H UOXV ja graag!
Rudolf Moralt leidde met verve
Senofsky technisch brillant in
Mendelssohn's Viooleoncert
Velen huldigden prof. Carp bij
25-jarig Leids hoogleraarschap
- )4ste Jaargang
Vrijdag 11 November 1955
Tweede Blad No. 28676
jaT -r Maak zon pakje Roxy eens helemaal open
en snuif die heerlijke geur van zon-doortrokken,
volrijpe tabakken op. Steek dan op en
U weet waarom steeds meer mensen zeggen:
3-Roxy Rook Redenen: Dubbel gefermenteerd Dubbel gezuiverd Standvastige mélange
In Endegeest en Jelgersmakliniek
Rotterdams Orkest voor K. en O.
Romantiek en laat-romantiek waren op het door Rudolf Moralt, dirigent
der Weense Staatsopera, geleide K. en O. concert, verzorgd door het Rott.
Philh. Orkest, aan de orde.
Deze gastdirigent beheerst het métier tot in het uiterste, maar het duurt
een tijd, vóór hij geheel uit zichzelf treedt, zich los maakt van te strak aan
doende discipline, van aanvankelijk te beheerst, te bewust zorgvuldige, haast
schoolse directie-techniek, die onmogelijk een orkest tot volledige ontplooiing
kan stimuleren en enthousiasmeren.
Zo verloor Schuberts verrukkelijke
Vijfde Symphonie. over het algemeen
gehouden ln een opmerkelijk rustig
tempo, met een Andante, dat wel een
bijzonder uitgesponnen karakter, nei
gend naar dat van een Adagio droeg,
veel van zyn luchtige, transparante
charme. Daarbij kwam, dat de bezet
ting der overigens nadrukkelijk zange
rig spelende strijkersgroepen, ons te
zwaar voorkwam.
Overigens was sprake van een geache
veerde, 'beschaafde en voorname ver
tolking, waarvan echter niet de na tuur -
voor het inzicht dat hij steeds wist te
verschaffen in de betekenis der voor
naamste levenswaarden Hij bood na
mens de oud-assistenten een imposante
reeks boekwerken aan. waarin de biogTa-
f.ën en de pubbcistische vruchten van
alle oul-assistenten van de jubilaris ver
zameld waren.
EN MEDEWERKERS
Dr B. Stokvis bracht de gevoelens van
alle medewerkers van prof. Carp onder
woorden, schetste diens werklust, ijver
en toewijding op organisatorisch en we
tenschappelijk gebied, en bood als ge
schenk aan een boekje met een opsom
ming van de vruohten dier organisato
rische arbeid en een indrukwekkende rij
dikke banden waarin de pubbcaties van
de jubilaris verzameld werden.
Prof Carp bracht in een zeer persoon
lijk, op even persoonlijke wijze gefor
muleerd woord dank voor wat de spre
kers over hem en zijn werk naar voren
hadden gebracht.
ONTHULLING BEELD EN
RECEPTIE
Nadat nog enige tyd ln minder offi
ciële sfeer deze bijeenkomst was voort
gezet. kwam men aan het einde van de
middag opnieuw bijeen, ditmaal ln de
Jelgersmakliniek, waar prof. Carp het
geschenk van het huldigingscomité en
alle vrienden en medewerkers werd aan
geboden, namelijk een in de hal aange
bracht bustebeeld van prof. Jelgersma,
de leermeester van prof. Carp, naar wie
deze kliniek Is vernoemd. Het beeld
werd vervaardigd door prof. L. O. Wen
ckebach. De onthulling geschiedde door
prof. Duyff als decaan van de medische
faculteit, en prof. Carp aanvaardde het
beeld met een woord van diepe dank
baarheid. zowel voor de geste zelve als
voor de vorm van het geschenk en allen
die aan de verwezenlijking daarvan
hadden bijgedragen.
Na afloop van deze vele toespraken en
redevoeringen werd in de Jelgersmakli
niek een overweldigend drukbezochte
receptie gehouden
reerde bezieling uitging, die wij ons er-
1 van hadden voorgesteld.
Geheel anders ging het toe in de
„Variaties over een Huzarenlied" van de
in 1939 overleden Weense compositori
sche coryphée Franz Schmidt, opge
bouwd als symphonie: een uitermate
knap geschreven inleiding, waarin het
thema zich reeds aankondigt, gevolgd
door 15 snelle dan wel langzame varia
ties van sterk wisselende allure, uitlo
pend in een coda. al evenzeer getuigend
van Schmidts compositorisch meester
schap. Daarin laten zich qua sfeer in
vloeden van Reger, Strauss en Mahler,
uit wier wereld Schmidt stamt, duide
lijk gelden.
Dat enkele verwerkingen van het
thema heel .gewoon" aandoen ligt lo
gisch en vanzelfsprekend in de eenvoud
van dat thema 'het Huzarenlied» beslo
ten. in andere variaties toont Schmidt
ruim voldoende fantasie en kunde, om
ze op boeiend niveau te plaatsen, ge
huld ln een orkestraal gewaad, waarin
klank en kleur ten volle kunnen zege
vieren. Bovendien een geestig, heerlijk
en blijmoedig „speel"stuk'
Moralt stuwde het orkest op naar de
meeslepende en voortreffelijk geconci
pieerde en geïnstrumenteerde coda, die
aan het geheel een doorwrochte bekro
ning gaf.
De kerkeraad der Geref Kerk heeft
een commissie in het leven geroepen,
die de vraag en de mogelijkheden
onder ogen zal zien of overgegaan moet
worden tot de instelling van een vijfde
predikantsplaats.
Moralt. neef van Richard Strauss, gaf
blijk diens wereld door en door te ken
nen en van diens wezen doordrongen
en doortrokken te ziin tiidens ce
waarlijk fascinerende verbeelding van
Strauss' symphonisch gedicht „Tod und
Verkiarung'.
Hier was de bezieling ln waarheid
aanwezig. Hier voerde Moralt het or
kest naar het toppunt van zijn kunnen.
Al mogen wii dan menen aan veel
ontgroeid te zijn. van wat éénmaal
Strauss' zeggtyigswilze was fdie van
1888—1889'. toch grlipt hij als 't er
op AAn komt en als zijn taal zó il
lustratief en Indringend tot klinken
wordt gebracht als waarop Moralt dit
met temperament, enorme stuwkracht
en suggestiviteit deed opnieuw ten
volle Wli komen telkens weer onder
de indruk van deze rilkdom aan sterke
contrasten, deze melodische vindingrijk
heid waarin zowel het ontroerende
mysterie van de dood als de stralende
levenskracht onderkend wordt.
Moralt gaf aan het geheel een frao-
nante en gloedvolle uitbeelding en wist
tot ln de hevigste fortlssimi waarin het
sonore koper triomfen viert, toch een
ongewone helderheid te behouden.
Hij. »owel als het orkest spanden
zich ten volle geconcentreerd in, om dit
„verheerliiklngsideaal" machtig en toch
beheerst te exposeren Het ls hun op he-
wonderenswaardlee wiize gelukt Ook
om ten slotte die sfeer te bereiken,
die uitgaat van een van Strauss' schoon
ste ll»deren het beroemde Morgen"
Met spanning was de solistische me
dewerking verbeid: de Amerikaanse vio
list Berl Benofsky, eerste prijswinnaar
van het Brusselse concours .Heine Eli
zabeth 1955". in Mendelssohns Viool
concert, door onnoemlijk velen ons reeds
voorgespeeld, maar nog altijd even le
venskrachtig.
Senofsky, beroemd om zijn Brahms'
vertolkingen, frappeerde ook nu door
zijn formidabele techniek Een Alles-
kunner zonder weerga, die in een schier
ongeëvenaarde, brillante vaart, waarin
ülles lukte, de beide hoekdelen feilloos
uit de strijkstok wierp.
Zelden hoorden wij iemand, die over
een dergelijke virtuoze techniek be
schikt. Krachtig en glashelder ls zijn
toon. al bleef een enkele lichte detona
tie gevolg van nervositeit? niet uit.
Volledig op de techniek toegespitst,
leek ons de voordracht evenwel in het
algemeen nog voor dieper inleving en
tederheid in het Andante vatbaar.
Verre van voorstander te zijn ener zoe
telijke of sentimentele interpretatie,
waartoe dit werk gemakkelijk aanlei
ding geeft, beleefde Senofsky naar ons
gevoel deze muziek nog te zeer aan de
buitenkant, ook tengevolge van het
Jachtende tempo, dat met de jongere
generatie vergroeid lijat. Ouder en
rijper geworden, zal hij dit concert
toch nog wel Anders spelen, denken
wij zo.
Zijn snecea was Intussen fantastisch,
evenals dat voor Moralt en het orkest,
die deze 30-Jarige solist In volkomen
harmonisch en punctueel samengaan
accompagneerden. Opmerkelijk, zo
volgzaam de orkestleden dit „Allegro
appassionato" en „Molto vtcace" op
vingen!
Moralt heeft speciaal ook aan de
geestdrift en de langdurige terugroe
pingen na „Tod und Verkiarung"
kunnen merken, hoe zeer de stamp
volle zaal hem in dit genre waar
deerde.
H.
A.R. Kiesvereniging besprak
actieprogram
In het Gereformeerd Jeugdhuis aan
de Breestraat kwamen gisteren de leden
van de A R. Kiesvereniging „Nederland
en Oranje', wijk IV, bijeen om onder
leiding van hun voorzitter, het Tweede
Kamerlid, de heer Chr. van den Heuvel,
het ontwerpprogram van actie der Anti-
Revolutionaire Partij te bespreken Daar
de heer Van den Heuvel de vorige week
voor de wijkkiesverenlging II en III
dezelfde Inleiding heeft gehouden en wij
in ons blad daarvan reeds een verslag
opnamen, mogen wij ons ontslagen
achten van de plicht hier nogmaals op
terug te komen.
Nadat de voorzitter de vergadering
geopend had met voorlezing van Psalm
46 en gebed gaf hij het woord aan de
secretaris, de heer J M Blok, voor de
notulen en de ingekomen stukken Uit
zijn jaarverslag bleek, dat de vereniging
thans 159 leden telt Er is nogal wat
verloop doordat de Wijk de blnnen-
slad meer en meer ontvolkt wordt.
Het financieel verslag van penning
meester B. Guis sloot met een voordelig
saldo van f. 38 89 Het thans lopende
verslagjaar zal een wat gunstiger beeld
laten zien omdat geen afdracht aan de
kiesverenigingscentrale zal behoeven
plaats te hebben. De penningmeester
werd op advies van de kascommi&sie
voor zijn beleid gedechargeerd Tof
leden van de nieuwe kascommissie wer
den benoemd de heren Groeneweg en
Van Veen.
Na dit huishoudelijk gedeelte, dat in
een uiterst vlot tempo werd afgehandeld
kreeg de heer Van den Heuvel het
woord voor het houden van zijn inlei
ding, waarover na de pauze werd ge
discussieerd.
Prestaties en betekenis reiken
ver over grenzen op breed terrein
Gistermiddag werd in de collegezaal van Endegeest en later in de Jelgersma-
diniek te Oegstgeest een warme en dankbare hulde bereid aan prof. dr E. A.
D, E. Carp, die het feit herdacht dat hij een kwart eeuw geleden tot Leids
joogleraar in de psychiatrie werd benoemd.
Vele toespraken werden in de collegezaal gehouden, en in de Jelgersma-
diniek werd na een kort gesproken woord een borstbeeld van de grote naam
gever van de kliniek en voorganger en leermeester van Carp onthuld, en tot
lot van de viering een receptie gehouden.
Onder de zeer velen, die door hun tegenwoordigheid deel hadden aan de
jrof. Carp gebrachte hulde bevonden zich president-curator en curatoren
>an de Leidse Universiteit, vele senaatsleden onder wie vooral vrijwel alle
eden van de medische faculteit, de burgemeesters van Leiden en Oegstgeest,
irof. dr P. Muntendam als directeur-generaal van de volksgezondheid, en vele
jsychiaters en andere medici uit het gehele land en het buitenland.
GROTE BETEKENIS
Een zeer lange r\j van sprekers schet
ste de grote verdiensten van prof. Carp,
op velerlei terrein, zowel wetenschappe-
l,,s als klinisch, pa edagogisch en maat-
fchappelyk.
De decaan van de medische faculteit
en tevens voorzitter van het huldigings
comité prof. dr J W Duyff tekende in
korte bewoordingen de grote betekenis
kan prof. Carp voor de ontwikkeling van
Ce psychiatrie als wetenschap en wenste
re jubilaris neg vele jaren voortdurende
bevrediging in een geliefde wetenschap
en werkkring toe.
Prof. dr P. Muntendam, directeur-ge
neraal van de volksgezondheid, juichte
het toe .dat prof. Carp als wetenschaps
mens en in het bijzonder als psychiater
nimmer de beslotenheid van het stu
deervertrek en de kliniek geprefereerd
heeft boven het contact met de mens in
zijn zo wijde samenleving. Vooral in de
psychiatrie ls het van zo groot belang,
dst men de mens ziet in zijn contacten
met andere mensen en met de invloed
tan de wisselwerking tussen individu en
maatschappij.
De geestelijke hygiëne, die een kwart
eeuw geleden, toen prof. Carp zijn
De markante kop van professor
Jelgersma. zoals die in de hal van
de naar hem genoemde kliniek
spreken zal tot een ieder, die deze
moderne psychiatrische inrichting
binnentreedt.
(Foto L.D./Van Vliet.)
ambt aanvaardde, nog in de kinder
schoenen stond, is thans een van de
centrale aspecten van de psychiatrie
en ook van andere zijden erkend als
een groot maatschappelijk goed. Door
zjjn ijveren voor de belangen van de
sociale psychiatrie en psychologie
heeft prof. Carp buitengewoon veel
bijgedragen tot de verhoging van de
geestelijke volksgezondheid van Neder
land, waarvoor ook de overheid hem
bij monde van spreker hartelijk dank
wilde zeggen.
NAAR DE GEEST
Prof dr J J. G. Prick, voorzitter van
de Ned. Vereniging voor Psychiatrie en
Neurologie, tekende in het kort de we
tenschappelijke verdiensten van prof.
Carp aan de hand van enige beeldspra
ken. Hij legde er daarbij vooral de na
druk op. dat prof. Carp met de ontwik
keling der wetenschap meegaande en
strevende naar begrip en verdieping van
stromingen als die van Freud en Jung
steeds naar de geest dier denkbeelden
en niet naar verering van hun letter ge
vorst heeft, zodat de geleidelijke expan
sie en richting van zijn denken een sa
menvatting van het goede hunner op
vattingen te zien gaf, een bundeling van
de positieve elementen.
DANK DER PSYCHOTHERAPIE
De heer J. Tas sprak als voorzitter
van de Nederlandse Vereniging voor
Psychotherapie een woord van bijzonde
re dank voor de grote rol die prof Carp
heeft gespeeld voor de plaats, die de psy
chotherapie zich in ons land heeft ver
worven op het psychiatrisch terrein.
Mede dank zij zijn arbeid voor het
psychotherapeutisch internationale con
gres dat in 1951 te Leiden werd gehou
den en als gevolg van zijn talloze we
tenschappelijke publicaties heeft Carp
ook in het buitenland een grote naam
op dit gebied verworven.
OPEN OOR VOOR STUDENTEN
Als praeses van de Medische Faculteit
van Leidse Studenten sprak de heer W.
J. van Amste! namens de studenten
dank uit voor de leiding die prof. Carp
zijn leerlingen op psychiatrisch terrein
heeft gegeven, en voor zijn enthousiaste
medewerking bij de verwezenlijking van
uit studentenkringen voortgekomen ini
tiatieven.
NAMENS DE GESTICHTEN
Namens directie en bestuur van de ge
stichten Endegeest, Voorgeest en Rijn
geest voerde de heer R G. Stein het
woord. Deze toonde een diepe dankbaar
heid voor de arbeid die prof. Carp
steeds voor deze gestichten heeft ver
richt en voor de stuwende invloed welke
steeds van de jubilaris is uitgegaan op
klinisch-wetenschappelijk en verplegend
terrein. Steeds heeft prof. Carp zijn
werkkracht ook gegeven aan de mate
riële belangen der gestichten, steeds
toonde hij grote gaven op organisato
risch terrein. Dit toonde zijn begrip voor
het belang der materiële zorg voor de
verpleegden niet alleen uit menselijk
oogpunt doch ook als voorwaarde tot
het verhogen der therapeutische moge
lijkheden en de wetenschapsbeoefening.
Spreker hoopte, dat de materiële wen
sen, die de jubilaris thans koestert,
binnen afzienbare tyd in vervulling
rallen mogen gaan.
BUITENLAND AAN HET WOORD
Dr R. Dellaert, hoofd van de medisch-
psychologische kinderkliniek te Ant
werpen, voerde als enige buitenlander
en als persoonlijk vriend van de jubi
laris het woord. Hjj merkte op, dat
talloze publicaties van prof. Carp ook
ln België toonaangevend en leiding
gevend zjjn op psychiatrisch gebied.
STEUN AAN BLO
De voorzitter van de Katholieke groep
Vakstudie voor BLO de heer G. A.
Christ gaf, mede namens het neutrale
en Christelijke BLO, uitdrukking aan
zijn grote bewondering voor de arbeid
van prof. Carp op het gebied van de
vakstudie van geestelijk gestoorden of
onderontwikkelden, aan welke arbeid
prof. Carp thans ook reeds byna een
kwart eeuw zijn krachten heeft gewijd.
De hulp van de wetenschap is by die
arbeid, ook voor dc practici, van bijzon
der groot belang. De begaafdheid van
prof. Carp als docent heeft het mogelijk
gemaakt, een teug te slaan tussen we
tenschap en practische hulp aan de
jeugdige stakkertjes, namens wie spre
ker ln het bijzonder dank uitsprak Je
gens de jubilaris.
WARME GENEGENHEID
De heer J. R. F. Schildt voerde als
oud-patiënt het woord, en mocht voor
zyn van warme genegenheid getuigen
de woorden, die later bleken ook op
prof. Carp bijzondere indruk te heb
ben gemaakt, een bijzonder hartelijk
applaus van de talloze aanwezigen in
ontvangst nemen. Deze toespraak
toonde meer dan de woorden der an
dere sprekers aan, welke verdiensten
prof. Carp zich op psychiatrisch ter
rein heeft verworven.
OUD-ASSISTENTEN
Namens de oud-assistenten sprak dr
N. Speyer, die niet alleen dank zegde
voor de door prof. Carp door deze leer
lingen verworven kennis, dcch vooral
Prof. dr J. W. Duyff. de decaan i wenst de jubilaris geluk en draagt i van Jelgersma aan de zorgen van
l'<W de medische faculteit (rechts)\met een handdruk het borstbeeld \prof. Carp over.
(Foto L.D./Van Vliet.)
