LEIDSCH
DAGBLAD
VERBIJSTEREND „NEEN" IN SAARGEBIED
Stemming over *t Europees Statuut
met plompe middelen omgebogen
WEERBERICHT
Bezoek aan Sa ha en St. Maarten
Frankrijk in lastig parket
94ste Jaargang
MAANDAG 24 OCTOBER 1955
No. 28660
DEUTSCHLANDDEUTSCHLANDUBER ALLES
Premier Hoffmann afgetreden
(Van onze speciale verslaggever in het Saargebied)
Het volk van de Saar heeft gesproken: het heeft het Europese Statuut, dat
een jaar geleden door de regeringen van Frankrijk en de Duitse Bondsrepubliek
was opgesteld, met een overweldigende meerderheid afgewezen. De „neen"-zeggers
hebben gewonnen met 67.7 procent van de uitgebrachte geldige stemmen.
Onmiddellijk na het bekend worden van de einduitslag heeft de regering-Hoff-
mann het voornemen te kennen gegeven zich terug te willen trekken. Zij zal de
lopende zaken blijven behandelen tot het staatkundige probleem, dat uit deze
volksstemming is ontstaan, zal zijn opgelost, met andere woorden een nieuwe
regering zal zijn gevormd. Hoe dit in zijn werk moet gaan, weet op dit ogenblik
nog niemand.
Deze verbijsterende uitslag van de volksstemming stelt West-Europa voor een
nieuw en bijzonder precair probleem. Wij weten nu dat het Duitse nationalisme
in het Saargebied nog altijd een enorm sterke greep op de massa uitoefent en dat
de Saarlanders zich nog even gemakkelijk door fraai klinkende vaderlandse leuzen
laten meeslepen als in Hitiers tijd. En uit dit weten rijst de bange vraag: zal, wat
voor Saarland geldt, niet evenzeer gelden voor geheel West-Duitsland?
Men vatte, wat gisteren in Saarland is gebeurd, niet te licht op. De Saarlanders
zijn misleid, dat is één ding. Maar dat zij zó gemakkelijk en met zulke plompe
middelen te misleiden waren, dat is verontrustend. De pro-Duitse partijen in het
Saargebied, verenigd in de Deutsche Heimatbund, zijn er in geslaagd, en blijkbaar
zonder veel moeite, de stemming over het Europese Statuut om te buigen tot een
demonstratie voor aansluiting bij Duitsland.
Alle zakelijke argumenten
radicaal overstemd
Een „argumentatie", dit is samen te
vatten in een slagzin als ,JDie Saar i«t
Deutsch und bleibt Deutsch", heeft alle
zakelijke en ideële overwegingen radi
caal overstemd. Bijna 68 procent van
de Saar-bevolking heeft zich om de ver
diensten van het Europese Statuut een
voudig in het geheel niet bekommerd.
„Die Saar ist Deutsch" was voor hen
voldoende en aan een beoordeling,.van
de waarde van het Statuut als factor in
de politieke ontwikkeling van West-
Europa zijn zij niet eens toegekomen!
Rustig weer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Overwegend droog weer met nu en dan
opklaringen. Zwakke tot matige wind
tussen West en Noord. Weinig verande
ring in temperatuur.
25 OCTOBER
Zon op: 7.22 uur: onder: 17.29 uur.
Maan op: 14.48 uur; onder: 0.15 uur.
Hoogwater te Katwijk te 9.44 uur en
22.22 uur.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
De stemmingen in liet Saargebied
hebben de belangstelling van de
hele West-Europese bevolking. Op
deze foto brengt de Minister-Presi
dent Hoffmann zijn stem uit onder
de -.ogen" van de vele camera's.
De vraag doet zich voor, of men met
deze volksstemming niet te veel ge
vergd heeft van het politiek onderschei
dingsvermogen der Saarlanders. De
„ja"-stemmers, en dat zijn, zoals wij
reeds eerder schreven, voornamelijk de
intellectuelen, zijn er, met nagenoeg alle
buitenlandse waarnemers, van over
tuigd. dat de grote meerderheid der kie
zers niets begrepen heeft van de bete
kenis van dit referendum. „Men had de
mensen deze vraag niet mogen voorleg
gen. althans niet in deze vorm". Dat
was de nagenoeg unanieme mening in
het Landdaggebouw waar de wereldpers,
ten getale van zeker 400 vertegenwoor
digers, het binnenkomen der uitslagen
volgde
Reeds in de vroege avonduren was het
duidelijk dat het Statuut afgewezen zou
worden Naarmate de tijd verstreek,
zakte de stemming, behalve natuurlijk
bij de vertegenwoordigers der Saarland-
se „neen"kranten, die echter in dit
milieu uiteraard in de minderheid wa
ren,
Stralende gezichten...
Om ongeveer 1 uur in de nacht was
de einduitslag bekend Een kwartier la
ter traden de triomferende leiders der
Duitse partijen onder wild gejuich van
hun volgelingen de zaal binnen. Nadat
zjj zich met stralende gezichten enige
Rustige verkiezing
In het gehele Saargebied is rus
tig en in voorbeeldige orde gestemd.
In Saarbrücken was nauwelijks te
merken, dat er iets bijzonders aan
de hand was. De mensen liepen
genoeglijk in het heerlijke herfst
weer te wandelen en gingen dan zo
in het voorbijgaan even een stem
bureau binnen. Op straat voor de
stemlokalen, die zelfs geen politie
bewaking hadden, was het overal
stil.
De Nederlandse waarnemers, die
wij gesproken hebben, verklaarden
allen een bijzonder gemakkelijke
taak te hebben gehad. Zii behoef
den vrijwel nooit corrigerend op te
treden en als er al eens een klein
meningsverschil omtrent de inter
pretatie van de voorschriften ont
stond, legde men zich onmiddellijk
neer bij het oordeel van de waar
nemers, die overigens officieel niet
eens de bevoegdheid hadden beslis
singen te nemen. Over de organi
satie en de houding van de leden
der stembureaux hoorden wij
slechts woorden van lof.
tijd gekoesterd hadden in het licht van
de tientallen blitz-lampen der fotogra
fen en schijnwerpers der film- en tele
visiemannen. legden zij één voor één
verklaring af.
Zij zeiden niet van plan te zijn hun
overwinning uit te spelen tegen Frank
rijk, of tegen hun „misleide" landge
noten die vóór het statuut gestemd had
den Hun enige eis was. dat er nu nieu
we onderhandelingen tussen Frankrijk
en Duitsland zouden worden geopend,
teneinde een „overgangsvorm" te ont
werpen voor het bestuur van de Saar. In
afwachting van de definitieve terugkeer
van hun „Heimat" tot het Duitse vader
land.
Bij die nieuwe onderhandelingen zou
ook de nieuwe Saarregerlng die nu ge
vormd diende te worden, aanwezig moe
ten zijn.
Tijdens deze „persconferentie", die
veel weg had van een regeringsverkla
ring, maakte de leider van de DPS.
Schneider, het aftreden van het kabinet-
Hofmann bekend.
Hoe nu verder?
Wat er nu verder moet gebeuren, is
nog niemand duidelijk. Nu de regering-
Hoffmann is afgetreden, zal er dus een
nieuwe regering moeten worden ge
vormd. Daartoe zullen echter eerst ver
kiezingen voor de Landdag moeten wor
den uitgeschreven, wat echter pas ge
beuren kan wanneer de huidige Landdag
met een meerderheid van tweederde be
sluit zichzelf te ontbinden.
Of Frankrijk zich bij een dergelijke
gang van zaken zal neerleggen, moet
overigens nog worden afgewacht. In het
afgewezen Saar-statuut staat, dat drie
maanden na de aanvaarding van net
Statuut verkiezingen voor de Landdag
zouden moeten worden uitgeschreven.
Er staat echter niet in wat er zou moe
ten gebeuren als het Statuut zou wor
den afgewezen.
Men kan zich echter moeilijk voor
stellen, dat Parijs de volksuitspraak van
gisteren kalmweg zou willen negeren.
Theoretisch is dit natuurlijk mogelijk
Men zou de afgetreden regering weer
kunnen vervangen door een hoge-com-
mlssaris. Deze zou dan echter dictato
riale bevoegdheden moeten krijgen en
de gevolgen van een dergelijke gang van
zaken kan men zich gemakkelijk voor
stellen. De Duitse partijen in de Saar
voelen zich op het ogenblik zeer sterk
en zii hebben ongetwijfeld de macht een
oproer, of een reeks van stakingen te
ontketenen.
Saarland verontrustend
probleem in Europa
lingen met Bonn te openen, is een an
dere zaak. De regering-Faure heeft iezer
dagen nog eens onomwonden te kennen
gegeven, dat zij dit onder geen voor
waarde zal doen. Dat zjj onder de hui
dige omstandigheden bij dit besluit zal
blijven, dient te worden afgewacht.
Het enige, waar wü op het ogenblik
heel zeker van zijn, is dat het Saar
gebied opnieuw tot een gecompliceerd
en verontrustend probleem in West-
Europa is geworden. En dat de Europese
zaak door de gebeurtenissen van giste
ren een zware slag te verduren heeft
gekregen.
1957: Brussel-Amsterdam
in 3 uur
(Van onze correspondent in Brussel)
Op uitnodiging van de Belgische
Spoorwegen hebben wij een bezoek ge
bracht aan de bouwwerken voor de pas
begonnen electrificatle van het 40 km
lange spoorbaan-vak Antwerpen—Roo
sendaal.
Tegen 1 Juni 1957 zal Antwerpen
Roosendaal geëlectrificeerd zijn en zal
men de afstand .Antwerpen.Amster
dam in 2uur kunnen sporen, de af
stand BrusselAmsterdam in 3 uur,
wat een grote verbetering is van de
huidige situatie. De Belgische en Ne
derlandse geèlectrificeerde spoorweg
netten zullen dus reeds volgend jaar
met elkaar verbonden zijn.
Een 15-tal van deze treinen zal da
gelijks in elke richting rijden.
Panda als verkeers-
propagandist
Op verzoek van het Verbond voor
Veilig Verkeer hebben de Maarten
Toonder Studio's tot besluit van de
landelijke actie voor een veiliger
verkeer een korte strip ontworpen,
waarin verscheidene voor de lezers
van dit Blad bekende figuren, zoals
Panda en Joris Goedbloed een rol
spelen. Uiteraard ligt het in de be
doeling dat ook hun optreden de
veiligheid van het verkeer ten goe
de komt Mede terwille van dit goe
de doel vragen wij de bijzondere
aandacht voor deze plaatjes, welke
men dagelijks tot en met as. Zater
dag in de nabijheid van de vaste
Panda-strip zal aantreffen.
Overal hartelijke begroetingen!
Koningin danst Weense en
Curagaose wals in Club Caribe
Nadat Koningin Juliana Zaterdag op Aruba de opening der Technische
School verricht had, Prins Bernhard diverse financieel-economische besprekin
gen gevoerd had, gevolgd door een bezoek aan de padvinders, bezocht het
Koninklijk Paar het vliegveld Dakota, dat in den vervolge Prinses Beatrix vlieg
veld zal heten. Daar onthulde Prins Bernhard een plaquette. Met een daverend
„leve Prinses Beatrix" werd deze korte plechtigheid, die de naam van onze
Kroonprinses onverbrekelijk aan Aruba verbindt, beëindigd.
Rondrit over Aruba
De rondrit over Aruba werd hierna
vervolgd in de richting van Savaneta,
waar voor de openbare school gestopt
werd en de jeugd de Koningin toezong
en bloemen aanbood Hetzelfde beeld
kon men kort daarna zien bij de R.K.
meisjesschool in San Nicolaas. Daarna
was het de beurt aan de Lago Oil and
Transport Compagny om Koningin en
Prins te ontvangen
De directie van de Maatschappij be
groette de Vorstin en de Prins aan de
hoofdingang en vervolgens begaf men
zich over het terrein langs de enorme
installaties naai- het hoofdkantoor voor
een korte ontvangst. De Prins begaf
zich vandaar naar de Jachtclub voor het
bijwonen van een zelldemonstratle, ter
wijl de Koningin een kort bezoek bracht
aan het Lago hospitaal en vervolgens
via de „YoYuth Canteen", een Jeugdclub
die als voorbeeld heeft gediend voor de
Jeugdclubs, die zullen worden opgericht,
uit de fondsen, die H.M. als nationaal
geschenk zijn aangeboden, naar de
Club" Daar werden enkele lel-
Na Algerije en Vietnam is Saarstennning
ernstig prestige verlies voor Parijs
(Telefonisch van onze correspondent te Parijs)
Het is ook van Parijs uit nog moeilijk precies te overzien wat op den duur
de gevolgen zullen zijn van de negatieve uitspraak in het Saarland. Onder
schatten mag men de gevolgen voor Europa en het gehele Westen zeker niet.
De Franse minister van Buitenlandse Zaken, Pinay, heeft de laatste dagen enige
malen herhaald, dat bij afwijzing van het Europese statuut in de vroegere
verhoudingen de economische unie met Frankrijk en politieke onafhankelijk
heid jegens Duitsland eenvoudig zouden worden hersteld. Maar uit de
verslagenheid, die in officiële kringen nu in Parijs heerst, valt op zichzelf al wel
op te maken, dat Pinay's verklaring moeilijk volgens de letter kan worden
opgevat.
Verbod van de pro-Duitse
partijen is niet mogelijk
Van Frans standpunt bezien is de
economische unie voordeliger dan het
Europese Statuut In dat Statuut hadden
de Fransen slechts toegestemd, omdat
zij hoopten zo een nog ongunstiger ont
wikkeling op den duur te kunnen voor
komen. Een ontwikkeling namelijk, die,
evenals in December 1934. tot de
Anschlusz bii Duitsland zou moeten
lelden.
Ofschoon de officiële inzet van het
referendum Europa heette, betekent het
9 Slot op Pag. 2
Rouw..
Prins Bernhard heeft talrijke be
wijzen van deelneming ontvangen
naar aanleiding van het heengaan
van zijn persoonlijke vriend en
piloot Gerben Sonderman. o.a van
minister Staf en van de Hertog
van Edinburgh.
Na een kort verblijf in deze club zet
ten Konmgin en Prins hun rondrit over
het eiland voort, die hen voerde naar
Santa Cruz. Paradera en Noord, in wel
ke drie plaatsen steeds de schooljeugd
de Koningin en de Prins een bijzondere
hulde bracht, naar het Imeldahof. in
Noord, dat Koningin en Prins bezochten.
Het Imeldahof is een tehuis van de zus-
sters van Bethanl voor kinderen, die uit
de ouderljjke macht zijn ontzet, de enige
Instelling van deze aard op de Ned. An
tillen.
Koningin danste
's Avonds werd in de club Caribe een
gala-receptie gehouden, die door ruim
1000 personen werd bezocht. Er wer
den aan het Koninklijk paar vele ge
schenken aangeboden. De receptie was
zeer geanimeerd. Koningin Juliana
danste met premier Jonckheer de
Weense wals en met gezaghebber
Kwartsz de Curacaose wals. Het bleek,
dat H.M. deze vlUgge wals zeer goed
keilde. Op de terugrit naar het
Strandhotel stopte dc Koningin een
ogenblik bij het Wilhelminapark, dat
nu zeer feestelijk verlicht was, en be
keek nogmaals het door haar 's mor
gens onthulde monument ter ere van
haar moeder, dat stralend wit op
blonk in de donkere, warme Arubaanse
nacht.
Gistermorgen hebben de Koningin en
de Prins de dienst in de Protestantse
kerk te Oranjestad op Aruba bijgewoond
Voorganger was de ds Baart Gezongen
werd. o.a. Gezang 147. dat ook bij de in
huldiging van Koningin Juliana is ge
zongen.
Toen was de tijd aangebroken Aruba
te verlaten en de reis te vervolgen naar
de Bovenwindse eilanden.
Kerkdienst te Oranjestad
Het bezoek aan Aruba, evenals aan
Bonaire, was begunstigd door goed weer.
dat minder drukkend was dan Curacao.
Het was overigens een zeer vermoeiend
en uitgebreid programma. Dc bevolking
was overal zeer enthousiast. Dit was
dan ook de reden, dat het Koninklijk
Deze foto toont H.M. de Koningin
tijdens haar bezoek aan Curacao,
aan boord van de ..Beatrix" met
Gouverneur Struyckenop weg naar
Emmastad.
paar, ondanks vermoeidheid, geen enkel
punt afgelastte, teneinde niemand te
leur te stellen. De onthulling van het
Wilhelmina-monument was zeker het
hoogtepunt van het bezoek aan Aruba.
Naar de Bovenwinden
De tocht van Aruba naar St. Maar
ten, het belangrijkste van de drie Bo
venwindse eilanden, neemt enkele
uren in beslag omdat de afstand tus
sen beide eilandsgroepen ruim 500 mjjl
bedraagt.
Het vliegtuig met het Koninklijk
paar arriveerde om halfvijf op de Ju
liana luchthaven van St. Maarten, die
op een merkwaardige landtong is aan
gelegd. Dit vliegveld is slechts geschikt
voor DC-3 machines. Daarom werd de
tocht van Aruba uit via Guadeloupe
gemaakt, waar werd overgestapt in
een vliegtuig van dit type. Toen het
vliegtuig bjj het officiële gezelschap
dal ter verwelkoming van H.M. en
Z.K.H. aanwezig was, tot stilstand was
gekomen, ging dc Koninklijke stan
daard omhoog in de vlaggemast van
het Little Bay hotel; het Wilhelmus
werd gespeeld en Hr. Ms. „De Ruyter"
vuurde de gebruikelijke saluutschoten
af. Ook op St. Maarten was er een
erewacht en een ontvangstcommissie.
De 13-jarige Bemadette Buncamper
bood bloemen aan.
Heel St. Maarten was uitgelopen om
I van de aankomst getuige te zijn. Onder
hen die Koningin en Prins hartelijk be-
I groetten bevonden er zich velen die hun
I woonplaats hebben op het Franse deel
van het eiland of zelfs op de omlig
gende Engelse eilanden. Want van her
en der uit de omgeving was men geko
men om dit unieke Oranjefeest van de
St. Maartenzers bij te wonen. De tocht
van het vliegveld naar het huls van de
gezaghebber in de Voorstraat van Phi-
lipsburg duurde een kleine twintig mi
nuten. voldoende om hen die op St.
I Maarten wonen maar niet naar het
vliegveld hadden kunnen komen, de ge
legenheid te geven Vorstin en Prins te
zien en te begroeten. Deze begroeting
vond haar hoogtepunt op het ogenblik
dat de Koningin op het balcon van de
gezaghebberswoning verscheen Daarna
sprak de gezaghebber, de heer J. C.
Paap. een welkomstwoord.
Hierna volgde een zanghulde van de
schooljeugd van St Maarten, tezamen
ongeveer 60 leerlingen. De Koningin had
hiermede haar intrede op de Bovenwin
den gedaan en zij begaf zich voor een
korte rustperiode naar het Little Bay
hotel waar ook het diner gebruikt werd.
In de avond begaf het gehele gezelschap
zich naar de Passang Grahan waar Ko
ningin en Prins, staande op de voor
galerij. een défilé en fakkeloptocht van
de ganse bevolking gadesloeg Na afloop
hiervan scheepte de Koningin zich In
aan boord van de „De Ri-yter" en nog
diezelfde avond begon de tocht naar
Saba. In de vroege morgen lag de „De
Ruyter' op de rede van Saba.
9 Slot op Pag. 2
Directeur: J W Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN wute smgel L- LeWeD Glro wo 57055
Hoofdredacteur: J, Brouwer t7.— per kwartaal; f2.35 per maand; f0.55 per week. Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 2J507