. Op de een of andere manier schijnt vechten en elkaar bedriegen iets onvermijdelijks voor de heren te zijn, en dat leidt er ook toe dat zij om de haverklap van partij veranderen, en dat zij bovendien elkaar het ene ogenblik minder zacht zinnig willen afmaken en elkaar even later het leven redden en als broeders in het avontuur in de armen vallen De toeschouwer krijgt in ieder geval waar voor zijn entreeprijs, wanneer hij op zoek is naar avonturen en stoere mannen. De opnamen zijn dikwijls bui tengewoon goed. de kleuren voldoen uit stekend en de liefde komt er (een ver ademing!) maar zeer terloops aan te pas in een volkomen aanvaardbare dosis en vorm. Jn IsLdSgï voot voüoL'ibr^xi^avi - V I F awilwsfkon yQn ?lah ojjotl Sa 9uz£va*ga£iK uJanüyu opeociatu} -ix airidft, va/i simxdiL. «uaaVc 'ojfci 'yiusi ([ipoxgyi •iXi -KA. ÓJXttiXQXl Qoji 'Jijoglcvoruda 'J rug£-%l£iólL- SWx/j».. - Ü&£&Uosfa//. \f\tXnlSL (tfxöla fituyan ÓJD. O root-' stebloerrttox utfxeid-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1956 | | pagina 9