LEIDSCH
DAGBLAD
WIJ ZULLEN DE ONTWIKKELING
RUSTIG AFWACHTEN
Prof. van Oven reeds volgende week
in Kamer op de lires voor ideaal
EISENHOWER KAN
NOG LANG „MEE
WEERBERICHT
94ste jaargang
WOENSDAG 15 FEBRUARI 1956
No. 28757
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.— per kwartaal: f2.35 per maand; fO-55 per week
Witte Singel 1. Lelden Giro No. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Minister Luns verklaart:
Wordt Indonesia's politiek op
ortze rug uitgevochten?
Dit was nodig in politiek schaakspel
„De Nederlandse régering zal rustig de ontwikkelingen afwachten
en geen onberaden stappen doen".
Dit heeft minister Luns gistermiddag op een persconferentie ver
klaard naar aanleiding van de berichten uit Djakarta, dat de Indo
nesische regering heeft besloten de Nederlands-Indonesische Unie een
zijdig op te heffen. Zijn verklaring stemde wat de hoofdzaken be
treft overeen met die in de Tweede Kamer, welke wij reeds in een
gedeelte onzer vorige oplage plaatsten.
Minister Luns zeide voorts, dat „zal moeten blijken, of dit besluit de
internationale positie van Indonesië goed zal doen". Hij wees er op,
dat de Indonesische regering zeer verstrekkende maatregelen heeft
aangekondigd nog geen dag, nadat de conferentie in Genève is mis
lukt en voordat de leden van de Indonesische delegatie persoonlijk
rapport hebben kunnen uitbrengen over de besprekingen. „Degenen,
die hebben gezegd, dat in Genève ons een ultimatum is gesteld, konden
wel eens gelijk hebben", aldus mr. Luns. Hij voegde hieraan toe: „Het
lijkt er op, dat de politieke verwikkelingen in Indonesië worden uitge
vochten op de rug van Nederland". Mr. Luns zeide de jongste verwik
kelingen te betreuren en sprak de hoop uit, dat wanneer de situatie in
Indonesië zal zijn gestabiliseerd, de normale verhoudingen daar zullen
terugkeren.
Over de conferentie zelf herinnerde
mr. Luns eraan, dat toen enkele maan
den geleden Indonesië verzocht om een
nieuwe conferentie nadat de resulta
ten van de Haagse conferentie van 1954
niet door het Indonesische parlement
waren geratificeerd de Nederlandse
regering zich heeft afgevraagd, of het
wel zin had een dergelijk gesprek te be
ginnen. Indonesië verkeerde in een over.
gangsfase met de algemene verkiezingen
voor de deur, terwijl de huidige regering
slechts een beperkt mandaat had. Ten
slotte besloot de Nederlandse regering
het verzoek niet af te wijzen, ook omdat
zij geen kans wilde laten voorbijgaan
verbetering te brengen in de kwestie van
de Nederlandse arrestanten. Overigens
aldus mr. Luns heeft ook de huidige
regering in deze kwestie geen enkele
noemenswaardige verbetering gebracht.
Nederland is deze regering met de
grootste bereidwilligheid en soepelheid
tegemoet getreden en heeft ingestemd
met het houden van de conferentie in
Genève, omdat de Indonesische rege
ring daarop aandrong, hoewel daar
voor ons land grote zakelijke bezwaren
aan waren verbonden.
Minister Luns gaf voorts een over
zicht van de ontwikkelingen van de
conferentie na de 7e januari en herin
nerde aan de notawisseling tussen belde
landen, waarin Nederland om klaarheid
verzocht over het Indonesische stand
punt jegens de tot die datum bereikte
resultaten.
„Het was voor Nederland onaanvaard
baar naar Genève terug te keren om
daar een overeenkomst te tekenen of af
te wijzen. Deze voorstelling ran zaken
was volkomen onjuist. Op 7 januari was
informeel overeenstemming bereikt over
een aantal punten, doch tal van kwes
ties waren nog niet opgelost". Mr. Luns
memoreerde hierbij, dat in 1954 de Indo
nesische delegatie een uur voor de on
dertekening van de toen bereikte over
eenkomst mededeelde, dat zij niet door
de regering in Djakarta was gemachtigd
tot ondertekening over te gaan. Formeel
was dit volkomen juist en de overeen
komst kwam eerst later tot stand, toen
opnieuw overleg had plaats gehad tus
sen een lid van de Indonesische delega
tie met de regering in Djakarta en en
kele wijzigingen waren aangebracht.
Tijdens de notawisseling na de 7e
januari heeft de Nederlandse regering
aan de Indonesische regering de vraag
gesteld, of het niet beter zou zijn de
besprekingen verder over te laten aan
de volgende regeringen. „Indonesië
heeft aangedrongen op voortzetting
van de conferentie, blijkbaar omdat
dit nodig was in het politieke schaak
spel in Indonesië", aldus minister Luns
..en de regering in Djakarta dwong
haar delegatie in Genève hoge eisen
te stellen".
Minister Luns herinnerde er voorts
aan. dat de conferentie Is gestrand
op het formuleren van een geschillen
regeling. „Ik constateer, dat het niet
is gegaan tussen een door Indonesië
en een door Nederland voorgestelde ge
schillenregeling, maar dat Indonesië
Strenge vorst
De Bilt verwacht tot morgenavond.
Nu en dan opklaringen, maar ook
plaatselijk wat sneeuw. Over het alge
meen zwakke wind. Vannacht vrijwel
overal strenge en plaatselijk zeer stren
ge vorst. Morgenmiddag overwegend
matige vorst.
(Opgemaakt te 11.15 uur)
16 FEBRUARI
Zon op: 7 57 uur; onder: 17 56 uur.
Maan op: 9.06 uur; onder: 23.45 uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.01 uur en
18.12 uur.
De nummer bestaat uit 10 pagina's
geen geschillen-regeling wenste". Wat
de Indonesische delegatie voorstelde,
was geen werkelijke arbitrageregeling,
aldus mr. Luns.
De Indonesische tekst was voor alle
uitleggingen vatbaar en bood geen en
kele waarborg". De Nederlandse tekst
aldus mr. Luns was niet meer
dan het vastleggen van hetgeen in be
ginsel was overeengekomen ln een vorm
die niet voor tweeërlei uitleg vatbaar
was.
Minister Luns herinnerde voorts aan
de tegemoetkomende houding van de
Nederlandse delegatie ten aanzien van
de Indonesische bezwaren tegen de Ne
derlandse formulering. Hij bestreed
voorts de mening van de Indonesische
minister-president. Harahap. dat op
7 januari reeds een geschillenregeling
was bereikt Mr. Luns noemde dit vol
komen onjuist. „Het was juist een van
de punten, waarover het overleg moei
zaam werd". Wel lag er een Indonesisch
voorstel ter tafel, dat echter de arbitra
ge-mogelijkheden beperkte door de be
paling. dat de binnenlandse jurisdictie
zou prevaleren. Ook noemde mr. Luns
de verklaring van mr. Harahap onjuist,
dat de Nederlandse delegatie zou zijn
teruggetreden ten aanzien van de kwes
tie Nieuw-Guinea. .De laatste week is
dit onderwerp niet meer ter sprake ge
komen". voegde hy hier aan toe.
Mr. Luns deelde voorts mede. dat
geen stap is gevorderd met de kwestie
van de Nederlandse arrestanten. Het
voorstel tot uitwisseling van de Indo
nesische infiltranten in Nieuw-Guinea
tegen 14 Nederlandse arrestanten in
Indonesië „moet door Indonesië nog
worden getoetst aan de uitvoerbaar
heid". Minister Luns voegde hieraan
toe: „Ik vrees, dat de Nederlandse ar
restanten de dupe zullen worden van
de mislukking van de conferentie van
Genève".
Slot op pag. 2
Opzegging Unie
thans officieel
De Indonesische regering heeft he
den Nederland officieel medegedeeld,
dat zü de Nederlands-Indonesische
Unie als niet meer bestaand be
schouwt.
De algemene adviseur van het Indo
nesische ministerie van Buitenlandse
Zaken, dr Soedarsono. heeft vanmor
gen aan de Nederlandse Hoge Com
missaris in Djakarta, mr. W. F. L. graaf
van Bylandt, een nota met betrekking
tot dit onderwerp, overhandigd. De in
houd van deze nota is niet bekend ge
maakt, maar volgens zegslieden zou
hierin de kwestie van de diplomatieke
betrekkingen ter sprake zijn gebracht.
Ten tijde van de Unie wisselden Ne
derland en Indonesië Hoge Commis
sarissen uit. Indonesië wenst thans de
liplomatieke betrekkingen op een nor
male basis te brengen door het uitwis
selen van ambassadeurs. De zegslieden
herinnerden in dit verband aan de
verklaring van de Indonesische minis
ter van Voorlichting, Soctan Makmocr.
dat de opheffing van de Unie niet be
tekent. dat Indonesië geen normale di
plomatieke betrekkingen met Neder
land wenst.
Gesprek met nieuwe minister
Rechten van de gehuwde vrouw
(Van een onzer redacteuren)
De keuze van prof. mr. J. C. van Oven, de 74-jarige oudhoogleraar
in het Romeins recht te Leiden, tot opvolger van wijlen mr. Donker als
Minister van Justitie, heeft in zekere zin voor de hand gelegen. Zijn
oprechte, levenslange strijd voor recht en tegen onrecht( waarvan ook
zijn houding in de bezettingsjaren getuigt), gepaard aan zijn grote ken
nis op breed juridisch terrein en zijn wetenschappelijke objectiviteit
stempelen hem tot een jurist van groot formaat en een gave persoon
lijkheid, wiens woord als minister groot gezag kan hebben. Zijn poli
tieke oriëntatie (PvdA na aanvankelijk vrijzinnig-democratische denk
beelden te hebben aangehangen) herstelt het politieke evenwicht in
het Kabinet. En bovendien heeft prof. Van Oven een gezaghebbende
stem ten aanzien van het belangrijkste wetsontwerp, dat door de Minis
ter van Justitie zal moeten worden verdedigd in de komende periode
tot de Kamerverkiezingen: het wetsontwerp op de opheffing van de
handelingsonbekwaamheid van de gehuwde vrouw.
In een onderhoud, dat wij gisteren met prof. Van Oven naar aan
leiding van zijn benoeming hadden, toonde hij zich bijzonder verheugd
de verdediging van dit wetsontwerp op zich te mogen nemen.
Prof. Van Oven naart een scherpe
juridische blik en een grote strijdbaar
heid voor het recht aan een bijzondere
beminnelijkheid. Zeker voor hem zal die
beminnelijkheid niet vooroD staan bil
ziin juridische arbeid, maar ziin oor
deel vindt daarin toch steeds een wel
licht onbewust fundament
line ziin geweest. die hem na een leven
van wetenschappelijke arbeid op een
der hoogste verantwoordelijke bestuurs
posten in het land heeft gebracht.
Zijn zeer principiële opvattingen ten
aanzien van de „rechten van de
mens" zowel in officiële verklaringen
geformuleerd als persoonlijk aange-
Prof. mr. C. van
Oven. dc nieuwe mi
nister van Justitie, zo
als hij geschilderd
werd door zijn broer,
welk schilderij bestemd
is om mettertijd een
plaats te krijgen in de
Senaatskamer van de
Leidse Acpdemie.
vocld. hebben hem tezamen met zuiver
juridische overwegingen sinds 1927
een groot voorvechter gemaakt van de
juridische volkomen gelijkstelling van
man en vrouw, dus ook overtuigd
voorstander van dc handelingsbe
kwaamheid van de gehuwde vrouw.
Onvoldaan over eerste
ontwerp
„Daarom heb ik. hoewel het mij aan
het hart eaat miin wetenschappelijk
werk voorlopig te moeten laten nisten.
met cenoesen mnn benoeming tot Mi
nister aanvaard" aldus vertelde prof.
Van Oven ons. ..Reeds eeniime tijd
wordt er gedokterd op dit terrein. Het
door Minister Donker ineediende wets
ontwerp heeft mij persoonlijk aanvan
kelijk zeer teleurgesteld, aangezien dit
slechts een eedeelteliike opheffing van
de handelingsbekwaamheid van de ge
huwde vrouw meebracht, namelijk alleen
bii een huwelijk op huwelijkse voor
waarden dus niet bij gemeenschap van
eoederen terwijl dit laatste toch in ver
rewee het merendeel van de Nederland
se huwelnken het geval is".
Amendement volgens advies
„Het mag nu wel bekend zijn, dat
het amendement van .de vaste Ka
mercommissie op dit wetsontwerp,
welk amendement volledige gelijkstel
ling van man en vrouw ook bij huwe
lijk in gemeenschap van goederen be
oogt. tot stand is gekomen nadat door
de commissie mijn advies hieromtrent
was gevraagd. U begrijpt dat het
thans voor mij een voorrecht zal zijn.
deze volledige gelijkstelling, dus het
door de commissie geamendeerde
wetsvoorstel, in de Kamer te verdedi
gen. Vermoedelijk zal ik dit reeds ko
mende week doen".
Prof. Van Oven kon ons over ziin
verdere taak nog weinig vertellen. Wat
hii in de vijf maanden tot de ver
kiezingen verder op wetgevend terrein
Tijdens zijn kort verblijf in Parijs i Oruenther. opperbevelhebber der
heeft Z.K.H. Prins Bernhard een geallieerde strijdkrachten in Europa,
bezoek gebracht aan generaal I
„As Washington-Bonn" doet
oorlogsgevaar toenemen
De drie belangrijkste problemen, wier
oplossing „een basis voor een stabiele
en duurzame vrede kan scheppen", zijn
aldus de partijleider:
1. collectieve veiligheid in Europa
2. collectieve veiligheid in Azië;
3 ontwapening.
•>n
Artsen rapporteerden
Effectenbeurzen stegen dadelijk
President Eisenhower is, medisch gezien, in staat het presidentschap nog
vijf tot tien jaar te vervullen, aldus hebben de artsen van dc president na een
langdurig onderzoek verklaard. Dr. White een der artsen van de president, zei
op een persconferentie, dat de hartspecialisten het niet eens zijn over de oor-
7_aak van hartaanvallen. Persoonlijk geloofde hij niet, dat lichamelijke en gees
telijke inspanning de hoofdoorzaak is. Toen aan dr. White gevraagd werd naar
dc reactie van de president op de uitslag van het medisch onderzoek, antwoordde
hij heel voorzichtig en diplomatiek: „Hij zal zelf een beslissing nemen en deze
binnen niet al te lange tijd aan het volk bekendmaken". En hjj voegde er aan
toe: „Als de president in dit tempo blijft vooruitgaan, kan hy binnen het jaar
weer alles doen wat hij vóór zijn ziekte gewoon was".
De koersen op de effectenbeurzen van San Francisco en Los Angeles stegen
onmiddellijk na het bekend worden van het medisch rapport. De beurs van New
York was op dat ogenblik gesloten.
Grote rede van Kroesjtsjef
Moskou bereid tot stopzetten van
proeven met H-bommen
Vreedzame samenleving met kapitalisme
staat bovenaan de lijst
De Sovjet Unie is bereid de proefnemingen met waterstofbommen stop te
zetten in afwachtng van overeenstemming over de belangrijkste ontwapenings
kwesties. Ook is de Sovjet-Unie bereid tot het onthouden van atoomwapens
aan troepen, die in Duitsland gelegerd zijn en tot vermindering van de militaire
begrotingen. Dit verklaarde Kroesjtsjef secretaris-generaal van de Sovjet-
russische communistische party, die op het twintigste partijcongres een rede
zes uur hield over de binnen- en buitenlandse politiek. Bovenaan de Ujst
de voornaamste taken der Sovjet-Unie plaatste hij de vreedzame samen-
lering met het kapitalisme en hy zei, dat de party deze politiek „onwrikbaar"
zal voortzetten. De Sovjet-Unie heeft veel gedaan om de standpunten der grote
mogendheden dichter by elkaar te brengen, beweerde by. Het is thans de beurt
van de drie Westelüke grote mogendheden om de wereldspanning te vermin
deren. het geen overigens niet betekent, dat de Sovjet-Unie zich niet meer zal
inspannen om de vrede te bevorderen.
Door het eerste zou een oplossing
van het Duitse vraagstuk, dat bjj de
huidige stand van zaken „niets dan
ongerustheid kan veroorzaken", moge
lijk worden. Een „as Washington-Bonn"
is bezig te ontstaan, hetgeen het gevaar
van een oorlog vergroot. Het opnieuw
ontstaan van monopolies in West-Duits-
land vergroot het gevaar van een herle
ving der kraenten die het fascisme aan
de macht brachten.
De Sovjet-Unie wenst echter goede
samenwerking met de V. S.
Kroesjtsjef noemde als vijf voornaam
ste taken van de Sovjetrusslsche buiten
landse politiek:
Strikte naleving van de Leninistische
beginselen van vreedzame samenleving;
Versterking van de goede betrekkingen
met de volksdemocratieën;
versterking van de vriendschappeiyke
betrekkinger met India. Birma en Af
ghanistan en steun voor die landen, die
zich niet by agressieve blokken willen
aansluiten;
Verdere verbetering van de betrekkin
gen met de V S„ Engeland en Frank
rijk, onder meer op verscheidene ter
reinen van het economische en cultu
rele leven;
Een nauwlettend gadeslaan van de
genen, die vreedzame samenleving trach
ten te verhinderen, gepaard gaande met
de noodzaak om de Sovjetrusslsche ver
dedigingscapaciteit te vergroten en de
veiligheid van de Staat te garanderen.
Over de overgang van het kapitalisme
naar het socialisme in een staat zei
Kroesjtsjef. dat in sommige kapitalis
tische landen „de omverwerping van de
bourgcois-dictatuur door middel van ge
weld'" onvermijdelijk is. Maar het is
waarschüniyk, dat dc methoden om deze
overgang tc bewerkstelligen steeds meer
gevarieerd zullen worden. Het Is niet
noodzakeiyk, dat de overgang naar het
aocalisme in alle omstandigheden de
vorm aanneemt van een burgeroorlog:
„er zyn verschillende vormen van so
ciale revolutie".
Hoewel de kapitalistische economie
„steeds onstabieler" wordt, moet de Sov-
jet-L'nie niettemin de beste resultaten
an dc wetenschap en techniek in de
•ereld van het kapitalisme bestuderen
en deze ten behoeve van het socialisme
gebruiken
Slot op pag. 2
te behandelen zal kriieen. hangt in
sterke mate af van de Kamer. Er ziin
echter meer dan twintig wetsontwerpen
hangende, doch Drof. Van Oven achtte
het eenoemde. volgende week aan de
orde komende wetsontwerp zeker het
belangrijkste.
Geen beslissing over toekomst
Vooralsnog wilde prof. Van Oven
ten aanzien van ziin Ministeriele ar
beid niet verder zien dan de lopende
zittingsperiode van de Regering. Hij
verzekerde ons nadrukkelijk bij de
aanvaarding van zijn benoeming
geenszins de voorwaarde te hebben
gesteld, dat hij na de verkiez-ingen
weer naar ziin wetenschappelijke ar
beid zou terugkeren. Hoe»el hij ook
de komende maanden zijn weten
schappelijke arbeid slechts node laat
rusten, kon hii niet verklaren, na de
verkiezingen een eventueel nieuw be
roep met zekerheid te zullen afwij
zen.
„Ik kiik maar niet verder, we zullen
mettertiid wel zien wat er gebeurt en
wat ik eventueel dan de beste wee
acht".
Slot op pag. 2
Ondanks de maatregelen, welke
wjj getroffen hebben om de stagna
tie tot een minimum te beperken,
is de mogelijkheid niet uitgesloten,
dat de bezorging van ons Blad ten
gevolge van de weersomstandighe
den en de onbegaanbaarheid der
wegen, zowel in de stad als ln de
omliggende gemeenten, enige ver
traging ondervindt. In dat geval
hopen en vertrouwen wy. dat onze
abonnees begrip voor deze moeilijk
heden zullen hebben en clementie
zullen betrachten.
