LEIDSCH
DAGBLAD
Ontwapeningsprobleem nadert een
„practische oplossing"
Volgens de Rus Sobolef is er
„grote toenadering" merkbaar
WEERBERICHT
Faure tracht nu de Socialisten tot
steun te bewegen
Kansen premier enigszins
gestegen, maar voorspellingen
blijven toch somber
Minister Luns en ambassadeur
van Royen spraken met Dulles
94ste Jaargang
ZATERDAG 8 OCTOBER 1955
No. 28647
pirecteur: J. W. Henny
poofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f7 per kwartaal, f.235 per maand, f.0 55 per week
Witte Singel I. Leiden - Giro No. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21501
Op de laatste bijeenkomst van de V.N.-subcommissie voor ontwapening in New
York voor de conferentie van de Grote Vier in Geneve heeft de Britse afgevaar
digde Anthony Nutting voorgesteld een groep van vjjf vooraanstaande geleerden,
vertegenwoordigers van de Westelijke mogendheden en de Sovjet-Unie, te belasten
met een onderzoek naar de vraag of het mogelijk is clandestiene opslagplaatsen
van atoombommen op te sporen. Zowel de Sovjet-Unie als de Ver. Staten hebben
er op vorige vergaderingen op gewezen, dat het onmogelijk is moderne atoom
wapens op te sporen.
De Russische gedelegeerde, Sobolef, verklaarde dat de bijeenkomsten van de
subcommissie waren gekenmerkt door een „grote toenadering" ten opzichte van
de vroeger ingenomen posities en dat er thans vooruitzichten zijn op een practische
oplossing van het ontwapeningsprobleem. „Het is nu mogelijk", zo zei hij, „om
het terrein van overeenstemming af te bakenen en overeengekomen beslissingen
goed te keuren".
tin, zei„Het lukt me. dat we niet langer
hebben te maken met onverzoenlijke
voorstellen. De verschillende standpun
ten, die nu worden ingenomen, bevinden
Franse afgevaardigde Moch
minder optimistisch
was en dat de bereikte resultaten in feite
niet de vervulling betekenen van de hoop,
die op de conferentie te Londen in het
afgelopen voorjaar werd gekoesterd, en
nog minder van de hoop, die op de
recenje conferentie van regeringsleiders
te Genève werd gewekt. „We hebben zo
goed als geen vorderingen gemaakt", zo
zei hij. Moch verklaarde dat de subcom
missie tegen een blinde muur opliep zo
dra het probleem van contróle op de be
wapening ter sprake kwam.
De Canadese gedelegeerde, Paul Mar-
Generaal Billotte. de nieuwe
Franse minister van Defensie, die
gisteren naar Marokko vertrok.
Veel bewolking
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veel bewolking met plaatselijk wat mot
regen en hier en daar mist. Zwakke tot
matige wind. in hoofdzaak Zuidelijk
Weinig verandering in temperatuur.
(Opgemaakt te 10 uur).
Vochtiger lucht
Het KHMI. deelt mede:
De depressie, die deze week langs onze
kust een storm heeft doen opsteken,
heeft nu alle betekenis verloren Maar
op de Atlantische Oceaan zijn enkele
nieuwe lagedrukgebieden ontstaan, waar
van de voornaamste vanmorgen dicht by
IJsland lag, en geen neiging vertoonde
het weer in onze streken te gaan beïn
vloeden. Integendeel, in een groot deel
van West-Europa bleef de luchtdruk
stijgen, waardoor een hogedrukgebiea bij
de Alpen aan betekenis won. Deson
danks verwachten we morgen veel be
wolking met hier en daar wat lichte
motregen Dit hangt hiermee samen, dat
een stroom van zachte en zeer vochtige
lucht, afkomstig van de subtropische de
len van de Atlantische Oceaan, over de
Britse eilanden naar ons land onderweg
is Het front van deze warme lucht
stroming lag vanmorgen over Engeland
en Westelijk Frankrijk en werd vooraf
gegaan door wat motregen. Morgen zal
dit front zich boven ons land bevinden,
zodat we voor de Zondag weinig zon ver
wachten. Daar staat tegenover dat de
regenhoe veelheden naar alle waarschijn
lijkheid ook klein zullen blijven.
9 OCTOBER.
Zon op: 6.54 uur; onder: 18.04 uur.
Maan op: uur; onder: 15.06 uur.
Hoogwater te Katwijk te 8.42 en 21.17
uur H0/9 te 10.13 en 22.55 uur)
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
en een Bijvoegsel.
Amerikanen zoeken naar
inspectiemethoden
De Amerikaanse vertegenwoordiger
Harold Stassen, Eisenhowers speciale
medewerker voor ontwapeningsaangele
genheden. verklaarde dat de president
een beroep heeft gedaan op twee voor
aanstaande Amerikaans bevelhebbers
uit de tweede wereldoorlog bij het
zoeken naar een oplossing van het
vraagstuk van internationale inspectie
van en toezicht op de naleving van ont-
wapening.sovereenkomsten. De aange-
zochten zijn generaal Doolittle, die de
leiding had van de in 1942 uitgevoerde
gedurfde Amerikaanse luchtaanval op
Tokio en luitenant-generaal.Bedell Smith
diplomaat-militair, die in de afgelopen
oorlog Eisenhowers stafchef was.
Aan Doolittle is verzocht methoden uit
te werken voor luchtwaarneming en
daarover verslag uit te brengen, terwijl
Bedell Smith is gevraagd een werkwijze
te ontwerpen voor inspectie en verslag
methode betreffende toezicht op leger
eenheden.
Voorts is in de Verenigde Staten een
aantal geleerden op het gebied der kern
energie in een sociale groep, onder lei
ding van dr Lawrence, directeur van de
laboratoria voor deze tak van weten
schap van de Universiteit van Californië,
verenigd, met als taak het onderzoeken
van elk denkbeeld, om tot een doelmatig
toezicht op kernwapens te komen.
(Van onze Parijse correspondent)
De debatten over de Marokko-politiek rjjn gisteren in de Franse Kamer voort
gezet om vermoedelijk vannacht hun einde te vinden. Of dat tevens het einde
van de regering-Faure zal blijken te zijn. blijft nog altijd waarschijnlijk al heeft
de premier zijn kansen gisteren dan ook enigszins verbeterd. De premier heeft
intussen, niet in zoveel woorden, de vertrouwenskwestie gesteld. Wanneer na de
debatten mocht blijken dat de meerderh eid zich niet met zijn politiek, of juister:
vooral met zijn persoon, zal wensen te verenigen dan zal Faure moeilijk anders
kunnen doen dan af te treden. De politieke crisis, die in feite al weken lang
heerst, zou dan haar officiële bevestiging gekregen hebben.
Achter de coulissen werd weer
druk onderhandeld
De voorspellingen blijven somber. De
ultra-rechtse vleugel by de Conservatie
ven en by de Gaullisten verkeren in een
staat van openluke opstand. Pinay, de
minister van Buitenlandse Zaken, die
ondanks zijn recente aftreden als presi
dent nog altijd als de leider van het
centrum de Onafhankelijken of Conser
vatieven schijnt door te gaan heeft gis
teren de premier opnieuw zyn trouw be
tuigd. Maar zijn invloed op zyn eigen
troepen is, naar het schijnt, te zeer ge
taand, om de regering de steun van deze
talrijke fractie te kunnen verzekeren.
Zoals dat hier in crisisdagen gebruike
lijk is, lag het zwaartepunt van de ge
beurtenissen gisteren eerder achter de
coulissen waar de groepen samenkwa
men. dan in de zittingzaal, die dan ook
meestal maar heel schaars was bezet.
Pinay moet in een fractie-vergadering
zijn conservatieve geestverwanten heb
ben verklaard, dat hij vroeger net zo
dacht als zij, maar dat hij er nu volko
men van overtuigd is geraakt, dat er in
Marokko geen andere politiek dan die
der regering kan worden gevoerd zonder
het protectoraat voor Frankrijk in direct
gevaar te brengen Dat was hem vooral -
zo zei Pinay - ook in New York op de
VN-Assemblee wel heel duidelijk gewor
den. Bovendien wees hij op het aan
staande referendum in de Saar. Ook
d&ar zouden de Franse belangen direct
op het spel worden gezet indien m Parijs
nu een crisis zou uitbreken. Pinay's
waarschuwingen hebben, naar het
schijnt, op de conservatieven wel enige
indruk gemaakt, maar tot een toezeg
ging om de fegeringspolitiek bij de
stemming te steunen is het toch niet ge
komen.
De Socialisten afzijdig?
De hoop van Faure, die op de Katho
lieken en de Radicalen rekenen mag, is
nu vooral wel op de Socialisten gericht.
Wanneer die ten gunste van de nieuwe
koers zouden stemmen, dan is de rege
ring gered. Misschien zal een val zelfs
al voorkomen kunnen worden, indien zjj
zieh bjj de stemming alleen maar afzij
dig willen houden.
Om de Socialisten daartoe te bewe
gen heeft Faure zijn tempo van actie
gisteren plotseling aanzienlijk verhoogd.
De nieuwe minister van Oorlog, generaal
Billotte, die intussen ook uit zijn partij
is gezet, is een half uur na zijn installa
tie al naar Marokko gevlogen om met de
onwillige resident-generaal De Latour te
praten. Billotte schijnt nu overhaast de
oprichting van de troonraad te willen
forceren.
Maarschalk Juin ontboden
Bovendien heeft hij voor morgen in
Parijs maarschalk Juin bij zich ontbo
den. Het Is niet zeker of de maarschalk
verschijnen zal. maar in ieder geval
hoopt Faure zjjn autoriteit nu nog
enigszins te herstellen en met een spec
taculaire demonstratie van wilskracht
de voornaamste grieven tegen zijn per
soon te weerleggen. Vannacht, of mor
gen, zal blijken of hij aldus de wind nog
kan keren. Optimistisch kan men daar
over, als gezegd, nog steeds nauwelijks
zijn.
Iets rustiger in Marokko
De Franse resident-generaal in Ma
rokko. generaal Boyer de Latour. ij.
Vrijdag in Rabat teruggekeerd van een
reis langs het gevechtsgebied in het
Rifgebergte. Franse functionarissen
noemden de toestand in het Rifgebied
„ernstig" aangezien de opstandelingen
zich hergroeperen na het succes var
hun verrassende „commando-aanvallen'
in het begin van deze week. Er waren
echter ook optimistischer uitlatingen
over tekenen die er op wijzen dat
rebellen de moed verliezen en ovei
gen zich over te geven. De fanatiekste
rebellen, wier leiders volgens de Franse
inlichtingendienst in Spaans Marokko
zijn opgeleid, zijn echter leden van de
Beni-Uriaghelstam, de stam waaruit
Abdcl Krim, die in 1925 en 1926 de op
standelingen in de H'foorlog aanvoerde,
is voortgekomen.
Generaal Boyer de Latour waarschuw
de Donderdag Spanje, dat de opstand
van de stammen, die het „stilzwijgend
aanmoedigt", zich naar de Spaanse zone
zou kunnen uitbreiden en dat een
nieuwe Rifoorlog zou kunnen ontstaan.
P.N.I. minder
dan 1 millioen voor
op Masjoemi
De laatste onofficiële uitslagen der
Indonesische verkiezingen tonen aan,
dat dc P.N.I. minder dan een millioen
stemmen voorligt op dc Masjoemi. De
laatste stand luidt als volgt:
Nationalisten 7.339.481: Masjoemi:
6.468.639: Nahdatoel Oelama: 6201.312,
Communisten: 5.796.504.
De toenemende sterkte van dc Mas
joemi is te danken aan de uitslagen
van Sumatra en Borneo. De Nationa
listen versloegen de Masjoemi op
Java.
Dc Masjoemi blijft er op vertrouwen
uiteindelijk de Nationalisten voor te
komen op grond van de resultaten
buiten Java.
Stichting van de Arbeid
bespreekt loonpolitiek
Gistermiddag is het bestuur van de
Stichting van de Arbeid bijeen geweest
met om. als onderwerp van bespreking
het standpunt van de Ministerraad ten
aanzien van de z.g. secundaire arbeids
voorwaarden. zoals dit onlangs is be
kend gemaakt.
Het bestuur an de Stichting heeft
zich beziggehouden met enkele punten,
welke van belang zijn voor de beschik
king. welke te dien aanzien van het
College van Rijksbemiddelaars te ver
wachten is. Onder meer acht men het
van belang een regeling te vinden voor
enigszins langdurig lopende collectieve
arbeidsovereenkomsten.
In het gebied begrensd door Boered.
Tizi Oezli en Aknoel. nabij de grens van
Spaans Marokko hebben de Franse
troepen Vrijdag gevechten geleverd met
kleine groepen opstandelingen. In het
Midden-Atlasgebergte, waar Zondag
stamleden in opstand kwamen, begint
de normale toestand weer te keren. De
verdedigers van Tizi Oezli. een militaire
post op een der weinige wegen die via
het Rifgebied van Frans- naar Spaans-
Marokko lopen, zijn Vrijdag vanuit de
lucht bevoorraad Rondom Aknoel zet
het Vreemdelingenlegioen de operaties
voort om de contróle te herwinnen over
de wegen en de strategische heuveltop
pen.
Aan een vrouw en aan drie en
zestig mannen werden gisteren, de
dag waarop de K.L.M. 36 jaar ge
leden werd opgericht, op grond van
het door hen bereikte aantal vlieg
uren. de K.L.M.-vliegurenpenningcn
uitgereikt.
Aan gezagvoerder F. van Breemen
(uiterst rechts) werd een gouden
penning uitgereikt, die meer dan
20.000 vlieguren vertegenwoordigt.
Radiotelegrafist eerste klas H. Buy-
tendijk en J. J. Spanjaard ontvingen
ook een gouden penning (resp.
eerste en tweede van links
Mej. R. Kremer. die 10.161 vlieg
uren op haar naam bracht, werd
eveneens onderscheiden; zij ont
ving uit handen van de onder
directeur Bach een bronzen medaille.
Ons Monsterkruiswoord
raadsel
Waar blijft Uw
inzending?
Wij herinneren er voor de laat
ste maal aan, dat a.s. Maandag
morgen om 1Q uur de inschrijving
sluit voor het Monsterkruiswoord
raadsel, dat wij plaatsten in ons
Blad van Vrijdag 30 September j.l.
Hoewel wij nu reeds zeer tevre
den zi/n over het aantal binnen
gekomen oplossingen, onze stel
lige verwachting is, dat wij aj.
Maandag niet alleen zullen kun
nen spreken van gevoelens van
tevredenheid, maar ook van vol
daanheid.
Wanneer U de oplossing tóch
gevonden heeft, waarom zou U
dan ook niet mededingen naar één
van de vele, voor de goede oplos
sers beschikbaar gestelde geld
prijzen?
Geen demilitarisatie-schema aan Rusland
Aan boord van het m.s. johan I emigranten bevond zich de schoen-1 Australië te gaan vestigen
an Oldenbarnevelt" zijn gister-1 hersteller G. Stahlenberg uit Onze foto loont het hele gezin op
morgen wederom 1400 emigranten] Amsterdam, die zich met vrouw en de loopplank, vlak voor het verbek,
naar Australië vertrokken. Bij deze14 kinderen inscheepte om zich in I
De Nederlandse minister van Buiten
landse Zaken mr Luns is gisteren in
Washington aangekomen om met mi
nister Dulles te spreken over de Wes
terse politiek ten aanzien van de
komende conferentie van Genève.
Nederland als bondgenoot in de Wes
terse alliantie, speelt een belangrijke rol
bij de veiligheidsmaatregelen welke de
drie ministers van Buitenlandse Zaken
der Westerse drie aan Rusland zullen
voorstellen in ruil voor een herenigd
Duitsland.
Amerikaanse autoriteiten zijn
daarom verlangend hun bondgenoten op
de hoogte te houden van de voorberei
dende onderhandelingen, die met het
oog op de conferentie van Genève van
27 October plaats vinden. Later heeft
minister Luns nog in samenzijn van de
Ned ambassadeur dr H J van Royen
een onderhoud met minister Dulles ge
had.
Openhartig onderhoud
Minister Luns zeide na afloop der be
sprekingen, dat hy dankbaar was voor
„deze nuttige gelegenheid tot een open
hartige meningsultwissellng tusen twee
bevriende regeringen".
Hy zeide dat het gesprek zo open
hartig en vertrouweiyk was. dat h() de
inhoud niet kon onthullen.
Minister Luns voegde hier evenwel
aan toe dat diverse kwesties betreffende
Europa en Azië ter sprake werden ge
bracht er. dat minister Dulles „een zeer
sympathiek toehoorder" was Sommige
van die zaken waren „prettige dingen
en andere minder prettig".
Naar verluidt was van de „minder
prettige" gesprekspunten de Neder
lands-Indonesische controverse otct de
toekomst van Nieuw-Guinea dc be
langrijkste.
Mr Luns bevestigde dat hy en minis
ter Dulles het Westerse beleid bespro
ken hebben dat samenhangt met de as.
Geneefse conferentie.
Intussen vernemen wjj, dat aan Ne
derland en andere bondgenoten de
verzekering is gegeven dat de „grote
drie" niet van plan zjjn enig demili
tarisatie-schema aan de Russen voor
te stellen.
Enkele dagen geleden was door di
plomatieke autoriteiten verklaard dat
de Nederlanders zich openhartig bezorgd
verklaarden over zulk een mogelijkheid.
Nederlandse militaire autoriteiten be
schouwden het terugschuiven van de
Westerse defensielinies in Duitsland als
schadeiyk voor de veiligheid van hun
eigen land. Sedertdien schynt deze vrees
echter te zyn weggenomen door offi
ciële inlichtingen over de gang van ra
ken van de New Yorkse conferentie.