LEIDSCH
DAGBLAD
Dulles verduidelijkt uitlating Jangs
de rand van een oorlog"
Washington voert politiek van
„berekend risico" ten behoeve
van de vrede
groot gevaar
WEERBERICHT
Communistische samenzwering in
de V.S. blijft een
Weldra Amerikaanse raket, die
in half uur over oeeaan vliegt
94ste jaargang
WOENSDAG IS JANUARI 1956
No. 28733
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.— per kwartaal: f2.35 per maand; f0.55 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro No. 57055
Telefoon Direetie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Verstand en sentiment
MEN kan zich nauwelijks voorstel
len, dat zelfs onder hen. die in de
na-oorlogse jaren ran Nederlandse
zijde hebben aangedrongen op een ver
breking van het eeuwenoude rijks-ver
band met Oost-Indië in de veronder
stelling daardoor grotere mogelijkheden
te scheppen voor een wederzijdse vrucht
bare samenwerking, nog velen zijn ge
weest, die hoge verwachtingen hebben
gekoesterd van het recente Nederlands-
Indonesische overleg, dat door het te
rugroepen van de vertegenwoordigers
onzer wederpartij zulk een abrupt einde
heeft gevonden.
„De Geest van Genève," zo hij al één
ogenblik aanwezig mooht zijn geweest
hetgeen overigens aan gerechte twijfel
onderhevig Is heeft volledig het veld
moeten ruimen 'voor ,,de geest van Dja
karta", waar een anti-Nederlandse ge
zindheid velen nog steeds belet het do
minerende nationale belang te onder
kennen. Dat moge betreurenswaardig
zijn en vooralsnog blijven, het is geen
reden om achteraf te betreuren dat Ne
derland zich voor de zoveelste maal tot
dat overleg bereid heeft betoond. Voor
iedere belangstellende waarnemer met
enige zin voor de werkelijkheid, stond
van te voren vast dat deze conferentie
op bepaalde, voor onze gesprekspartners
zelfs essentiële punten, bij voorbaat tot
mislukking gedoemd was. Zij zou offi
cieel een einde kunnen maken aan wat
in feite nooit heeft bestaan: een waar-
lijke N ederlands-Indonesisohe Unie,
maar zij zou nooit een oplossing kunnen
brengen voor de toekomstige status van
Nieuw-Guinea. gezien de Indonesische
aspiraties dienaangaande en het vol
strekt afwijzende Nederlandse stand
punt daartegenover.
WIJ zijn en blijven van mening,
dat een goede verhouding tussen
Nederland en Indonesië beide
partijen niet anders dan tot groot voor
deel kan strekken. Uit die overweging
juichen wij, zonder ons aan idealistisch
optimisme over te geven, principeel elk
gesprek toe. dat beoogt die verhouding
te verbeteren.
Maar juist omdat wij geen overdreven
verwaohtingen hebben gekoesterd, voe
len wij ons door dit resultaat niet te
leurgesteld.
Voelen wij de sfeer, waarin de onder
handelingen met hun vele onderbrekin- I
gen zijn gevoerd, juist aan, dan werd de
aanvankelijke bereidheid van de rege- I
ring-Harahap tot meerdere toenadering
in sterke mate afgeremd door de druk,
welke door de politieke groeperingen in
Indonesië werd uitgeoefend op het in
Djakarta achtergebleven deel van het
kabinet, hetgeen er uiteindelijk toe leid
de, dat de Geneefse onderhandelaars
door hun eigen regering in de steek wer
den gelaten en in een politiek en diplo
matiek vacuum kwamen te zweven Naar
onze mening heeft de recente ontwikke
ling daardoor opnieuw geleid tot In
donesisch prestigeverlies op het interna
tionale forum, maar er is niet de minste
reden om zioh daarover van Nederlandse
zijde te verheugen. Dergelijke gevoelens
kunnen alleen voortspruiten uit een
kortzichtig en volkomen misplaatst
leedvermaak.
Het beste wat we kunnen doen, is ho
pen dat van uitstel geen afstel komt en
dat de tijd niet verre meer is dat het
gezonde verstand in Djakarta zal zege
vieren over het politieke sentiment.
„Ik heb destijds een informeel babbeltje gehad met een redacteur van
„Life" en ik was mij er niet van bewust, dat alles wat ik zei gepubliceerd zou
worden", aldus verklaarde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken,
John Foster Dulles, gisteren op een drukbezochte persconferentie in Wash
ington. Hij zei, dat hij zich nooit in dezelfde bewoordingen zou hebben uitge
laten als hij geweten had, dat het gesprek in de pers zou zgn gekomen. Dulles
beklaagde er zich overigens over, dat tal van uitlatingen, die hg in het ge
sprek met de journalist van „Life" had gedaan, door allerlei commentators vol
komen uit haar verband waren gerukt. Zo is men heftig aangevallen op zijn
mening, dat „de kunde om tot de rand van de oorlog te gaan zonder in een
oorlog verwikkeld te geraken, een noodzakelijke kunst is". Inderdaad heeft hij
dat gezegd, maar velen stellen het voor, alsof dat de keuze van de Verenigde
Staten zou zijn en dus de politiek van Washington. Maar Dulles bedoelde er
mee, aldus verklaarde hg, dat dit een keuze was, die de Ver. Staten werd op
gedrongen!
„Wij maken onze positie van
tevoren duidelijk"
„Ik geloof", aldus zei Dulles verder,
,dat de V S. iedere eervolle koers moe
ten volgen om verwikkeling in een oor
log te vermijden. Ik heb dan ook mijn
gehele leven gewijd aan het nastreven
van een rechtvaardige en duurzame
vrede. Ik geloof echter, dat er funda
mentele morele waarden en vitale be
langen zijn welke wij verdedigen, en dat
de zekerste weg om oorlog te vermijden
is. van tevoren te laten weten, dat wij
bereid zijn deze beginselen te verdedi
gen, zonodig met ons leven.
.Deze politiek om onze positie van te
voren duidelijk te maken, brengt na
tuurlijk risico's met zich mee. Zoals wij
len senator Vandenberg zei over het
Noordatlantisch verdrag: het is een be
rekend risico ten behoeve van de vrede.
Maar zoals wij door een harde ervaring
hebben geleerd, een oorlog wordt waar
schijnlijker, indien men zijn positie niet
van tevoren duidelijk maakt, omdat een
agressor zich dan kan misrekenen".
Dulles uitte zijn spijt over het feit,
dat het artikel hem meer eer gaf dan
hem toekwam wat betreft het succes
van de Amerikaanse politiek van het
afschrikken van communistische agres
sie in de crisis ten aanzien van Korea,
Formosa en Indo-China. Hg verklaarde,
dat de politiek om een oorlog te voor
komen door misrekening van een mo
gelijke agressor te vermijden, niet een
persoonlijke of partijpolitiek is. Dit is
een nationale politiek, zei hij.
Onbeantwoorde vragen
Volgens politieke waarnemers is het
effect van Dulles' verklaringen dat hij
zijn uitlatingen aangaande een politiek
van .Jangs de rand van een oorlog gaan"
introk als een openbare formulering van
een politieke gedragslijn.
De journalisten gingen echter naar
huis zonder een antwoord te hebben ge
kregen op een groot aantal vragen, aan
gezien Dulles geen commentaar wilde
leveren op de gezichtspunten van de
schrijver van het artikel waar deze hem,
Dulles, niet direct aan het woord liet.
Hij wilde dan ook niet zeggen:
Of president Eisenhower een aanval
door de Communisten op de Nationalis-
tlsch-Chinese eilanden Quemoy en Mat-
soe zou beschouwen als een aanval op
Formosa
of Eisenhower het in 1954 eens was
geweest met een aanbeveling van Dulles
om Zind-China te bombarderen indien
de Chinese Communisten tussenbeide
zouden komen in de Indochinese oorlog
en of Dulles ooit een- dergelijke aanbe
veling had gedaan:
of Elsenhower, voor de ondertekening
van een wapenstilstand in Korea in
1953, ermee had ingestemd Communis-
tisch-Ohina te laten bombarderen, in
dien de Communisten de oorlog zouden
voortzetten.
Uitzonderlijk
goed spaar jaar
Gevolg van laagconjunctuur
Voor de 251 particuliere spaarban
ken. verenigd in de Ned. Spaarbank-
bond, is 1955 een uitzonderlijk goed
jaar geweest, waarin het spaartegoed
inclusief bijgeschreven rente met f.250
miljoen is gestegen tot een totaal van
f. 1812 miljoen. Wanneer het jaar 1945.
dat voor de spaarbanken wegens de
geldzuivering niet met andere jaren
kan worden vergeleken, buiten be
schouwing wordt gelaten, is 1955 in
de geschiedenis van het Nederlandse
spaarbankwezen het jaar met het
grootste spaaroverschot geweest.
In 1954 steeg het gezamenlijk obligo
der Bondsspaarbanken met f. 225 mil
joen, zodat dit toch al zeer grote spaar
overschot thans no gweer met f25 mil
joen is overtroffen. De toegenomen wel
vaart als gevolg van de aanhoudende
hoogconjunctuur wordt in de spaarcij-
fers dus wel duidelijk weerspiegeld.
Volgens de voorlopige cijfers bedroeg
de uileg in 1955 f.947 miljoen en de
terugbetaling f.734 miljoen. Aan rente
werd bijgeschreven een bedrag van
ruim f 37 miljoen.
Hertog van Gloucester naar
Groesbeek
De Hertog van Gloucester, voorzitter
van de OorlogsgTavencommissie van
het Britse Gemenebest, zal 2 juni op
de Canadese oorlogsbegraafplaats in
Groesbeek een monument onthullen
ter ere van de gesneuvelde militairen
van de Gemenebestlanden, speciaal
van hen, die bij de opmars van de
Seine naar Duitsland gevallen zijn en
wier laatste rustplaats onbekend is.
De drievoudige moord
Grote razzia in
Brussel bleef zonder
resultaat
(Van onze Brusselse correspondent)
Bg het onderzoek in de moordzaak-
generaal Deisser is de Brusselse recher
che gisteren overgegaan tot een mon
ster-razzia. Een honderdtal jongelieden,
wier levenswandel allesbehalve correct is
en van wie men niet goed weet hoe
zij. zonder te werken, zo'n onbezorgd
leventje kunnen leiden, werd in de
nachtclubs en in de buurt van het
Noord-station gearresteerd.
Deze razzia leverde echter geen resul
taat op. Honderden personen hebben
dezer dagen dc politie opgebeld om al
lerlei inlichtingen te verstrekken, maar
sommigen profiteerden daarbij van de
gelegenheid om een buur of een persoon
lijke vijand aan te klagen....
Prinses Margriet, die morgen liaar dertiende verjaardag viert.
Te langzaam bomvtempo
Woningvoorziening is niet in
overeenstemming met welvaart
Men moet teren de werkelijke prijs voor
woongenot te betalen
.Als wg zo doorgaan komen wü er nooit meer toe, aan iedere Nederlander
een passende woning te kunnen geven", zei gisteravond prof. dr. Ir. H. G. van
Beusekom, raadadviseur van het ministerie van Wederopbouw en Volkshuis
vesting in een inleiding voor het Departement 's-Gravenhage van de Neder
landse Maatschappij voor Nijverheid en Handel. De inleiding bad tot onder
werp: „Is onze woningvoorziening in overeenstemming met het stijgende wel
vaartspeil?" Spr. was van mening, dat dit geenszins het geval is.
Economen menen dat de welvaart in
ons land stijgende is, dat wij in de
richting van een nieuwe gouden eeuw
gaan. In de laatste Jaren is gebleken,
dat de praktijk tot nu toe de theorie
overtreft, zei spreker. De produktiviteit
is aanzienlijk verhoogd en daardoor de
welvaart, maar de woningvoorziening is
daarmee in het geheel niet in overeen
stemming. Zowel wat de kwaliteit als
de kwantiteit betreft is het z.i. niet in
orde.
Volgens de verwachtingen zal als er
geen veranderingen komen eerst 30 ja
ren na de oorlog de toestand, wat de
woningvoorziening betreft, van vóór 1940
hersteld zijn, Dat wil zeggen, dat een
heel geslacht opgroeit dat alleen het
„behelpen" kent. dat jonge mensen ja
ren voorbij moeten laten gaan en geen
huwelijk kunnen aangaan.
Kouder
De Bilt venvacht tot morgenavond:
Wisselende bewolking met enkele ver
spreide regen- en later ook sneeuw
buien. Matige, af en toe krachtige, en
langs de kust aanvankelijk nog harde
noordwestelijke wind. Vannacht in het
binnenland temperaturen om het vries
punt, morgen overdag temperaturen
over het algemeen lager dan vandaag.
(Opgemaakt te 10 uur)
19 JANUARI.
Zon op: 8.41 uur; onder: 17.05 uur.
Maan op: 10.37 uur; onder: uur.
Hoogwater te Katwijk te 6.54 en 19.11 u.
Dit nummer bestaat uit acht pagina's
Vorig jaar tien cellen ontdekt, maar er
duiken er telkens weer nieuwe op
Hoewel aan de communistische samenzwering in de Ver. Staten zware slagen
zgn toegebracht, blijft het gevaar onverminderd bestaan, aldus de Commissie
van onderzoek naar on-Amerikaanse activiteiten uit het Huis van Afgevaardig
den in haar jaarrapport. Er vormen zich steeds weer nieuwe groepen om de
plaats van de uitgeschakelde in te nemen. In de loop van 1955 zgn tien com
munistische cellen ontdekt, die op verschillende tijdstippen in de wetgevende en
uitvoerende takken van de regering werkzaam zijn geweest. Voorts hebben Com
munisten gepoogd in jeugdkampen en jeugdorganisaties aan jongeren hun leci
te ondêrwgzen. In de staat New York zgn zes van dergelijke kampen ontdekt,
tcrwgl er ook in Californië een werd geliquideerd. De „Liga van jonge arbei
ders" vormt nog steeds een „slecht gecamoufleerde" jeugdafdeling van de com
munistische partij, aldus het rapport.
moord op een radarspecialist, die bij
zgn dood documenten bij zich droeg,
die handelden over de verdediging van
de Amerikaanse oostkust. Het lijk van
de vermoorde, de 31-Jarige Robert
Himmler, werd zaterdagavond op een
begraafplaats in Boston aangetroffen
er. dinsdagmorgen geïdentificeerd. Hij
had twee kogelwonden aan het. hoofd.
Himniler werkte bij de „Bendix En
gineering Company", in Baltimore, een
van de grote fabrikanten van radar en
installaties voor geleide projectielen voor
de verdediging van de Amerikaanse
oostkust.
Volgens de politie had het slachtoffer
ten tijde van de moord vertrouwelijke
documenten bij zich, waarin een over
zicht werd gegeven van het defensie
plan voor de Amerikaanse oostkust en
het radarnetwerk. Maar vertegenwoor
digers ran de Bendix maatschappij zei
den, dat Himniler geen geheime docu-
ook niet werkzaam is geweest aan gehei
me projecten.
Aangenomen wordt dat Himmler aan
het stuur van zijn auto zat toen hjj
werd gedood. De politie is van mening,
dat hij tussen New York en Boston een
meerijder heeft opgepikt. Het onder
zoek duurt voort.
Gisteren fungeerde mr. J. Klaasesz.
de nieuwe Commissaris van de
Koningin in de Provincie Zuid-
Holland. voor het eerst als voor
zitter van het College van Gedepu
teerde Staten. Mr. Klaasesz met
enige leden, van links naar rechts:
Mr. F. A. Helmstrijd (griffier), mr.
H. van Riel. mr. f. f. R. Sclimal. mr.
Klaasesz. A. C .4. Deerenberg.
mr. T. A. van Dijken en dr. J. van
Praag.
Waakzaamheid is geboden
Ook werdt meegedeeld dat Commu
nisten doordringen in de theater- ra
dio- en televisiewereld. Vooral in het ge
bied van Newark (New Jersey) zouden
„georganiseerde communistische samen
zweerders" bijzonder actief zijn geweest.
De voorzitter van de commissie, de de
mocratische afgevaardigde Walter, ver
klaarde, dat „nog te veel personen, be
wust of uil onwetendheid, de Communis
ten aanzienlijk helpen, door luid te ver
klaren dat het communistische gevaar
is teniet gedaan. De feiten tonen even
wel aan, dat wij onze waakzame houding
moeten handhaven", aldus Walter.
Geheime documenten over
kustdefensie verdwenen?
Agenten van de Amerikaanse federale
opsporingsdienst (FBI) stellen op *--*
De Atlas (gekoppelde projectielen)
bereikt snelheid van 13.000 km/uur
ne Ver. Staten zullen begin volgend jaar een eerste projectiel hebben, dat
binnen een half uur de Atlantische Oceaan kan oversteken, aldus het Ameri
kaanse tijdschrift „U.S. News World Report". Het is de „Atlas", die is ont
wikkeld uit de Duitse „V-2".
Dit projectiel, dat 30 meter lang is, bestaat uit verscheidene raketten, die
aan elkaar gekoppeld zgn. Het kan een snelheid van 13.000 km per uur bereiken.
Dc reikwijdte is 8.000 km, bgna precies dc afstand WashingtonMoskou. De
„Atlas" wordt in de richting van zgn doel gelanceerd, de trefzekerheid is vol
doende om een gebied ran 16 km rondom een doel te raken, aldus het blad.
ogenblik een onderzoek in naar dementen bij zaoh had en de laatste tijd
Grote trefzekerheid
De „Atlas" zou worden beproefd in
het. zeegebied dat zich van Florida tot
het eiland Ascension in het zuidelijk
deel van de Atlantische Oceaan een
afstand van 8800 km uitstrekt.
„US News World Report" meldt voorts
dat gewerkt wordt aan de ontwikkeling
van nog twee projectielen met grote
reikwijdte, de „Snork" en de „Navaho",
die veel nauwkeuriger zijn, doch veel
minder snel. Deze projectielen, meer een
type onbemande vliegtuigen met straal
motoren, zouden meer dan driemaal zo
snel als het geluid kunnen zijn, doch
niet buiten de dampkring komen en
kwetsbaar blijven voor luchtafweer.
Tegen een projectiel met een snelheid
als de „Atlas" bezitten zal. bestaat geen
afweermiddel, aldus dit bericht.
Ook de Sovjet-Unie werkt aan de
ontwikkeling van een dergelijk projec
tiel en men gelooft, dat zowel de
Amerikanen als de Russen zeer dicht bg
de verwerkelijking ran hun plannen
staan. De Russen zouden reeds over een
projectiel met een reikwijdte van 2.400
km beschikken.
Deze situatie brengt ernstige geva
ren mee voor het gezinsleven en de
moraliteit. Deze situatie past niet bij
het steeds stijgende welvaartspeil.
„Wij konden de schade van de wa
tersnoodramp snel herstellen, wij gaan
een groots plan, het Deltaplan, uitvoe
ren. Het allerbelangrijkste vraagstuk,
dat van de woningvoorziening kunnen
wg niet aan. Daar dreigt grote ellen
de", aldus spreker.
Kwaliteit is belangrijk
..Het is van het grootste belang, dat
wij thans bij het bouwen rekening hou
den met technische en sociale ontwikke
ling. Het bouwen is een zaak van hy
giënische, sociale en culturele betekenis.
De woningen moeten toekomstwaarde
hebben, anders zitten wij later met een
enorme voorraad verouderde woningen.
De bouw van woningen moet gebaseerd
ziin op de wensen van het heden en er
moet rekening worden gehouden met
de volgende generaties, die tengevolge
van de voortdurende ontwikkeling, ho
gere eisen zullen stellen, aldus spreker.
De Nederlander is echter niet bereid
voldoende te betalen voor zijn woonge
not. Daarvoor heeft hij een te geringe
waardering.
Daarom moet de oorzaak van veel
ellende bij onszelf worden ge
zocht. Het getuigt van geestelijke ar
moede als de kosten voor een woning
een restpost worden. De Nederlander
moet eraan wennen de werkelgke
prijs te betalen. Wij moeten komen tot
de bouw van verantwoorde woningen
van hogere kwaliteit.
Sprekende over het te langzame tempo
van de woningbouw zei prof. Van Beu
sekom dat de woningbouw nog steeds te
ambachtelijk wordt gezien. Zelfs de
landbouw is hierin veel verder. De
bouwtijd voor een woningcomplex ls nu
veel langer dan voor 1940. De arbeids-
produktiviteit moet sterk verhoogd wor
den. In het feit. dat de overheid de
woninbbouw moet subsidiëren weer
spiegelen zich het geringe offer van de
Nederlander voor zijn woning en de
geringe arbeidsproduktiviteit in deze
sector. De woningbouw is wel rendabel,
zei spreker.
Er is te weinig belangstelling voor
het bouwvak, aldus de inleider. De ar
beidsvoorwaarden moeten verbeterd
worden, in de fabriek kunnen toch delen
van woningen worden gemaakt. Spreker
bedoelde hiermee niet „pre-fabricated"-
woningen. Hij wees.op de mogelijkheden
van industriële toepassing van beton
constructies metaalverwerking en mo
derne kunststoffen.
Prinses Beatrix heeft, in gezelschap
van haar klasgenoten van het Baarns
Lyceum gistermiddag een bezoek ge
bracht aan het Centraal Museum te
Utrecht.
Met belangstelling heeft de Prinses de
geëxposeerde werken van de Italiaanse
beeldhouwer Gyacomo Mnnzu bewon
derd.
Zij werd rondgeleid door de directrice
van het Centraal Museum mej. dr. E.
Houtzager.