J
êtfÜ
met melk meer mans D™trN
„Aruba, Arriba, Aruba omhoog!''
Amerikaanse hoofdartikelen gaan
achteruit, zeggen de critici
V
O /-
94ste Jaargang
Zaterdag 22 October 1955
Derde Blad No. 28659
(Ingez. Med.-Adv.)
II
m
F
Publico*» N«4c*londi ZuntlbirfMH, 1 Gcovcnhoge
Koninklijk Paar zag vandaag:
Streefde rijke Curasao terzij
(Van onze Reisredacteur
Oranjestad - van krantenjongen tot millionnair.. is van woestenij tot
„boom-town", al de Amerikaanse succesverhalen kan men op de
aigelopen 30 jaar Arubaanse ontwikkeling van toepassing verklaren.
Eens het armste, kaalste eiland van de Antillen, is Aruba thans de rijke
broer Curaqao terzijde gestreefd. Hoe komt dat? Wel, 30 jaar geleden
verdienden de 12.000 Arubanen van toen hun geld met vissen, hoeden
vlechten en aloë verbouwen. Vandaag werken er 7000 van de 55.000
Arubanen van thans in de raffinaderij van de Lago. De Lago is een
dochteronderneming van de Standard Oil Cy., zij betaalt per jaar haast
100 millioen gulden aan salarissen uit op dit kleine eiland.
Het woord Lago ls derhalve op Aruba
niet van de luoht: een van mijn gast
heren in de hoofdplaats Oranjestad
vroeg mij zelfs of ik het „Lago" van
Handel wilde horen! Het vreemdste is
dat de Arubanen over dit alles zelf niet
het minst verbaasd zijn.. Zij hebben met
hun hevig eilandelij k chauvinisme zelfs
in de armste tijd' voorspeld', dat zij Cu
rasao, dat in de vóór-olie-periode neg
een soort handelscentrum was, wel eens
even ets zouden laten zien. En dat was
toch in de tijd, dat niet alleen de bevol
king haast van dt? luoht moest leven,
maar dat zelfs dc? .shons" van de rege
rende families alle grandeur van de ILs-
panidod nodig hadden, om hun verplich
tingen wat op te schorten. Voor de Aru
baan bestaat er maar één kreet: „Aruba
Arriba. Aruba omhoog!"
Veel rinkelend contant
Welnu, de Lago is die kreet komen ver
wezenlijken. Zy zocht een olie-haven in
het Caraïbisch gebied en vond die in
Aruba's San Nicolas-baai. Vandaag staat
daar de raffinaderij met de grootste
productie ter wereld, zij verwerkt per dag
400.000 barrels „crude", ruwe olie uit
Venezuela. Hoe heeft de eenvoudige,
landelijke bevolking die geweldige stoot
omhoog op kunnen vangen zonder het
evenwicht te veTliezen? Nu er valt niet
te ontkennen, dat evenals in Willemstad,
vooral onder de van buiten de eilanden
aangetrokken arbeiders teveel rinkelend
contant de mensen tot drankmisbruik en
prostitutie dreef. Weliswaar heeft Aruba
nóg net zoaüs Willemstad zijn Oampo Al-
legre, zijn „lichte kamp", maar in het
kielzog van de tankers is toch wel het
een en ander aan menselijk wrakhout
aangedreven. Géén wonder, wanneer
men bedenkt dat er mensen van 22 na
tionaliteiten uit 57 landen en eilanden
werken.
Trouw aan oude grond
Het zij echter tot eer van de Arubanen
gezegd, dat zij de balans wel gevonden
hebben. Mogelijk is het hun sterke con
servatieve inslag, meegekregen van de
Indiaanse voorouders, die hier veel meer
dan het Afrikaanse element voor de
brume huid zorgden, die hen behoedde
voor de massale verstedelijking. Want de
Arubaanse olie-arbeider, al profiteert hij
gaarne van de modernisering en de so
ciale voorrechten, die de olie-industrie
voor hem importeerde, is zijn oude lapje
grond in de „Koenoekoe" trouw gebleven.
Daar heeft hij zijn eenvoudige gele
huisje met het rode da kneergezet en
hij forenst er iedere avond weer heen.
De kegelvormige ..Hooiberg".
(foto Willem van de Poll.)
Dansende poppen
Van één ding is Aruba onlangs echter
een beetje geschrokken. En wel van de
Schrijvers van de editorial pagenamen
eikaars werk onder de lonpe
(Van onze correspondent to Washington)
In Washington is een merkwaardige conferentie gehouden. Honderd en dertig
van Amerika's meest vooraanstaande hoofdartikelschrijvers waren naar de hoofd
stad gekomen o.a. om zich daar vrijwillig bloot te stellen aan eikaars critiek.
Ik had het voorrecht een deel van hun discussies bij te wonen en ook voor Neder
land lijken mij diverse opmerkingen, die hier werden gemaakt, het rapporteren
waard.
Voor ik echter aan dat rapport begin, moet hier eerst wel even gewezen worden
op het feit, dat de hoofdartikelen in Engelse en Amerikaanse couranten doorgaans
te vinden zyn op één pagina: de „editorial page". Daar vindt men alle redactionele
artikelen bijeen: over plaatselijke problemen, over binnenlandse politiek en over
het buitenlands beleid. Een serieus krantenlezer zal de waarde van een blad voor
een groot deel afmeten naar de kwaliteit van die pagina met redactionele beschou
wingen. Het was dan ook wel enigszins pijnlijk voor de Amerikaanse journalistieke
wereld, dat vrijwel ieder spreker op die conferentie in Washington de mening
verkondigde dat de waarde van de „editorial page" geleidelijk achteruit ging!
Een van de ergste fouten is
„erfghanistanisme"
Juist om die achteruitgang van de
waarde der hoofdartikelen te keren,
hebben hoofdartikelschrijvers ter confe
rentie kleine groepen gevormd, waarin
zij onverbloemd critiek hebben geoefend
op elkanders werk
Ik zal volstaan met het opnoemen van
enkele ..zonden waar verscheidenen
schuldig aan werden bevonden Een
ervan was „afghanistanisme een an
dere zonde was overvoorzichtlgheld. een
derde bladvulling, een vierde verward-
denken verder, onbeholpen-schrijven,
enz enz.
Men zal zich misschien afvragen wat
„afgnanistamsme" voor een euvel ls,
Daar verstond men ond> •- critiek op
de regering of op toestanden in een ver
land. terwijl men schroom' de eigen
regering of eigen misstanden aan te
vallen'
„Overvoorzlchtigheid" zou men in het
Nederlands ook kunnen weergeven met
„kool en geit sparen". Men kent ook ten
onzent maar al te goed die artikelen
waarin telken de zinswending „ener
zijdsanderzijds daarentegen" aan
getroffen wordt. Indien een zaak waar
lijk twee kanten heeft, die in het oog
gehouden moeten worden, ls er natuur
lijk niets tegen zulk een schrijftrant,
doch indien men alleen zo schrijft om
zich niet aan koud water te branden of
omdat men de moed mist het vuur in
te gaan voor zijn redactionele overtui
ging. dan schiet de krant te kort in
plicht teeenover de gemeenschap.
Rust en verdieping nodig
Ook twee sprekers van buitenaf heb
ben allerminst een blad voor de mond
genomen, toen zu op deze conferentie
korzelige verklaring van Lago's grote spraken over de gevaren die de redac-
baas, Horrigan. die botweg zei. dat als de tionel? pagina bedreigen Dat waren de
herrie met de vakverenigingen, welke Amerikaanse schrijver
zulke ongunstige reacties wekte in Ve
nezuela. niet cp zou houden. Lago zich
gedwongen zou zien de raffinaderij bin
nen een paa,r jaar te sluiten. Dat zat zo:
de Amerikaanse Vakbond CIO probeert
het systeem van de interne vertegen
woordiging door employéraden, dat bij
de Standard en enige andere olie-maat
schappijen bestaat, te breken. De CIO
heeft tevens ernstige bezwaren tegen de
Venezolaanse Jimenez-regering, die zo
wel de olie als de vakbonden op louter
nationale basis beheert- en daarmee te
vens die oliemaatschappij in de gelegen
heid stelt met de Venezolaanse boeman
vakbondsweneen te dwarsbomen. Zou het
CIO er in plagen bij de Lago op Aruba,
die immers de Venezolaanse olie ver
werkt. de werknemers in een externe
vakbond te organiseren, dan slaat het
twee vliegen in een klop: penetratie in
dat„kar?e 'huis]e °P de ka,riF e*n Standard'-bedrijf en eeh dolk op de
grond een y^kast en een automatische Venezolaanse borst. Zo verschenen er
platen wissela ar staan dat ervoor een emge vakbond ;-orannira to ren op Aruba,
Amerikaan1? slee staat te glanzen, mag die ,«??n het inderdaad niet ideale em-
voor de Hollander een reden tot verba
zing wezen, maar hier is dat normaal. En
ook niet?
Amerikaans tempo
Aruba is thans gearriveerd, de haven
overtreft die van New York in verwerkte
tonnage, de hoofdplaats Oranjestad
wordt óag-in-öag-uit gemoderniseerd,
het olie-dorp San Nicolas is ook aan de
beurt, er verrijzen steeds nieuwe scholen
(22 van de bevolking zit op de sohool-
bankon. een wereldrecord) en het gaat ln
Amerikaans tempo verder, ai blijft het
werkelijk Amerikaanse doel. de Lago Co
lony. waar- de Amerikaanse meisjes,
dochters van de employé's in jeans en
lipstick gekleed de verveling verdrijven
met kauwgum kauwen, streng gescheiden
V3n het eilandelijjk leven.
Zoals het economisch goed gaat, zo ls
dan ook politiek dooi- de eilanden-rege
ling de lang begeerde handelsvrijheid
van het centrale Curapaose bestuur ver
kregen. Dat zijn allemaal dingen waar
Aruba trots op is en die 't hevig Oranje
gezinde eiland vandaag met graagte aan
het Koninklijk Paar toont.
redenaar
Russel Kirk en Max Freedman. de cor
respondent in Washington van de
Manchester Guardian Kirk constateer
de. dat de hoofdartikelschrijver zich
veelal niet voldoende rust en leestijd
reserveerde teneinde de verdieping te
bereiken die voor goed werk vereist is.
Het is mogelijk, dat het drukke maat
schappelijke leven in de grote steden
van Amerika daar schuld aan is. maar
men vraagt zich toch af. of het voor
vele hoofdartikelen-schrilvers niet nut
tiger zou zijn in hun studeerkamer te
Enorme belangen op
hef spel
Congres
A!g. Ned. Grafische Bond
VAN COMMUNISTISCHE SMETTEN
VRIJ HOUDEN.
Tijdens het congres van de Alg. Ned.
Grafische Bond in het Scheveningse
Kurhaus werden de jaarverslagen 1953-
1954 met algemene stemmeir goedge
keurd.
In zijn beantwoording op een reeks
vragen zeide voorzitter A. M. van den
Boogaart o m. dat de A.N.G.B. alle zei
len bijzet om de organisatie van com
munistische smetten vrij te houden.
Wat bij het Amsterdamse trambedrijf
- - - is gebeurd ning ons niet overkomen, zo
zijn te goed om tot ingrijpende actie hy Wy spannen al onze krach-
over te gaan en de arbeiders voelden teR m om alle rotte plekken uit te
er bij nader inzien niets voor de kip snijden.
met de gouden eieren, de enige kip. te Ter sprake kwam de contributie van
slachten. Dat het spel echter defini- 2 van het loon Deze wordt door
tief uit zou zyn, is niet te verwachten, enige afdelingen te hoog gevonden. Van
temeer daar de Amerikaanse invloed besfuurszyde werd gesteld, dat deze
in het internationale Vakbondswezen contributie noodzakelijk is om de mid-
byzonder sterk is. Waar er voor het dejen Van de organisatie verder te ver-
Koninkrijk der Nederlanden hier zulke sterken. De eigendommen belopen thans
enorme belangen op het spel staan, j ulm 4 milhoen gulden. Dit bedrag zou
zou het echter nuttig zijn wanneer slechts voor vijf weken toereikend zijn
ook van Nederlandse Vakbondskant bij een algemene staking, waarby 80%
met wat meer voorzichtigheid zou c|er lonen zou worden uitbetaald,
worden opgetreden, dan in het recente
verleden wel eens is geschied. (Hier
wordt herinnerd aan het optreden van
de heer Vermeulen, van het N.V.V. van
onlangs. - Red. L.D.).
zitten dan eindeloos veel cocktail-parties
te bezoeken Wie goed wil schrijven moet
zich nu eenmaal de tijd geven om te
lezen en te denken
Myn collega Freedman. die zich bij
deze gelegenheid een man van grote
welsprekendheid en vlijmscherpe formu-
ring toonde, had eveneens heel wat
critiek op de redactionele paginas Hij
had voor zijn rede studie gemaakt van
vijftig verschillende Amerikaanse cou
ranten en het had hem pijnlijk getrof
fen hoeveel van deze bladen de New
York Times herkauwden" Wie op deze
manier een redactionele mening ver
kondigt. lijkt een leider maar is in
feite niet meer dan een imitator
Geen tegenspraak
In Amerika is intussen het scepticis
me ten aanzien van Ruslands nieuwe
politiek en daarmede ten aanzien van
de komende conferentie te Genève.
groeiende Op een der byeenkomsten
van deze hoofdartikel-schrijvers bleek
dat weer eens heel duidelijk Daar sprak
Paul Nitze. de man die. onder het re
giem van Truman, het hoofd wns van
de politiekontwerpers op het State De
partment (Ministerie van Buitenlandse
Zaken). Als gast van de Amerikaanse
ambassadeur Bohlen was Nitze deze
zomer in Moskou geweest en naar zijn
opinie is er wel een zekere verandering
in de Sovjet-Unie waar te nemen, doch
die verandering behoeft voor het Westen
geen verbetering te betekenen. Nitze
formuleerde het aldus: ..De Russische
beer heeft zyn klauwen niet verloren".
De Russische vooruitgang in de ver
vaardiging van nucleaire wapenen moest
aldus Nitze, voor Amerika aanleiding
zijn om de uitgaven voor bewapening
eer te verhogen dan te verminderen. Dat
er in Amerika een spreker te vinden is
die zo iets beweert, is niet zo verwon
derlijk Wat mij echter wel het rappor
teren waard schynt. ls het feit. dat
niemand van al deze hoofdartikel-
schrijvers de mening van deze spreker
bestreed.
Een wonderlijk woest plekje met
ten grillige rotsformatie op Aruba.
Doodstraf van Amerikaanse
jongen gewijzigd
in levenslang
De 16-jarige Amerikaan Raymond
Holley, die enige tyd geleden ter dood
veroordeeld werd wegens het doodschie
ten van de leider van een concurrerende
jongensclub is. na een nieuw proces in
New York veroordeeld tot een gevan
genisstraf van 30 jaar tot levenslang.
Twee medeplichtigen, jongens van resp.
15 en 16 jaar. kregen gevangenisstraf
van 20 Jaar tot levenslang. Holley was
degene, die op 1 October 1954 het do
delijk schot loste op het slachtoffer, de
15-jarige Jesse Lipscomb.
Begin Juli hadden leerlingen van
middelbare scholen in Nederland een
telegram gezonden aan president Eisen-
hower. dat luidde: „Verzoeken U eer
biedig en dringend de zestienjarige jon
gen Raymond Holley gratie te verlenen
en zijn jonge leven te sparen. 26.500 leer- 1
lingen van 105 middelb - scholen in
Nederland".
Deze actie van Nederlandse scholle
ren was uitgegaan van de leerlingen van
het Erasmiaans gymnasium in Rotter
dam.
Het vergaan van de
„Constant" blijft een raadsel
De stuurman van de dezer dagen in de
Duitse Bocht zo plotseling gezonken
kustvaarder „Constant", de 22-jarige J.
Bakker is Donderdag de gehele dag in
Delfzyl' verhoord door verzekerangsex-
perts én politie. Aan familieleden in
Groningen heeft hy verteld, dat de
„Constant", 'die zoals men weet uit Har-
lingen was vertrokken met een lading
graan op weg naar Norkopmg in Zwe
den, Woensdagmorgen om zes uur plot
seling „op de kep" ging staan. Het was
nog volslagen donker en er waren zeer
hoge zeeën. De oorzaak van het plotse
linge zinken ls hem een volkomen raad
sel. Eerst had de stuurman de indruk,
dat het schip zich als het ware m de
golven boorde, hetgeen wel meer gebeur
de bij zware zeeën, maar de kop van het
schip bleef hellen en de stuurman snel
de naar beneden om te zien of het schip
water maakte. Dat bleek niet het geval
Nauweiyks was hy evenwel jeer boven,
of een van de andere opvarenden, die
vooronder sliep, kwam naar boven ge
rend De kustvaarder maakte sterk wa
ter In alleryi werd alarm gemaakt; de
kop van het schip dook dieper en dieper.
Er volgde een schok, vermoedelyk door
dat de voorsteven de bodem raakte en
het schip begon snel te zinken.
De reddingsboot van het schip was
door de sterk hellende stand niet los
ie krijgen, maar sloeg door de schok
los. Alle opvarenden sprongen over
boord. De kapitein sprong het laatste
met zyn 3-jarig dochtertje. De vier
overlevenden wisten de reddingsboot
te bereiken en konden het zeil, dat
over de boot gespannen was, er af
halen. In de verte hebben ze nog even
de kapitein horen roepen maar ze za
gen hem niet en konden hem niet be
reiken.
Het Duitse ss „Dusseldorf" dat geruime
tyd daarna passeerde, ontdekte de dren-
lingen en de bemanning van dit schip
gelukte het de drenkelingen te redden.
75 Jaren Uitgeversbond
Uit reiking
„De gouden Ganseveer"
De Nederlandsche Uitgeversbond, die
op 1 December 1880 als zelfstandige
organisatie van de uitgevers is opge
richt en die thans bijna 200 leden telt,
gaat zijn 75ste verjaardag vieren met
een gala-diner voor autoriteiten op
Woensdag 26 October a.s. en een Ju
bileumvergadering op Donderdag 27
October.
Tydens deze vergadering wordt voor
de eerste maal de culturele prys, „De
gouden ganzeveer van de Nederlandsche
Uitgeversbond" uitgereikt.
Na afloop van de jubileumvergadering
zal het bestuur recipiëren in het Amstel-
hotel te Amsterdam.
De uitgeversbond heeft voorts ter ge
legenheid van het 75-jarig bestaan een
„Bont boek over bond en boek" laten
verschynen. dat behalve de historie van
1931 tot 1955 van de NUB, geschreven
door J L. van Tricht, een gevarieerde
verzameling opstellen bevat, tezam?n
vormende een beeld van de onderschei
dene aspecten van het boek, zoals het
maken uitgeven, verspreiden en „consu
meren". Het boek verscheen onder re
dactie van J. Romijn en A. L. Sötemann.
Deze. week voor tót eerst
weeKnochtuötst - l<wi
dm. neus-koude weten
Wat Leidse VoUcsWii [iet
zien. hoe het thans
teejt 1-werkt.. heel goed.'
I
v 11
u
J f
*"^yvv
ci"»
jrowi
mn srfV
$7£fl 1
'</y>
m
Lino
V v *S
A*-
SiLJA
k.tO. bocht. Onder de
zm van Gajton' in da
Stads looi... ja ja
IndenBturht was van.
leazürujen uitvoering
van. eenbcdtatscWl
EeitnudiWlfiidse Cjwi
toad was bij na. 2 uiu
met drankwet bezig..
ton tied tfciuuxVusl W:
maaide vanmiddag een.
strandwandeling Posost
