Een nachtelijke wandeling door
Leningrad bood triest beeld
Of
Oud Katwijk: Zeeweg, anno 1906
V
94ste Jaargang
Donderdag 10 November 1955
Derde Blad No. 28675
Oude vrouiven bewaken kantoren
en verwaarloosde huizenblokken
Men geneest van eventuele sympathieën
(XH en Slot)
Tien minuten over half twee in de nacht is het. De hotelportier
heeft mij ietwat argwanend nagekeken, toen ik op dit late uur nog de
straat opging. Met veel strijkages, die toch gespeend waren van een
hinderlijke kruiperigheid, opende hij de deur voor mij. De politieman,
die in druk gesprek was met een collega, onderbrak de conversatie en
salueerde model. Ook hij zal zich zonder twijfel hebben afgevraagd,
wat het doel van mijn nachtelijke wandeling was. Eerlijk gezegd, ik
had in het geheel geen vast omlijnd plan. Het enige, dat mij dreef was
nieuwsgierigheid. Die was in zekere zin opgewekt door het vriendelijk
mannetje in de vestiaire. Hij was die middag bijzonder geïnteresseerd
geweest voor mijn fototoestel. In het beste Duits, dat hij kende, had hij
mij duidelijk gemaakt, dat fotograferen een hobby voor hem was. Al
pratende was ik iets meer te weten gekomen van de levensomstandig
heden van deze bejaarde Iwan. Hij maakte mij niet deelachtig van zijn
financiële welstand, maar ik kreeg wel de indruk, ondanks zijn kale
uniform, dat wat kleur het midden hield tussen donkerblauw en zwart,
dat hij het niet al te slecht had. Zijn inkomen bedroeg ongeveer f 200.-
per maand. „Maar mijn vrouw verdient meer", zo voegde hij mij toe.
Belangstellend informeerde ik naar de
aard der werkzaamheden van zijn gade
die evenals hij zelf, de 55-jaxige leeftijd
was gepasseerd.
„Zij bewaakt 's nachts huizen", zei hij.
Hij deelde mij dit mede op een toon,
welke het doodgewone van die nachtar
beid moest accentueren.
Het werd mij niet duidelijk, wat deze
bewaking nu in feite inhield. Toen ik te
kennen gaf wel iets meer van die nach
telijke taak, welke zijn vrouw was toebe
deeld, te willen weten, toonde hij zich
zichtbaar verheugd. Er is in de Sovjet-
Unie ook nog beroepseer en het vestiaire
mannetje stak die al gold het dan ook
niet hem zelf niet onder stoelen of
banken.
Uitvoerig werd ik ingelicht over de
plaats, waar zijn vrouw haar waardevol
le diensten bewees, maar ik heb die niet
kunnen vinden, hetgeen aan mij heeft
ZD loop ik door de straten van Le
ningrad. Na ongeveer vijf minuten
te hebben gewandeld, was ik drie
politiemannen, een straatveegster en
twee dronken mannen gepasseerd. Zel
den heb ik een millioenenstad by nacht
doorkruist, die een zo verlaten indruk
maakt als Leningrad. De laatste trolley
bussen en ze zün er in de voormalige
Russische hoofdstad in groten getale
waren naar de remises teruggekeerd en
van enig ander verkeer was vrüwel geen
sprake.
Al direct, toen ik de brede straat, die
uitmondt op het plein, waarop de
Isaacs-kathedraal staat, was ingeslagen
zag ik de wakende vrouwen, van wie de
man in die vestiaire mij had verteld.
Die straat telt vele, kolossaal aan
doende gebouwen. In de sousterrains zijn
ateliers gevestigd, zoals ik 's middags
had kunnen zien. In de daarboven gele
gen étages hebben handelsfirma's hun
intrek genomen.
Zo om de honderd meter treft men
poorten aan. Zy geven toegang tot de
daarachter gelegen huurkazernes, die
rond een binnenplaats zyn gebouwd. De
trappenhuizen tarten elke beschrijving;
ze zijn niet alleen verveloos, doch ver-
Ludmilla Shurowa. de Intourist
gids. die voor mij het prototype was
van een volgzaam communistisch
partijlid.
Het prachtige, op een enorm gra
nieten blok geplaatste ruiterstand
beeld van Czaar Peter de Grote.
keren bovendien wat het houtwerk be
treft, in een dermate verwaarloosde
staat, dat het moeiiyk is om zich te
realiseren, dat ze de toegang vormen tot
ruimten, waarin mensen wonen. De
stank van rottend hout en de geur van
kool, doet je even terugdeinzen.
ER Is met de ruimte op elke étage ge
woekerd. Een gezin van vier perso
nen heeft in die kazernes hooguit
de beschikking over twee kamers, van
een afmeting van tien by tien meter.
Van enig comfort is in die vertrekken
geen sprake. Er staan tafels en stoelen,
die moeiiyk op deze benaming nog aan
spraak kunnen maken, een yzeren ledi
kant en een kachel, waaraan niet veel
meer te repareren valt.
Vier, soms vijf gezinnen beschikken
over één gemeenschappelijke keuken,
waarin geen Nederlandse huisvrouw het
langer dan een uur zou kunnen uithou
den, zo verwaarloosd ziet alles er uit. Ik
weet nu, wat de „Intourist"-gids
staat onder „woningproblcmen in de
Sovjet-Unie". Met nadruk wil ik naar
voren brengen, dat het hier geen speci
fiek armoedige buurt van Leningrad be
treft. De straat ligt vlak achter %*et „As-
toria-hotel", in het hartje van de stad.
Wat de Sovjet-Russische man en
vrouw aan comfort en gezelligheid in
zijn woning moet ontberen, is mq nu
wel duidelijk geworden. Van een nor
maal gezinsleven in steden als Moskou
en Leningrad, durf ik nauwelijks te ge
wagen. Ik begrijp, waarom de vrouwen
gaan werken. Ten eerste, omdat één man
nooit voldoende kan verdienen, om zijn
gezin staande te houden en ten tweede,
omdat het leven voor een vrouw in een
Russisch „huis" een penitentie is.
WAT zeggen my goedkope radio
toestellen en TV-ontvangappara-
ten, een fantastisch ingerichte
Moukouse ondergrondse, een Imposant
universiteitsgebouw en dito bibliotheek,
als men er na byna veertig jaar nog
niet in geslaagd is, menswaardige woon
ruimten te creëren. Gelukkig is er voor
het Sovjet-Russische volk een prima
werkend propaganda-apparaat, dat de
mensen steeds maar voorhoudt geen be
vrediging te zoeken in eigen welstand.
Men moet zich niet blind staren op een
individuele levensvreugde, doch zich ver
meien in de gemeenschappelijke aan
schouwing van een of ander pompeus
bouwwerk.
Die propaganda doet voortreffelyk
haar werk. Want het Russische volk cri-
tiseert niet meer.
Als men nu zegt, dat het onder de
Czaren voor het volk nog belabberder
was, dan neem ik dat grif aan. Maar op
het gebied van de huisvesting kan het
voor de massa moeiiyk slechter zyn ge
weest.
Maar nu die poorten. Het blykt, dat ze
des nachts door roestige hekken zyn af
gesloten. Voor elk van die sinistere toe
gangen zitten vrouwen. Geen één is er
onder de vyftig jaar. Zy behoren tot het
bewakingscorps, waarvan de vrouw van
de man in de vestiaire in „Astoria-ho-
ook deel uitmaakt. Zonder uitzon
dering dragen zy lange witte schorten
,en om het- hoofd omslagdoeken van
grauwe stof.
Praten is met deze mensen niet mo-
gelyk. Zy verslaan niet alleen geen
vreemde taal, maar de meesten zitten
op een stoel te knikkebollenWkt
zy nu bewaken heb ik niet begrepen. De
huurkazernes, de kantoren? Ik weet het
niet Maar de aanblik van die „nacht
wachten" zal ik. nooit kunnen vergeten.
Slechts aan twee heb ik een sigaret
kunnen slyten, die zorgvuldig werd op-
P weg naar myn hotel terug pas
seer ik een ry van ongeveer veer
tig mensen, Om acht uur zal de
winkel opengaan, waai- men schoenen
kan kopen. De pryzen daarvan heb ik U
al verteld. Nu weet U ook, hoeveel moei
te, hoeveel uren van nachtrust er opge
offerd moeten worden, om er aan te ko
men.
De portier van het hotel is in de ves
tibule blyven staan. „Schön?" vraagt hy.
„Sehr schön", zeg ik. Wat heeft het
voor zm deze man uitvoerig in te lichten
over mijn bevindingen. Hy weet niet be
ter en is een te goed belyder van de
communistische beginselen, dat hy my
zal kunnen begrypen.
K besluit hiermede myn indrukken
over de Sovjet-Unie. Zestien dagen
zyn tekort om v^n alles een gedegen
studie te maken. Het waren slechts in
drukken die ik U gaf.
Voorop wil ik stellen, dat ik over alles
zo objectief mogelyk heb willen vertellen.
Met de weimge uren, die tot mijn be
schikking stonden, heb ik moeten woe
keren. Had ik alleen het „Intourist"-pro-
gTamma afgewerkt, dan had ik wellicht
een ander beeld van de Sovjet-Unie ge
kregen. Bepaalde onderdelen heb ik be
wust laten schieten. De Sovjet-Unie
heeft In de laatste decennia te veel van
Dit is het laatste artikel,
waarin onze verslaggever zijn
Indrukken heeft neergelegd over
zijn 16 dagen durende bezoek
aan de Sovjet-Unie. Hij maakte
een wandeling door nachtelijk
Leningrad. Hetgeen hij tijdens
die rondwandeling ontwaarde.
ivas voor hem een openbaring.
O.m. gaf ze hem een beeld van
de ellendige huisvesting in een
Sovjet-Russische millioenenstad
geborgen. Ik ben voor die bescheiden
gave met een kruisteken beloond.
Straat na straat heb ik die vrouwen
gezien. Het mag zyn, zoals het vestiaire
mannetje my heeft verteld, dat deze
„functie" goed wordt gehonoreerd. My
heeft die arbeid pyn gedaan, méér nog
dan het werk van vrouwen, die cement-
zakken sjouwden, stenen torsten, stra
ten asfalteerden of ze veegden.
Het is half drie geworden. Leningrad
slaapt en wacht op een nieuwe dag,
waarop weer hard zal moeten worden
aangepakt.
(Ingez. Med.-Adv.)
Hebt u vandaag
uw Davitamon 10
al gehad
Mysterieuze juwelenschat op
veiling te Amsterdam
Na jaren ontdekt in liet Haagse Zieken
Eén enkele dragée
Davitamon-10 (met de
hoge vitaminewaarde) heft
vitaminetekorten radicaal op.
Verhoog uw weerstand
en die van uw gezin
met dagelijks 1 dragée
davitamon-10 per persoon.
Een 10 voor gezondheid!
ORGANON-OSS
HITCHCOCK IN ONS LAND
Gistermiddag is uit Amerika op
Schiphol gearriveerd de bekende Ame
rikaanse regisseur Alfred Hitchcock. Hy
brengt een kort bezoek aan ons land
om zakelijke besprekingen te voeren
over films, die onder zijn regie zijn tot
stand gekomen en die in het komende
jaar in Nederland zullen worden uitge
bracht.
Morgen vertrekt de regisseur voor
hetzelfde doel naar Frankfurt.
(Van onze Haagse redacteur)
De firma Muller te Amsterdam veilt
vandaag een juwelenschat, die een
heimzinnige geschiedenis achter de
rug heeft. 30 Jaar lang zyn de briljan
ten en diamanten die van deze party
deel uitmaken onvindbaar geweest tot
ze twee jaar geleden by baggerwerk-
zaamheden in het Haagse Zieken naai
boven kwam.
Het mysterie begon in 1920 toen eei
Haagse commissionnair in Spanje besto
len werd. Tydens de treinreis door
Spanje voerde deze commissionnair in
een koffertje een party juwelen met zich
mee ter waarde van 400.000 gulden. Toen
hy het koffertje even alleen liet werd het
gestolen. Hy zou de party, waarvan later
een gedeelte uit het Zieken opgebaggerd
zou worden, verkopen aan Spaanse juwe
liers. De party was toen eigendom van
de commissionnair en van een bekende
juwelierszaak in Den Haag
Lang heeft de Spaanse politie gepoogd
de diefstal op te lossen, maar men bleef
in het duister tasten. De verzekerings-
maatschappy „Lloyds" in Londen, be
taalde enige tijd later het bedrag van
vier ton uit.
Twee Jaar geleden werd een gedeelte
van de party gevonden in het Zieken.
Het is niet bekend wie de edelstenen in
het water gooide en wanneer hij dat
deed. De politie slaagde er in na lang
zoeken de Haagse juwelierszaak te vin
den die aan de hand van zgn, zetteke-
ningen (bestemd voor degeen die de ste
nen in edel metaal moest zetten) met
grote zekerheid de identiteit van de ge
stolen edelstenen kon vaststellen.
De commissionnair is inmiddels over
leden. De diefstal is sinds lang verjaard.
Na de vondst werden de stenen en het
edelmetaal waarin zij gevat waren over
gedragen aan het Beheersinstituut, om
dat men vermoedde dat zy afkomstig wa-
van Joodse landgenoten. Nu gebleken
at de juwelier en de commissionnair
schadeloos zyn gesteld laat de Staat der-
Nederlanden de juwelen veilen door de
Inspecteur der Domeinen.
Merkwaardig is dat men niet meer
kan nagaan welke firma indertyd de
verzekeringssom heeft uitbetaald. Wel
iswaar is er sprake van „Lloyds" maar
deze niaatschappy verzekert door en de
administratie van „Lloyds" is tydens
de oorlog verbrand, zodat het onmoge-
lyk is na te gaan aan welke maat
schappij de verzekering werd doorge
geven.
zich doen spreken, om, als men er een
maal is, alleen bekeken te worden door
de bril van de toerist.
Uit myn reis heb ik bepaalde conclu
sies getrokken. Eén er van Is, dat de
Sovjet-Unie zeker nog geen land is, dat
voor een massaal toeristenbezoek ryp is.
Daarom is de accommodatie der weinige
hotels in de door mij bezochte steden
nog te ver ten achter gebleven. Daarvoor
geeft „Intourist" aan haar rondleidingen
nog een te sterk propagandistisch ka
rakter en biedt op grond daarvan be
paald geen vacantiegenot.
Ik ben rondgeleid door een Russisch
meisje, Ludmilla Shurowa is haar naam.
Punctueel heeft zy zich van haar door
haar superieuren opgelegde taak gekwe
ten. Doch juist door dit punctuele
streefde zy haar doel voorbij. Teveel be
naderde zy de zegeningen van het Sov
jet-regime en vergat dat de vreemdeling
een eigen critisch oordeel heeft; toch
gaf zy onbewust inlichtingen, die vooral
voor de journalist waardevol waren.
IN Helsinki heb ik herademd. Toen
pas realiseerde ik my, hoe gauw de
mens gewend raakt aan armzalige
omstandigheden. Hier weer een normale
wyzc van leven, comfort, luxe en gezel
ligheid voor een ieder.
Een reis naar de Sovjet-Unie is
hoge mate interessant. De weldenkende
mens geneest van alle eventuele com
munistische sympathieën.
Sterker, zo'n reis moet 'n ieder een ge
voel van voldoening bybrengen, dat hy
kan en mag leven in een democratische
staat, hoe gebrekkig de structuur daar
van ook mag zyn.
Leningrad is rijk aan monumen
tale gebouwen. Zij ontstonden ten
tijde van het Czaristische bewind.
Toen de foto, welke we U vandaag laten zien, in 1906
werd genomen was het nog maar een „kale boel" langs de
Zeeweg. Terwyi deze weg, welke de verbinding vormt tussen
de dorpsdelen Katwyk aan Zee en Katwijk aan den Ryn,
thans een vrywel aaneengesloten bebouwing heeft. In 1906
lagen het Zeedorp en het Rijndorp een heel eind van elkaar
af. De fotograaf stond ongeveer ler hoogte van de plaats,
waar zich thans de Leidsche Buitenschool bevindt en maakte
zyn opname in Westelyke richting. Het gebouw geheel links
is de viila „Duiniust", welke eigendom was van de Leidse
meelfabrikant De Koster. In de maand Juli 1916 bracht
het Koninklijk gezin, bestaande uit H M. Koningin Wilhel-
mina, Z.K.H. Prins Hendrik en H.KH. Prinses Juliana in
deze villa een zomervacantie aan zee door. Namens Katwyks
jeugd werd by die gelegenheid aan het toen zevenjarig
Prinsesje een bloemenhulde gebracht en strandspeelgoed
aangeboden. Deze geste werd door het Koninkiyk gezin op
zeer hoge prys gesteld, met als gevolg dat tegen het eind
van het Koninkiyk verbiyf de gehele schooljeugd van
Katwyk op een groot strandfeest by de kleine Prinses te
gast was. Ruim een half jaar geleden lieten wy U in deze
rubriek reeds een foto zien welke van dit strandfeest werd
genomen. In 1922 werd de villa „Duiniust" in gebruik geno
men door de Leidsche Buitenschool. Verder zien we op deze
foto, op de plaats waar zich thans een ononderbroken
bebouwing bevindt, slechts open duinterrein. Alleen heel in
de verte staat nog het pand thans genummerd Zeeweg 89 en
bewoond door de heer R. P. Tjebbes, waar in de tyd waarin
onze opname werd gemaakt de domeinopzichter J. Parlevliet
woonde Geheel rechts van de toen nog zeer smalle Zeeweg
liep de baan van de stoomtram Katwyk—Leiden, terwyi zich
aan de linkerzyde een voetpad bevond.
(Opname uit de beelddocumentatie der gemeente Katwyk)
Er wordt nu nagegaan of de eerlyke
gemeentewerkman, die de gevonden
juwelen aangaf niet in aanmerking
komt voor een gedeelte van de op
brengst. Weliswaar vond hij de juwelen
in zijn diensltyd maar een beloning
voor zyn eerlykheid lykt toch wel op
zyn plaats.
Het is nog niet te zeggen, welk bedrag
de juwelen zullen opbrengen. De party
die gestolen werd, bestond grotendeels
uit colliers bezet met parels, briljanten,
saffieren en robynen. Toen het gedeelte
van de collectie werd opgevist was slechts
weinig te zien van de edelstenen. Pas
nadat deze langdurig schoongemaakt
waren kreeg men enig idee van de grootte
en van de waarde van de collectie.
(Ingez. Med.-Adv.)
De meest gebruikte
oplosbare koffie
ter wereld
bussec voor cec mini
35 koppen
Coffeïne-vrij, in bussec r
Grote bussen voor ten minste
140 koppenf 9.45
Coffefne-vrijf 10.95
Jongeman maakte amok
Agent schoot mes uit hand
De Roosendaalse politie heeft de«
avonds beleg moeten slaan voor de
woning van een familie aan de Markt
te Roosendaal. De vader van het ge
zin had op het politiebureau een
klacht ingediend dat de zoon des
huizes zijn moeder had bedreigd en
mishandeld.
Toen de politie voor het huis aan
kwam, om de jongeman in te rekenen,
bleek hy zich een barricade te hebben
gebouwd, waardoor de agenten genood
zaakt waren eerst de buitendeur te for
ceren. Boven aan de trap van het bo
venhuis had hy zich verschanst achter
een muur van meubelstukken, vanwaar
hy de agenten bekogelde met stenen
en stukken hout en hen, na een waar
schuwingsschot van beneden met een
mes begon te dreigen. Een agent zag
kans de jongen het mes uit nanden te
schieten, waarby de hand licht werd
verwond.
De opstandige zoon liet zich daarop
gewillig arresteren; over zyn motieven
tast men nog in het duister.
Woningbouw in September
5931 Nieuwe woningen
In September j.l. zyn 5931 woningen
voltooid. In het genoemde aantal op
geleverde woningen zyn 26 Duplex -
woningen begrepen, zodat in de maand
September voor 5957 gezinnen nieuwe
woonruimte beschikbaar is gekomen.
In de eerste 9 maanden van 1955 wer
den 40.121 woningen voltooid, tegen
47.183 woningen in de eerste drie kwar
talen van 1954.
Gerekend tot en met September 1955
werden sedert de bevryding 419.179 wo
ningen voltooid. Hiervan zijn er 16.691
als Duplexwoning gebouwd, zodat er
sedert Mei 1945 voor 435.870 gezinnen'
nieuwe woonruimte beschikbaar is ge
komen.
Begrafenis Charley Toorop
ZEER GROTE BELANGSTELLING
Onder grote belangstelling is gister
middag te Bergen (N.H.) het stoffe
lijk overschot van de kunstenares
Charley Toorop ter aarde besteld.
De afstand tussen het woonhuis „De
Vlerken" aan de Buurweg en de be
graafplaats ongeveer 3V4 kilometer
werd door de lange stoet belang
stellenden, waariy o.m. meeliepen de
dichter A. Roland Holst, de beeldhou
wers John Raedecker. prof. dr A. M.
Hammachcr en de burgemeester der
gemeente Bergen, te voet afgelegd.
Achter de rouwauto liepen de dochter
en twee zoons van de kunstenares met
hun echtgenoten.
Op de dodenakker was een groot aan
tal prominenten uit kunstenaars- en
museumkringen reeds aanwezig. Slechts
één spreker vertolkte namens alle aan
wezigen de gevoelens; dit was de bio
graaf van dë familie Toorop prof. dr
A. M. Hammacher. die tevens namens
de kinderen dank zegde voor de be
langstelling.
Onder de aanwezigen waren zeer veel
tydgenoten van de kunstenares.
Een schat van bloemen dekte de baar.
Kinderverlamming in
Dordrecht
De directeur van de G.G. en G D. te
Dordrecht heeft zich genoodzaakt ge
zien enkele richtlynen uit tc geven voor
de huisartsen en specialisten, betrekking
hebbende op poliomyelitis (kinderver
lamming). Hij is hiertoe overgegaan,
omdat in Dordrecht en in enkele plaat
sen ln de omgeving van de stad geval
len van kinderverlamming zyn gecon
stateerd. Dc oorzaak van het feit. da' in
Dordt vrij plotseling gevallen zyn op
getreden, is vooralsnog duister.
