Een „lnclitig geval"
ONS MENU
VAN DE WEEK
De modelisten en hun grapjes
ZATERDAG 19 NOVEMBER
WEKELIJKS BIJVOEGSEL
PAGINA 3
Kijkjes in de Natuur
Een praatje over paddestoelen in het
algemeen en stinkzwammen in 't bijzonder
ENIGE dagen geleden kwam ik in
het bezit van een plant, die ge
vonden was in een tuin, waar zij
tussen de kleurige bloemen een onop
vallend plaatsje had uitgekozen. Daar,
aan de voet van een pöl herfstasters
(meen ik) stond zij, in gezelschap van
enige soortgenoten teik had bijna
geschreven „te bloeien", maar dat kun
je toch van paddestoelen moeilijk zeg
gen, hoewel ze vaak mooier en kleur
rijker zijn dan menige bloem uit onze
tuinen. Ik veronderstel, dat velen van
de lezers via de tekening het onder
werp van vandaag hebben geraden.
Laat ik even onthullen, dat ik, voor ik
m'n tekenmodel voor me op tafel zette,
me eerst ervan heb overtuigd, dat ik
niet in conflict kon komen met mijn
huisgenoten. Want al is het dan de
kleine stinkzwam, die vandaag voor
het voetlicht komt, hij is en blijft een
stinkzwam, hetgeen betekent, dat je
op je hoede moet zijn voor zo'n knaap.
Het is me eens overkomen, dat ik een
heel mooi en gaaf exemplaar, dat nog
in zijn beginstadium en dus volkomen
reukloos was, binnenshuis had ge
haald, om hem op m'n gemak te kun
nen bekijken en te laten zien aan
belangstellenden. Het paddestoelen-
wonder werd ergens neergezet en
vergeten! De rest van 't verhaal vertel
ik niet, maar 't was erg.
Ik raad U aan, zulke grapjes niet uit
te halen, als U Uw huisgenoten een
beetje vertrouwd wilt maken met pad
destoelen, planten, die nu niet bepaald
favoriet zijn bij het gros van de men
sen.
Nu moet worden gezegd, dat bij de
afschuw, die velen aan de dag leggen
wanneer het paddestoelen betreft, een
heleboel aanstellerij te pas komt. Ik
heb wel eens lui zien rondlopen in een
bos, met een zakdoek tegen hun neus
gedrukt, alleen omdat er in dat bos
ergens in het verborgene een stink
zwam stond tenou ja, geuren!
Inderdaad, wanneer zo'n zwam op het
hoogtepunt is van zijn ontwikkeling,
dan ga Je daar niet ongemerkt aan
voorbij, tenzij je een houten neus
hebt.
Maar in een herfstbos, waar het
toch al ruikt naar rottend hout, naar
vergane bladeren en soms ook wel naar
een dood egeltje of konijntje, dat in
staat van ontbinding verkeert, in zo'n
bos is de geur van de stinkzwam ook
nog wel te harden, al moet worden
toegegeven, dat de lucht zeer „apart"
is!
Zodra we echter proberen even door
te dringen tot de kern van zo'n geval,
om achter de betekenis en het doel
van dit ongewone verschijnsel te ko
men, verandert onze houding ten op
zichte van het natuurwonder. Dan
bemerken we al gauw, dat we werke
lijk met een wonder hebben te doen.
OP een zonnige herfstdag wordt
de stinkzwam namelijk bezocht
door bezoekers, die zich bijzon
der prettig voelen in zijn nabijheid,
zo prettig, dat ze er boven op gaan
zitten. Het zijn de vliegen, die naar
deze zwam worden getrokken, zoals ze
ook worden getrokken naar dat dode
egeltje of dat vogeltje in een greppel
langs de weg. Aasvliegen zijn het spe
ciaal, die geleid door hun sterk reuk
vermogen feilloos de weg weten te vin
den naar de geurbron.
Als zulke vliegen nu eens met men
selijke vermogens waren bedeeld, zou
den ze zich bij hun aankomst op de
hoed van de stinkzwam toch wel be
hoorlijk genomen voelen. Want een
ordentelijke aasvlieg verwacht, dat het
reukspoor hem zal brengen bij een
dierenlijkje, waarop de damesvliegen
dan haar eitjes kannen deponeren.
Komen ze echter bij een stinkzwam,
dan vinden ze daar alleen maar „een
luchie", maar dit geeft ze geen hou
vast, Het enige, stoffelijke, dat ze er
vinden, is de rijpe zwam zelf, die met
een langwerpig rood hoedje op zijn
prachtig witte steel de bezoekers af
wacht. Er bestaat n.l. een merkwaar
dig verband tussen de lokkende zwam-
geur en het bezoek van de aasvliegen.
Ze mogen er dan niet vinden wat ze
er behoorden te vinden, de natuur be
reikt met dit vliegenbezoek een geheel
ander doel. Terwijl ze met hun 6 be
nen over de zwamhoed rondtippelen,
krijgen ze aan die harige pootjes het
slijm, waarmee de hoed is bedekt. In
dat hoedslijm zitten de z.g. sporen, dat
zyn de verbazend kleine lichaampjes,
die op andere plaatsen weer voor nieu
we zwammen moeten zorgen, tenmin
ste als er voor transport kan worden
gezorgd. Welnu, dat transport is er
Immers. Aasvliegen en ook aaskevers
zorgen er voor, zonder dat de diertjes
zelf enig besef hebben van de belang
rijke luchtbrug, die ze vormen van de
stinkzwam naar een of andere plek
in hetzelfde bos. Of in een naburig
bos. Ofen hier komt de natuur
grillig en speels om de hoek kijken
of de vliegen zetten zich neer in Uw
tuintje, deponeren daar slijm plus
sporen op de grond en danEn
dan gebeurt er meestal niets. Een
zwam is namelijk een heel kieskeurige
Een goede smakelijke maaltijd behoeft niet altijd kostbaar te zijn. Juist in d'
winter kan een stamppotgerecht ons heerlijk verkwikken en verwarmen. Mas
wilt U eens Iets anders? Maak dan een stamppot van uien met kaas. U zul
ervan smullen!
Vermicelllsoep met balletjes; Brusselslof au gratin, hardgi
kookte eieren, aardappelen, botersaus; gevulde appelbroodje
Kopje soep; runderlap, spruiten, aardappelen.
Haché, rode kool, aardappclpurée, vanilllevla half om half nu
appelmoes.
Gebakken plakken boterhamworst, koolraap, aardappelen
fruit.
Zuurkool, aardappelen, varkenskrabjesgriesmeelvla met gc
stoofde pruimen.
Stamppot van uien, aardappelen, kaas; havermoutkoekjes.
Nasi-goreng met omelette; fruit.
ZONDAG
MAANDAG
DINSDAG
WOENSDAG
DONDERDAG
VRIJDAG
ZATERDAG
juffer, die maar niet overal wil
groeien. Alleen wanneer de voedings
bodem aan zeer bijzondere eisen vol
doet (waar wij mensen zo goed als
niets van weten) wil een zwam zich
zijn geboorteplaats laten voorschrijven.
Dus is het een grote bijzonderheid,
dat wij de stinkzwam in onze tuin
vonden? vraagt een lezer. Jazeker, een
stinkzwam in een stadstuin is een
bijzonderheid. Ik wou, dat ik ze had
in mijn tuin.
Nee, dat meen ik echt! Van die geur
zou ik geen last hebben, want ik weet.
dat wanneer je een stinkzwam afplukt,
zodra de hoed slijmerig wordt, er
geen vuiltje aan de lucht is. Letter
lijk!
Aan het slot van mijn zwammen-
praatje (veel te kort, want er is nog
veel meer over te vertellen!) nog dit:
wie een stinkzwam in zijn tuin of in
een naburig bos heeft staan, moet
eens zoeken naar de z.g. „duivels-
eieren". Dat zijn de „ongeboren" jonge
zwammen, die nog verpakt zitten in
een wit vlies, dat de grootte en de
vorm heeft van een ei.
Wie zo'n stinkzwam „in de dop"
vindt, moet hem onder een weckfles
op een schotel leggen. En dan maar
afwachten en veel geduld hebben.
Soms wel 2 weken lang.
Maar Uw geduld wordt beloond.
Succes er mee!
SJOUKE VAN DER ZEE.
Recept: Appelbroodjes (4 personen)
4 puntbroodjes, 2 3 appelen (Goud-
reinet), wat rozijnen of krenten, suiker,
kaneel, boter, poedersuiker.
Snijd van de broodjes een klein kapje
af met een scherp mes en hol ze uit.
Vul ze met een mengsel van gesnipper
de appel, gewassen rozijnen, suiker, ka
neel. Doe het kapje weer op de brood
jes. Bestrijk ze geheel met boter en bak
ze in een matig warme oven tot dc
broodjes knappend zijn en de vulling
gaar is. Dien ze warm op, dik bestrooien
met poedersuiker.
Recept: Stamppot van uien met kaas.
1 kg. uien, 1% kg. aardappelen, 200
g kaas, boter, zout, (peper), (melk).
Schil de aardappelen en leg ze in de
pan met wat water en Iets zout. Leg op
de aardappelen de schoongemaakte in
stukken gesneden uien. Laat alles te
zamen in plm. Vz uur gaar worden.
Stamp de uien en aardappelen en voeg
een stukje boter toe eventueel een
beetje melk en warm de stamppot nog
even goed door. Roer nu tot slot ge
raspte kaas of in blokjes gesneden kaas
door de stamppot heen.
Al waren de toonaangevende Parijse
modevorsten scherp tegen hun groep
vorming en hun nieuwe activiteit ge
kant, toch stichtten de Modelisten
geen modehuis in de gewone zin. Nog
steeds zijn ze in eerste instantie teke
naar/ontwerper inplaats van coutu
rier, doch instede van schetsen bieden
ze de klant het snijpatroon van hun
ontwerp. Dat snijpatroon is volgens de
regelen der kunst in patroonllnnen
uitgevoerd, net zoals een snijpatroon
van Dior en consorten.
Doch terwijl die laatsten hun ont
werp in de mooiste stoffen realiseren
ter wille van de show, laten de Mode
listen niet meer dan het patroon-ka
toenen stadium van him scheppingen
Ziien.
Nu is een show van louter patroon
katoenen modellen net zo eentonig als
de levenloze kleur van het ongebleekte,
goedkope katoen, zelfs voor de spe
cialist die alleen coupe en model toetst
Nog eentoniger zou het dus zijn voor
hen die minder teohnisoh oordelen en
die in het slappe naturelkleurige ka
toen niet de luister van bont of satijn,
niet de twinkeling van oranje shan
tung of de warmte van diepgroen flu
weel kunnen zien. De modellsten zijn
echter kunstenaars en al gauw vonden
zij de middelen - heel goedkope show-
middelen - die de verveling uit hun
collectie konden bannen.
Allereerst hebben ze naast de gewo
ne naturel katoen gekleurde patroon
linnen - rood, bruin, zwart etc. - inge
voerd, doch daarnaast bedachten ze
vele suggestieve grapjes, die voor de
leek de attractie van hun show zijn. Er
is in de mode nu eenmaal ook bont
nodig, en broderie, en passementerie.
Al die garneringen komen voor in de
creaties van de Modelisten - althans
zo lijkt het. Want de kraag van In
disch lam, die op een afstand zo echt
lijkt, blijkt op de keper beschouwd
zwarte satinet te zijn waarop wolken
vlokjes watten werden geplakt. De
oceletgarnering van een mantel ont
popt zich als watten, waarop de pen
seel bruine en zwarte ocelet vlekken
copieerde. En persianer blijkt niets an
ders te zijn dan reepjes zwarte sati
net, die met de krultang werden gefri
seerd. Broderie maken de Modelisten
in alle soorten, en al kwam er bor
duurnaald noch -garen aan te pas. het
getuigt van vaardigheid, smaak en ori
ginaliteit. Voor Engels broderie bij
voorbeeld werden met een gloeiende
sigaret gaten in de katoenen stof ge
brand, waarna onder 't bruin omrande
gat een stukje tarlatan werd geplakt.
Voor een prachtig en zeer suggestief
goud broderie op een donkere avondja
pon diende vergulde ster- en letterver-
micelll. Een andere creatie was kleurig
„geborduurd" met opgeplakte zuurtjes
(in cellophaanpapier), en weer een.
ander model was verluoht met een ele
gant bloemenmotdef van glimmend
nieuwe veiligheidsspelden. Met be
schilderde papiermotieven, met inzet
ten van tarlatan en met oude centime
stukken hebben ze al niet minder ef
fect en succes geoogst.
Als garnering namen ze hun toe
vlucht tot blezen van contrasterende
kleur, maar ook tot een doorgeregen
centimeter. Franje hebben ze gemaakt
uit raffia en uitgerafelde dweilenstof.
Tule suggereren ze door tarlatan, en
moiré door twee op elkaar gelegde la
gen gaasachtige katoen. Bovendien
maken ze hun eigen lmprlmé's, waar
voor de grondstof weer dezelfde goed
kope patroonkatoen is. Met een hand
borstel, in Inkt gedoopt, hebben ze een
hyper modern dessin verkregen; met
kleurpotlood, met de spuitmachlne en
met de verfkwast verwezenlijkten ze
menige imprimé die „echt" leek. Een
opvallende vlefckenstof in diverse
nuances bruin maakten ze met behulp
van een schroeiend hete strijkbout, en
met chloorwater bleekten ze in donker
materiaal een aantrekkelijk dessin.
Geen middel is taboe voor de Modelis
ten. Met ware kunstzin weten ze met
het goedkoopste, het eenvoudigste een
artistiek en smaakvol effect te berei
ken. En heus niet de minst geslaagde
voorbeelden zijn de met oude postze
gels beplakte stof, de tweekleurenim-
prtmé waarvoor het dessin ontleend
werd aan de stempels van het 'kantoor
bureau, alsook de fleurige avondstof
die „bedrukt" was met de ouderwetse
papierfiguurtjes, welke de Jeugd ge
meenlijk voor een poëzle-album be
stemt
Bespoten patroonkatoen - alsof het een echte imprimé isl
Spiegeltje, spiegeltje aan de wand
Altijd goedkoop, maar toch amusant en doeltreffend!
Parijs, November 1955
Op de plattegrond van Parijs trekken de Rue Saint-Honoré en de
Rue du Faubourg Saint-Honoré een lange, lange streep door het hart
van de stad. En zoals iedere toerist de parallel lopende Rue de Rivoli
kent, en de tuin van de Tuileriën en de Champs Elysées, zo heeit hij
ook - tien tegen één - de Rue Saint-Honoré en haar verlengstuk leren
kennen. Waarschijnlijk is hij de straat niet in haar gehele lengte door
gewandeld - van het armoedige begin in de Marais tot voorbij de
Ambassades en het verblijf van Frankrijk's president in het meer
elegante einde van de straat. Maar ook al heeft hij die eindeloze
wandeling niet gemaakt, dan heeft hij, tijdens zijn zwerftochten door
Parijs, de straat toch zeker gekruist en er mogelijk wel een eindje in
gewandeld; hij heeft er immers heel wat winkels aangetroffen -
winkels die van het Oosten naar het Westen eleganter, exclusiever en
duurder worden.
Misschien is hij er wel voorbij het
huis gekomen, waarin de Franse Mo
delisten hun onderkomen hebben ge
zocht, maar zelfs al is dit het geval,
dan heeft hij het waarschijnlijk niet
opgemerkt. Dat huis vraagt van bui
tenaf immers hoegenaamd niet de
aandacht.
Er is geen winkeltje dat de voorbij
ganger even doet draden, het naam
bord is bescheiden en zwart. Alleen wie
met vooropgezet doel naar dat huis en
dat naambord zoekt zal weten wie de
„Modelistes de France" zijn
Het is de naam van een groep mode
ontwerpers, die zich, nu al enkele ja
ren terug, aaneengesloten hebben. In
groepsverband wilden ze proberen be
tere condities te verkrijgen dan wan
neer ze individueel, met een pak teke
ningen onder hun arm. van modehuis
naar modehuis stappen' om hun geluk
bij de grote mode koningen te probe
ren. Niet iedere grote en bekende mo-
devorst ontwerpt zelf de creaties waar
aan hij naam en faam geeft. De mees
ten hebben een modelist (e) in dienst
en/of kopen ontwerpen van ambulante
tekenaars. Die ambulante tekenaars nu
hebben zioh gegroepeerd onder de
naam „Modelistes de France". Ze heb
ben hard gewerkt en succes gehad en
zijn als het ware „een modehuis ge
worden". Want op de bovenste verdie
ping van het huis in de Rue Saint-
Honoré tonen ze ieder half jaar een
collectie, gemaakt aan de hand van de
beste ontwerpen van de groep. De col
lectie van de Modelisten mist echter
alle praal en weelde, die de creaties
van de meest bekende Parijse modeko
ningen kenmerken. Er is fluweel noch
satijn, bont noch kant in hun collectie
te zien en de nieuwste modetinten ont
breken er ten enenmale. En toch is
een show van de Modelisten zelfs voor
de leek amusant, ook al ziet hij er
niets rijks en niets „om zo te dragen".
Met de verfkwast hebben ze de aardigste imprimé's verwezenlijkt..
Een sierlijk broderie van glimmende veiligheidsspelden...
Geen band of lint of passementerie, maar een doodgewone
centimeter
