Zuster Nel Urbanus jubileert Dr ,ac,ong biedl 2asltr
„Veilig door U zelf" besint zijn taak
Café-restaurant Royal"1 aan
Doezastraat gaat verdwijnen
94ste jaargang
Woensdag 1 februari 1956
Tweede blad no. 28745
A fd. Leiden bijeen
Over liet Middelbaar Onderwijs
maakt V.V.D. zich zorgen
Dr. J. N. van den Ende: Hervorm de
bestaande schooltypen!
De afdeling Leiden van de V.VU.
heeft, zoals gebruikelijk, ook dit Jaar
weer een vergadering gewijd aan het
onderwijs, nu in „Het. Gulden Vlies".
Allereerst werd echter een huishoude
lijke vergadering gehouden, met de ge
bruikelijke jaarverslagen. Daaruit bleek,
dat de afdeling in 1955 een topjaar
heeft beleefd: het aantal bijeenkomsten
was hoger dan ooit en de Inkomsten
overtroffen die van vorige Jaren De
actie voor het verkiezingsfonds is rede
lijk geslaagd, maar nog meer geld is
dringend nodig. De ledenwerf-actie zal
met kracht worden voortgezet. Er wordt
een prijs uitgeloofd voor degene, die het
400ste lid aanbrengt. Dit getal is bijna
bereikt.
Tevens kwam ter sprake het debat,
dat in de Gemeenteraad gevoerd is over
de gehuwde ambtenares. Het gemeente
raadslid mr. Portheine constateerde met
voldoening, dat zijn fractie een belang
rijk aandeel heeft gehad in de voorbe
reiding van het debat, waarbij bleek,
dat de Gemeenteraad unaniem voor
stander was van het handhaven van de
ambtenares, ook na haar huwelijk. Dit
is verheugend, daar in vele andere col
leges, de Staten-Generaal. Provinciale
Staten, en in andere gemeenteraden
over dit onderwerp grote verdeeldheid
bestaat.
De V.V.D. ziet deze zaak principieel.
De overheid heeft niet het recht door
het verbieden van de arbeid van de
gehuwde vrouw in te grijpen in het per
soonlijk leven van man en vrouw.
Na een pauze, waarin vele niet tot
de V.V.D behorende belangstellenden
binnenkwamen, kreeg drs. N. van den
Ende. directeur van de Thorbecke-H B S.
in Den Haag en voorzitter van de Ver
eniging van H.B.S.-directeuren, het
woord, om te spreken over de toekomst
van het. middelbaar onderwijs.
Het voortgezet Hoger- en Middel
maar Onderwijs worstelt met vele pro
blemen. De tegenstelling openbaar-
tot bijzonder onderwijs is op de ach
tergrond geraakt, doch een ander pro
bleem treedt nu naar voren: een golf j
van leerlingen nadert de middelbare
school.
Het vorig jaar telde het V.H.M.O.
100.000 leerlingen, het dubbele aantal
van 1930. Toen ging 5.8% van elke ge- j
neratie naar dit onderwijs, thans 12%. I
Fr Is een veel grotere toename dan
de groei van de bevolking zou doen
verwachten.
Waar komen deze kinderen vandaan?
In 1930 ging 35% naar het V.H.M.O..
U.L.O. en Nijverheidsonderwijs. 15%
naar diverse andere scholen en 50%
wachtte als het ware op het Voortgezet
Lager Onderwijs, dat eerst tien jaar
later zou komen. Deze „reserve" van
50% is nu geslonken tot 10%.. Van deze
leerlingen heeft slechts een klein ge-
deelte het V. G. L. O. gekozen, terwijl
het overgrote deel de beginklassen
van de verschillende typen nijver
heidsscholen en het U.L.O. volgt, en van
het U.L.O. weer een deel naar het
V.H.M.O. is overgegaan. Dientengevolge
tellen het V.H.M.O., U.L.O. en de nij
verheidsscholen nu niet 35. maar 75%.
de eerste twee schooltypen verheugen
zich in een nog steeds stijgende belang
stelling. Het aantal leerlingen over 6 7
jaar wordt voorzichtig geschat op ten
minste 175.000. Nu zijn 7000 leraren no
dig. over 6 7 jaar 11.000. Waar halen
wij dezen vandaan?
Deze vraag is te meer van belang om
dat na de stijging van het aantal leer
lingen geen noemenswaardige daling zal
volgen.
Soms hoort men de stelling v;kon
digen, dat deze stijging van net aerial
leerlingen bijkans alleen maar ee i toe
name van het aantal ongeschikte.i zou
betekenen. Gewezen wordt dan 'op het
feit dat 20% van de leerlingen
te blijven zitten de einds^-eeo 'na'.: cn
dat in totaal slechts 50%; het eindexa.
men met goed gevolg aflegt. Deze oilers
zeggen echter heel weinig, wanneer men
bedenkt, dat dezelfde whonrhrg .eeds
omstreeks 1900 bestond, toen a leen
zg. select leerlingental toegang tot het
MO. verkreeg. Omstreeks 1880 lagen
deze percentages zelfs nog ongunstiger.
Voorts is spreker na Jarenlange stu
die tot de conclusie gekomen, dat de
„gemiddelde leraar" bij de beoordeling
van zijn klas steeds komt tot een ge
middeld cijfer van 6. Een kwart van de
cijfers ligt daarboven, een kwart daar
onder is dus onvoldoende. Deze bereke
ning. welke de spreker uitvoerig uit
werkte. leidt tot de conclusie dat. dank
zij deze „wet" slechts 20%- het eind
examen haalt zonder te blijven zitten.
Ten slotte mag niet buiten beschou
wing worden gelaten, dat het ei' .lexa-
men in vergelijking met 50 jaar geleden
zonder twijfel is verzwaard. BeiangiiJk
is ook, dat bij de test van en uten
voor het leger blijkt, dat »r nog een
aanzienlijk aantal jongelui is. dat oi.a
intelligentie geschikt was Vuor de
V.H.M.O.-opleiding, maar deze niCT heeft
kunnen volgen.
Vervolgens hield dr. Van den Ei de
een pleidooi voor vernieuwing ,-an het
huidige schoolsysteem
mogelijkheden om aan dit euvel een ein
de te maken. Bovendien geldt de over
lading niet de H.BB.-A.
Het zou juist zijn de scholen, die toe
gang geven tot de universiteit. H.B.S.,
gymnasium en lyceum, een even lange
opleidingsduur te geven, nl. 6 Jaren. Dit
argument mist volgens spreker elke re
delijkheid Waarom zou de ene school
niet in vijf en de andere in zes Jaar
mogen opleioen. wanneer laatstgenoem
de in zijn programma ruime aandacht
geeft aan bv. de klassieke talen?
Na ongeveer twee jaar zijn de onge
schikte leerlingen afgevallen. Daarna
zouden 4 jaai nodig zijn voor een vol
doende diepgaande ontwikkeling van de
overigen. Naar sprekers mening is voor
geschikte leerlingen een ontwikkeling
van drie Jaren voldoende.
Een volgend argument is. dat de
meeste HB.S.-ers er toch wel zes Jaar
over doen. Dit is misleidendmen mag
de goeden niet onder de minder goeden
laten lijden Bovendien mag niet^ver-
geten worden dat na twee jaar reeff og-
kans 50%> is afgevallen; van de overige
50% haalt 40% het eindexamen ten
slotte in vjjf jaar Verder mag er wel
eens aan worden gedacht, dat de goede
leerling na zes jjaar lager onderwijs,
vijf jaar H.B.S wacht, daarna bijkans
acht jaar universitaire studie en dan
ten slotte nog twee Jaar militaire dienst.
Zij lopen tegen de dertig als zU de
maatschappij binnentreden.
Het slotargument voor de zesjarige
HBS. is het leraren-tekort. De eerste
klas heeft nu 33 uren. bU een zesjarige
H.B.S. 27 uren. Dit spaart in het begin
enkele leraren. Bovendien moet men
zich van die besparing niet teveel voor
stellen. Verschillende leraren zuilen
enkele uurtjes minder geven, maar het
Leidse Ijsbaan open
De Leidse IJsclub heeft beden-
middag >m 2 uur haar baan nabij
het station opengesteld. De baan ls
ook hedenavond voor de schaats-
enthousiastelingen geopend.
Van de tijde van het bestuur van
het Merendlstrict vernemen wij,
dat het gs op de buitenwateren
evenals dat op de singels en grach
ten nog teer onbetrouwbaar ls.
De felle oostenwind heeft er vele
zwakke plekken in geblazen. Men
z]j dus op z'n hoede en wage zich
niet op het ijs. ook waar dit ogen
schijnlijk betrouwbaar lijkt.
By aanhoudende vorst hoopt
men evenwel de bekende Meren- en
Molentochten in het komende
week-einde te organiseren.
is in de praktijk natuurlijk niet moge
lijk, dat ze de paar uren. die zij in Lel
den besparen, elders lr. het land gaan
geven, waar toevallig behoefte bestaat
aan een paar lesuren In dit vak.
Met nadruk poneerde dr. Van den
Ende de stelling, dat men niet In de
eerste plaats zg'n heil moet zoeken in
het vinden van nieuwe schooltypen,
maar in het verbeteren van de be
staande.
Hiervoor is een herziening van de
sterk verouderde onderwgswetten no
dig. Het lyceum bestaat thans 46 Jaar
en is nog steeds niet bij de wet er
kend.
Na deze met grote aandacht gevolgde
actuele lezing volgde een opgewekt
debat, waarbü de spreker gelegenheid
vond zijn stellingen nog nader uit te
werken.
Aan het slot van de vergadering wekte
de voorzitter, prof. dr. C. J. F. Bött-
cher. op tot het bijwonen van het mid
denstandsforum op 13 februari in „Het
Gulden Vlies", waar o.m. het Tweede
Kamerlid, de heer Cornelissen en mr.
Portheine vragen zullen beantwoorden.
Voorts werd medegedeeld, dat op 28
februari de onder-voorzitter van de
V.VD., mr. H. van Riel, in „Den
Burcht" het woord zal voeren, waarna
het Politiek Cabaret in Lelden zjjn pre
mière zal beleven.
Vijf-en-twintig jaar in het Diaconessenliuis Nel namens de doktoren een se-
J J I schenk aan.
Zuster Nel Urbanus, de trouwe en vriendelgke hoofdzuster van de poliklie-
nlek van het Diaconessenhuis, Jubileert. Vandaag vóór 25 jaar deed zy haar In
trede In dit Huis.
Ter gelegenheid van dit zilveren Jubi
leum viel haar hedenochtend in de kring
van het. bestuur, doktoren en verplegend
personeel een hartelijke huldiging ten
deel. Dr. Jac. J. de Jong, geneesheer
directeur, die als eerste spreker het
woord voerde en veel waardering had
voor de wijze, waarop zuster Nel haar
taak verricht, stond stil bij het zeer
gevarieerde werk in de polikliniek, dat
lang niet zo gelijkmatig gaat dan het
werk op een afdeling. Hartelijk dankte
spreker namens de doktoren zuster Nel
voor haar trouwe assistentie, waarin zy
een grote mate van vitaliteit en bereid-
De overlading van de middelbare
school zou spreker willen bestrgden door
het Invoeren van kern- en keuzevakken
alsmede do<>i voortaan van de leerlingen
voor alle vakken een bepaalde mini
mum-kennis te eisen, waarna zU in de
vakken van hun voorkeur een hogere
prestatie kunnen bereiken. Het is onre
delijk van de leerling te eisen, dat hy
in alle vakken goed ls. Het huidige
systeem heeft ot gevolg, dat hy vaak
in de vakken, waarvoor hij aanleg heeft,
niet tot een grote prestatie kan komen.
Daarna behandelde spreker de Alge
mene Middelbare School, welke in het
bijzonder voor het U.L.O. een bedrei
ging inhoudi Wel wordt in de nota-Cals
het U.L.O. gepromoveerd tot een
M.A.V.O met de M van „Middelbaar",
maar deze promotie is slechts schyn.
In werkeUJkheld biedt dit nieuwe type
minder mogeiykheden dan het UL.O.
DE ZES-JARIGE H.B.S.
Een actueel strydpunt is de zes-Jarige
H.BS. Deze bestaat al lang; dit type
heeft zondci twyfel enig voordeel: de
wat rustiger gang van het onderwys
maakt verdieping en bezinklng mogeiyk
en de leerlingen hebben na zes Jaren
school uiteraard een grotere rijping on
dergaan. Aan deze argumenten zyn nu
enkele nieuwe toegevoegd, die volgens
spreker niet steekhoudend zgn.
De overlading van de H.B8.-B. Deze
overlading is er. maar er bestaan andere
Concert mevrouw Gris-Preuyt
d' Hervelois cn Mozart als hoogtepunten
Ondanks de gzlg snerpende wind konden mevrouw Catherine GrisRitscma
(klavecimbel), welbekend o.a. door haar steeds interessante Bydorp-coneerten
en de cellist Cornells Prcuyt een In bevredigend aantal opgekomen gehoor In de
Lakenhal tot het hunne rekenen.
De moed der luisteraars werd,echter gelukkig ruimschoots beloond!
Immers- beider talent is in deze
kolommen eerder genoegzaam omschre
ven als van belangrijke orde Mevrouw
Gris staat vooraan in de rij van klave-
cimbalisten. Preuyt is een veelzgdig
musicus, die behalve als fluitist, speciaal
als violoncellist de aandacht trekt
Wanneer wij op twee vertolkingen van
deze avond vóór alles de nadruk willen
leggen, dan is dit. omdat wij daarin zelfs
van een superieure orde kunnen gewa
gen. te weten de Suite in D gr t var
Caix d'Hervelois voor violoncel en klave
cimbel en de ..Variations sur un menuet
de M. Duport" van Mozart voor klave
cimbel
De ditmaal wel bij uitstek gelukkig
gedisponeerde cellist heeft in de Suite,
fn volkomen evenwichtig samenspel met
mevrouw Gris onze onverdeelde bewon
dering opgeroepen met zijn verrassend
sonore, zangrijke en vooral gedifferen
tieerde toon in deze met alle inzicht van
de perfecte cellokenner geschreven heer
lijke Suite Mevrouw Gris. intelligent,
kundig en gezegend met een steeds ver
antwoord stijlbegrip, bracht door middel
van het zich ook nu weer manifesteren
de genie Mozart, een onvergelijkelijke
hulde aan het Duportmenuet met zijn
velerlei rijke variaties, dat héél haar
ragfijne, subtiel-genuanceerde beheer
sing van het instrument opnieuw duide
lijk demonstreerde.
Hiermee is eigenlijk al voldoende ge
zegd. wat belden vermogen, wanneer de
Muze hen tot haar ware dienaren heeft
gemaakt
Het is niet zó. dat de overige program-
madelen werken van Telemann.
Sweelinck. Bach. Haydn en Boocherinl
qua stijl en uitvoeringspraktgk aan
leiding zouden geven tot geringer waar
dering, hoewel Bocherint's hoge ligging
dc cellist iedere cellist welhaast!
voor schier onoverkomenlijke moeilijk
heden plaatst die ook nu niet volkomen
overwonnen werden
Doch hei sublieme, opvallend in
d Hervelois en Mozart, voortwellend uit
inspiratie en gedragen door zuivere
overgave, werd daar toch niet in die
mate bereikt.
Dat mevrouw Gris en Preuyt, ditmaal
uitzonderlijk op elkaar ingesteld, in staat
waren ondanks de koude, deze inspiratie
te vinden en haar aan het gehoor inten
sief over te dragen, getuigt van kunste
naarschap in de breedste zin
Het stemde verwarmend daar oorge
tuige van te mogen zijn1
Al deze oude muzleken te beluisteren
in de van traditie sprekende „Grote
Pers" van de Lakenhal, waar de geest
van vervlogen ecuuen de toehoorder
Mevrouw Catherine Gris-Ritsema
tijdens haar klavecimbelspel.
omvangt, was een vreugde op zichzelf.
Zelfs tijdens de terugweg door de bit
tere kou. bleef de herinnering aan
deze d'Hervelois cn déze .Mozart als
een kostbaar goed benaard!
H.
held tot helpen aan de dag legde. Voorts
wees dr. De Jong op het grote aandeel
dat zuster Nel vaak heeft in de orga
nisatie van feestelijkheden ln het Huls
en haar aanleg voor „actrice". Namens
de doktoren werd een enveloppe met
Inhoud aangeboden.
Prof. dr. J. N. Bakhuizen van den
Brink, voorzitter van het bestuur van
het Diaconessenhuis. die bijzondere
waardering voor de liefdevolle arbeid
van zuster Nel had. wees eveneens op de
belangryke, veelzydige en aantrekke
lijke functie van een pollkliniek-zuster.
Spreker, die herinnerde aan de tekst,
waarmede zuster Nel indertijd tot dia
cones werd ingezegend„Ik ben de
wijnstok en gg de ranken, zonder Mij
kunt gy niets doen", sprak de wens uit,
dat zuster Nel. indachtig aan dit tekst
woord. voor het Diaconessenhuis nog
vele jaren dezelfde zuster Nel zou mo
gen biyven. Als aandenken aan deze
bigde dag bood spreker haar namens
het bestuur een polshorloge aan.
Dokter J. Brandon, die tenslotte na
mens zijn collegae woorden van geluk
wens sprak, bracht zuster Nel hulde voor
de wgze, waarop zy de doktoren steeds
ter zOde staat, voor haar buitengewoon
aanpassingsvermogen en de manier,
waarop zg met jeugdige patiëntjes weet
om te gaan.
Na een dankwoord van de Jubllaresse
maakten velen van de gelegenheid ge
bruik om haar geluk te wensen Een
gelegenheid, waarop hedenmiddag ln de
vorm van een zeer druk bezochte recep
tie, nog „een vervolg werd geschreven".
Uiteraard werd zuster Nel deze dag met
talrgke geschenken verrast.
GELE TRAM GESTAGNEERD DOOR
DRAADBREUK
Gisteravond omstreeks kwart voor
acht brak door siytage een stroomdraad
van de HTM nabij de Blauwpoortsbrug.
De HTM-diens ten door de stad waren
daardoor een uur lang gestagneerd.
(Speciale berichtgeving)
Tydens een gisteravond ln het café
„De Kroon" te Den Haag gehouden
persconferentie, heeft onze stadgenoot,
de heer H. A. J Klusman namens de
bond „Veduze" (Veilig door uzelf) ln
een korte rede het doel en het streven
van genoemde beweging nogmaals uit
eengezet. Spreker wees er op, dat Ve
duze zich in de eerste plaats wil bezig
houden met de verandering van de
mentaliteit van het Nederlandse volk in
al zijn lagen ten opzichte van het ver
keersprobleem
„wy willen niet komen tot een ver
eniging van „heren in het verkeer",
aldus de heer Klusman, „maar tot. een
bond van gewone mensen, die bereid zijn
door hun handelwijze ln het verkeer een
basis te leggen voor een groeiend we-
derzgds vertrouwen van de weggebrui
kers onderling, tot welke categorie zg
ook behoren."
De neiging van vele mensen altgd een
ander de schuld te geven van een ge
maakte fout, hetgeen hy een misplaatst
superioriteitsgevoel noemde, achtte spre
ker wel de belangrijkste oorzaak van
veel ellende.
De heer Klusman sprak dan ook het
vertrouwen uit. dat de door Veduze in
gevoerde bordjes met het opschrift;
„Ik erken uw belang", een tweeledige
werking ten goede zullen hebben, nl. Ie
het zal de andere weggebruiker vertrou
wen schenken en 2e degene, die dit de
vies in zijn vaandel schrijft, zal zich
moreel verplicht voelen dit vertrouwen
niet te beschamen. En juist dit weder
zijds vertrouwen zal een van de grond
pijlers van een veiliger verkeer moeten
worden.
Spreker besloot met op te merken,
dat het hier een taak van het gehele
Nederlandse volk geldt.
Hoe dat volk zgn taak zal opvatten,
ziet het centraal secretariaat van de
bond „Veduze Zoeterwoudse Singel 56a
te Leiden met belangstelling, doch vooral
met vertrouwen tegemoet.
Als voorzitter van het nog te vormen
hoofdbestuur zal baron d'Aumale van
Hardenbroek Zuylenstein uit Leersum
optreden.
De open brief van de heer Klusman
dd. 27 december '55 heeft ongeveer 1000
adhesie-betuigingen uit geheel Neder
land tengevolge gehad Momenteel zyn
vgf vervoermiddelen symbolisch toege
rust met het insigne ..Dc erken Uw be
lang", t.w. één auto. een scooter,
één motor, één bromfiets en éen rU-
wlel, maar gehoopt wordt dat het er
weldra veel meer zullen zyn.
Vreeken Schudel vestigen er een modern
auto-bedrijf
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN:
Nlcolans Jocbem Jan, zn van J. de Vos
en B. A. Kager; Glambattlsta Pamela
Maria, dr van P. van Dyk en W. H. M.
Ultendaal; Edward, zn van F J. Drost en
M. van den Brandhof; Aaltje, dr van J.
Burggraaf en G. Koers; Maarten, zn van
J van EK cn G. van der Hoeven; Robert,
zn van A. M Arentshorst en P v. Egmond;
Elisabeth Catharlna, dr van G van Zoest
en C. C F. de Jong; Johannes Hheodorus
Maria, zn tan N. M. Hogenboom en M, T.
v dMeer
ONDERTROUWD:
H Seller en T. Kuyt; A. Sloos en J. M.
de Vink, W Ossevoort en M V M. Guy;
H N de MoolJ en F W Buurman R H.
M Becking en A M. J. van Nouhuys. D
Houwaarc en L Kramer; G. N v Egmond
en M. N. de l'Ecluse; J H Hofman en J.
van den Boogaart.
OVERLEDEN:
W. J. M. Blocks, wed v. Everstyn, 51 Jr;
C M. van der Beek, vrouw. 73 Jr; J. Lam-
booij. man, 07 jr; L Klinkhamer. man.
64 Jr; J Verduyn. man, 57 Jr. P. J Meyts.
man. 52 Jr. J A. KItschenberg. wed van
Hub. 85 jaar
Het sinds 1932 aan de Doezastraat
gevestigde café-restaurant ..Royal"
gaat verdwijnen. Naar wg vernemen is
dit kapitale hoekpand aangekocht door
de N.V. Automobielhandel Vreeken
Schudel. thans gevestigd aan de Pa
penstraat 5. die. na een ingrijpende
verbouwing, in dit perceel een modern
auto-bedi-yf zal vestigen.
Bovendien heeft deze N.V. optie ge
kregen op het aangrenzende perceel
Boisotkade 9 (links op de foto), sedert
tientallen jaren bewoond door mevr.
M. T. J. Kist—Bok Het ligt in de be
doeling om t.z.t. ook dit pand, met grote
tuin, bg het bedryf te trekken.
Het huidige pand van „Royal". dat ln
vroeger Jaren eigendom was van een
Vrijmetselaarsloge, werd indertgd aan
gekocht door de aannemer Proper, die
het op zgn beurt weer verkocht. In 1932
verloor dit gesloten herenhuis zijn ka
rakter toen de heer P. J. B. de Haas er
het café-restaurant ..Royal" in vestigde.
Sinds 1946 wordt „Roya!" geëxploiteerd
door de heer H. E. L. Schilling.
Vuurtje stoken oorzaak van
brand in Rembrandtstraat
De brand in het woonhuis Rembrandt
straat 6. waarvan wjj gisteren reeds
melding maakten, biykt te zyn ont
staan doordat twee van de vyf kind -
ren van het daarwonendc gezin I au
der Broek In een houten kast op cl
eerste etage een vuurtje hadd
gestookt.
Het woonhuis ls 'zo goed ais ultg
brand, en van de (verzekerde) inboe.
is veel verloren gegaan.
