MET DE „DAN VIKING" OVER DE
POOLCIRKEL
TREK ER OP UIT!
d
ZA TER DAG 17 DECEMBER
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 4
Naar Fjorden en Bergen (I)
Noorwegen
grenst
niet alleen
aan Zweden
Lievelingsrecepten van beroemde
Amerikanen
V-"V
Niet alle passagiers van de „Dan Viking" op weg naar Oslo's vlieg-
haven Fornebue naar Bodo, daar hoog in het Noorden, een enkele
graad boven de Poolcirkel, zijn zo geïnteresseerd, als wij, die nog
nimmer deze cirkel gepasseerd zijn, en daarom trots zijn een certifi
caat te mogen ontvangen en benoemd te worden in de Orde van het
vliegende rendier. Zij zitten te dommelen in hun stoel, zijn verheugd
als zij op het vliegveld te Trondheim zich twintig minuten mogen
vertreden en iets kunnen kopen in de houten keet, die doet denken
aan een stationswachtkamertje van een vergeten tramweggetje
ergens in de provincie. En als wij hoog in de lucht niet reeds kaze
matten, ingekapselde tanks en militaire barakken hadden gezien,
dan zouden wij vermoed hebben, dat de vliegbasis Trondheim een
noodzakelijk tussenlandingsveld was van geen betekenis.
BODO, TOEGANGSPOORT
TOT HET NOORDEN
Telkens werd de „Dan Viking", een
oud-gediende in de luchtvaart, zoals
uit een gedenkplaat boven de uitgang
bleek, door nevelsluiers omgeven. Wol
kenslierten dreven onder óns en ont
namen ons weer eens het uitzicht,
onthulden dan weer het rotsgebergte,
de fjorden, de met de eerste sneeuw
bedekte toppen. Na Trondheim ging de
route over zee. zag men de kustlijn
en de talloze eilandjes, met twee. drie
of helemaal geen woningen, aan het
steenstrand een dobberend bootje, dat
de communicatie tot stand moet bren
gen met de grotere doch eveneens
schaars bevolkte eilanden, waar een
kustvaarder zo eens per week het
contact met de wereld onderhoudt.
Deze wereld is dan o.m. Bodo. waar
heen wij op weg waren, om als het
ware met een telekijker. naar het
Noorden te kijken, de minder ontwik
kelde gebieden van Noorwegen, waar
de bewoner boer en visser tegelijk is,
waar hij de ene tijd van het jaar zich
onledig houdt met de visserij op kabel
jauw. de andere tijd de armelijke
grond bewerkt, in een hard bestaan
en een moeizaam verworven levens
onderhoud.
Bodo is bijna zo groot als het plaatsje
zelf. gelegen aan de Saltfjord. Eén
startbaan was er. met een lengte van
3000 meter, zo wist men ons te vertel-
Panorama van Bodo
len. Straaljagers van elk gewicht, kon
den er starten en landen En men was
wat gelukkig, dat ook voor de civiele
luchtvaart een klein plaatsje was inge
ruimd, waardoor Bodo een snelle ver
binding had gekregen met de overige
steden van betekenis. In de fjord dob
berden enkele watervliegtuigen, die de
verbinding met de Lofoten en andere
eilanden in stand hielden.
„Streng verboden toegang" en „Fo
tograferen verboden" lazen wij op de
bordjes, bij de hekken, die de toegang
tot het militaire gedeelte van het veld
afsloten. ..Een aardige militaire be
doening hier", merkten wij argeloos
en terloops op ..Noorwegen is wel
lang. doch niet breed", was het ant
woord. „Onze grenzen zijn niet zover
weg. En wij grenzen niet alleen aan
Zweden".
Daar stonden wij dan in het Poolge
bied. En om ons daaraan te herinhe
ren blies een lichte sneeuwjacht over
het veld, de wind was guur en scherp,
doch koud was het niet. de thermome
ter kon de nul nog niet halen. Lang
zou de sneeuw evenwel niet blijven
liggen. De bergwanden van de Salt
fjord bleven nauwelijks wit.
„Er wordt hier zeker veel geskied",
vroegen wij. Het antwoord was teleur
stellend. want het luidde neen. Boven
op de berg is een toeristenrestaurant
en hotel met een prachtige uitzicht
toren. Doch dat is nu gesloten. De
sneeuw smelt aan de Oceaankant snel
weg. De haven is een open haven. Dat
komt door de Golfstroom, die hier een
heilzame invloed uitoefent. Aan de
andere kant van de berg blijft de
sneeuw direct liggen. ,.U zult zien.
morgen is de sneeuw weg". Echter om
de zegsman te logenstraffen, de vol
gende dag was de sneeuw niet weg en
enkele dagen later maakten wij een
tocht over de besneeuwde bergen, wel
ke voor ons. plattelanders, een beleve
nis was.
Bodo. de toegangspoort voor Nord-
land, Troms en Finnmark zou 'n ver
geten stadje gebleven zijn als deze
eeuw niet over middelen beschikte om
het aan de vergetelheid te ontrukken.
De mogelijkheid tot intensieve bewer
king van de bodem is er beperkt.
Slechts 3% van de bodem geeft aan de
agrariërs een kans er iets aan te ont
worstelen,, de visserij levert evenmin
een rijk bestaan. En toch is dit stadje,
dat voor de oorlog 6000 inwoners telde,
en door de Duitsers geheel werd ver
woest. herbouwd tot een plaats voor
meer dan 90.000 zielen, moderner, al ls
het al hout wat de klok slaat, op een
hospitaal, een kerk. enige grote hotels
en een bioscoop na.
NAAR DE NOORDPOOL 6 U. 5 M.
Toch valt er in Bodo wat
te beleven, wat te doen
en wat te zien. Al zou het
de richtingwijzer zijn,
voor het stationsgebouw
van de vliegbasis, die me
dedeelt. dat het vandaar
naar New York 22 uur en
55 minuten vliegen is
naar Tokio via de Noord
pool 32 uur en over India
70 uur 5 minuten.
Naar de Noordpool zelf
echter slechts 6 uur en 5
minuten.
En deze indicator, toen
wij aankwamen juist door
een jeep met militairen
tegen de vlakte gereden
waar ter wereld zijn
zuilen en palen voor
autoverkeer veilig im
poneerde ons zeer. Maar
rendieren en Lappen za
gen wij niet. zoals op
het hierbijgaande plaatje
werd beloofd.
Evenmin zagen wij de
middernachtzon. Neen. wij
moesten het doen met
een gewone zonsopgang
en zonsondergang. In de
winter is het er vijf we
ken door de ligging
(Van onze correspondent te Washington)
In Amerika hebben veel mannen belangstelling voor de kook
kunst, er bestaan hier zelfs speciale kookboeken voor mannen. Het
feit, dat Uw correspondent - voor het eerst in zijn leven - thans iets
over recepten gaat schrijven, duidt misschien op enige Amerikaanse
invloed. Niettemin voel ik mij een volkomen amateur op dit gebied
en men moet dan ook in mijn recepten geen kookboektaai, zoals
„men gieteenz. verwachten.
is van mevrouw Eisenhower, van Me
vrouw Truman, van Perle Mesta, ja
van President Eisenhower zelf.
GESTOOFD
„men neme..
Op de wintel-feestdagen wordt er
hier in Amerika veel gegeten en dit
jaar leek het mij wel eens goed om
niet over de étalages op Fifth Avenue
en over de kerstbomen op Park Avenue
te schrijven, doch in plaats daarvan
over gerechten, die men hier kanvoor-
gezet krijgen, gerechten, die ook in
Nederland wel te bereiden zijn. Men
kan er dan aan zijn gasten bijvertel
len, dat dit nu een lievelingsschotel
tussen de bergen iets langer nacht,
d.w.z. men kan de zon niet zien op
komen. In de zomer, van 1 Juni tot
13 Juli geniet men van het prachtige
kleurenspel van de zon, die ter kimme
neigt, doch dan weer gaat rijzen.
Wel mochten wij. staande óp de uit
zichttoren op de Ronnvik. van het
prachtige vergezicht genieten. Een
vergezicht, dat zich bij de heldere
luchten uitstrekt tot op een afstand
van 50 km., zodat men de bergen op
de Lofoten eilandengroep duidelijk kan
zien.
Het richtingsbord voor het station op
de vliegbasis Bodo
Huisvrouwen, speciaal
jonge moeders, hebben 't
vandaag-de-dag niet ge
makkelijk: ze draven van 's mor
gens vroeg tot 's avonds laat, om
huis, kamers en baby op orde te
houden. Ze moeten bovendien
voor Vaders eten zorgen, wan
neer hij brommerig en moe van
z'n werk komt. Die denkt na
tuurlijk dat huishouden-doen
geen inspanning kost: alleen hij
heeft 't druk ennu ja, dat
beetje bedden-opmaken, stofzui
gen en koken, wat is dAAr nu
bij?
Alles wordt immers thuisge
bracht en een beetje verstellen,
wat betekent dAt nu? Je zit er
rustig bij, de radio zingt en de
kachel oppoken doe je wel tus
sen de bedrijven door.
Welk gezond mens zou dAAr
nu moe van worden?
hebben, er zijn anderen, bij wie
de boel totaal in de soep loopt
en wèèr anderen, die er zo'n
beetje tussen door zeilen.
Wie niet in- en dóór haar
huishouden ten onder wil gaan
welke man zou dat prettig
vinden? doet 't beste, zich
niet te druk te maken. Ze zal
wel zo verstandig en Intelligent
zijn, er af en toe op uit te gaan
en daartoe alle denkbare hulp
middelen te baat nemen.
Wat is er tegen, uw kindje, zo
als deze moeder doet, op de rug
mee te nemen, om dusdoende
gelegenheid te vinden, ook wat
aan de „geestelijke" ontwikke
ling te doen?
Oosterlingen gaven allang het
goede voorbeeld, waarom U dan
niet?
UW kind hoeft heus niet ai-
tijd in de box te zitten en
U, als oppassende moeder
er vlak naast: neem het mee,
niet in de kinderwagen dat
is dikwijls een last op zichzelf
maar zó maar op de rug: die last
is lichter dan ge denkt!
En met verbazing en verrast
zal uw Pietje of Mietje de wereld
van vandaag bekijken, de wereld,
die voor hem of haar niet vroeg
genoeg „open" kan gaan, omdat
zij voor jonge levens zoveel ver
wonderlijks in petto heeft!
Trek er gerust op uit en laat
't huis en de hele boel even voor
wat 't is: straks gaat 't U tien
maal vlugger af, uitgerust als U
bent van de frisse wandeling.
Wie bindt hier in Leiden
de kat de bel aan en zie ik mor
gen met haar kindje op de rug?
Die krijgt de éérste prijs van
huismoeder, niet die van huis
sloof"!
FANTASIO
Hier is de Poolcirkel
Reeds heeft de piloot verkondigd,
dat we de Poolcirkel zo juist passeer
den, doch evenmin als enige jaren
geleden bij een vlucht over de evenaar,
waar de bossen een groot veld boeren
kool evenaarden, vermochten wij hier
iets te ontdekken, waarvan wij later
zouden kunnen zeggen; wij namen
poolshoogte van de Poolcirkel. Dit is
weggelegd voor de landrotten, die per
auto het plm. 1700 km lange Noor
wegen doorkruisen, en hier op de
plaats zijn. waar een denkbeeldige lijn
het land in tweeën snijdt.
Het geringe uitzicht was wel de
reden, dat wij het interieur van de
„Dan Viking" met zijn twee kittige
stewardessen, wat nader in ogen
schouw gingen nemen. We moesten
ervaren, dat deze Douglas-veteraan
reeds een tiental jaren pioniersarbeid
in het Poolgebied had verricht voor de
S.A.S.. de Pool was overgevlogen, en
thans nog dienst deed, zij het traag,
doch veilig, in deze koude gebieden,
waar in de winter de nacht wekenlang
geen einde kan nemen en de zomer
aan de dag de lengte van meer dan
een maand kan geven. Naast mij zat
een blonde matroos zich te vermeien,
de wolle watten van het wolkenge-
wemel te bestuderen, een studie waar
uit ik hem moeilijk kon wegrukken,
om mij te laten vertellen, dat hij op
weg was naar Kirkenes. de noordelijk
ste haven van Noorwegen, dicht bij de
Russische grens, een haven waar zeker
in de winter niet al te veel vertier is.
BELANGRIJKE VLIEGBASIS
Met zichtbare geestdrift kondigde
hij Bodo aan. Een groot vliegveld, zei
hij. En dat was het. Het vliegveld
E huisvrouw weet beter:
twintig maal bellen of
meer op een dag, de
pap is zuur voor je 't weet. de
stofzuiger stuk, juist als je 'm
nodig hebt, de zuigeling huilt en
schreeuwt, zonder dat je weet
wat er aan de hand is, de was
„loopt door", als je de boel niet
in de gaten houdt, en zo zijn er
heel wat méér tegenvallers waar
een mens tureluurs van wordt.
Geen opgewekt beeld, zult U
zeggen.
Natuurlijk valt 't ook wel eens
mee, maar, zo door-de-bank zal
iedere huisvrouw, die hart voor
haar zaak heeft, niet ontkennen,
dat ze 's avonds minstens even
moe is als de man. Vooral wan
neer ze niet met haar tijd is
meegegaan en daarom niet zo
economisch werkt, als 't zou
kunnen
ECONOMIE in het huishou
den overwint Alles! Geluk
kig hebben vele huismoe
ders zich daarmee bezig gehou
den. hoewel Amerika ons in dit
opzicht een stuk voor is.
Daar is men al zó lang gewend,
't zonder enige hulp te moeten
stellen, dat alles op de minste
weerstand gericht is: wat ma
chinaal gebeuren kan, gebeurt
machinaal, elke omslachtigheid
wordt er geweerd met het gevolg,
dat de huisvrouwen 's avonds
niet amechtig in een stoel neer
ploffen.
Ze kunnen dan nog wat voor
man en kinderen zijn, leven niet
op de laatste toeren van haar
zenuwen en profiteren van alles,
wat 't leven buiten de huishou
delijke rompslomp om, te genie
ten geeft.
ANDIGHEID en overleg
zijn twee belangrijke fac
toren in een huishouden,
dat op rolletjes wil lopen.
Er zijn huisvrouwen, die daar
een speciale studie van gemaakt
EISENHOWER'S
RUNDVLEES.
Men weet, dat President Eisenhower
vóór zijn ziekte graag ging jagen,
vissen of golfspelen. Dikwijls was hij
dan in gezelschap van een grote groep
mannen en de President hield ervan
om zelf voor zijn vrienden een stevig
maal te bereiden. Amerikaanse man
nen doen graag wat stoer en de Pre
sident maakt daarop geen uitzonde
ring: hij kon een vleesmaaltijd berei
den voor60 man. Ik heb hier zijn
recept voor zulk een reuzenmaaltijd.
Wil men dit gerecht en familie eten,
dan moet men de getallen maar door
tien delen!
WAT LIET PRESIDENT
EISENHOWER AANRUKKEN?
18 pond kook-vlees. 7,2 pond kleine
aardappelen, 6 bossen kleine wortelen,
4 M: pond kleine uien, 15 verse tomaten,
kruiden (thym, laurierbladen, knoflook
enz.), 12 liter runderbouillon, zout, pe
per en Ac'cent (een soort Maggi).
Stoof vlees in de bouillon tot het gaar
is. Voeg er groenten, aardappelen en
kruiden,, aan toe (kruiden in een po
reus zakje). Als de groenten gaar zijn,
giet er dan 8 liter bouillon af. Maak
deze bouillon aan met een mengsel van
gesmolten boter en meel en giet dit
alles daarna weer terug bij het vlees
en de groenten. Dan een half uur la
ten sudderen.
PERLE MESTA's ZWITSERSE
FONDUE.
Onder het regiem der Democraten
is Perle Mesta ambassadrice in Luxem
burg geweest. Tevoren was zij een der
rijkste dames te Washington, beroemd
om haar recepties en feesten. Maar
ook in Europa wist zij haar faam te
handhaven en toen op Broadway de
„Musical" operette) „Call me
Madam" werd vertoond, was het nau
welijks een geheim, dat de hoofdfiguur
een caricatuur voorstelde van Ameri-
ka's ambassadrice in Luxemburg.
Perle Mesta weet van het leven te
genieten en als ikzelf voor Kerstmis
of Nieuwjaar uit mijn vier recepten
kon kiezen, dan zou ik het gerecht van
Madam Mesta prefereren.
Men heeft daarvoor nodig:
450 gram Gruyère kaas in blokjes,
kwart liter witte wijn, 1 gladgestreken
dessertlepel aardappelmeel, 1 theele
peltje nootmuskaat, 2 eetlepels Kirsch,
4 eierdooiers, 1 kwart liter room.
De bereiding is niet moeilijk: smelt
kaas in wijn boven lage vlam. Meng
aardappelmeel met Kirsch en noot
muskaat; roer dit mengsel vervolgens
door de kaas. Giet de room erbij en
tenslotte (en heel vlug) de dooiers. Zet
de pan op tafel op een verwarmings
toestelletje om het gerecht op tempe
ratuur te houden. Men weet toch hoe
de Zwitserse Fondue te eten? Iedere
gast krijgt wat kleine stukjes brood
voor zich en die doopt men in de
schotel met Fondue, die midden op
tafel staat. Ongeveer dus, zoals som
mige boeren aardappelen eten. Maar
dit is veel lekkerder.
MEVROUW TRUMAN's
BEVROREN CITROENTAART
Opnieuw dus een recept uit een de
mocratische keuken. Maar vooral om
streeks Kerstmis wil ik strikt objectief
blijven en om het evenwicht te her
stellen zal ik de serie afsluiten met
een republikeinse schotel: een lekker
nij van „Mamie" Eisenhower.
Eerst echter iets uit de keuken van
..Bess" Truman. (Haar man ziet er al
tijd stevig en goedgevoed uit).
Men moet klaarzetten:
2 eieren (dooiers en wit apart), een
derde kop citroensap, 1 kop slagroom,
1 eetlepel geraspte citroenschil, Vz kop
suiker, Vz kop gekruimelde volkoren-
crackers (z.g. graham-crackers).
Dit is de gebruiksaanwijzing: Klop de
eierdooiers, voeg er citroensap en schil
aan toe, plus alle suiker op twee eetle-
peltjes na. Kook op lage vlam, roer
voortdurend. Laat afkoelen. Klop het
eiwit tezamen met de twee overgeble
ven eetlepels suiker en voeg dit alles
langzaam bij het gekookte mengsel.
Voeg daarna langzaam slagroom bij
het mengsel. Vet pan in en strooi
craoker-kruimels op bodem en rand.
Plaatst deze pan in de ijskast en giet
de vulling erin, wanneer de korst goed
koud en hard is geworden. Strooi nog
wat kruimels bovenop en laat dit alles
geruime tijd in de ijskast staan.
MAMIE'S FUDGE (noemen wij
dat truffels?)
Ziehier wat Mevrouw Eisenhower in
het Witte Huis placht te bereiden en
wat zij thans weieens zal maken, ter
wijl haar echtgenoot herstellende is in
het landhuis te Gettysburg.
Men heeft nodig:
4% kopje suiker, snuifje zout. 2 eet
lepels boter, 1 groot blik ingedikte
(evaparoted) melk (zonder suiker).
Kook dit alles zes minuten.
Doe in een grote schaal:
340 gram half bittere chocolade, 340
gram zoete chocolade, Vz liter marsh
mallow crème, 2 kopjes fijngemaakte
noten.
Giet kokende stroop over de ingre-
diënenten in de schaal, klop totdat de
chocolade geheel is gesmolten en giet
alles in een pan. Laat een paar uur
staan alvorens te snijden. Bewaar in
blik.
Marshmallow is in Amerika waar
schijnlijk beter bekend dan in Europa,
maar het schijnt ook in de oude we
reld te koop. Hier wordt het vaak als
taartvulling gebruikt.
Ik herinner mij een verhaal van een
Amerikaanse dame, die wat Marsh
mallow mee naar Frankrijk wilde ne
men. De Franse douanier vroeg haar
wat dat was. Zij antwoordde: „Een
soort snoep". De Fransman wilde het
niet geloven. Om hem te overtuigen,
liet de Amerikaanse hem proeven. Zijn
reactie was: „Ziet U nu wel, het is
geen snoep, het zijn watten!"
Dit verhaal doe ik overigens niet,
om U ervan te weerhouden Mamie's
Fudge te maken. Bon appétit!
