HIJ doet niet aan mode
EN KIEST ZIJN KLEREN ZELF.
Ons KNUTSELHOEKJE
KRANTENOORLOG
in Nederland
Voor of tegen de Prins van Oranje
ZATERDAG 7 JANUARI
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 3
Spiegeltje, spiegeltje aan de wand...
Meneer doet niet aan mode tenminste dat zegt hij. Hij geeft niet
om kleren en vindt zulke zaken doodeenvoudig een paskwil - ook
dat beweert hij wanneer hij er maar de kans toe krijgt (bij voorkeur
in damesgezelschap Maar wij weten wel beter: we hebben hem
immers in de confectiewinkel gezien, toen hij een pak aan 't uitzoeken
was, we hebben hem bij de kleermaker gezien toen hij zich een
kostuum liet aanmeten. We hebben zijn commentaar gehoord op de
das die tante Amalia met kerstmis stuurde, we hebben nota genomen
van zijn opmerkingen die een eeuwig slordig geklede collega ontlokt,
we hebben zijn mening vernomen over een kennis, die van zijn
sokken, zijn dassen, zijn pochettes en zijn hemden als regel een niet-
gewoon kleurenallegaartje maakt, en over zo-en-zo die in sport-
kostuum in de opera verschijnt en zich bij tijd en wijle in een shirt
(overigens een keurig sportshirt) zonder das durft te vertonen. We
hebben meneer, die zich niet voor mode interesseert, de moderne,
nauwe broekspijpen horen laken - dat was, laat eens zien een seizoen
terug. En we hebben - zonder een woord - geconstateerd hoe hij zijn
laatste nieuwe pak bestelde: „de pijpen niet wijder dan 46 centimeter,
ja, juist, tot op de schoen en zonder kreuken de omslag een
tikje breder
pijpen, de hoog gesloten daagse ves
ten, de twee klepzakjes-boven-elkaar,
de brede broeksomslagen en de lage
fantasievesten uit zijde en uit wol.
Daar vonden allerlei shirts zonder das
him oorsprong, en slacks zonder bij
passend jasje, en riemen inplaats van
bretels, en korte sokken inplaats van
lange met sokophouders. Daar werd
de grondslag gelegd voor het zonder-
hoed-lopen, en voor de populariteit van
antracietkleurige stof. Daar werden de
suède schoen, de moccassin en de ve-
berloze schoen met hoog wreefblad ge
adopteerd. Daar vonden de nlet-zwarte
de pijpen niet wijder dan
46 centimetertot op de schoen en
zonder kreuk...
smoking en het bijna-zwarte kostuum
voor nette gelegenheden bijval. En
daar werd de tricot stropdas opge
diept. alsook het smalle halsbandje
dat een lange strik vormt. En nadat
dat alles, zo nodig, door een goed tail
leur werd verfijnd en in de confectie
verwaterde, kwam het bij meneer te
recht
Doch meneer weet dat zo niet en
wil het ook niet weten. Alleen mevrouw
Is steeds op de hoogte van de nieuwe
tendenzen, die zich in de herenmode
doen gevoelen75 procent van de
heren laat zich bi) hun keuze door me
vrouw bijstaan niet leiden, maar bij
staan. Als meneer nog pas aan een
nieuw kostuum begint te denken, weet
mevrouw al wat er binnenkort aan zijn
uitzet zal worden toegevoegd. En als
het maatkostuum half klaar is, of het
confectiepak veranderd wordt, heeft
mevrouw reeds de accessoires (sokken,
das, enzovoort) gereed, opdat meneers
nieuwe tenue een harmonisch tenue
zal zijn.
Meneers kostuums zijn altijd precies
zoals hij ze zich had gedacht. Ook het
laatstewant Mevrouw leidde zijn
aandacht (een beetje arglistig mis
schien) naar de effen antracietkleurige
stalen in het stalenboek. (Sinds lang al
was ze immers uitgekeken op de tra
ditionele cavtaar en speldeknopweef-
sels en op de vervelende, ouderwetse,
donkere streepjesstoffen, die meneer
„voor goed" placht te hebben; boven
dien had ze uitgerekend dat een zwart
grijs kostuum zowel by haar middag
japon als by haar cocktail-dinertoilet
zou passen, en het niet alleen met
haar inzet in harmonie zou zyn, maar
ook 'n praktisch mlddag-avond-streep-
je kostuum voor meneer zou zyn.) Aan
gezien meneer ridderiyk toegaf dat hy
van de kwaliteit van stoffen geen ver
stand heeft, bereidde mevrouw de de
finitieve beslissing van haar echtge
noot voor. Meneer koos dus en be
sliste. En belden, meneer en mevrouw,
zyn voldaan over de nieuwe aanwinst:
hy» omdat zyn nieuwe pak volkomen
aan zyn conservatieve wensen en op
vattingen voldoet, zy, omdat ze naast
een modieus geklede eega zal kunnen
verschynen. J. V.
de hoed. die de lastige gewoonte
van het ..doppen" nodig maakt en
bijgevolg hoe langer hoe vaker aan
de kapstok blijft ofniet
wordt gekocht.
Natuuriyk hebben we niet gezegd dat
meneer hard op weg was zich door de
pantalons van de Amerikaanse „zoot
suit mannetjes", van de Par ij se Saint-
Germain des Prés lieden of de Edwar-
dians uit Pimlico te laten beïnvloeden,
want zoiets zou hü natuuriyk niet
doen. Iedereen hijzelf het best
weet immers dat hy niet aan mode
doet, en wel het allerlaatst zou hy een
voorbeeld nemen aan die gekke kwle-
bussen die in hun be-bop pakken in
het Café Flore rondhangen of zich in
Londen wereldberucht makenMe
neert kleding is gedegen kleding. O,
Ja, ze verandert wel iets van tyd tot
tyd, maar dan toch maar heel lang
zaam, en het liefst onopgemerkt. Me
neer zou heus niet toegeven dat hy
stilletjes de nieuwtjes adopteert, waar
van Intussen de scherpe kantjes af
syn.
Het grote verschil tussen meneer en
mevrouw is dat meneer zich geen mode
voor laat schryven. Mevrouw wel. Me
neer erkent geen toonaangevende mo-
devorsten. Mevrouw wel. Voor meneer
bestaan dergeiyke modevorsten overi
gens helemaal niet. En dat is dus al
heel eenvoudigGeen modevorsten
betekent: geen mode. Maar meneer
vergeet de Cóte d'Azur, hy vergeet
Saint Germain des Prés en de Champs
Elysées, hy vergeet Californië en New
York, hy vergeet Pimlico in Londen
en de „wereldverzakende" Etonians, hy
negeert de avant-garde jongelui in
streken waar de zon schynt en een
zekere luxe heerst, in de universiteits
steden en in de intellectuele en artis
tieke centra der wereldHy ne
geert al die streken, waar zün mode
geboren wordt!
Uit die contreien kwamen Immers de
(alweer gereduceerde) brede schou
ders, de losse jasjes, de nauwe broeks-
Het abc van de warme
maaltijd
Het Voorlichtingsbureau van de
Voedingsraad meldt:
Mogen wy eens een menu met U
opstellen?
Een menu, bestaande uit aardappe
len, groente en een stukje vlees en
Iets vóór of toe.
Is zo'n menu nu eigeniyk altyd goed?
Met andere woorden kiijgt man met
zo'n maaltyd het onderste uit de voe
dingskan?
Dat is zo zeker nog niet.
De gToente moet werkeiyk
groente zyn
Laten we veronderstellen, dat U als
gToente stoofperen wilt geven. Onge-
twyfeld byzonder lekker, maar toch
uit een oogpunt van voedingswaarde
onjuist. Gestoofde vruchten (stoofpe
ren, appelmoes, rabarbermoes) bevat
ten minder voedingszouten en vita
mines dan groenten. Zet liever echte
groente op het menu: rode kool, bie
ten, of wat de klok van het jaargetyde
ook mag slaan. Er is meestentyds keu
ze genoeg.
Vooral voor kinderen is het verkeerd
geregeld gestoofd fruit in plaats van
groente te eten. En ook uw portemon-
naie lijdt er onder, want de vele sui
ker. die U voor de bereiding moet ge
bruiken, maakt, het gerecht eigeniyk
vry duin.
Fruit kan nooit groente vervangen.
Het verdient zyn plaats NAAST de
groente. En dan is het beter er zo
veel mogelijk prOfyt van te trekken
en het dus rauw te gebruiken (al kan
natuuriyk eens een keertje gestoofd
fruit als toetje geen kwaad).
Het hoeft niet altijd vlees te zün
By het opstellen van ons menu heb
ben we gesproken over een stukje vlees.
U behoeft U echter niet tot vlees te
beperken, maar kunt het afwisselen
met ei. vis en eens Iets heel anders
met kaas. Ook peulvruchten zyn
een eiwitbron, die er wezen mag. Jus
en spek kunnen vlees in voedingswaar
de echter niet vervangen. Geeft U wel
jus of vet, maar geen vlees, zorgt U
dan voor een melkspys pan of pud
ding toe.
Wat voor soep?
Stel, dat U uw hulsgenoten met een
bordje soep vooraf wilt verbiyden. De
soep dient om de eetlust op te wekken,
niet om hem te benemen, zy moet dus
licht zijn, niet te vet en niet dik ge
bonden.
Met een toetje komt U aan
uw melkrantsoen
Geeft U liever fruit toe dan pud
ding of pap? Geen bezwaar, MITS U
de dageiy'ks onmisbare Vz liter
melk die da gal hebt gebruikt of nog
zult gebruiken. Door een melkgerecht
als toetje te eten. bent U al een eind
op de goede weg waar het 't nuttigen
van de benodigde hoeveelheid melk
betreft.
Aandacht voor kleur en smaak
Tenslotte vragen wy uw aandacht
voor de samenstelling van het menu
uit een oogpunt van kleur en smaak.
Is de groente zuursmakend, dan is
een zuur nagerecht niet aanbevelens
waard.
Tomatensoep gevolgd door bieten is
zowel wat kleur als smaak betreft een
slechte keuze.
Verkeerd is bijvoorbeeld: tomaten
soep, gehakt, aardappelen, stoofperen,
fruit.
Beter is: tomatensoep, gehakt, aard
appelen, savoyekool. stoofperen (met
vanillevla) of vermicellisoep, gehakt,
aardappelen, savoyekool, rauw fruit
(met vla of yoghurt).
Voor overdag: Een wollen vest
van fantasiestof: Tweed. effen wol
in geel of steenrood
door JORGEN CLEVIN
WIE GAAT ER MEE EEN
VLIEGER BOUWEN
Een vlieger oplaten is van oudsher
een echt Hollands jeugdvermaak.
Laten we er daarom samen een
gaan maken. Bekijk eerst 'de teke
ning goed. De belangrijkste beno
digdheden zijn twee latten van glad
hout. Is het oppervlak ruw dan kan
je het eerst met schuurpapier glad
maken.
De grootte der beide latten ver
houdt zich als 34, d.w.z. als de
grootste lat 80 centimeter lang is,
moet de kleinste 60 centimeter zijn.
De latten worden kruislings aan el
kaar bevestigd, maar niet met
spijkers.
Figuur 2 laat zien hoe je dat het
beste kunt doen; het kruispunt om
wikkel je met stevig touw. De korte
lat verdeelt de lange in twee stuk
ken in de verhouding 2 3.
De vier hoekpunten van dit kruis
worden nu met stevig touw onder
ling verbonden. Hoe je de inkepin
gen aanbrengt, zie je op figuur 3.
Probeer een vel „vliegerpapier" te
pakken te krijgen. Misschien is er
nog wel van dergelijk stevig en toch
licht papier bij de pakpapieren of
anders is het in de winkel te koop.
flinke rand
Knip hieruit de vliegerbekleding, om de gespannen touwen heen met een
rondom om te kunnen plakken.
Figuur 4 toont hoe de vorm moet zijn en hoe de randen om het touw moeten worden
geplakt. En dan nog aardige figuurtjes naar eigen verkiezing er op plakken!
De staart, een gewoon touw, moet onder aan de vlieger bevestigd worden en onge
veer acht maal zo lang- zijn als de langste van de twee vliegerstokken. Nu nog een touw
tussen boven- en onderpunt bevestigd om het vliegertouw aan vast te maken en dan maar
je geluk beproeven. Maar pas op, niet in de buurt van tramdraden of andere elektrische
leidingen, want dat kan levensgevaarlijk zijn!
HOE GROOT IS DE BELANGSTELLING
VOOR UW HOBBY?
Zoals het klokje thuis tikt, tikt het nergens, zegt het spreekwoord en daaruit
TSykt dat wy een huiseiyk volk zyn dat zyn gezelligheid binnenshuis zoekt en
ook weet te vinden, gezien de vele llefhebberyen waarmede wy onze tyd vullen.
Deze liefhebberyen nemen naast de radio een grote plaats in binnen ons volk en
naar de* llefhebberyen heeft het OBS een onderzoek Ingesteld Hoewel de resul
taten van dat onderzoek *ker niet de pretentie hebben om een exact beeld te
geven van de vrye tydsbeeteding van het Nederlandse volk, geven de cijfers
niettemin wel een indruk van de verhoudingen der diverse llefhebberyen
Uit de cyfers biykt dat het grootste deel in zyn vrye tyd romans gaat
lezen, want de* bezigheid heeft een percentage van 5i Leest men niet dan
is men vermoedeiyk zeker aan het kaarten, want het percentage van dit spel is
byna geiyk aan de lezers van romans. Dat er ook heel wat voorkeur uitgaat
naar het tulnieren biykt duldeiyk uit on* grafiek Als er echter in de* gezonde
liefhebbery niets of weinig te doen valt gaat men vermoedeiyk knutselen getuige
de 45 die voor deze hobby genoteerd staat. Naar het aantal beoefenaren zullen
de dammers het *ker van de schakers winnen, want 27 tegen 11 is wel een
heel verschil. Toneel-, zangvereniging etc. trekken ook heel wat belangstelling
tot zloh, terwyi het dansen, dat ook als een liefhebbery staat genoteerd, een
percentage beoefenaren biykt te bezitten van 28
percentage beoefenaren van div liefhebberijen (JpIj)
$1 r#i r$i
Hartige hapjes
Om U even te laten bekomen van de
vele zoetigheden, waarvan U in decem
ber genoten hebt. geven wy U wat re
cepten voor hartlger lekkernyen.
Koude visschotel
(voor 8 personen)
Dit wordt een schotel met vis in gelei
als middelpunt en diverse garneringen
erby. U kunt hem geven by de koffie
tafel, als koud voorgerecht aan de war
me maaltyd of aan een souper.
Vz kg schol, zout, 1 laurierblad, peper
en/of foelie. 8 g (4 blaadjes) gelatine.
1 eetlepel azyn of citroensap, onge
veer 8 augurkjes en 8 zure uitjes;
voor garnering een kropje sla, 2
hardgekookte eieren, zo mogelyk 50
g garnalen, mayonaise.
De gelatine in ruim koud water zet
ten. De vis schoonmaken en van bin
nen en van buiten wassen. De vis op
zetten met zoveel kokend zout water,
dat hy juist onderstaat. Een laurier
blad en wat peper en/of foelie toevoe
gen. De vis zachtjes gaar koken in
ongeveer 8 minuten. De vis uit het
kooknat halen, van de graat nemen
en in stukjes verdelen. Het kooknat
door een *ef schenken en aan de
kook brengen. De gelatine uitknypen
en van het vuur af onder roeren in 2
dl van het hete visnat oplossen. Dc
azyn toevoegen en de vloeistof laten
afkoelen. De augurken en uitjes fyn
snyden. Vis, augurken en uitjes door
het visnat scheppen, wanneer dit ge-
leiïg begint te worden. De massa op
smaak afmaken en overdoen in een
puddingvorm. De gelei styf laten wor
den en storten op een natgemaakte
schaal. De vispudding garneren met
sla, een randje garnalen en/of schyf-
jes hard gekookt ei. Mayonaise er
by geven in een schaaltje.
Garnalen in pikante mayonaise
Dit gerechtje kan gegeven worden
als eerste gang van een feestelijke
warme maaltyd of aan een souper; het
kan ook vóór de maaltyd worden op
gediend. Het gerecht enige uren vóór
het gebruik klaarmaken en op een
koele plaats bewaren.
Voor 8 porties:
200 g gepelde garnalen (eventueel
kan men gebruik maken van garna
len in gelei), 4 eetlepels mayonaise,
4 eetlepels tomatenketchup, een eet
lepel citroensap, aroma of pikante
saus, peper, 8 kleine glaasjes, schaal
tjes of vuurvaste gla*n potjes.
De garnalen vlug wassen en laten uit
lekken. Mayonaise, tomatenketchup
en citroensap dooreenmengen. Het
mengsel op smaak maken met enkele
druppels aroma of pikante saus en des
gewenst een weinig peper. De garnalen
over de glaasjes of schaaltjes verdelen
en bedekken met de saus.
Belegde toostjes of sandwiches
Ben schaal met belegde toostjes of
boterhammetjes zal altyd gretig wor
den ontvangen, vooral wanneer er
ge*lllg uitzien. Met een aardige vorm
of versiering maakt U er iets byzon-
ders van, zelfs als U ze alleen maar
belegt met een plak kaas, gekookte
worst, leverpastei, omelet of met een
mals maatje.
Voor de vorm kunt U gebruik maken
van borstplaatvorm, koekjessteker of
drinkglas, waarmee U dunne sneetjes
brood uitsteekt. Zo'n stukje brood kunt
U zó belegd opdienen, het is dan een
„enkele" sandwich.
U kunt ook de belegging met een
ander sneetje bedekken en U hebt een
„dubbele" sandwich.
Voor de versiering kunt U gebruik
maken van mayonaise, ketchup en
augurk. Ook met peterselie en paprika
poeder zyn aardige resultaten te be
reiken.
De belegging van de enkele sand
wiches garneert U met een afstekende
kleur. De dubbele sandwiches kunt U
o.a. opmaken door uit het midden van
de deklaag een klein rondje te steken
(b.v. met een vingerhoed) of door de
deklaag rondom iets kleiner te snij
den dan de onderlaag. De belegging
blijft dan niet langer een geheim.
Sandwiches kunt U enkele uren voor
het gebruik klaarmaken, toostjes zult
U dedeiyk willen opdienen.
Zorg. dat de boter of margarine ge
makkelijk smeerbaar is door ze tydig
in een warme kamer te *tten. Voor
sommige sandwiches kunt U mayo
naise of slasaus nemen. Vooral onder
vlees- of visbeleg is mayonaise by
zonder lekker.
Een hoofdartikel uit het jaar 1785
(Bijzondere medewerking.)
De achttiende eeuw had de leeftijd der zeer sterken bereikt. In Neder
land stonden twee partijen, de Prinsgezinden en de Patriotten, fel
tegenover elkaar. Scherpe pennen kwamen aan beide zyden in beweging.
Harde argumenten slingerde men elkaar naar het hoofd. Schotschriften
en kranten werden door beide partijen in groten getale uitgegeven. Het
waren typische „strijdbladen", zoals men deze soort lectuur veelal noemt.
De namen koos men vaak zodanig, dat het moeilijk was om na te gaan,
van wie de publikatie uitging. Zo verschenen omstreeks 1780 gelijktijdig
„De Politieke Kruyer" en „De Politieke Kruyersknegt", alsmede „De Post
van den Neder-Rhijn" en „De Post naar den Neder-Rhijn". De verscher
ping der tegenstellingen tussen Prinsgezinden en Patriotten leidde tot
de publikatie van steeds weer nieuwe couranten. Hoe die werden aan
gekondigd, blijkt uit de „Prbiselyke Courant", een Oranjegezind blad,
dat omstreeks 1785 het levenslicht aanschouwde.
die vodden heb: Om de dood geen
Couranten meer!
Wel. Myn Heer! ik zou haar evenwel
toch maar eens inzien. ik twijfel
niet of gy zult er smaak in vinden:
Myn Meester heeft gezeid, dat het
een Courant van een geheel-nieuwe
inrlgting, en dat zy van alle de andere
Sansch onderscheiden is, Zie, Myn
leer! het heet de Prinsclyke Courant,
en zal alleen voor Zyn' Hoogheid, en
voor de goede zaak Reschreven wor
den. gelyk Je in dit berigt, zonder een
enkele rooje duite te besteden, zult
kunnen leezen; want het word gratig
ultgegeeven: en dus kan Myn Heer
voor niet zien. of het Plan. de Styl en
de Zaaken U al, of niet naar genoegen
zyn.
Zo. zo! Jongen! Is het een Prinselyke
Courant? wel, dat lykt cr na.
Kon Je me dat ook niet eer gezeid heb
ben? Gaauwdlev! De lui beginnen nu
eerst regt uit den hoek te koomen en
dat is braav gedaan. Kom aan! geef
hier een Courant! ik moet er nu
absoluut een hebben, al koste zy ook
kunnen leezen; want het word gratis
dat doet er niet toe! Die voor de
goede zaak is, die moet op geen duit of
wat zien ln de week: als men niet
leest, kan men niet meepraten. Nu.
Jongen! zeg aan Uw Meester, dat ik
dee* Courant vervolgen zal; maar dat
ze my toch voor al vroeg moet bezorgd
worden
Ik hoop het waar te neemen. Myn
Heer!Dagt ik het niet?De
dingen moeten zo wat aangepreekt
worden, om de rotten aan t spek te
krvgen. zegd die schalk van een
Couranten-Jongen: En hier ineede.
voor dit maal. alle gekken op een
stokjen. zegd de Auteur
Stellig geeft dit ..hoofdartikel" een
aardig kijkje op de politieke strijd en
de journalistieke keuken in Nederland
kort vóór de Franse Revolutie, toen de
vraag vóór of tegen de Prins dc ge
moederen opwond.
(Nivano Nadruk verboden).
Het Nederlandse volk heeft de
naam „lauw" te zyn in de poli
tiek. Some echter vlammen de
hartstochten ook hier te lande op.
zoala blijkt uit de penneetryd, die
ln de Patriottentijd tussen de
kranten woedde.
De hoofdredacteur van dit blad
opende het eerste nummer met het
volgende „hoofdartikel":
„Klingel in ge llngeling!Dat is
affreus, dat ls onbeschaamd bellen!
Wie of dat zyn mag? Laat zien:
Het schynt een Boekverkopers Jongen
te zyn: Die assurante Bobbekop
moet wel lets byzonders my te brengen
hebben, dat hy zo buitengewoon hard
aan de schel trekt: en is het anders,
dan kan hy ook verzeekerd weezen.
dat de hartelykste soufflet, die ik ooit
het uitgedeeld, te gelyk zyn loon, en
morgengroet zal zyn
't Kompelement van myn Meester,
en die laat vragen, of Myn Heer daar
ook van beliefd gediend te zvn
Wat ls 't voor een ding? Jongen!
't Is een Nieuwe Courant, Myn
Heer
Wat Drommel zeg je daar? Jongen!
alweer een Courant? Alweer zen
Courant?? dat ls, als lk my niet
vergis, zo waar! al de elfde, alleen bin
nen de provincie Holland!Lieven
tyd! waar zal dat heen! waar zal dat
heen! Men zal door den tyd. wil lk
wedden, nog zo veel van die Politieke
Goocbelpapieren in on* Republiek
zien ten voorschyn koomen. als lk zou
durven voorspellen, dat men eerlang
Nieuwerwetsche Patrlotjes met dc
handen ln het hair zal zien zitten, oi
met bevuilde broekjes en met nydige.
gefronsde. of beschaamde aangezigtjes,
als hoenderdiefjes, zal zien voorby
sluipen. Neen, neen! Jongen! Zeg
aan u Meester, dat lk al genoeg van
