LEIDSCH m DAGBLAD
NAVO-chef Griintlier
Luchtverdediging is een van de
zwakste punten
Dr Adenauer door longontsteking
vele weken uitgeschakeld
WEERBERICHT
Duitse vrouwen moesten heel hard
werken in de Sovjet-Unie
In Potma bij Moskou nog vele
tienduizenden gevangenen
„Wij zijn achter op tijdschema", zegt
94ste Jaargang WOENSDAG 12 OCTOBER 1955 No. 28650
Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 57055
Hoofdredacteur: J. Brouwer f.7.— per kwartaal, f. 2.35 per maand. f. 0.55 per week Telefoon Directie en Administratie. 25041: Redactie: 21507
De strijdkrachten van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie, de NAVO,
zijn zowel wat omvang als wat kwaliteit betreft achter op de tijdschema's, aldus
heeft de NAVO-opperbevelhebber in Europa, generaal Grünther, gisteren in een
bijeenkomst van ministers van Defensie en stafchefs van NAVO-landen te Parijs
medegedeeld. De defensie-inspanningen van de NAVO-landen moeten eerder
vergroot dan verkleind worden, aldus was Grünther van mening. Tengevolge van
het terugtrekken van Franse troepen uit de NAVO-linies in Zuid-Duitsland ter
versterking van het aantal manschappen in Noord-Afrika, is het defensievermo
gen kleiner geworden, hoewel er reeds maatregelen zijn genomen de tekorten aan
te vullen met Franse reservisten. Generaal Grünther onderstreepte nog eens, dat
de NAVO-plannen zijn gebaseerd op zo min mogelijk troepen en dat daarom deze
troepen van het hoogste gehalte dienen te zijn. Volgens Grünther is de lucht
verdediging een van de zwakste punten van zijn commando. In het hoofdkwartier
ln Parijs Is men reeds een jaar bezig met een diepgaande studie van het vraag
stuk van eenheid in het IuchtverdedlgingsstelseL De grootste zwakte ligt in het
huidige verouderde commando-systeem en het gebrek aan een goede waarschu
wingslinie.
Aanval zou met nieuwe
wapens uitgevoerd worden
Aangezien alle NAVO-plannen geba
seerd zijn op verdediging, moet veel
aandacht worden besteed aan de nood
zaak van grotere spreiding van vlieg
velden met elk een gelijk aantal vlieg
tuigen. aldus Grünther. ook moet reke
ning gehouden worden met de noodzaak
van het organiseren van grotere strijd
krachten die een eerste aanval, waar
schijnlijk uitgevoerd met nieuwe wa
pens. moeten kunnen opvangen.
De opperbevelhebber sprak niettemin
Minister Zijlstra
waarschuwt
Tegen depressievrees en
minimumprijzen
De minister van Economische Zaken
prof. dr J. Zijlstra heeft gisteravond op
een drukbezochte vergadering van de
A R. kiesvereniging Amsterdam in Kras-
napolsky een rede gehouden onder de ti
tel „Vrijheid in het economisch leven".
Spreker zei o.m. met nadruk te willen
waarschuwen tegen het organiseren
van het bedrijfsleven alsof er een de
pressie voor de deur staat, ja zelfs of
men er midden inzit. Doet men zulks
en overdekt men het land met mi
nimum-prijsregelingen, prijskartels en
andere afspraken, dan gaat men de
verkeerde weg en lokt men het ingrij
pen van de overheid uit. Het gehele
beleid in het economisch leven moet
gericht zijn op het vermijden van de
crisis, al moet men er wel op zijn
voorbereid.
De minister uitte critiek op de hou
ding van het bedrijfsleven, dat mini
mumprijzen wil vaststellen, uitsluitend
uit vrees voor een herhaling van de cri
sis-1930. In vele gevallen is een derge
lijke prijsregeling in het geheel niet no
dig. Hij wees in dit verband ook op het
belang van de prijsstabilisatie.
Ten aanzien van de overheidsbemoei
ing zei de minister nog, dat de omvang
hiervan ten opzichte van de volkshuis
houding niet te groot moet worden, om
dat anders de democratie niet meer naar
behoren kan functionneren.
de overtuiging uit. dat de NAVO reeds
veel vorderingen heeft gemaakt en dat
het Westen de overwinning zou behalen
vandaag een oorlog zou uitbreken.
toestand geldt echter slechts voor
het ogenblik, aldus Grünther: de NAVO
landen kunnen zich niet veroorloven
hun defensie-inspanning in de toekomst
te verminderen.
De Britse generaal Whiteley. voor
zitter van de permanente militaire
commissie van de NAVO. gaf Dinsdag
de ministers van Defensie te kennen,
dat invoer van nieuwe wapens eerder
meer dan minder uitgaven voor mili
taire aangelegenheden met zich brengt.
Volgens hem is het van groot belang,
dat de nationale verdedigingsprograms
niet worden besnoeid.
Een Frans lid van de permanente
commissie, generaal Valluy. deelde me
de. dat het huidige program voor de
infrastructuur (vliegvelden en militaire
inrichtingen) ten bedrage van zeven
milliard gulden niet het einde van de
militaire behoeften van de NAVO be
tekent. Het program loopt tot einde
1956.
Volgens waarnemers te Parijs wordt
er thans ongewoon veel publiciteit ge
geven aan de verklaringen op de ge
heime vergaderingen, omdat men de
gedachte wil tegengaan, dat een nieuwe
politiek van de Sovjet-Unie betekent,
dat het Westen zich militair kan ont
spannen.
Amerika paraat
De Amerikaanse (democratische) af
gevaardigde Edmonson heeft in een
rede voor de Kamer van Koophandel te
Pryor in de staat Oklahoma medege
deeld. dat bommenwerpers met grote
actieradius voortdurend boven de Ver
enigde Staten vliegen, dag en nacht
gereed tot de tegenaanval als de Ver
enigde Staten zouden worden aange
vallen.
Edmonson kon het aantal dezer bom
menwerpers niet nauwkeurig opgeven,
doch zeide, dat zij steeds geravitailleerd
worden en atoombommen vervoeren.
(Van onze correspondent in West-Duitsland)
Het Is met Adenauers gezondheidstoestand toch ernstiger gesteld dan men
invankeljjk heeft laten blijken. Behalve bronchitis blijkt hij een lichte long
ontsteking te hebben opgelopen en in verband daarmee zal hij zeker nog wel
twee of drie weken in bed moeten blijven. Ook daarna zal h(j trouwens niet
onmiddellijk zijn geregelde bezigheden kunnen hervatten en op aanraden van
zijn artsen nog ergens een vacantietyd moeten doorbrengen van betrekkelijk
lange duur om weer geheel op krachten te komen.
Hoewel de hem behandelende artsen verklaard hebben dat er geen direct
gevaar bestaat, maakt men zich toch in Bonn, en in geheel West-Dultsland,
ernstige zorgen. Enkele van zijn naaste medewerkers, die hem in zijn huis in
Rhondorf hebben opgezocht, vertelden naderhand, dat zij er zeer van onder de
Indruk waren geweest, dat hij er zo slecht uitzag.
zouden maken een opvolger aan te wij
zen niet eens zou weten wie dat zou
moeten zijn!
In de Bondsdag zou vandaag, op ver
langen van de Socialistische partij, de
beruchte affaire-Schmeisser ter sprake
worden gebracht. Bondskanselier Ade
nauer had zich namelijk bereid ver
klaard vandaag persoonlijk te antwoor
den op vragen dienaangaande. Maar in
verband met zijn ziekte is uiteraard de
behandeling van deze opzienbarende
aangelegenheid uitgesteld.
Men maakt zich ongerust in de
West-Duitse hoofdstad
In economische kringen vraagt men
zich inmiddels af of de ziekte van de
bejaarde regeringschef niet van invloed
zal zijn op de koersen ter beurze. En in
enkele bladen wordt bovendien weer
eens op discrete wijze vastgesteld, dat
men nog altijd geen plaatsvervanger
Adenauer gevonden heeft en als
omstandigheden het noodzakelijk
Raoul Wallenberg
in Centraal-Azië?
Duitse krijgsgevangene gaf
bijzonderheden
Een vroegere Duitse krijgsgevangene
is Woensdag uit Rusland teruggekeerd
met het bericht, dat de Zweedse diplo
maat Raoul Wallenberg, die vermoede
lijk aan het eind van de tweede wereld
oorlog te Boedapest door de Russische
troepen werd gevangengenomen, nog in
leven is en zich sinds 1953 in Centraal-
Azië bevindt. De Duitse gevangene,
Heinz Bornschein. die afkomstig is uit
West-Berlün, verklaarde een Zweedse
architect, Artur Tamvelius, te hebben
ontmoet, die beweerde Wallenberg in
1953 in Centraal-Azië te hebben gezien, j
Bornschein zei. dat Tamvelius hem
had gezegd: „Als je naar het Westen
terugkeert, neem dan alsjeblieft onmid
dellijk contact op met dc Zweedse rege
ling en vertel dan alles wat Je weet
over Wallenberg." Tamvelius vertelde
hem. dat Wallenberg in Praag was ge
arresteerd en dat hij zich waarschijn
lijk daarheen had begeven toen de Rus
sen Boedapest bezetten, of kort daarna.
Tamvelius verklaarde Wallenberg in
1953 in het gebied van Tai-Sjet (Cen-
traal-Azië) te hebben ontmoet.
Wallenberg zou bij deze ontmoeting
aan Tamvelius hebben verklaard zich in
1948 en 1949 te Moskou in „eenzame
opsluiting" te hebben bevonden. Daarna
zou hij. mede in verband met zijn
slechte gezondheid, naar Centraal-Azië
zijn gezonden.
Bornschein zou heden. Woensdag,
naar West-Berlijn terugkeren en aldaar
de Zweedse autoriteiten van deze kwestie
op de hoogte stellen.
(Wallenberg heeft aan het eind van
de oorlog in Boedapest verbazend veel
gedaan ter bescherming van de Joden
tegen de Duitsers. Inplaats van waar
dering te ontvangen, verdween hij vrij
wel spoorloos en ook de pogingen van
de Zweedse regering bleven vruchte
loos. ofschoon bekend was. dat hij in
Sovjet-Russische handen was geraakt.
(Red. „L.D.")
„Vittorio Z" bij
Texel gezonken
Na aanvaring met de
„Prins Maurits"
Het Nederlandse s.s ..Prins Maurits"
(1287 br ton) is gistermiddag tijdens
mist ten Westen van Tesel in aa.
varing geweest met het Italiaanse s
„Vittorio Z" (3147 br. ton).
De „Prins Maurits" is een schip van
de Oranjelijn (Maatschappij Zeetrans,
port N.V.) te Rotterdam. De „Vittorio
Z" hoort thuis in Genua. Eigenaar is
de heer Mario Zoboli in Genua.
Om even na vijven seinde het Franse
schip „Kleber". dat het de hele beman
ning van de „Vittorio Z" aan boord heeft
genomen en naar Duinkerken is geva
ren De „Vittorio Z" 16 gezonken. Nog
slechts een mast en een schoorsteen s*
ken boven water uit.
De „Prins Maurits" heeft 6lechts lich
te schade opgelopen.
Naai- van de zijde van de „Oranjelijn"
wordt medegedeeld heeft de „Prins Mau
rits" bij de aanvaring een gat in de
voorsteven opgelopen, echter niet van zo
ernstige aard. dat het nodig geoordeeld
werd de reis van Antwerpen naar Bre
men te onderbreken. In een radiotele-
fonisoh gesprek met de rederij heeft de
kapitein medegedeeld, dat er geen per
soonlijke ongelukken aan boord van zijn
schip te betreuren zijn.
Omtrent de oorzaak van de aanvaring
kon nog niets anders worden medege
deeld, dan dat er een behoorlijke mist
stond, die het ultzioht belemmerde. Naar
verwacht wordt zal de .Prins Maurits"
vandaag in Bremen arriveren en zal
daar de schade nader worden onder
zocht.
Enige tijd geleden werd de crème
calèche naar de West verscheept om
dienst te doen tijdens het bezoek
van het Koninklijk Paar. Ook enkele
paarden gingen met de „Bonaire"
de Oceaan over om het rijtuig met'
tertijd tussen de rijen juichende
Rijksgenoten-overzee te rijden. Op
de foto de aankomst van de paar
den in Willemstad.
Zaterdag:
Koninklijk Paar naar
de West
Het Koninklijk Paar zal. zoals be
kend. Zaterdag a.s. te 17.30 uur van
Schiphol vertrekken met de Douglas
DC6b Jan van Riebeeck. van de KLM.
voor hun officiële reis naar Suriname
en de Nederlandse Antillen.
In de wachtkamer van de interconti
nentale afdeling waar HM. de Koningin
en Z.KH. Prins Bernhard enkele woor
den zullen spreken voor radio, film en
televisie zal dc regering vertegenwoor
digd zijn doo: o.m. vice-president van
de Raad van State, jhr mr F Beelaerts
van Blokland, de minister-president dr
W. Drees, de vice-minister-president,
minister van Binnenlandse Zaken, prof.
dr L. J. M. Beel. de minister van Buiten
landse Zaken, mr J. W. Be yen, de minis
ter van Justitie mr L. A. Donker, de
minister van Verkeer en Waterstaat, mr
J. Algera, de minister van Defensie, ir
C. Staf en de gevolmachtigde ministers
van Suriname en de Ned. Antillen, resp.
mr dr R. H. Pos en mr W. F. M. Lampe.
Mr G, C. t>. baron van Hardenbroek,
Grootmeester van het Kabinet der Ko
ningin, generaal majoor C. F. Pahud de
Mortagnes chef van het Militaire Huis
van H.M. de Koningin en de directeur
van het Kabinet der Koningin en mej.
mr M. A. Tellegen, zullen Koningin en
Prins mede uitgeleide doen. Tevens zul
len aanwezig zijn de commissaris der
Koningin in de provincie Noord-Holland
dr M. J. Prinsen, de burgemeesters van
Amsterdam en van Haarlemmermeer,
resp. mr A. J. d'Ailly en mr J. F. Janso-
nius en de Procureur-generaal bij het
Gerechtshof te Amsterdam, fungerend
directeur van politie mr A. A. L. F. van
Dullemen.
Weinig verandering
De Bilt verwacht tot morgenavond:
In de nacht en ochtend op vele plaatsen
mist. Daarna over het algemeen zonnig.
Weinig wind. Weinig verandering in
temperatuur. (Opgemaakt te 10 uur).
Rustig herfstweer
Het KNMI deelt mede:
Het weer in Nederland staat nu al en
kele dagen onder invloed van een enorm
gebied van hoge luchtdruk, dat zich uit
strekt van de Azoren tot diep in Rus
land. In die delen van het hogedruk-
gebied. waar de lucht voldoende vocht
bevat, ontstaat 's nachts mist. Dit is nu
bet geval in het grootste deel van
Noord-Duitsland, in ons land en in
Zuid- en Midden-Engeland. De zon be
zit nog voldoende kracht om de mist
overdag op te lossen, maar in het uiter
ste Noord-Westen van Duitsland en in
onze Noordelijke provincies, waar de
mistlaag het dichtst is Leeuwarden
meldde om 9 uur vanmorgen een zicht
van slechts 20 meter gelukt dit slechts
ten dele.
In de gebieden met hardnekkige mist
komt de temperatuur slechts met moeite
tot 14 of 15 graden, elders, waar de zon
langdurig schijnt, stijgt het kwik tot
omstreeks 19 graden.
Op de Oceaan is de depressieactiviteit
de laatste dagen klein. Bovendien zien
de depressies geen kans tot in onze om
geving door te dringen. Integendeel, het
hogedrukgebied boven Europa versterkt
zich nog ln Westelijke richting.
In verband hiermede is er nog geen
weersverandering in zicht en kan mor
gen en wellicht ook overmorgen op aan
houden van het rustige en droge herfst
weer worden gerekend.
13 OCTOBER
Zon op: 7.01 uur; onder: 17.55 uur.
Maan op: 4.21 uur; onder: 16.34 uur.
Hoogwater te Katwijk te 1.19 uur en
13.45 uur.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's
Vier vliegdekschepen op één foto
verenigd. Deze unieke foto werd
gemaakt tijdens de oefening Sea
Enterprise, waaraan schepen uit
Engeland. Noorwegen, de Verenigde
Staten. Canada en Australië deel
namen. In eikaars kielzog varend
van voor naar achter de Eagle, de
Centaur, de Albion en de Bulwark,
met op de achtergrond de mijnen
veger Decoy. Chieftain en Charity.
Gearresteerd wegens spionnage
(Van onze correspondent in West-Duitsland)
Ook vrouwen en kleine kinderen behoren nu tot de transporten van door de
Russen teruggezonden Duitse krijgsgevangenen: vrouwen met hoge Russische
kaplaarzen, vrouwen met broeken of rokken van ruwe stof aan, in gewatteerde
jakken en met pelsmutsen op het hoofd!
Van een groep, die in het kamp Friedland aankwam en die uit 57 vrouwen be
stond was de oudste 59 en de jongste 22 jaar. Men kon goed aan hun ruwe han
den, hun zware gang en aan hun gebogen houding zien, dat zü in Russische ge
vangenschap, vaak in de bitterste koude, ontzettend hard hebben moeten werken
dat zij stenen hebben moeten sjouwen, in leem groeven hebben moeten zwoegen,
ijzeren rails hebben moeten dragen en bomen hebben moeten vellen. Een paar
vrouwen hadden kinderen bij zich, die in Rusland zijn geboren. Het jongste
ervan was pas drie weken oud.
Waar zijn geroofde kinderen?
Geen van deze vrouwen was tijdens de
oorlog üi Rusland gevangen genomen.
De meesien waren door ae Russen, na
hun verovering van het Oosten van
Duitsland, en in Berlijn gearresteerd on
der voorwendsel dat zij tegen de Russen
gespionneerd hadden, tot langdurige ge
vangenisstraf veroordeeld. De thans te
ruggestuurde vrouwen vertelden, dat
zich in het kamp van Potma, circa 400
kilometer van Moskou verwijderd, nog
ongeveer 200 vrouwen bevinden, die even
eens zitten te wachten op toestemming
voor transport naar Duitsland.
In datzelfde kamp zouden overigens
meer dan 35.000 gevangenen van de
meest uiteenlopende nationaliteit bijeen
eijn.
Journalist weggelokt
Onder de mannen, die thans terugge
komen zijn, bevindt zjch de vroegere
Berlijnse correspondent van de Socialis
tische „Neue Rhein Zeitung', Dieter
Frlede, die in 1947 van uit West- naar
Oost-Berlijn gelokt is door een verzon
nen verhaal dat een van zijn vrienden
daar een auto-ongeluk was overkomen.
In de woning van een dokter waren toen
opeens drie Russische officieren met
revolvers in de hand op hem toegeko
men!
In Moskou had men hem zonder veel
omslag wegens spionnage tot tien Jaar
verblijf ln een werkkamp veroordeeld!
Eerst heeft hij in Sachsenhausen, in de
Oostzone gezeten, en vervolgens werd
hij naar Workoeta gebracht. In Wor-
koeta waren vooral in de Jaren van 1945
tot 1946 dagelijks honderden gevange
nen gestorven, die met onvoldoende kle
ding in kolenmijnen hadden moeten
werken.
Men vestigt intussen in West-Duits-
land nog eens de aandacht op het droe
vige lot van duizenden Duitse kinderen,
die voornamelijk in de eerste jaren van
de vreemde bezetting in het Oosten van
Duitsland door de Russen gevangen ge
nomen en naar Rusland gedeporteerd
werden. Men meent voldoende redenen
te hebben om aan te kunnen nemen, dat
een buitengewoon groot percentage van
die kinderen, die toen wegens diverse
beschuldigingen werden aangehouden,
toen hoogstens 12 a 13 jaar telde. Velen
van hen zijn reeds gedurende de weken
lange reizen naar het Oostei. gestorven.
De overgeblevenen werd verboden naar
huls te schrijven en dientengevolge
heeft hun familie taal noch teken meer
van hen gehoord!
Toch nog terug
Het heet nu dat zij. doordat zi) ginds
alleen maar Russisch horen spreken,
hun moedertaal verleerd hebben, dat zij
zich tengevolge van de buitengewoon
harde omstandigheden geheel aan hun
omgeving hebben aangepakt en dat zij
nauwelijks meer van de Jonge Russen
van hun leeftijd te onderscheiden zijn.
Sommigen van hen heeft men Russische
namen gegeven, anderen zijn reeds met
Russische vrouwen getrouwd.
Men vertelt dat zij tegen het einde
van dit Jaar de Russische nationaliteit
kunnen krijgen. Intussen schijnt het
hun nog altijd verboden te zijn in con
tact met him vroegere vaderland te
komen
Van Duitse zijde wil men thans pro
beren van Russische Instanties gedaan
te krijgen, dat deze jonge Duitsers zul
len verschijnen voor commissies van
leden van het Russische en Duitse Rode
Kruis om mee te delen of zij naar hun
vaderland willen terugkeren dan wel
liever in de Sovjet-Unie willen blijven.