LEIDSCH
DAGBLAD
Vloot bedreigt Argentijnse
hoofdstad met beschieting
Zes provincies zouden in handen
van de rebellen zijn Het leger
niet eensgezind achter
president Peron
Sovjet-Rusland geeft Porkkala
terug aan de Finnen
WEERBERICHT
Moskou biedt de Oost-Duitsers
„volledige vrijlleid', aan
Leidlse taak
54ste Jaargang
MAANDAG 19 SEPTEMBER 1955
No. 28631
precies:
jyjjdredact
■teu»-: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 6.40 per kwartaal; f.2.15 per maand; t. 050 per week
Witte Singel 1. Lelden - Giro No. 57055
JeleloonJDlrectie. ei^Admmlstratie; 25041 a Redactie: 21507
De Argentijnse hoofdstad Buenos Aires zou door een machtig vloot-
eiiader waaronder vijf kruisers met beschieting bedreigd worden voor
het geval president Peron weigert af te treden. Tengevolge van het slechte
teer op de rivier is de beschieting nog achterwege gebleven. Het ziet er dus
hachelijk uit voor de Argentijnse staatsleider. Behalve de vijf kruisers telt de
opstandige vloot vier fregatten, een groep torpedoboten. enige tankschepen.
Jrie kanonneerboten en een duikboot. Ook de luchtbasis „Tandil", waar straal
jagers van het type „Gloster Meteor" gelegerd zijn, hebben zich bij de opstand
aangesloten, aldus de radio van Bahia Blanca, die in handen van de opstan
delingen is. Deze basis ligt op ongeveer 400 km van Buenos Aires. In dit
gebied heeft ook het 23ste regiment van het leger de partij van de opstan
delingen gekozen. Nog op andere wijze wordt Buenos Aires bedreigd: de
opstandelingen hebben een pijpleiding voor gas uit Zuid-Argentinië naar de
hoofdstad afgesloten, zodat men het daar binnenkort zonder deze brandstof zal
moeten doen. Voorts is de voorraad steenkool voor electrische centrales in
Buenos Aires waarschijnlijk slechts voor vijf dagen voldoende. In de hoofdstad
zouden gisteravond kanonschoten zijn gehoord, waaruit men concludeerde, dat
ook daar eenheden van het leger in opstand zouden zijn gekomen. In elk geval
staat vast, dat alle scholen zijn gesloten: dit is namelijk door Radio-Buenos
Aires medegedeeld.
Tegenstrijdige berichten
Argentinië is op het ogenblik goed
lef ls van de buitenwereld afgesloten.
Het treinverkeer met Chili is verbro-
ten, ook het luchtverkeer met dat land
3 «staakt. Terwijl de regeringsradio
Zmdagavond elk kwartier berichten
caond. waarin werd gezegd, dat „de
•«stand fundamenteel in het voordeel
tsn de regeringstroepen" was, meldden
co radiostations van de opstandelingen,
dat reeds zes provincies door hen wer
den beheerst. Zaterdag zag het er nog
aar uit. dat Peron de teugels vrij ste-
tg in handen had. Zelfs Cordola, cen-
rjn van de opstand te land. zou door
ARGENTINIË'
et regering heroverd zijn na een aan-
van valschermtroepen van de rege-
'cce Generaal Balaguer. leider der
Mandelingen, zou zelfs op de vlucht
W geslagen. De regeringsstrijdkrach-
w staan onder leiding van de minister
Oorlog. Lucero In Buenos Aires
rolt de avondklok en voor het gehele
~ti is de staat van beleg afgekondigd
ff vraag is nu maar. of de Peronisten.
Kleuter overreden
Zaterdagmiddag is op de Antwerpse-
nsatweg nabij de oude tol te Bergen
Zwm het 2's jarige zoontje René
- de familie Rens door een passe-
:ce tractor met aanhangwagen van
'inna uit Bergen op Zoom overreden
r; "P slag gedood. De chauffeur, die
het ongeval niets had gemerkt,
J'i door de bestuurder van een Bei
rut auto, die getuige van het ongeval
v:! geweest, achterhaald en gewaar-
«JW. waarna hij terstond terugkeerde
de plaats van het ongeval.
ook als zij de toestand te land meester
zijn. in staat zijn de actie van de vloot
af te slaan. Of het gehele leger achter
de regering staat, is zelfs nog twijfel
achtig. Het tweede leger zou. volgens
overigens ongecontroleerde berichten, de
zijde van de rebellen hebben gekozen.
Nieuwe ongeregeldheden in
voorbereiding
De Franse politie te Casablanca (M a-
r o k k o) heeft Zondag bekendgemaakt,
dat zij een complot heeft ontdekt tot
het organiseren van nieuwe anti-Franse
wanordelijkheden aan de voet van het
Atlasgebergte.
Te Beni Sallal, een kleine plaats ten
Noorden van Marrakesj. gevangen ge
nomen oproerlingen zeiden, dat zü
nieuwe ongeregeldheden aan het voor
bereiden waren van een omvang gelijk
aan die van enkele weken geleden, waar
by te Oued Zem en Khoeribga vele
honderden Fransen en Marokkanen wer
den gedood.
De politie arresteerde 25 mannen, on
der wie Mohammed Bzioe, hoofd van
een cel van de opstandelingen. In de
afgelopen weken hadden deze man
nen vele aanslagen met handgranaten
en revolvers gepleegd.
In kringen van de Franse veiligheids-
strijdkrachten is Zondag verklaard, dat
men een nieuwe golf van aanslagen en
overvallen verwacht, indien de resident-
generaal. generaal Boyer de la Tour,
uit Parus terugkeert zonder de belofte
van onmiddellijke toepassing van het
Franse hervormingsplan.
Met gebruikmaking van mortieren en
zware machinegeweren hebben de Fran
sen Zaterdagavond een aanval van meer
dan 150 vogelvrijen, die het dorp Gam-
betta m Oost-A 1 g e r ij e hadden om
singeld, afgeslagen. De vogelvrijen gin
gen na een half uur op de vlucht, met
achterlating van drie doden en veel wa
pens. Drie andere vogelvrijen werden
gedood bij een militaire actie niet ver
daar vandaan, waar een Europese boer
derij in brand was gestoken
„Nu is de beurt aan het Westen zich ruit
buitenlandse bases terug te trekken
De Sovjet-Unie heeft besloten de marine-basis te Porkkala, die haar in 1947
door Finland voor vijftig jaar werd „verpacht", terug te geven. Rusland geeft
zijn verdragsrechten op de basis op. heft deze op en zal zijn strijdkrachten uit
Finland terugtrekken. (Porkkala lag op een kanonschots-afstand van de Finse
hoofdstad Helsinki. Red. LD). Dit goede nieuws is aan de thans Moskou bezoe
kende Finse premier Kekkonen medegedeeld door de Sovjet-Russische premier
maarschalk Boelganin.
Boclganin verklaarde, dat de beslissing was genomen „ter versterking van de
tussen beide landen bestaande vriendschappelijke betrekkingen en de gunstige
vooruitzichten harer toekomstige ontwikkeling". In een artikel in de „Prawda"
van de hand van Alexandrof werd Zondag voorgesteld, dat het, nu de Sovjet-
Unie heeft besloten de vlootbasis Porkkala aan Finland terug te geven, de beurt
van het Westen is zich van de bases op buitenlandse bodem terug te trekken.
Ontruiming al begonnen
De Russen waren reeds dagen lang
bezig met het voorbereiden van de ont
ruiming van de basis Porkkala. Wagon
ladingen uitrustingsstukken zün uit
Porkkala via Fins gebied naar de Sov
jet-Unie gezonden. Ook werden er ont
ploffingen gehoord, die naar men te Hel
sinki aanneemt, betekenen, dat militaire
inrichtingen worden opgeblazen.
Toen het nieuws van de teruggave Za
terdag bekendgemaakt was, werd het
Finse ministerie van Binnenlandse Za
ken door tientallen van de elfduizend
Finnen opgebeld, die in 1944 tien dagen
tijd kregen om hun woonplaats Porkkala
te ontruimen.
De Sovjet-Russische minister van De
fensie, Zjoekof, heeft Zondag op een re
ceptie ter ere van president Paasikivi
van Finland aan de pers verklaard: „Wij
hebben besloten dat de tijd gekomen is
om bases in het algemeen le ontruimen.
Hoe eerder anderen ons voorbeeld vol
gen, hoe beter het naar onze mening
voor de vrede in het algemeen zal zijn",
zei hij.
Op de vraag welke bases van andere
landen hij daarbij op het oog had, zei
Maarschalk Zjoekof: „Bijvoorbeeld de
Amerikaanse bases rondom de Sovjet-
Unie, de Chinese Volksrepubliek en an
dere volksdemocratieën. Het praten over
vrede moet. naar onze mening, met da
den worden versterkt".
Na-zomerweer
Bilt verwacht tot morgenavond:
bewolking, droog weer Over
bad zwakke wind uit zuidelijke
j?an8en. Koude nacht met hier en
morgenmiddag iets hogere
uvaturen rtan vandaag
upwmaakt te 10 uur).
20 SEPTEMBER
w® °P; 623 uur: onder: 18.48 uur.
°P; 11.28 uur. onder: 20 02 uur.
i^ater te Katwijk te 5 32 en
"»1 uur
'il aanuncr bestaat uit 12 pagina's
10 Surinamers verdronken
Tien Surinamers zijn gisterochtend
in de Surinamenvier verdronken, toen
hun boot. waarmee zij een hengeluit-
stapje maakten, in de mist door een
veerboot werd overvaren. Elf hengelaars
konden worden gered.
Ter gelegenheid van het komende
Koninklijke bezoek aan de West
werd deze sfatiefoto van het
Koninklijk Paar gemaakt.
Vat onze glimlach niet op als loslaten van
Mar.v en Lenin, zegt Kroesjtsjef
„Laat ons een wedstrijd met
het kapitalisme aangaan"
De Sovjet-l'nie heeft Oost-Duitsland
Zaterdag een verdrag aangeboden op
basis waarvan dat land „volledige vrij
heid zal hebben in zijn betrekkingen
met West-Duitsland en in alle binneu-
en buitenlandse aangelegenheden. De
Sovjet-Russische premier, maarschalk
Boelganin, deed dit voorstel aan zijn
Oost-Duitse collega, Otto Grotewohl,
tijdens de besprekingen die de Oost-
Duitsers op het ogenblik in Moskou
Op een persconferentie eiste de Oost-
Duitse vice-premler Otto Nuschke de
eer voor de toekomstige repatriëring
van ongeveer 10.000 Duitse gevangenen
uit Rusland voor Oost-Duitsland op. Hü
zei, dat de voorbereidingen voor de re
patriëring van deze Duitse gevangenen
op Oost-Duits initiatief waren begon
nen voordat de West-Duitse Bondskan
selier Adenauer zich verleden week naar
Moskou begaf Nuschke zei. dat de Oost-
Duitse regering de kwestie in Augustus
1953 reeds met de Russische regering
had besproken en dat als gevolgd van
deze besprekingen in totaal reeds on
geveer 18.000 Duitsers werden gerepa
trieerd.
Gedurende een ontvangst in het
Kremlin zei de eerste secretaris van de
Russische Communistische partij. Nl-
Tcr mzet van de VVD-dag. die
Zaterdag in Scheveningen is gehou
den. is door de voorzitter van de
partij, prof. mr P. f. Oud. een krans
gelegd op het graf 'van de grond
legger van het liberalisme in Neder
land. mr J. R. Thorbecke op de al
gemene begraafplaats aan de Kerk-
lioflaan te Den Haag.
Brand te Berlicum
GILDENHUIS ST. JORIS VERWOEST.
Een felle brand heeft gisteravond
het café „Het Gildenhuis St. Joris"
te Berlicum (N.-Br.) nagenoeg gehewl
verwoest Door de brand, waarvan de
oorzaak nog onbekend is, zijn drie ge
zinnen, bij elkaar negen personen,
dakloos geworden.
Van het eeuwenoude St Jorls-Gilde.
dat in het café gevestigd was. zijn
enige vendels en schilden verloren ge
gaan. De oudste vendels waren echter
elders ondergebracht.
Als gevolg van de kermis, die op het
ogenblik in Berlicum is, was het gister
avond zeer druk in het café. Toen de
brand uitbrak moesten de vele bezoe
kers en de bewoners van het pand over
haast de vlucht nemen. Van de inboedel
kon bijna niets gered worden.
De brandweer kon niet verhinderen,
dat het café uitbrandde. Wel kon voor
komen worden, dat de brand oversloeg
naar een nabijgelegen boerderij.
kita Kroetsjtsjof, dat „iedereen die onze
glimlach abusievelijk opvat als een te
rugtrekken van de politiek van Marx
en Lenin" een fout begaat. „Degenen,
die dat verwachten, zullen moeten wach-
tot Pasen op Dinsdag valt".
Kroetsjtsjef verzekerde, dat het „so
cialisme" in een strijd met het kapita
lisme als overwinnaar uit de bus zou
komen. Tot de aanwezige nict-Commu-
nistische diplomaten en corresponden
ten. zei hü: „Als u denkt dat uw kapi
talistische systeem in staat is iets te
verrichten, laat ons dan een wedstrijd
aangaan. We zullen het u laten zien".
In zijn redevoering schertste de par-
tüsecretaris met de premier, maar
schalk Boelganin. Hij zei de premier
volledig te steunen. „Hü is het hoofd
van de regering. Ik ben de leider van
de party cn niet zo bekwaam". Maar
schalk Boelganin antwoordde hierop:
„Dat denkt hü maar. wij weten wel
beter".
IN zyn beschouwing over de lotgeval
len van de Leidse Universiteit in het
afgelopen Jaar en enige actuele
Universitaire problemen ter gelegenheid
van de overdracht van het rectoraat
van de Leidse Universiteit (waarvan
wü elders in dit blad een uitvoerig over
zicht geven) heeft de aftredende rector
magnificus prof. dr J. N. Bakhuizen van
den Brink met nadruk aandacht ge
vraagd voor het studentenhuisves-
imgsprobleem In de Sleutelstad. In ons
blad van 9 September Ji. hebben ook
wü aan dit probleem ruime aandacht
besteed.
Eén zin in het betoog van de schei
dende rector geeft ons aanleiding, nog
eens op dit probleem terug te komen:
„Het Ruk. onderhoudt een grote Uni
versiteit in een kleine stad; hebben nu
het Rük. met de Universiteit zelf en de
stad van vestiging niet de logische
plicht om voor voldoende hulsvesting
van de studenten dier Universiteit te
zorgen?"
DS grote ten volle verdiende wereld
naam van de Leidse. de oudste
Nederlandse Universiteit, ls door
twee factoren ontstaan en wordt door
diezelfde factoren in stand gehouden:
een unieke wetenschappelijke vrucht
baarheid en een zeldzaam hecht en in
I algemene zin vruchtbaar geestelük fun-
dament waarvan erkenning van de
waardigheid van de mens, erkenning
I van geestelüke vrüheld en streven naar
recht de elementen zün.
Die twee factoren zijn onafscheidelijk
verbonden in dien zin, dat wetenschap-
pelüke vruchtbaarheid slechts bereikt
kan worden op die algemene geestelüke
basis.
Deze basis is slechts te handhaven,
indien de nieuwe generaties academici
ln de Universitaire gemeenschap worden
opgenomen. Dikwüls reeds hebben wü er
op gewezen, dat in deze twee-eenheid
van geestelük fundament en weten
schapsoefening geen plaats is voor een
spoorstudentschap.
LEIDEN heeft als stadsgemeenschap
de (dure) plicht bü te dragen tot
het behoud van zün Academie
Leiden heeft deze Academie op verzoek
geschonken gekregen, toen het 381 Jaar
geleden getoond had een instelling als
deze, gebaseerd op diepgevoeld rechts
besef en offervaardigheid voor de gees
telüke vrüheid wa'ard te zün. De Jongste
geschiedenis heeft getoond, dat de
Academie zich van de historische plicht
bewust was. deze beginselen van recht
en vrüheid ten koste van alles te ver
dedigen.
O» dit moment betekent de plicht
van Leiden ten opzichte van
..zün" Universiteit dat zü de
nieuwe generaties studenten huisvesting
biedt, omdat slechts daardoor die nieuwe
generaties in de Universitaire gemeen
schap kunnen worden opgenomen en
hun aandeel kunnen büdragen tot ver-
wezenlüking van de hoge idealen, waar
naar Leiden en Universiteit sinds
eeuwen streven. Dat is niet alleen een
Leidse plicht, het is ook een Leids
voorrecht en zeker op den duur een
Leids voordeel.
Het wil ons voorkomen dat directe
hulp nu ook van officiële gemeentezüde
bü de oplossing van het studentenhuis
vestingsprobleem van zeer groot belang
is, zowel in directe zin als ten aanzien
van de toekomst,. Het gaat hier om het
behoud van het wezen der Leidse Uni
versiteit en dat behoud weegt stellig
niet minder zwaar dan het aantrekken
van buitenlandse industrieën, waarvoor
de Leidse gemeenteraad nog zeer on
langs aanzienlüke bedragen beschikbaar
stelde.
UITERAARD zün er moeilükheden
met de Rüksoverheld te verwach
ten. wanneer de gemeente zich
thans gaat begeven op een terrein, dat
tastenderwüs door Den Haag wordt af
gezocht naar de mogelükheden van een
oplossing. Maar wü achten het gemeen
tebestuur capabel genoeg om de hoge
Leld6e belangen, die met een dergelüke
doorkruising en bespoediging van een
oplossing gemoeid zün, op afdoende
wüze tegenover hogere instanties te
verdedigen.
Het wil ons voorkomen, dat een zeer
krachtige actie van gemeentewege op
dit moment een grote zegen voor Leiden
zou zün. als zodanig een plicht voor de
Sleutelstad De gemeentelyke overheid
tone ook hier te beseffen, dat regeren
vooruit zien is.
Sluiting zitting
Staten - Generaal
Dank voor ijver en toewijding
Zaterdagmiddag te drie uur heeft de
minister van Binnenlandse Zaken,
prof. dr I.. J M. Beel. daartoe ge
machtigd door H.M. de Koningin, de
zitting der Staten-Generaal gesloten.
Te kaart voor drie waren de heide
Kamers van dc Staten-Generaal in de
vergaderzaal van de Fcrste Kamer
in verenigde vergadering hüecngrko-
men onder voorzitterschap van de
president der Eerste Kamer, mr J. A.
Jonkman
Minister Beel die in een gala-Berli-
ner. bespannen met twee paarden, voor
afgegaan en gevolgd door een escorte
van Rükspolitie te paard vertrokken
was van de achterzüde van het Paleis
Noordeinde arriveerde tegen drie uur
aan het Kamergebouw Voor het ge
bouw was een erewacht van de Rüks
politie met drumband opgesteld
Minister Beel hield hier de volgende
rede.
H M de Koningin heeft mü opgedra
gen de huidige zitting van de Sinten-
Generaal in haar naam te sluiten
Een parlementair jaar van intensieve
arbeid is weder tew einde.
Vele belangrijke vraagstukken hadden
uw aandacht Zü gaven ook dit jaar
een beeld van de rijke verscheidenheid
van bemoeiingen, waarvoor regering en
Staten-Oeneraal zich heden ten dage
zien gesteld.
Voor de eerste maal kwam een Rüks-
PRUS VAN EUROPA"
Een 60-tal gemeenten, steden en dor
pen hebben ingeschreven voor deelne
ming aan de wedstrüd om de Prijs van
Europa, die is uitgeschreven door de
Raad van Europa De prüs zal Jaarlijks
worden toegekend aan de gemeente
welke het meest zal doen voor de ver
breiding van het idee van een Verenigd
October-zittlng van de Consultatieve
Raad.
Onder de candidaten bevinden zich
10 Nederlandse steden, o a. Den Haag.
Arnhem. Delft. Almelo en Velsen De
wet in de zin van het Statuut voor het
Koninkrijk tot stand
De nauwe lotsverbondenheid der vol
ken trad naar voren bü de onderwerpen
van internationale aard. die behandeling
vroegen.
Het gemeen overleg tussen regering
en Staten-Generaal heeft tot vrucht
bare resultaten geleld.
In een goede sfeer werd het overleg
aangevangen. Het stemt tot verheuge
nis. dat hiervan ook gewag kan worden
gemaakt bij het einde dezer zittings
periode.
De Koningin heeft mü opgedragen U
voor de betoonde üver en toewijding
dank te zeggen
In naam van H M. de Koningin en
daartoe door haar gemachtigd, verklaar
ik deze zitting van de Staten-Generaal
te zün gesloten
Nadat de minister uitgeleide was ge
daan. sloot de voorzitter de verenigde
vergadering
