„ASSISTENTENFLATS" AAN BOERHAAVELAAN AANTREKKELIJK
COMPLEX VOOR RUIM HONDERD GEZINNEN
Behuizing voor vlottende bevolking van
„Onbekend Holland", bijzondere
lectuur
samenstelling kan in
uiteenlopende
1957 zijn voltooid
Tweede Leidse torenflat
ZATERDAG 22 OCTOBER
Zrveedse schilder-schrijver zag Holland
(Van onze correspondent in Stockholm)
Hoewel wij de Zweedse schilder-schrijver Lars Norrman niet
kenden, haalden wij hem zó uit een 200-hoofdige menigte. Wie zou
anders deze volwassen Dik Trom kunnen zijn? Uit zijn kleding (dikke
trui over kunstenaarshemd) bleek dat hij zich weinig aantrok van
de mensen. En zijn guitige ogen bevestigden ongevraagd dat hij
niet tot de coniectie-mensen kan worden gerekend. Hij is een num
mer op zichzelf.
Tijdens een ontmoeting vertrouwde
hij ons indertijd toe dat hy een boek
over Holland wilde schrijven, waar hy
een Jaar was geweest. Hoveel Hollan
ders hem by het werk hebben gezien,
weten wy natuurlijk niet, maar het
moeten er wel enige duizenden geweest
zyn.
Lars Norrman. schilder-schrijver..
Hoe kan men ook een dergeiyk fi
guur op een scooter notabene over het
hoofd zien?
Lars Norrman had, naar zyn mening,
zelfs al te veel bekyks gehad. En om
zich tegen de al te nieuwsgierigen te
weren, plaatste hy een callccte-bu.s
naast zich. Met een ..kijken kost geld"
kon hy velen ran het publiek aldus op
een afstand houden.
En nu is dan zyn boek verschenen
„Det Okanda Holland", (uitgevery
Bonniers fórlag). Het ls werkelijk een
verhaal geworden van „het oneindig
ryke en gevarieerde Nederland", zo
als het de meeste bewoners niet be
kend is.
Hy verhaalt van scheepsbouwer
Meerman te Arnemuiden, die zyn bo
ten geheel volgens gevoel en met zyn
scherpe ogen bouwt en waar geen te
kening of schets by te pas komt. Hy
vertelt dat men reeds in de achttiende
eeuw zoveel voor de dijk te Westkapel-
le had betaald, dat deze evengoed uit
koper had kunnen zyn vervaardigd En
om het oog iets te geven, schetst hij de
vuurtoren van Westkapelle. „die als
een grote kruik genever uit het land
schap steekt."
Het is niet gemakkelijk, zegt hy, om
een echte Zeeuwse op het doek te kry-
gen. De WV-Middelburg kwam er aan
te pas. Edoch de burgemeester noch
vertegenwoordigers der vier kerken
konden voor een geheel op zyn Zeeuws
gekleed model zorgen. Tenslotte was
een van de burgers bereid het dienst
meisje te verzoeken In klederdracht te
verschonen, maar na alle drukte was
het zulk een „show" geworden, dat de
kunstenaar er eigenlijk niets meer aan
had.
Toegankeiyker was men op Urk. een
z.L trotse bevolking die eens ln de ban
werd gedaan omdat men geen belas
ting betaalde.
Lars Norrman vond de weg verder
naar gebieden, waarvan velen nauwe-
ïyks weten dat ze bestaan. Burgemees
ter Schakel, die aan het hoofd staat
van enkele plaatsjes ln de Alblasser-
waard (als Jan Snor schreef hy voor
„Vry Nederland") bracht hem naar
plassen die zelfs Nederlanders niet
zonder meer mogen bevaren, en op de
Kinderdyk zag hy de molens" als de
stukken van een schaakspel" naast
elkaar staan.
Hy laat de Zweden door zijn boek
verbaasd opkyken als hy het over de
godsdiensten in Nederland heeft. In
Hoedekenskerke woonde hy ln een
pension waar ook de burgemeester van
deze plaats logeerde. Had deze man
dan geen eigen woning? Neen, zo
leerde hy spoedig. Hoedekenskerke en
Kwadendamme hebben samen één
burgemeester. Maar de ene plaats is
Katholiek en de andere Protestant.
Aangezien het raadhuis in het Protes
tantse Hoedekenskerke ligt. wil ook de
burgemeester daar wonen. Maar hy
krygt er geen huis omdat hy katholiek
is
Lars Norrman brengt on- ook naar
de plaatsen waar Vermeer zijn Oost-
poort. Ruysdael zyn molen, Rembrandt
zyn landschap en Van Gogh zyn aard
appel-eters schilderde, Maar ach. niet
altijd was het er zo als hij had ge
dacht. Het Hollandse landschap is niet
zo veel veranderd, maar het ^oet een
schilder wel pyniyk aan als hy het
atelier van Van Gogh in Nuenen
Wyk F 121 als hondenhok dienst
ziet doen. Alles was weggehaald. Een
byl leunde tegen de houten muur. En
een onvriendelyke hond woelde er in
zyn eigen vuil. zegt de schryver.
„Onbekend Holland" ls zelfs voor
degenen die Holland goed kennen, by.
zondere lectuur. Met enkele zinnen
schetst hy landschap en personen en
met enkele strepen bevestigt hy dat
Holland, ondanks de drukte ln zyn
steden toch nog het land van Breughel.
Rembrandt en Vermeer is.
Het boek zal meer dan alle beknopte
handboeken over de bekende beziens
waardigheden er toe bydragen de
Zweedse tourist ln ons land naar de
schoonheden te laten zoeken, die zelfs
de Hollander meent nog slechts ln mu
sea te kunnen vinden. Lars Norrman
toont aan dat die oude plekjes er nog
zyn. Maar men moet ze zoeken
(Ingez. Med.-Adv.)
».j belasten ons met de aan- en verkoop
van effecten. Ook zijn wij U gaarne
van dienst met het verstrekken
van beleggingsadviezen en het
administreren van Uw effectenbezit.
Ons 14-daags verschijnend Beursbericht
zenden wij U op aanvraag kosteloos toe
Wendt U tot de
lllïlltltTiHimiM lltl|l()ij, H.V.
AGENTSCHAP LEIDEN. Kon Rapenburg 1-3. Telefoon 32147 en 32148
HoofdkantoorAmsterdam - 88 kantoren in Nederland - 44 vestigingen overzee
ALLE BANK-, EFFECTEN- EN ASSURANTIEZAKEN
Militair overleden
GEEN VERBAND MET INENTING.
De 21-jarige militair Nico Haesen,
uit Wolder bij Maastricht, is in de
kazerne te Nunspeet na inenting
overleden. Zondag was hü nog thuis
met verlof. Maandag werd hy ingeënt,
waarna hy Dinsdagmorgen ernstig
ziek werd en kort daarna overleed.
Met toestemming van de familie is
sectie op het stoffeiyk overschot ver
richt, met het doel de doodsoorzaak
vast te stellen Daarop is gebleken, zo
vernemen wij van officiële militaire zy-
de, dat er geen verband bestaat tussen
de vaccinatie en het plotseling over-
ïyden.
Van Gogh's naar Manchester
WAARDE 5'4 MILLÏOEN GULDEN.
83 schilderyen en 55 tekeningen van
Vincent Van Gogh. afkomstig uit het
Stedelyk Museum te Amsterdam, die
een totale waarde hebben van ca. 5V2
mlllioen gulden, zullen a s. Zondag en
Maandag met de K.L.M. naar Man
chester gevlogen worden voor een Van
Gogh-tentoonstelling. die aldaar zal
worden gehouden. Ir V. W. Van Gogh,
neef van de schilder en beheerder van
de collecties, die eigendom zon van de
familie Van Gogh, zal Zondag a.s. om
9 46 uur met de helft van de zending
per K L.M.-iynvliegtuig naar Manches
ter reizen. Mevrouw M. J. Cramer
Van Gogh zal op Maandag om dezelfde
tyd met de overige schilderyen naar
Manchester vertrekken.
Fatale vergissing in Kenia
Een patrouille van de Keniase In
heemse politie heeft Woensdag op onge
veer 100 km ten Noorden van Nairobi
een 19-jarige agent van de Britse in
lichtingendienst en drie inheemse poli
tiemannen, die zich als Mau Mau-leden
hadden termomd, doodgeschoten.
De vermomde politiemannen waren op
weg naar een gebied waar kort tevoren
een boerdery door Mau Mau-opstande-
llngen was overvallen. De politiepa
trouille, gewaarschuwd door een in
heemse arbeider, die meende echte
Mau Mau-leden gezien te hebben, ach
tervolgde de groep en opende het vuur
zodra de vermeende Mau Mau-leden be
reikt waren, met het noodlottige gevolg,
dat er vier doden vielen.
(Var
i onzer redacteuren)
In de Augustusvergadering van de Leidse gemeenteraad werd besloten
tot het beginnen van een onteigeningsprocedure teneinde grond te verkrijgen
voor de bouw van een wooncomplex voor gezinnen en alleenstaanden van het
personeel van het Leids Academisch Ziekenhuis en ander Universitair personeel.
Deze Leidse bevolkingsgroep stelt door haar aard en vlottend karakter
bijzondere eisen ten aanzien van woongelegenheid, eisen waaraan via de
normale huisvestingswegen niet kan worden voldaan. Daarom is gezocht naar
een oplossing, die thans gevonden lijkt te zijn in de bouw van dit complex
„assistentenflats" op de braakliggende bouwterreinen tussen Boerhaavelaan,
Mariënpoelstraat, Van Swietenstraat en Maredijk. Het ontwerp voor dit
complex is van de hand van het architectenbureau Groosman te Rotterdam.
Bij voortvarende afwikkeling van de plannen zou het complex, dat aan 108
gezinnen huisvesting kan bieden, in 1957 zijn voltooid.
Vlottende bevolking
Het complex beoogt, hulsvesting te
bieden aan de gezinnen en alleenwo-
nenden van het wetenschappelijk per
soneel van het Leids Academisch Zie
kenhuis en ander Universitair perso
neel. doch in hoofdzaak eerstgenoemde
groep. De localisatie aan de Boerhaave
laan is speciaal met dit oogmerk geko
zen.
Deze bevolkingsgroep kenmerkt zich
door snelle wisselingen en over het al
gemeen een slechts enkele Jaren durend
gezinsverblijf in Leiden.
In normale tyden is er geen enkele
aanleiding, voor een dergeiyke groep
speciale woongelegenheid te scheppen,
doch met de huidige woningnood ia dit
wel degelijk het geval. Veelal komen
jonge gezinnen tegenwoordig eerst na
te vele jaren bekrompen inwoning ol
zelfs gesplitste huisvesting aan een on
derkomen in eigen woning toe.
De groep van het ziekenhuispersoneel
waarvoor de flats die aan de Boerhaave
laan zyn ontworpen, bestaat voornanie-
ïyk uit jonge gezinnen, die dus moeiiyk
eigen huisvesting kunnen vinden. Niet
temin is een dergelijke huisvestingsmo-
gelykheid noodzakelyk. wil het Acade
misch Ziekenhuis als belangryk onder
deel van de voor Lelden als geheel on
misbare en waardevolle Universitaire
gemeenschap zich verzekerd kunnen
weten van de mogeiykheid, de beste we
tenschappelijke krachten te kunnen
aantrekken.
Op gTond van deze omstandigheden
heeft men het complex „assistenten-
flats" ontworpen, een complex dat huis
vesting kan bieden aan ruim 100 gezin
nen van gedifferentieerde samenstelling,
zowel kinderloze pasgetrouwde echtpa
ren als gezinnen met vyf of zes kinde
ren en alle daartussen liggende moge
lijkheden. benevens ongetrouwde alleen-
wonender..
Nog een torenflat
Het ontwerp voor dit complex Is
vervaardigd door het architecten
bureau E. F. Groosman te Rotterdam,
een onbekend bureau voor de Leidse
woningbouw. Dit bureau heeft name
lijk n a. gestalte gegeven aan de thans
in uitvoering zünde woningbouwpro
jecten in de Rodcnbuigerpoldcr. o.m.
omvattend een torenflat van vele ver
diepingen.
In zeker opzicht doet het complex
assistentenflals ook aan het ontwerp
voor de Rodenburgerpolder denken.
aangezien ook in dit complex aan de
Boerhaavelaan een gebouw met zeven
woonetages boven de gemeenschap
pelijke ruimten gelijkvloers is opge
nomen.
Vier blokken om
gemeenschappelijke tuin
De vier blokken waaruit het complex
bestaat, zyn geprojecteerd langs de
Boerhaavelaan, de Mariënpoelstraat. de
Van Swietenstraat en de Maredijk
Ter oriëntatie verwijzen wij U naar
bijgaande situatieschets, waarin in gry-
ze kleur de -straten zijn aangegeven en
in zwart de woningblokken en bijbeho
rende bebouwing. Rechts even buiten
dit schetsje vallend moet U zich even-
wydig aan de Van Swietenstraat de Ma.
redijk denken, geheel links buiten d<
tekening vallend aan de Van Swieten
straat en Boerhaavelaan de R.K. Don
Bosco-ambachtsschool.
Als bindend element van het complex
moet de gemeenschappeiyke tuin tus
sen de woningblokken worden gezien
Deze tuin meet 40 by 115 meter en be
slaat dus derhalve ruim een halve hect
are, Op de situatietekening lykt die ge
meenschappeiyke tuin groter dan dit als
gevolg van het feit dat hierin niet gete
kend zijn de aan de woningcomplexen
aansluitende aparte tuintjes voor de be
nedenwoningen. die dus van de centrale
gemeenschappeiyke ruimte af gaan.
Zeven woonlagen
Om deze gemeenschappelijke ruimte
zyn als gezegd vier woonblokken ge-
gioepeerd.
In de eerste plaats een hoog woonblok
(rechts op ce plattegrond» waarvan de
ruimte geiykvloers in beslag wordt ge
nomen door gemeenschappeiyke ver
trekken, een hal, bergruimten en aan
de tuinzyde een betrekkelyk grote ver
gaderruimte. Boven deze onderbouw be
vinden zich zeven woonverdiepingen.
Elk dier etages bevat zes woningen,
waarvan vijf een woonkamer en een
slaapkamer en de gebruikelüke ande
re vertrekjes omvat, en één woning
bestaande uit een woonkamer met
drie slaapkamers. Deze grotere wo
ning is op iedere etage op de Zuidzyde
(tuinzyde) ingericht.
Deze torenflat wordt uitgerust met
een zespersoons lift.
Bijzondere indeling
Het woonblok langs de Boerhaave
laan (op de situatieschets aangegeven
met de aanduiding „twee woonlagen")
is van een byzondere indeling. Gelyk-
vloers bevinden zich hierin geen nor
male woonruimten. De woonvertrekken
Schets van een deel van het com
plex. zoals men dat zou zien van de
gemeenschappelijke tuin uit. staan
de op de plaats, waar in de situatie
tekening een sterretje met pijl en
stippellijnen is aangegeven. Zoals
op de tekening te zien is. is in de
toienflat royaal met balkons ge
werkt. Links van de torenflats een
deel van het aparte garagecomplex,
rechts ervan een verbindingsbouw
met het blok langs de Boerhaave
laan. waarin bergruimten zijn aan
gebracht. De rechter helft van de
tekening toont het blok langs de
Boerhaavelaan. Duidelijk zijn de
twee woonlagen op eerste en tweede
etage te zien. met daaronder extra
vier telt.
bevinden zich voor een deel der wonin
gen op de eerste en voor het andere deel
op de tweede etage. De onderbouw om
vat open doorgangen van straatzyde
naar tuinzyde, waarin het als het ware
alleenstaande trappenhuis is aange
bracht. Voorts vindt men in die onder
bouw enkele garages en enige met de
direct daarboven liggende woningen in
verbinding staande "tuinkamers. In de
doorgangen kunnen overdekte speelge-
legenheden worden ingericht.
De woningen op de eerste etage
hebben daardoor de beschikking over
extra ruimten. De woningen op de
tweede etage krygen iets dergelijks,
alleen, hoger op. De bovenste flats
kragen namelyk een binnentrap naar
een daketage, waar zich slaapkamers
en een dakterras bevinden.
Over het gehele blok zyn vier van der-
gelyke opbouwtjes aangebracht. De bij
gaande perspectieftekening waarop dit
blok reohts voorkomt, toont een van die
opbouwtjes.
In dit blok bevinden zioh vier wonin
gen van een woonkamer en twee slaap
kamers. vier woningen van een woon
kamer en drie slaapkamers en vyf wo
ningen van een woonkamer en drie
grotere slaapkamers van in voorgaande
groep, voorts 16 woningen van een
woonkamer en vier slaapkamers en ten
slotte drie woningen van een woonka
mer met vyf slaapkamers. In totaal is
de maximum huisvestingscapaciteit van
dit blok 32 gezinnen bestaande uit ten
hoogste ruim 200 personen.
Vier étages
Het derde blok, geprojecteerd langs
de Van Swietenstraat, toont dezelfde
algemene opzet doch telt vier woonlagen
in plaats van twee. Hier komen echter
geen aparte daketages. Dit Zuidelykste
blok omvat 9 woningen van 1 woonkamer
en twee slaapkamers, twaalf woningen
van een woonkamer en 3 slaapkamers
en 3 woningen van een woonkamer en
vier slaapkamers. Dit ls een aanzieniyk
korter blok, waardoor hier slechts 24
gezinnen van in totaal maximum tegen
de 140 personen onderdak kunnen wor
den gebracht.
Een situatie-schets van het ge
hele complex. De wegen zijn grijs,
de woningblokken zwart aange
geven. Voorts is met een ster. pijl
en stippellijnen in de gemeenschap
pelijke tuin aangegeven, welk deel
in de perspectieftekening in beeld
wordt gebracht.
Eengezinswoningen
Het vierde blok tenslotte, ontworpen
langs de Mariënpoelstraat, bestaat uit
tien eengezinswoningen, op beganegrond
en eerste etage, elke bestaande uit een
woonkamer en vier slaapkamers, bene
vens een studeervertrek en deels ook
garages.
Uiteraard kunnen ook in de andere
blokken studeervertrekken (waaraan
veelal behoefte zal bestaan) worden in
gericht ten koste van slaapkamers.
Het kan in 1957
De Leidse raad heeft de onteige
ningsprocedure voor de betrokken
gronden in werking gesteld. Verloopt
deze procedure vlot en wordt met
voortvarendheid met de bouw begon
nen en voortgang gemaakt, dan zou
het gehele complex in de eerste helft
van 1957 in gebruik kunnen worden
genomen. De ervaring heeft vooral
in Leiden echter geleerd, dat der-
gelyke werken in praclük niet zo vlot
verlopen als theoretisch mogelijk zou
zyn.
En op den duur?
De vraag is, of op den duur het vol
gens deze plannen beoogde byeenwo-
nen van zovelen, die dagelijks in hun
werk met elkaar te maken hebben, be
vrediging zal schenken, wordt de
woongelegenheid over het algemeen
royaler, dan zal wellicht dit complex
het eenzydig karakter van assisten-
tenflats verliezen, doch dan blyft een
zeer aantrekkelijk wooncomplex be-:
staan, dat alsdan zeker in brede kring
belangstelling zal genieten.
