Australische harten gemakkelijker
te veroveren clan de grond
ILM§
Verstandige
Zweedse woorden
over het recht tot zelfbeschikking
94ste Jaargang
Zaterdag 22 October 1955
Zesde Blad No. 28659
Immigranten staan heel vaak voor grote
uoeilijkheden Voor Nederlandse weduwe
is 100.000 gulden ingezameld
(Van onze correspondent in Australië)
De Australische kranten hebben „vo!" gestaan over de heldhaftige daad
n Nederlander, de 41-jarige Henricus van der Kruys. uit St. Albans, Victoria,
|e, bij een poging om een 12-jarig meisje van de verdrinkingsdood te redden,
0 het leven is gekomen. Van der Kruys laat een vrouw en acht kinderen (en
ai negende op komst) na. De omstandigheden, waarin het gezin verkeert waren
a droevig, dat de „Melbourne Herald" een hulpactie op touw zette en vrijwillig
iften inzamelde van lezers, die al 90.000 gulden hebben bijeengebracht. De
fgering van Victoria heeft besloten hulp te bieden in de vorm van een vervroegd
■eduwe-pensioen en de beschikbaarstelling van een huls tegen sterk verlaagde
trarprüs.
Mevrouw Van der Kruys zal in elk geval voor haar gehele verdere leven een
fkelüks inkomen hebben van rond 100 gulden per week (de kinderen zijn nog te
mg om te werken). Daarnaast zal het bijeengebrachte kapitaal door de nog
leeds binnenkomende giften tot vermoedelijk 100.000 gulden stijgen.
Groot leger van bezitlozen
t noem dit geval om aan te tonen,
de Australiërs, volk en regering, zich
n hun beste zijde laten zien wanneer
nood aan de man komt. Het gezin
n der Kruys is een typisch lmmigran-
ïgezin dat zes jaar geleden naar hier
am en waarvan de man in een
Eemd land geheel alleen voor zijn grote
Én moest zorgen. Van der Kruys had
stuk grond gekocht op afbetaling
woonde ln een primitief tijdelijk huis
dat, naar Nederlandse begrippen,
fir de naam schuur dan woning ver
at.
Het is opgetrokken van fibro (asbest-
nent'-platen en hout. Het bevat twee
apkamers en een woonkamer-keuken,
iar geen badkamer, geen electriciteit
geen waterleiding.
Elke veertien dagen moet een water-
ik in de achtertuin worden gevuld met
water. Dat kost 17 gulden per keer, of
wel 442 gulden per jaar.
Bij een normale aansluiting op de wa
terleiding bedragen dc kosten niet meer
dan 45 gulden tot 60 gulden per Jaar.
Met spade en houweel
Als een huls geen electriciteit of wa
terleiding heeft, behoeft dit niet te bete
kenen dat men diep in het binnenland
woont. Er zijn talloze districten rondom
de grote steden waar aansluiting niet
mogelijk is, omdat Publieke Werken de
snelle groei der bevolking niet kunnen
bijhouden. Nieuwe woonwijken ontstaan
hier meestal niet zoals in Nederland,
waar Publieke Werken de plannen heb
ben uitgestippeld en wegen, gas, electri-
tormachtige ontvangst van
Gina Lollobrigida
„DE MOOISTE VROUW TER
WERELD"
)e filmactrice Gina Lollobrigida, „de
nooiste vrouw ter wereld" in de Ita-
iaanse film „La donna piu bella del
aondo". is gistermiddag op Schiphol
angekomen en zette meteen op onze
gchthaven menig hart In vuur en
iam. Het was een van die stormach-
ige ontvangsten, die beroemde film-
lerren steeds ten deel valt.
tastuwd en achtervolgd door talrijke
uwsgierigen baande ze zich met haar
itgenoot de Italiaanse dr Milko
Skoflc. een weg over het platform en
wandelde door de wachtkamer naar de
gereedstaande auto.
Gina vertelde, dat ze tot diep ln de
nacht in Parijs gewerkt had aan de
film „Trapeze", dat was er ook de reden
van. dat Gina des ochtends verstek liet
gaan.
Een uur later weerstond ze in het
Amstelhotel een spervuur van vragen en
blitz-lampen. bijgestaan door haar echt
genoot.
Het doel van haar bezoek was een
feestelijk tintje te geven aan de wereld
première van de film „De mooiste vrouw
ter wereld", die zij gisteravond ln
theater Tusschinsky te Amsterdam met
haar echtgenoot bijwoonde. Vandaag
reeds is zij naar Parijs teruggekeerd
voor de opnamen van de film „Trapeze".
citeit, en waterleiding worden aangelegd
tot waar straks de voordeur komt.
Neen, ln Australië leidt de weg naar
een huls via een bospad naar een maag
delijk stuk land met opgaand hout -
soms gombomen van honderd jaar oud -
die de koper zelf moet vellen en met
dicht struikgewas, dat hij met spade en
honweel omver moet hakken.
De Immigrant die zijn nieuwe leven
begint met het oog gericht op een eigen
huis, moet daarbij zowel letten op ver
giftige spinnen en - in sommige streken
- vergiftige slangen, die hü moet vernie
tigen, als op de „wattle"-bomen (aca
cia's in tal van soorten die kleurrijk
bloeien ln het voorjaar) en „fire"-bomen
(met vuurrode ster-bloemen in de win
ter), die hü wil sparen.
De immigrant moet zün „tehuis" hou
wen ln letterlijke en flguurlyke zin. Hü
moet daarvoor eerst de grond veroveren,
precies zoals de pioniers van weleer het
land moesten openleggen om niet van
honger te sterven.
Epos van de immigrant
Zoti immigrant was Van der Kruys.
Zulke Immigranten zün er duizenden. Zü
vormen het grote leger der bezitlozen, die
ln Australië hun kans gTypen om eens
een stuk grond van minstens 50 by 160
voet en een huis hun eigendom te kun
nen noemen. Het is een bezit, dat ln
hun schoonste dromen ln Nederland
slechts een luchtkasteel bleef.
De opofferingen en de taaie volhar
ding, die deze immigranten zich m
Australië getroosten, zyn, meen ik. nog
niet ln Nederlandse literaire woord-ver
beelding beschreven.
Het epos van de immigrant ln Austra
lië, dat de moed, de volharding, de
smarten en vreugden van de Hollander
in zün stryd van deze jaren op vreemde
grond verbeeldt met grote liefde voor de
mens en de natuur, zal vermoedelyk pas
het licht zien, wanneer de jeugd van he
den, opgegroeid met vader onder de
coolabah (gomboom), de vertolker van
haar leven vindt.
Deze toekomstige romanschryver zal
de spontaneïteit van de Australiër om 'n
immigrant in moeüüke omstandigheden
bü te staan, niet vergeten, want ook al
komt deze karaktertrek ln elk volk voor,
zü is de Australiër in 't byzonder gege
ven. In een klein land spreekt de hulp
van de massa. In een zo uitgestrekt, dun
bevolkt land als Australië moest zij als
vanzelf wel een meer individueel karak
ter dragen.
Hulp door de radio
Ontelbaar zün de gevallen waarin
krant of radio een oproep doen om hulp
te bieden. Weeskinderen worden geadop
teerd, woninglozen in huis opgenomen,
zieken geholpen, in schulden geraakte
mensen bewaard voor bankroet. Elke
week is er een radiostation in de lucht
(er zün er hier honderd), dat een vraag
programma houdt ten behoeve van een
zieke of andere ln nood verkerende per
soon, die zelf voor de microfoon komt.
Elke goed beantwoorde vraag levert
f. 8.50 op. Luisteraars bellen de studio
op om ook een flinke duit ln het zakje te
doen. Men hoort hun stem door de ra
dio: .noteert U mü ook maar voor een
tientje".
Eén uitzending is meestal voldoende
om het benodigde geld by een te bren
gen 1300 gulden voor een 18-jarig kreu
pel meisje, dat muziek wilde studeren,
1400 gulden voor een 24-jarig weesmeisje
voor het aanschaffen van een yzeren
long om haar thuis in het leven te hou
den. Dit zün slechts twee voorbeelden
u:t ontelbare andere, waaronder er vele
zyn van eenvoudige aard, zoals huur-
Gisteravond heeft de wereldbe
roemde filmster Gina Lollobrigida
in het ..Tuschinsky"-theater te Am
sterdam de première bijgewoond
ran haar film ..De mooiste vrouw
van de wereld". Bij haar aankomst
in het Amstel-hotel werd zij over
vallen door de persfotografen en
journalisten. De filmster temidden
van pers en bewonderaars.
schuld door het overlüden van de kost
winner.
De kranten troeven elkaar om zo te
zeggen af, wanneer er oproepen worden
geplaatst: 45.000 gulden voor de weduwe
van een man, die dear de bliksem ge
dood was, 35.000 gulden voor de weduwe
van een beroepsbokser, die bü een auto
ongeluk om het leven kwam, 30.000 voor
de weduwe van een vakbondssecretaris,
die plotseling overleed, 20.000 gulden
voor een spoorwegarbeider, die zün beide
benen verloor, 30.000 gulden voor een
dokter, die bulten zün schuld failliet
ging.
In tal van gevallen ls aan Immigran
ten op soortgelyke wüze hulp verleend.
Wat dit betreft, kent de Australiër geen
onderscheid ln landaard.
Goede naam van
Nederlanders
Vüf jaar geleden was een Immigrant
ln Australië nog min of meer een be
zienswaardigheid. Thans - nu binnen
enkele weken de mlllloenste immigrant
wordt verwacht - ls de Immigrant een
deel van het Australische leven zelf ge
worden. Na de Engelsen (475.000) zün
het Italianen (106.000), Polen (72.000)
en Nederlanders (70.000) die boven aan
de rangüjst staan. Het ls niet overdre
ven te zeggen dat de Nederlanders het
meest geliefd zün
Het Australische parlementslid Opper
man verklaarde ln de „Dutch Australian
Weekly": „De gemiddelde weldenkende
Australiër heeft zeer veel respect en be
wondering voor iedere immigrant, die de
oude familiebanden verbrak, zijn oude
vrienden vaarwel zei en vol goede moed
naar het nieuwe land trok. Deze gevoe
lens bereiken hun hoogtepunt waar het
de Nederlandse gemeenschap betreft".
Ik geloof dat het geval-Van der Kruys
en de spontaan geboden hulp aan zijn
achtergebleven gezin hiervan een on
weerlegbaar bewüs vormen. Het hart van
de Australiër laat zich gemakkelijker
veroveren dan de grond.
flngez. Med.-Adv.i
Zó boeiend is nu
PANORAMA
(de beursman)
Vier nieuwe regelingen bij de P. T. T.
Rentegevend maximum
verhoogd tot 6000.—
Gisteren ls een viertal Koninklyke
Besluiten verschenen, die betrekking
hebben op het Staatsbedrüf der P.T.T.
De algemene sterkking dezer algemene
maatregelen van bestuur is, dat ook
op dit punt de moderne opvatting van
wetgeving doorbreekt.
Voor de postdienst worden nu uitslui
tend die tarieven bü K B. geregeld, die
betrekking hebben op stukken die niet
zwaarder zün dan 500 gr., zünde de
grens, waarvoor het post-monopolie
geldt. De overige tarieven worden door
de directeur-generaal der P.T.T. vast
gesteld. De postbewijzen en het aanvul
lende expresserecht komen te vervallen.
Het aanvullende expresserecht ls een
reoht, dat geheven werd voor expresse-
brieven die bezorgd moeten worden bui
ten de bestelknng, waarin het vaste
recht van f. 0.30 geldt.
Het rentegevend maximum wordt
verhoogd van f.2500.— tot f.6000.—,
waardoor de voorwaarden van de RUks-
postspaarbank meer ln overeenstem
ming komen met die der bijzondere
spaarbanken.
Het reserve-fonds, waarover de R.P.S.
moet beschikken, krügt een maximum,
nJ. het gebruikelüke percentage van
15% van het totaal saldo-tegoed der in
leggers. dat nu rond f 160.000.000.— be
draagt. Het is mogelük. dat de schat
kist voordeel zal genieten van deze be
paling, want in de begroting 1956 is al
een post van byna f. 11.000.000.— opge
nomen als uitkering aan de schatkist
door de Rykspostspaartiank.
Naast de gewone boekjes, die voor
minderjarigen kunnen worden geno
men en over het saldo-tegoed waar
van de wettelijke vertegenwoordigers
(ouders of voogden) van kinderen bo
ven de 12 jaar tot dusver slechts kun-
nen beschikken met de medewerking
van hun pupillen, zün er nu ook
spaarbankboekjes, over het saldo
'e Afvallige
Bijzonder karakter
idno De film, die deze week ln
30 draait, heeft een zeer büzonder
iter: zy speelt zich af rond de
terroeping en het wezen van het
terschap ln de Rooms-Katholleke
Een vraag van de eerste orde is in
lilm of een afvallige priester, ook
flyk priester blijft, krachtens zyn
ag. De afvallige priester Morand
ent dit met alle heftigheid, daar-
i zyn innerlyke twüfel verbergend,
pnge Lacassagne, die zich geroepen
tot het priesterschap, bwüfelt er
r geen ogenblik aan en trekt daar-
dan ook alle consequenties. Hü
it zoveel als in zijn vermogen ls, de
iige terug te brengen tot het pries.
bap, en trotseert daarbü alle moei
den, met zün familie, met zyn
ie, bovenal met Morand zelf.
a moet deze film niet gaan zien om
uren gezellige ontspanning te
want deze film eist van de toe-
nrer de volle belangstelling en men
als het ware meedenken met alle
aen, die op het witte doek komen,
adien moet men enigszins op de
le zün van de gedachten wereld van
■gebruiken in de Rooms-Katholieke
tomen ln deze film büzonder goede
voor, waarin opmerkingen ge-
•st worden, die tot de diepste kern
de zaak doordringen. Het is een
van een soort, dat men niet vaak
a Hp bioscoop, maar waarvoor wü
veel waardering kunnen hebben
zondares van het eiland"
'en en romances op Sicilië
Italianen staan met hun Zui-
temperament bekend om hun
•veten, hun onstuimige romances,
tortstochtelüke haat en hun warm
de liefdes. Wie van dat alles
vertaald ln filmbeelden, kan zich
week tegoed doen ln Rex-theater,
VAN DEZE WEEK:
:illllllllllillilllillililiiliillilliiiliilliililllllllilliiiliiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinilliiiiii<ji
waar de „zondares van het eiland" en
haar tegenspelers deze warmbloedigheid
ln overdaad bieden.
Het verhaal vertelt over een vissers
dorpje op Sicilië, waar de scepter ge
zwaaid wordt door een harteloze tyran-
nieke geldwolf, die zich langzamerhand
heeft opgewerkt tot eigenaar van alle
schepen, enige verkoper van netten en
ander vissersgerei, en monopolieafnemer
van de visserüproducten. Morrend schikt
de gemeenschap zich in haar lot. tot de
tyran van het vaste land terugkomt met
een jonge vampier-aohtlge vrouw, die
alle lichtontvlambare gevoelens van
liefde en haat in de arme vissersgemeen
schap wakker roept. Er ontstaan emo
tionele conflicten die ons, nuchterder
Noorderlingen, nu eenmaal wat vreemd
aandoen, maar ln het Zuiden tot harts-
tochtelyke bezetenheid uitgroeien. Ui
teraard komt alles, zoals het ln een ont
spanningsfilm hoort, toch weer op zün
pootjes terecht: de zonde wordt gestraft,
de edelmoedigheid beloond.
In het voorprogramma een buitenge
woon aangrijpende en fotografisch op-
merkelyke kleurenfilm over een vulka
nische uitbarsting met alle tragische ge
volgen voor de door lavamassa's geteis
terde en bedreigde samenlevingen. Deze
film vormt ongetwüfeld het hoogtepunt
van het gehele programma.
In de greep der Mau Mau
Schokkende werkelijkheid
Lido Nog slechts Kortgeleden
woedde ln Kenia iMldden-Afrlkai de
stryd tegen de afschuwelüke terreur 1 an
de geheimzinnige Mau-Mau-organisatle
op zyn felst. De cüfers van het aantal
slachtoffers aan belde zyden spreken
een duldelüke taal, maar wie de bikkel
harde feiten ziet, zoals ze op deze film
in beeld zün gebracht, schrikt niettemin
van die brok hedendaagse werkelü^heid.
De Jonge Engelsman Alan Howard be
treedt de bodem van Kenia juist op
het ogenblik, dat zün broer door de
Mau Mau is gedood. Desondanks be
sluit hü te blüven, zeker niet het minst
door de ontmoeting met een vroeger
kennisje, Mary Crawford. Alan ontsnapt
op het nippertje aan de dood, als een
lid van de Mau Mau betrapt wordt op
het stelen van wapens in zyn huis. Ook
deze waarschuwing gaat hü voorbij. Op
nieuw wordt hü met de gruwelijkheid
van de terroristen geconfronteerd als
de ouders van Mary op monsterachtige
wüze in hun woning worden afgeslacht.
Mary blijft desondanks vertrouwen ste!-
yen in de jonge neger-dok;er Karanja,
met wie zy samenwerkt in het oelang
van de gezondheid der Kikoejoes. Deze
dokter Karanja, die in Londen heeft
gestudeerd, verkeert in een zeer moeilyke
positie: de blanken vertrouwen hem
niet tenvolle en zün landgenoten be
schouwen hem als een verrader. Na de
dood van Mary's ouders valt voor Ka
ranja de beslissing: hü onthult aan po-
Utie-lnspecteur Drummond, dat deze
overval het werk is van zijn eigen va
der, de hoofdman van een der stammen.
Het dramatische ogenblik ln deze film
komt, als vader en zoon tegenover el
kaar staan: de vader als de aanvoer
der van een bloeddorstige bende, de
zoon als de vertegenwoordiger van een
nieuwe generatie, die het opneemt voor
de blanken en de misleide aanhangers
van zün vader van hun ongelijk tracht
te overtuigen. Een oplossing voor het
probleem van de verhouding tussen
blank en zwart brengt dit filmwerk ten
slotte niet. Wat dat betreft eindigt het
met een groot vraagteken. Niettemin is
de botsing tussen primitieve zwarten en
hardwerkende blanken in al haar schok
kende realiteit aan de toeschouwer dui-
delük voor ogen gesteld. Wie niet be
vreesd is deze actuele gebeurtenissen te
ondergaan, verzuime niet deze film te
zien. De kleuren geven een belangwek
kend beeld van het landschap, waarin
deze tragedie zich afspeelt.
Ciske de Rat"
Voortreffelijk Nederlands
fabrikaat
litteratuur de tegenhanger van Brusse's
.Boefje". Beide behandelen hetzelfde
thema: de levensgang van een grote-
stads-straatschoffie, dat voor galg en
rad scWjnt op te groeien, doch dank zü
verstandige leiding en via een „verbe
teringsinstituut" om het nare woord
tuchthuis niet te gebruiken ulteinde-
lük toch weer op het rechte pad terecht
komt. Evenals „Boefje" destüds. heeft
ook Ciske bü het Nederlandse publiek
een gunstig onthaal gevonden en de
filmbewerking ervan doet in populariteit
niet onder voor het geschreven verhaal.
Dit is voor een groot deel te danken aan
de voortreffelyke rolbezetting, waaraan
onze beate acteurs, zolals Paul Steen
bergen. Cees Laseur, Johan Kaart, Hans
Tiemeyer e.a. medewerken. De Jeugdige
hoofdpersoon ls zonder meer een trou
vaille en de technische kwaliteiten van
deze film vertonen een grote vooruit
gang in vergelyklng tot vorige produc
ten van de Nederlandse fllm-lndustrle,
die vrüwel zonder uitzondering getuig
den van een zeker dilettantisme, een
merkwaardige bevangenheid der execu
tanten ln de film-studio ondanks hun
vaak grote ervaring en routine op het
toneel. Het beeld is over het algemeen
van een verrassende helderheid en
scherpte, hetgeen eveneens geldt voor
het geluld. Plet Bakker's „Ciske" be
hoort ongetwüfeld tot het beste wat
onze nationale filmproductie tot dus
verre voortbracht en het succes ervan
ls in navolging van de grote steden, ook
hier bü voorbaat verzekerd.
Een der grootste verdiensten van de
regie ls dat zij niet ls gezwicht voor de
grote verleiding om het theatraal effect
zodanig op te voeren, dat het ontaardde
ln een goedkoop appèl aan het senti
ment.
Canaris
Luxor Na de woorden van lof, die
wü een week geleden aan deze film
wy'dden, is het verheugend, dat „Cana
ris" is geprolongeerd. Een boeiend beeld
van recente geschiedenis.
waarvan de ouders of voogden geheel
zelfstandig kunnen beschikken tot het
21ste jaar van hun pupillen. De ge-
genoemde leeftijd van 12 jaar wordt
verhoogd tot 14 jaar.
In het nieuwe Rljkspostspaarbankbe-
sluit wordt ook aandacht oesteed aan
de moderne spaarvormen, zoals school-,
bedrüfs- en groepssparen.
Voor de Postchèque- en girodienst
wordt in het nieuwe K.B. een uniform
recht voor chèques en» stortingen vast
gesteld van f. 0,10, ongeacht de grootte
van het bedrag.
Het betekent niet, dat nu maar elke kleine
gemeenschap zijn historische banden kan
verbreken
Nederland Enaeland en I vest is omschreven, is een leidend begin-
neuuiona, cngeiana en ge| der Verenicde Naties en het wordt
Australië Zlin 't ermee eens ook als zodanig door Zweden erkend.
I Het betekent niet, dat nu maar alle
„De Verenigde Naties werden in de volken ter wereld aanspraak op dit
eerste plaats opgericht om de wereld- recht kunnen maken",jildus Hastad, die
vrede te bewaren en niet voor pogin
gen tot het oplossen van koloniale
vraagstukken", aldus heeft de Zweedse
vertegenwoordiger ln de Commissie
voor maatschappelijke zaken der inter
nationale organisatie verklaard.
De Zweed, Elis Hastad, deed deze uit
spraak ln een debat over het eerste ar
tikel ener ontwerp-overeenkomst be
treffende de rechten van de mens, waar
in wordt gezegd, dat alle volken „het
recht moeten hebben geheel naar eigen
Inzicht hun politieke, maatschappelyke,
economische en culturele status vast te
stellen.'
De vertegenwoordigers van Groot-
Brittannie. Australië en Nederland
•ervolgde: „Het zelfbeschikkingsrecht
kan niet onbeperkt worden toegepast.
Zweden heeft dit zelf, in 1920, ervaren,
toen de bevolking van de Aalands-
eilanden zich had uitgesproken voor op
neming in het Zweeds staatsverband.
Doch de toenmalige Volkenbond ver
klaarde zich hiertegen, zeggend dat het
zelfbeschikkingsrecht niet kon beteke
nen. dat elke kleine gemeenschap het
recht bezat zyn historische banden te
verbreken, waarby er speciaal op werd
gewezen, dat er óók een aanzienlijk aan
tal Zweden op het Finse vasteland
woont, die dan ook wel voor zelfbe
schikking kunnen gaan yveren."
En de Zweedse vertegenwoordiger be-
hebben voorgesteld dit artikel teschrao- sloot: „Ik aarzel niet te verklaren, dat
pen. de Verenigde Naties in de eerste plaats
Hastad bracht in herinnering, dat het
Handvest der Verenigde Naties inmen- j
ging der internationale organisatie in De vertegenwoordigers van Saoedl-
blnnenlandsc aangelegenheden der le- Arabië, Egypte en de Oekraïne spraken
den-staten verbiedt.. „Het recht tot zich uit voor handhaving van het om-
zelfbcschikking, zoals dat In het Hand- streden eerste artikel.
Puffend en blazend zijn driftige ton in de New Yorkse haven aan de
sleepbootjes bezig om het Ameri-grond was gelopen In een uur tijds
kaanse slagschip ..Wisconsin" los te kon het schip worden bevrijd,
werken, nadat deze kolos van 45.000
