CANADESE JAREN WAREN VAN BESLISSENDE
BETEKENIS VOOR KARAKTERVORMING
HERKENNING
Prinses Juliana nam opvoeding
zelf ter hand
ZATERDAG 21 JANUARI
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 4
BIJ
PRINSES BEATRIX'S
18e VERJAARDAG
1943: BeatrixIrene en H.M. de Koningin vol bewondering voor
Prinses Margriet.
met betrekking: tot bepaalde vraag
stukken. Het energieke, doel bewus
te in de vader trekt de dochter in
sterke mate aan. Beiden zijn snel
in het nemen van beslissingen, heb
ben hetzelfde dynamische en een
analoog enthousiasme voor het
realiseren van idealen.
De verbetenheid, waarmee Beatrix
vecht voor het bereiken van presta
ties in de sport en met name dan de
paardensport, was ook kenmerkend
voor de Prins in de tijd dat hy deze
sport nog intensief beoefende.
„Verschil van inzicht by die twee",
zo oordelen terzake bevoegden,
„komt zelden voor. Beiden zijn uit
stekende organisatoren".
Liefde en bewondering
voor moeder
De ietwat eigengereidheid, waarvan
hierboven werd gewaagd, kwam in la
ter jaren by Prinses Beatrix op ande
re wijze dikwyls tot uiting. Zij was het
die veelal onmiddellijk bij kinderspe
len de leiding nam. In grote mate was
zy vindingrijk en op een enkele uit
zondering na. onderwierp elk kind
zich, als vanzelfsprekend, aan haar
leiding.
Verkeerd is om hieruit te conclude
ren, dat de oudste Prinses een enigs
zins bazig karakter heeft. Het tegen
deel is zelfs waar, want vooral in la
tere jaren stond zy open voor ander
mans mening, zeker wanneer die op
grotere ervaring en deskundigheid was
gebaseerd.
Voor haar moeder heeft Beatrix een
even grote liefde als bewondering.
Deze toch was het, die in uiterst
moeilijke jaren haar kind wist te lei
den. haar karakter vorm gaf en haar
bewust heeft doen worden, wat in de
toekomst van haar door land en volk
zal worden gevraagd.
En nu zyn moeder en oudste doch
ter elkanders steun geworden, zoals
dat in elk goed geleid en een goede
sfeer ademend gezin het geval is.
Het is moeilijk daarover te schrijven,
wil men niet indiscreet worden en
het gevaar lopen te gaan idealiseren.
En dat zou aan de betekenis en
waarde van dit voorname Neder
landse gezin afbreuk doen!
Ons kort verhaal
door Frederick Skerry
Het café zat vol met Oostduitse
autoriteiten. Maar enfin, by was hier
waarschijnlijk even veilig als overal el
ders en het was weer eens wat anders
dan het obscure cafeetje, waar Elsa
Kaufmann. zijn bekoorlijke Duitse
agente, hem in de laatste tijd aange
moedigd had, om te trachten relaties
aan te knopen. Nu ja, nog twee dagen
en dan op de vissersboot van Pierre
over op een ander sohip en dan te
rug naar Frankrijk met de gegevens,
die zo belangrijk waren.
Alle hoofden keerden zich te midden
van het lawaai naar het midden van
de eetzaaler klonk een salvo van
applaus een man stond op en liep
naar de estrade van de muzikanten.
John Stroh's hart scheen een ogenblik
stil te staan. Karl! Zijn broer uit
Duitsland
John vroeg zich af, of de banden des
bloeds, zoals men dat noemde, sterker
zouden blilken te ziin dan het com
munistenweb, waarin zyn broer ge
vangen zat. Het was natuurlijk ook
mogelyk, dat Karl hem niet zou her
kennen Zjj hadden elkaar in heel wat
jaren niet gezien.
De ene oorlog had hun Amerikaanse
moeder en Duitse vader gescheiden en
nu was er weer een oorlog geweest, die
de twee broers uit elkaar hield, wier
wederkerige vriendschap de ruïne van
het huwelijk van hun ouders overleefd
had. Na de scheiding had John met
zyn moeder zich in Amerika gevestigd
en Karl was met zyn vader in Duits
land gebleven, maar de jongens had
den vaak hun vakantie samen doorge
bracht
Elsa wendde zich met een glimlach
tot hem Iemand is van plan om
een beetje piano te gaan spelen, zei zy.
Door zyn wild heen en weer stor
mende gedachten drong een enkel feit
tot zijn geest door. Als zy hier nog
noOit eerder geweest was, zoals zij ge
zegd had, hoe kon zij dan weten welk
instrument die man zou gaan be
spelen?
Voor de piano gezeten liet Karl zijn
vingers even achteloos over de toetsen
glijden en John keek plotseling op.
Karl had hem herkend. Karl stelde
hem gerust. Hij speelde zijn eigen door
hem gecomponeerde wijsje uit de tyd,
toen zij nog jongelui waren en een
meisje hem, Karl, de bons gegeven
had. Het wijsje was alleen aan hem
en Karl bekend. Er waren nog woor
den op ook. Die zou hfj zich zo dade
lijk wel herinneren.
Ook hy deed mee aan het applaus en
staarde Karl stoutmoedig aan, toen
hij weer van het podium afkwam.
Maar Karl liep hem zonder een enkele
blik voorbij
Om de een of andere reden voelde
hy zich op Elsa's kamers niet op zijn
gemak. Terwijl zij haar mantel even
in de andere kamer bracht, neuriede
zij een wijsje. Het was een melo
dietje. dat je lang bijblijft, wat die
pianist speelde, riep ze hem toe.
John Stroh bleef als versteend staan.
Nu hij de melodie weer hoorde, herin
nerde hy zich plotseling de woorden
van Karls liedje! Toen zy weer by
hem terugkwam, zag zij een glimlach
over zyn gelaat trekken.
Je sohynt iets erg amusant te vin
den, vriendje!
Ik ben niet zozeer geamuseerd als
wel een beetje gegeneerd.
Onder voorwendsel van een zake
lijke ontmoeting, die hem een ogen
blik uit het geheugen was gegaan en
belovend terug te zullen komen, ver
liet hy haar. Hij had naar hy bere
kende op zyn hoogst een uur de tyd,
om een stad tussen zichzelf en het
begin van een achtervolging in te
zetten.
Die goeie beste Karl! Met iedere
stap weerklonk opnieuw Karls waar-
sohuwing door zim brein de woor
den van het liedje:
Ik ken een kind met lief gelaat,
Pas op, pas op, zij liegt.
Zy kent de liefde en de haat,
Pas op, want zy bedriegt.
Vertrouw haar niet, waar zij ook gaat,
Pas op, pas op, pas op!
(Speciale berichtgeving)
1944: Ottawa, Prinses Beatrix 6 jaar.
TJUIM twee jaar was Beatrix Wilhelmina Armgard, toen zij in een zwaar
bewaakte en bepantserde auto met vader, moeder, zusje en leden van de
hofhouding door de Haagse straten reed, op weg naar een land dat aan de
andere zijde van de Noordzee lag. Een kind van die leeftijd behoudt geen
herinnering aan zo'n tocht. De geest is nog te gering ontwikkeld, dat het
indrukken kan vasthouden.
De peuter speelde op de schoot van de moeder, wier gezicht evenals dat
der andere volwassenen, wel de sporen droeg van zorg en angst over land en
volk, die zo verraderlijk waren overvallen.
Die in normale omstandigheden vrij korte trip van Den Haag naar IJmui-
den, duurde nu uren. Overal loerde het gevaar, dat Gode zij dank! door
de drie kinderen, Beatrix, Irene en Reneetje Röell nog niet werd onderkend.
Het individu zoekt
bescherming
Enkele uren tevoren hadden Beatrix
en Renée nog gespeeld in de tuin,
achter het paleis aan het Noordeinde.
Voor die twee hadden het zware ge
ronk der vijandelyke vliegtuigen, het
doffe dreunen der inslaande bommen
en het angstaanjagend geloei der si
renes geen betekenis.
Of misschien toch wel?
Een lid van het gevolg, dat die dag
in de directe omgeving der Koninklyke
familie heeft vertoefd, vertelde my,
dat de kinderen toch Anders dan An
ders waren. Beatrix, die in haar eerste
levensjaren al van een zekere eigenge
reidheid blijk gaf, was die middag op
vallend rustig. Steeds zocht zij als net
ware de veilige bescherming van moe
der. Dat hebben vele kinderen van ge
lijke leeftijd in die moeilijke dagen
gedaan. Medici zien dit als een gevolg
van het instinct, dat zich by mens en
dier van de geboorte af al laat gel
den. Het instinct, dat in perioden van
gevaar het individu, hóe onwetend het
ook ten opzichte van dit gevaar staat,
naar bescherming van de kant van de
moeder dry ft. Een andere vraag, die
rijst en die door pedagogen bevesti
gend wordt beantwoord, is. of versto
ring van het normale gezinsleven in
de eerste levensjaren van invloed is op
het karakter.
Pas toen moeder Juliana met haar
kleuters naar Canada vertrok en
zich in Ottawa een home wist te
creëren, waarin het gezinsleven zich
meer langs normale banen kon gaan
ontwikkelen, kon de opvoeding der
Prinsesjes geschieden op een wijze,
zoals Prinses Juliana die wenste. Met
mevrouw Röell en freule Feith, de
laatste speciaal als kinderverzorg
ster, wijdde Prinses Juliana zich met
grote energie aan de opvoeding van
haar dochtertjes.
Ontwikkeling der
persoonlijkheid
HET is opmerkelijk", zo werd
my medegedeeld, „dat de Prin
ses zoveel ty d hiervoor in die
uiterst druk bezette dagen in Ottawa,
heeft kunnen vinden. De vele verplich
tingen, welke zij als Kroonprinses ver
van het vaderland ook had te vervul
len, lagen op het terrein van de re
presentatie. Daarnaast evenwel waren
het zaken, die met het beleid der Ne
derlandse regering te Londen te ma
ken hadden en waarvan het secreta
riaat van Koningin Wilhelmina de
Prinses geregeld op de hoogte hield.
Doch al deze uitermate drukke werk
zaamheden hebben er haar nooit van
kunnen weerhouden de opvoeding van
de kinderen zelf ter hand te nemen.
De Prinses was in die jaren vader en
moeder tegelijk: de byzondere taken,
waarvoor Prins Bemhard in de oor
logsjaren gesteld was. waren er oor
zaak van, dat hy maar een enkele
maal naar Ottawa kon komen".
Van grote betekenis voor Prinses
Beatrix is geweest, het streven van
haar moeder bij haar kind. die op
jonge leeftijd al zeer ontvankelijk
was voor indrukken, de persoonlijk
heid te ontwikkelen. Dat werd om.
bereikt door de kleuter met op zich
zelf simpele opdrachten te belasten.
Zo had Beatrix de taak om er zelf
voor te zorgen, dat alle speelgoed in
de kinderkamer steeds was opge
ruimd. Soms kwamen er kindertjes
van dezelfde leeftijd op bezoek en
de kleine Beatrix moest dan als
gastvrouw fungeren. Dat gaf nogal
eens moeilijkheden, vooral wanneer
de „gasten" zich niet wisten te ge
dragen naar de wensen van „gast
vrouw".
Maar slechts wanneer daaruit wer
kelijke conflicten groeiden, mocht er
door volwassenen worden ingegre
pen.
Men herinnert zich dat zy later her-
haaldelyk een beroep op het Neder
landse volk heeft gedaan zóch in zyn
- overigens goedbedoelde - belangstel
ling voor de Prinsessen, tot het uiter
ste te willen beperken. Uit eigen erva
ring weet Koningin Juliana, hoe fu
nest het voor een kind van Koninkly
ke bloede is. als een bezienswaardig
heid te warden beschouwd.
Overdreven luxe heeft er nooit in
de woning in Ottawa geheerst. Wie
een kijkje heeft mogen nemen in de
particuliere vertrekken in het Paleis
Soestdyk, weet ook dat de inrichting
van alle vertrekken, zeer smaakvol is,
maar zeker niet wordt gekenmerkt
door pracht en praal.
gevaar, dat de opgroeiende kleuter
niet gevrijwaard zou kunnen blijven
van invloeden, welke kenmerkend
waren voor het land, waarin het
gezin verbleef.
Zo waren er de speelkameraadjes,
die zich in het Engels van hun brab
beltaaltje bedienden. De leefgewoon
ten in dat vreemde land zouden zo
gemakkelijk tot dat typisch Holland
se milieu kunnen doordringen.
Dat zulks niet is gebeurd, is te dan
ken aan de bijzondere zorg van
Prinses Juliana, die één doer voor
ogen had: Haar kinderen in de
specifieke Hollandsse sfeer en geest
groot te brengen.
Kort na de bevrijding, het Prinselijk gezin weer verenigd op Nederlandse bodem, het vliegveld Teuge
Niet op een voetstuk
OP één punt moet daarby worden
gewezen. Heel wat keren heeft
Prinses Juliana, later, vooral ook
In de jaren toen zy tot het Koning
schap was geroepen, met nadruk naar
voren gebracht dat men voor Prinses
sen by een beoordeling van haar doen
en laten dezelfde maatstaven moet
aanleggen als voor andere kinderen.
Men krijgt met dezelfde opvoedkundi
ge problemen - voortspruitend uit na-
tuurlyke aanleg en karakter - te ma
ken.
Het is onjuist en op grond daarvan
te veroordelen dat kinderen van Ko
ninklyke bloede van een aureool wor
den voorzien. Het zyn doodgewone
kinderen, die dezelfde nukken en gril
len vertonen als alle kleuters van die
leeftyd. Uitzonderlyke begaafdheden
komen by deze kinderen even zeld
zaam voor als by die, die niet in een
paleis worden geboren. Het plaatsen
op een voetstuk en het teveel aandacht
besteden, in woord, geschrift of Il
lustratie, aan bepaalde fasen in de
geesteiyke ontwikkeling, kunnen tot
fatale complexen by het kind leiden.
Van al die gevaren is Prinses Juliana
zioh niet alleen in Canada, maar ook
na terugkeer in het vaderland terdege
bewust geweest. Zy voedt haar kinde
ren op een zodanige wyze op. dat aan
hun persoonlyke vorming niets te kort
wordt gedaan, maar ook van het over-
drevene gespeend blyft.
Overeenstemming met
de Prins
DE overgang van het Canadese
huis naar het Hollandse heeft
voor het kinderleven geen in-
grypende wyzigingen teweeg gebracht.
Vanzelfsprekend waren er wel uitèr-
lyke veranderingen, maar de sfeer
bleef ongewyzigd. Wel was er de be
langrijke verandering, dat nu de va
der aan zyn gezin meer aandacht kon
gaan besteden en kwam voor Beatrix
de school.
Dat dit eerste inderdaad in het le
ven van de oudste Prinses niet zonder
invloed is gebleken, blykt uit tal van
feiten.
Zeer in het bijzonder voelt Beatrix
zich tot haar vader aangetrokken.
Hun karakters stemmen op tal van
punten opvallend met elkaar over
een.
Ook dat verschijnsel doet zich in elk
gezin vuor, namelijk dal een kind
zich nauwer verwant voelt met de
vader dan met de moeder, of omge
keerd. Dit heeft met liefde niets te
maken.
Dit „zich speciaal aangetrokken voe
len tot", vindt zijn oorsprong in het
gelijkgestemd zyn in opvattingen
De Prinses beoogde daarmede, haar
dochter te vrywaren van het gevoel
dat zy door haar status van Prinsesje
op een voortdurende bescherming en
.zorg van ouderen mocht rekenen. Het
kind moest zoveel mogelyk zyn eigen
leven leiden, zy het dan ook binnen
bepaalde grenzen.
Geen „bijzondere kinderen"
GEVRIJWAARD heeft Prinses
Juliana haar kleuters ook voor
een teveel aan publiciteit.
Hoogst zelden kregen persfotografen
gelegenheid de Prinsesjes te fotogra
feren. De foto's, die er uit die jaren be
staan, zijn voor het merendeel door
vrienden of kennissen gemaakt. Het
standpunt der moeder was, dat haar
kinderen in geen enkel opzicht „by
zondere" kinderen waren.
In Hollandse sfeer
SCHERP analyseerde Prinses Ju
liana haar oudste dochter, lette
vooral op haar belangstelling.
Het was een gebruikelyk programma
punt, dat er voor het naar bed gaan
een spelletje werd gedaan. Beatrix
mocht zelf bepalen wat voor spel dit
zou zyn. Het was op haar derde, vier
de jaar al, dat Beatrix een opvallende
drang aan de dag legde om zoveel mo
gelyk zichzelf bezig te houden. Haar
moeder stimuleerde haar in die rich
ting, doch zeker niet in die zin dat er
op het kind een bepaalde druk werd
uitgeoefend.
De Canadese jaren zijn voor de ka
raktervorming van Beatrix van gro
te invloed geweest. Er dreigde het
In Londen, 1940.
