LEIDSCH
DAGBLAD
Half millioen
dreigen met
Belgische arbeiders
staking
Maar premier Van Acker kan
misschien nog een oplossing van
liet geschil vinden
WEERBERICHT
Curacao: trefpunt van volkeren
in de blauwe Caraïbisclie zee
94ste Jaargang
DINSDAG 18 OCTOBER 1955
No. 28655
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7.— per kwartaal: f2.35 per maand; f0.55 per week.
Witte Singel 1, Leiden - Giro «o. 67055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 2!507
(Van onze correspondent in Brussel)
Gisteren hebben de Belgische vakbonden de staking aangekondigd in de
kolenmijnen, de zink- en cokesfabrieken, de grote metaalbedrijven, de hoogovens
en de grote banken. Wanneer tegen 1 November geen oplossing wordt gevonden
van het probleem van de instelling van de 45-uren-week (de voornaamste eis der
vakbonden), zullen in België ongeveer een half millioen arbeiders en kantoorbe
dienden het werk neerleggen. Op verzoek van de directie van de Nationale Bank
hadden de leiders van de werkgeversorganisatie, het ^Verbond der Belgische nijver
heid", en de twee grote vakbonden Vrijdag en Zaterdag j.I. nog een poging gedaan
om tot overeenstemming te komen. Deze mislukte omdat de werkgevers en vak-
bondsleiders het niet eens werden. De werkgevers waren bereid om aan een com-
I missie van onafhankelijke deskundigen van de drie grote economische instituten
van België: de Nationale Bank, het Economisch Instituut van de universiteit van
I Leuven en het Sociologisch Instituut van de universiteit van Brussel, het onder
zoek op te dragen naar de vraag in welke sectoren van de Belgische industrie de
vijfdaagse werkweek zonder economische nadelen kan worden ingesteld. De vak
bonden waren echter vooraf reeds van oordeel, dat in de kolenmijnen, de staal
industrie en de koper- en zinkfabrieken de vijfdaagse werkweek inderdaad moge
lijk is. Op dit principieel meningsverschil liep de bespreking spaak.
meen. dat premier Van Acker, die in
zijn politieke carrière voor hetere vuren
heeft gestaan, de zaak zal trachten op
te lossen. In arbeidsconflicten heeft
Aohiel van Acker reeds vaak een oplos
sing gevonden, waaraan memand dacht,
een oplossing, geïnspireerd door het een
voudige gezónd verstand.
Gevaar voor de regering
Er is thans, naar in politieke kringen
verluidt, nog slechts één mogelijkheid,
namelijk dat de regering de werkgevers
en de vakbonden opnieuw tot een be
spreking uitnodigt en tot een vergelijk
maant. Het zou immers een groot gevaar
betekenen voor de Socialistisoh-LÏberale
regeringscoalitie indien de Socialistische
vakbonden in staking zouden gaan sa
men met de R.K vakbonden. De libe
rale partij, die in België voornamelijk 'n
party is van werkgevers, vrije beroepen
en middenstanders, zou dit conflict niet
kunnen accepteren, en zou tenminste
niet kunnen dulden, dat de regering
passief blijft. Men verwacht dus alge-
Nederlands subsidie voor
kortere werktijd in België?
De zaak is daarom ingewikkeld om
dat alles afhangt van de houding der
kolenmijnen - directiesKan men tegen
over de Europese Kolen- en Staalge
meenschap (KSG) nogmaals besluiten
Nachtvorst
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Opklaringen maar aanvankelijk nog
enkele verspreid optredende buien. Van
nacht op vele plaatsen zware nachtvorst
en hier en daar mist. Ongeveer dezelfde
middagtempera turen.
Tijdelijk zwakke overigens matige
naar Zuidelijke richtingen, krimpende
*lnd
(Opgemaakt te 10 uur).
19 OCTOBER
Zon op: 6.12 uur; onder: 17.42 uur.
Maan op: 11 18 uur, onder: 19.16 uur
Hoogwater te Katwijk aan Zee te 4 58
en 17.35 uur
Hit nummer bestaat uit acht pagina's
Deze foto. gemaakt tijdens de
reis van het Nederlandse Koninklijke
Paar naar West-Indië. toont H.M.
Koningin Juliana in San Juan op het
eiland Porto Rico. samen met de
Gouverneur van dit eiland, kuis
Munos Marin.
By een kleine brand in het perceel
Nicolaas Witsenkade 23 is Zaterdagmid
dag de 53-jarige bewoonster Johanna C.
Poeltuin om het leven gekomen.
Zij probeerde een voor centrale ver
warming bestemde kachel sterker te
doen branden en goot daartoe uit een
bus petroleum in de kachel, waardoor
een kleine explosie ontstond Op het
zelfde moment vatts de kleding van de
ongelukkige vlam.
tot een verhoging van de Belgisohe kolen
prijs? De deskundigen hebben berekend
dat instelling van de vijfdaagse werk
week in de kolenmijnen een ko.stprij.sver
hoging van meer dan drie gulden pea-
ton tot gevolg zal hebben, in totaal een
loonsverhoging van 100 millioen gulden
per jaar.
Men weet, dat de Nederlandse en
Duitse kolenmijnen een subsidie betalen,
opdat de Belgische kolenmijnen geleide
lijk hun prijs zouden kunnen verlagen
om ingeschakeld te kunnen worden in
de eenheidsmarkt der gemeenschap.
Maar de Nederlandse en Duitse kolen
mijnen en de mijnwerkers zullen voor
zeker ongaarne zien dat een subsidie
wordt betaald om de Belgische mijnwer
kers 45 uur te laten werken, terwijl de
Duitse en Nederlandse mijnwerkers 48
uren in de mijnen afdalen. De Belgische
mjjndirecties verklaren, dat zij deze
nieuwe sociale last absoluut niet kun
nen dragen tenzij de Belgische kolenprijs
met 44 francs per ton wordt verhoogd.
Zij zijn van oordeel dat de hoogconjunc
tuur. waarvan zij mede profiteren, niet
zal blijven duren en de verhoogde loon
last bij een minder gunstige conjunc
tuur, concurrentie met de Duitse kolen
onmogelijk zal maken.
Wat de staking van de kantoorbe
dienden in de grote banken van Brussel
en de andere grote Belgische steden be
treft, zijn velen van oordeel dat zij gro
tendeels zal mislukken.
Voedseltekorten in
Polen en Hongarije
Veeteelt middenin Boedapest
(Van onze correspondent in Wenen)
„Trybuna Ludu", het orgaan van de
Communistische partij in Polen,
klaagt er over dat er geen statistieken
verkrijgbaar zijn over de productie, als
mede over de in- en uitvoer, dat deze
gegevens nog altijd streng vertrouwelijk
zijn en dus met gepubliceerd mogen wor
den. Het blad komt op voor openharti
ger behandeling van statisti3dhe gege
vens om daardoor de geruchten tegen te
gaan over zogenaamde uitvoer van
graan en vlees naar de Sovjet-Unie,
„die de oorzaak zouden zijn van onze
moeilijkheden in de voedselvoorziening".
Hiermede worden dus zowel de ge
ruchten als de moeilijkheden toege
geven.
De Hongaarse pers spreekt onom
wonden over moeilijkheden in de vlees-
verzorging. De staat verwacht van de
boeren en van de staatsboerderijen, dat
zij zullen bijdragen tot verbetering van
de vleesverzorging door het afsluiten
van contracten inzake aflevering van
mais of door het mesten van varkens.
Hoe groot het gebrek wel is, blijkt uit
het volgende verhaal uit „Nepszva":
..Wie zou kunnen geloven, dat de bevol
king van de negende wijk, waar men
twee universiteiten, een aantal zieken
huizen, schoLn, plantsoenen en sportvel
den aantreft, cr meer dan 5000 varkens
op na houdt? Het zijn fabrieksarbeiders
en employe's die op teze manier de
moeilijkheden trachten te overwinnen."
Over tien jaar:
32 uur per week!
Voorspelling van Reuther
Walther Reuther, voorzitter van de
grote Amerikaanse vakbond „congress
of industrial organisations" (dc C.I.O.),
heeft in een verklaring voor een com
missie uit het Amerikaanse Congres, die
de gevolgen bestudeert van de voort
schrijdende mechanisatie van het Ame
rikaanse arbeidsproces, gezegd, dat het
wanneer het huidige tempo gehand
haafd wordt, over tien jaar mogelijk zal
zjjn in de Amerikaanse fabrieken een
werkweek van 32 uur, d.i. vier dagen, in
te voeren.
Volgens Reuther houdt de voortschrij
dende mechanisatie beloften voor een
beter leven voor de gehele maatschappij
in. mits dc vruchten ener doelmatiger
productie gelijkelijk zouden worden ver
deeld
..Anders zullen werkloosheid, ellende
en li-den het resultaat zijn", zei hy.
hieraan toegevoegd- „Nu wij 't mecha-
nisatieproces beheersen, is het onze
eerste taak de massale afzet van de ge
weldige hoeveelheid producten dezer
schitterend werkende machines te rege
len'
Hij besloot met de opmerking dat de
mechanisatie een „enorme uitwerking"
op het werk van kantooremployé's zou
hebben, „daar het gemakkelijker is ad
ministratief werk dan het arbeidsproces
in een fabriek te standaardiseren".
Koninklijk Paar zag vandaag
Koninklijk bezoek
aan Portugal
Volgens welingelichte kringen zal de
Portugese regering Koningin Juliana
en Prins Bernbard uitnodigen op de
terugweg van West-Indië naar Ne
derland een bezoek van tenminste één
dag aan Portugal brengen.
Het Koninklijk Paar wordt op 7 No
vember op de terugweg te Lissabon ver
wacht Als zij de uitnodiging aanvaar
den. zullen de Koningin en de Prins
worden ondergebracht in het Seteais-
hotel te Sintra. midden in de bossen op
ongeveer 30 kilometer van Lissabon,
aldus deze kringen.
Maatregelen bestrijding
lerarentekort
O.a. studietoelagen op
ruime schaal
In het onlangs gepubliceerde interim-
rapport van de Commissie Voorberei
dend Hoger- en Middelbaar Onderwijs
is een aantal maatregelen voorgesteld
ter bestrijding van het tekort aan le
raren bij het Voorbereidende Hoger-,
het Middelbaar-, het Kweekschool- en
het Middelbaar Nijverheidsonderwijs.
De minister van O., K. en W. heeft
in overeenstemming met de adviezen
van de Commissie thans enige maat
regelen getroffen om daardoor te pro
beren aan de voortdurend ernstiger
wordende moeilijkheden zoveel moge
lijk het hoofd te kunnen bieden. O. m.
wordt op ruime schaal gelegenheid ge
boden studietoelagen te verkrijgen, te
verlenen aan hen. die een studie
gaan volgen aan een Universiteit of
een Hogeschool ter verkrijging van
een diploma, waaraan ook onder
wijsbevoegdheid voor de bovenge
noemde takken van onderwijs is ver
bonden.
Vrije, gelijkwaardige burgers
WILLEMSTAD Door dezelfde blauwe Caraïbische zee, waaruit 321
jaar geleden Joannes van Walbeeclc met de oorlogsbodems van de West-
Indische Compagnie de Annabaai opzeilde om Curagao op de Spanjaarden
te veroveren, is vandaag in de warme ochtend Hr. Ms. Kruiser „De Ruyter"
naar Willemstad opgestoomd met een historische missie. De vijf en dertig
dreunende schoten van de kanonnen van het oude verweerde waterfort begroet
ten immers Koningin Juliana en haar gemaal voor hun bezoek aan de Rijks
delen in de West, dat de Kroon zet op de lange onderhandelingen, die leidden
tot het nieuw Statuut voor het Koninkrijk, waarvan thans de Nederlandse
Antillen, Suriname en Nederland de gelijkwaardige deelgenoten zijn, Statuut,
dat op basis van wederzijdse vrijwilligheid een einde maakte aan een koloniale
verhouding en dat deze herschiep in een nieuwe band, steunend op interne
zelfstandigheid en lotsverbondenheid. En zo hebben vanochtend mensen van
allerlei kleuren als vrije en gelijkwaardige burgers hun vorstin kunnen verwel
komen.
Dat „vrije en gelijkwaardige burgers",
het zij onmiddellijk tot Curacao s eer
gezegd, is geen formele frase. Want wat
op dit eiland onmiddellijk in het oog
springt, is de soepele verhouding tus
sen de vele en verschillende ras-groe
pen. die het bevolken Curacao met
zijn 430 vierkante kilometers het groot
ste en belangrijkste der beneden Wind-
se Antillen is eeuwen lang een tref
punt van volken en culturen geweest.
Nadat de Nederlanders van het eiland
een maritiem steunpunt en commercieel
centrum hadden gemaakt, kwam in 1651
een grote groep Joodse Portugezen tut
Zuid-Amerika er asyl zoeken Dc derde
groep kwam niet vrijwillig: Nederlandse
slavenhandelaars brachtén Afrikanen
van dc Goudkust naar Curacao voor het
werk op de eigen plantages en tor ver
dere doorvoer naar Zuid-Amerika Geen
opgewekt begin, maar toen in 1863 de
slavernij werd afgeschaft, begonnen de
betrekkingen zich geleidelijk te norma
liseren, niet in het minst door een uit
gebreide rasvermenging Zo uitgebreid,
dat de overgrote meerderheid der Curn-
gaoenaars vandaag de dag gekleurd is
en dat de bevolking vrijwel alle grnda-
ties tussen wit en zwart doorloopt
Kentekenen
Naast deze drie hoofdgroepen vindt
men op dit cosmopolitische eiland thans
nog de kentekenen van vele andere vol
ken en culturen traditionele banden
met de op luttele tientallen kilometers
liggende Venezolaanse overwal nieuwe
elementen uit Brits West-Indii en
Madeira door de olie-industrie aange
trokken. en uiteraard de Amerikanis
men, die overal op het Westelijk half
rond beginnen door te dringen Men
behoeft bepaald geen socioloog te zijn.
om de tekenen van dit alles te ontdek
ken Naast de landstaal, het radde
Paplaments. gevormd uit Portugees.
Spaans. Engels en Nederlands met een
fikse scheut Afrikaanse woorden, dat
door de hele bevolking wordt gesproken,
kan men er met Nederlands. Engels.
Spaans en Portugees terecht Wie In het
uit zijn voegen groeiende Willemstad
rond kijkt, waar honderdduizend van de
honderdveertienduizend inwoners van
het eiland wonen, vindt er juweeltjes
van Oud-Hollandse geveltjes, maar
evenzeer trekjes van Spaanse architec
tuur. naast ultra-moderne Amerikaanse
super-markten. Daar koopt men con
serven en bevroren voedsel, maar de
bevolking in de „Koenockoc". het bin
nenland. eet nog steeds „foenchr het
gekookte deeg van maïsmeel, dat vrijwel
overal iu Afrika nog het hoofd voedsel
vormt. En voor de religie geldt hetzelf
de: op de Protestantse afstammelingen
van de oude Nederlandse kolonisten en
de Joodse Portugezen, is vrijwel de ge
hele bevolking Katholiek Maar de lange
arm van Afrika's mystiek reikt ook
thans nog over de Oceanen tot dc een
voudige bevolking.
Zij vinden elkaar
Het merkwaardige is, dat al deze ver.
schillende groepen zoveel eigens be
hielden zonder dat het tct totoir.gfm
kwam Het is alsof de hete Caraïbicne
zon al deze elementen aan elkaar gela
heeft. Want al mag de Protestantse
groep voornamelijk wonen in Otraban-
da. door de Annabaai. die Willemstad in
twee delen splitst, gescheiden van de
Portugees-Joodse, die vooral in Peonda,
Pietermaai en Schaarloo zetelt, al mag
de eerste haar sociaal vertier zoeken m
de „club de gezelligheid" en de tweede
in de „club Curacao", z(j vinden elkaar
in hun Cura ca oenaar zijn. De schipbrug
over de Annabaai mag dan een keer of
vijftien per dag tot tergens toe open blij
ven voor een passerende tanker, zij
zwaait tenslotte toch weer dicht om dc
verbinding tot stand te brengen. En zo
zijn zelfs de raakvlakken mèt de een-
voudigsten onder de gekleurde bevolking
veel talrijker dan die met de Nederland,
se olie-employé's, die meestal slechts
voor een paar jaar ln hun aparte woon
wijken neerstrijken. Waarom? Wel, zij
zijn „Macamba's", geen echte Cura-
caoenaars.
En vonden het tempo!
Men mag daaruit allerminste aflei
den, dat het de Curacaoenaar aan vrien
delijkheid en gastvrijheid zou ontbreken
Integendeel, de gezeten familie ln Otra.
banda of Poenda zal U met hoffelijke
royaliteit tegemoet treden, evenzeer ais
de goedlachse donkere Koenekoe-bewo
ner op een vriendelijke begroeting met
gulheid reageert Men moet slechts met
wijs beleid de maat weten te vinden tus
sen het hevige tempo van het indus
triële cosmopolitisme van het alles
overheersende ohe-bedryi en de eüan-
Onze reisredacteur naar aan
leiding van het Koninklijk bezoek
aan de Antillen en Suriname reeds
vijf weken geleden in de West aan
gekomen begint vandaag met
een reeks korte artikelen, waarin
hij steeds aan de hand van dc
Koninklijke route, zijn indrukken
zal geven over deze twee thans zelf
standige en gelykwaardige rijksde
len, hun bevolking en hun speciale
problemen.
Op de dag van het bezoek zelf
kunnen onze lezers dus kennis ne
men van dc plaatsen, die Koningin
Juliana en Prins Bernhard op hun
reis door de West aandoen.
Het eerste artikel in deze serie
„Het Koninklijk Paar zag vandaag"
tekent het eiland Curagao, waar
Koningin en Prins vanochtend aan
boord van Hr. Ms. Kruiser „De
Ruyter" zijn gearriveerd.
De maatregelen zijn de eerste van een
aantal, die ter bestrijding van het
lerarentekort zullen worden getroffen.
Zij gaan aan de verdere maatregelen
vooraf, omdat zij als gevolg van het feit,
dat de studie voor het leraarschap Ja
ren vordert, pas op langere termijn
effect zullen sorteren.
De heer M. A. Reinalda:
lid Raad van State
Binnenkort is de benoeming te ver
wachten van de heer M. A. Reinalda
tot lid van de Raad van State.
De heer Reinalda is te Haarlem ge
boren in 1888. Als jongmaatje kwam
delijke beslotenheid, tussen glimmende
olietanks, Amerikaanse auto's, air-con-
ditioning en de lieve oude geveltjes, hun
rose, gele en lichtblauwe kleuren, door
zon en zoute lucht verweerd, die met ge
sloten blinden achter bloemrijke bomen
en heesters staan te dromen, in de hete
stille straatjes onder de blauwe hemel.
De Curagaocnaars heoben al naar
eigen goesting het tempo wel gevon
den. Zij hebben zich het hoofd niet op
hol laten brengen door de rijkdom, die
de olie over het eiland bracht, maar
leven er goed van. Zy weten zeer wel.
dat deze rijkdom niet noodzakelijk
eeuwig zal duren en waarderen daar
om mede zonder de banden met de
Caraïbische buren te slaken de be.
trekkingen met Nederland. Maar niet
alléén daarom. De levenswijsheid van
dit menselijk trefpunt, dat armoe en
rijkdom heeft gekend, weet in de
grond precies dat dc mens niet van
brood alleen leeft en zij waardeert de
royale oprechtheid, die Nederland bij
het leggen van de nieuwe banden in
het Koninkrijk heeft getoond. En
daarom zal het de komende dagen van
Willemstad tot Westpunt feest zijn op
Curacao met Nederlandse vlaggen
strak wapperend in de Noord-Oost
passaat op oude gevels, met veel mu
ziek en dans. met veel witte tanden in
lachend bruine gezichten. Feest in de
nauwe straatjes van liet oude Wil
lemstad en in de geblakerde Koene-
loc o-.»or de hete zon en in de lauwe
ropennachten
hij destijds in dienst van de N.V. Tjeenk
Willink en Zns Uitgeversmaatschappij
te Haarlem, waarvan hij ln 1937 het
directeurschap aanvaardde. Hij was
voorts lid van de Prov. Staten van N -
Holland en lid van de Haarlemse ge
meenteraad. De gemeente Haarlem
diende hij enige malen als wethouder
van Openbare Werken en Volkshuis
vesting. Van 1937 tot 1947 was de heer
Reinalda lid der Eerste Kamer en van
11945 tot 1947 burgemeester van Haar
lem.
I In laatstgenoemd Jaar werd hij tot
I het hoge ambt van Commissaris der
Koningin in Utrecht geroepen, dat hy
bekleedde tot Juni 1954.
De heer Reinalda is lid van de Party
van de Arbeid.
I Panorqma van Willemstad over
I de Sint Annabaai.
(Foto Willem van de Poll.)
