LEIDSCH
DAGBLAD
geen brief van president Coty
aan Sultan Ben Arafa
Nieuwe moeilijkheden in de
boezem der Franse regering,
maar Faure vol vertrouwen
Amerikaan gaat wat rechtzetten
in de Joego-Slavische hoofdstad
'omgin uit Tuisa in Oklahoma. zij Indonesische kriii gen in de VA
WEERBERICHT
gereserveerd over Nieuw-Guinea
Het eerste enthousiasme in Bonn
begint weg te ebben....
Vestiging van een Russische
ambassade in Bonn betekent
verovering sterke positie
fhte Jaargang DONDERDAG 15 SEPTEMBER 1955 No. 28628
(Van onze correspondent in Parijs)
Er zijn redenen om te geloven dat er tevergeefs, of althans voorbarftj, is
gejuicht toen Dinsdag de optimistische berichten werden verspreid dat de
crisis in de Frans-Marohltaanse betrekkingen nu spoedig zou zijn bijgelegd.
Het was toen de bedoeling dat president Coty een brief zou sturen naar de
oude Sultan Ben Arafa om hem te verzekeren, dat zijn neef en voorganger, Ben
Joessef, nooit meer de troon zou bestijgen. Deze brief zou zo werd in
regeringskringen voorspeld door Ben Arafa dan zó worden verstaan, dat
hij zich nu beslist terug moest trekken. Maar de kabinetschef van de 81-jarige
Sultan heeft gisteren verklaard, „dat de post nog niet was langs gekomen
De brief is inderdaad in Parijs opgehouden vanwege moeilijkheden, die
tegen iedere verwachting in opnieuw in de boezem van de regering zijn
gerezen. Antoine Pinay, de minister van Buitenlandse Zaken, moet verbolgen
zijn omdat hij niet bij de redactie van deze brief betrokken is geweest en
generaal Koenig, zijn collega van Oorlog, heeft zichzelf in een officieel com
muniqué van Faure's nieuwe koers politiek openlijk gedistancieerd. De
logische conclusie uit zijn aanval heeft Koenig ook nu echter weer niet getrok-
len want zijn zetel heeft hij niet prijs gegeven!
Ultra-rechts in actie
Buiten het kabinet is er op de ultra-
rschtse vleugel van de meerderdheid
fieneens weer sterke beroering ontstaan
ai wordt opnieuw met kracht op bij-
«inroeping van het parlement, dat tot
l October op reces is, aangedrongen.
Enkele ultra-rechtse Kamerleden, die
nit nalaten om het vuur warm te hou
den en op te stoken, hebben zich zelfs
te; ontzien zich rechtstreeks in ver-
tinding te stellen met Ben Arafa om
h?m aan te moedigen in zijn verzet
Ugen de regering, waarvan hun eigen
partij niettemin een der steunpilaren
rormt.
Door al deze nieuwe kinken in de
Frans-Marokkaanse kabel gaat Faure,
wiens geduld onuitputtelijk schijnt, zich
«liter met van de wijs laten brengen.
Hij heelt gisteren een communiqué uit-
fseven, waarin het publiek gewaar
schuwd wordt tegen tendentieuze be
richten over onenigheid in zijn kabinet.
De plannen, die in het begin van de
week de goedkeuring van de ministers
ontvingen, zullen, volgens het commu
niqué, naar letter en geest ten spoedig
ste worden uitgevoerd. De reden waarom
Coty's brief nog niet verzonden werd,
wordt in Faur's communiqué echter niet
onthuld.
Politiek verval
In regeringskringen wordit nu ver
wacht dat nog vóór het einde van deze
week een aantal beslissende stappen zal
kunnen worden gedaan. Er moet nu aan
een regeringsverklaring worden gewerkt
waarin de toekomstige verhouding met
Marokko officieel zal worden aange
geven en gelijktijdig zouden dan de drie
namen bekend worden gemaakt van de
leden van de toekomstige Marokkaanse
troonraad.
De beroemde brief van Coty zou vóór
dien het vertrek van Ben Arafa dan al
moeten hebben bewerkstelligd.
In officiële kinrgen blijft men dus op
timistisch en schijnt men zich door de
politieke guerilla-methoden van enkele
ministers en andere politici, die de eigen
regering in de rug aanvallen, niet te
laten ontmoedigen. Maar intussen toont
deze hele gang van zaken wel weer dui
delijk aan hoe ver het politieke verval
in Frankrijk getvprderd is. Men kan dan
ook instemmen met het avondblad „Le
Monde", dat gisteravond schreef, dat
geen enkel groot land zjjn positie kan
behouden indien het zijn zaken behar
tigt volgens de methode, die Frankrijk
thans demonstreert.
Kolonisten bewaken de sultan
Leden van de ..Présence Frangalse",
de vereniging van Franse kolonisten in
Marokko, zijn gisteren begonnen met de
bewaking van hït keizerlijke palels in
Rabat „om -te voorkomen, dat Sultan
Arafa de troon verlaat".
Groepjes van drie lossen elkaar af;
zij zitten in de portiersloge van het
paleis en zullen de andere leden telefo
nisch waarschuwen als de oude Sultan
het paleis verlaat.
De kolonisten willen Sultan Arafa
niet vervangen zien zoals algemeen
verwacht wordt door een regen t-
schapsraad als onderdeel van een Frans
plan om een einde te maken aan de
Marokkaanse crisis. Zij beschouwen dit
als een capitulatie voor de nationalis
tische druk.
In de afgelopen 24 uur heeft zich weer
een reeks gewelddaden voorgedaan in
het protectoraat Marokko. Te Casa
blanca werden bij aanslagen een Joodse
koopman, een politieman en een Marok
kaanse onderwijzer gedood. Te Soulhaut
werd op een bruiloft een Marokkaan
door verzetstrijders doodgeschoten Te
Agadlr werd een Joodse tabakshande
laar ernstig gewond door een handgra
naat die in zijn winkel werd geworpen.
Nog vijf persongn, onder wie twee Euro
peanen, liepen eveneens verwondingen
op. In Dikh ben Salah werden bij een
bomontploffing drie Marokkanen ge
wond.
Nabij Constantine hebben A 1 g e r ij n-
se verzetsstrijders een politie-auto en
een vrachtwagen in een hinderlaag ge
lokt en de vier inzittenden blanken de
keel afgesneden. Bij een onderzoek naar
aanleiding van deze aanslag doodde een
legerpatrouille drie geüniformeerde ver
zetsstrijders. Er werd een hoeveelheid
lichte wapens in beslag genomen. Bij>
andere aanslagen in de omgeving van
Constantine verloren Woensdag
Arabieren het leven.
De artist en van Aletro-Goldwyn
hadden ook gisteren reeds vroeg de
beschutting van kasteel Maurick in
Vught verlaten om bij allesbehalve
prettig weer in het Brabantse
plaatsje Nuenen voor de filmcame
ra's te verschijnen voor het maken
van opnamen voor de film ..Lust
for Life", welke, zoals bekend, han
delt over het leven van de beroemde
Nederlandse schilder. Vincent van
Gogh. Deze foto toont de acteur
Kirk Douglas, die de rol van Van
Gogh vertolkt, tijdens het opnemen
van een scène in actie tegen een
echt-Brabantse achtergrond.
Portugese treiler vergaan met
negentien opvarenden
De Portugese treiler Graha de Deus is
Woensdag in een ruwe zee ter hoogte
van Aveiro (Noord-Portugal) met een
bemanning van negentien koppen ver
gaan.
Betrekkingen met het Oosten meer dan
met het Westen verbeterd?
De Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken. Robert Murphy,
specialist op het gebied van Europese zaken, gaat 25 September naar de
Joego-Slavische hoofdstad, Belgrado, zo wordt van officiële zijde te Washing
ton vernomen, nij moet daar volgens een bericht uit diplomatieke bron. „en
kele dingen rechtzetten". Niet dat er sprake zou zijn van een „crisis" in de
betrekkingen, maar Washington zóu de indruk hebben gekregen, dat de Joego-
Slavische betrekkingen met het Oosten in grotere mate verbeterd zijn dan die
met het Westen. Verder zijn er moeilijkheden gerezen wat betreft het Ameri
kaanse toezicht op het gebruik van aan Joego-Slavlé verstrekt oorlogsmateriaal.
Joego-Slavië vindt, dat de Amerikanen te ver gaan met hun controle.
Uiteenlopend inzicht over het
Balkanverdrag
Ook over de strekking van het Bal
kanverdrag (Joego-Slavië. Griekenland
en Turkije) schijnt verschil van mening
te bestaan. Belgrado heeft de neiging
het zuiver militaire karakter van dat
verdrag zoveel mogelijk te verkleinen,
een standpunt, dat door Washington,
Ankara en Athene niet wordt gedeeld.
Tenslotte zal worden gesproken over de
economische hulp tot een bedrag van
ruim 40 millioen dollar, die Joego-Sla
vië van Amerika wenst
Op Schiphol arriveerde uit New i
York Miss Washburn, de Tulpen- y y i y y? ri
g de gaste van het Centraal Bloem
bollen Comité en maakt onder
o-ispiciën van dit comité een reis
ioor ons land. De foto toont het
moment, waarop mej. Van Vollen-
boten (rechts) haar namens de
KLM. bloemen aanbiedt.
Wisselend weer
Dt Bilt verwacht tot morgenavond:
Enkele buien, afgewisseld door opkla
ren. Matige, aan de kust tijdelijk
krachtige wind tussen West en Noord.
°"'<lag iets minder koud.
(Opgemaakt te 10 uur)
16 September
op: 6.16 uur; onder: 18.57 uur
^an op: 6.37 uur; onder: 18.29 uur
(N. M.)
«oogwater te Katwijk te 3.08 en 15.32
Bit nummer bestaat uit 12 pagina's
Kolonialismeweg over 100 of 10 jaar?
In Indonesische kringen in de V.S. is
men over het algemeen zeer gereser
veerd in zijn uitlatingen over de kan
sen. die Indonesië heeft bij de behan
deling van de kwestie Nieuw-Guinea
in de algemene vergadering van de VN.
De waarnemende permanente verte
genwoordiger bjj de V.N. voor Indone
sië. mr Soedjarwo Tjondronegoro,
verklaarde slechts de kansen „niet
slecht" te achten.
Men vraagt zich af. of de resolutie die
twee maanden geleden door het Ameri
kaanse congres is aangenomen en waar
in het kolonialisme wordt veroordeeld
en de VS zich positief uitspreken voor
het zelfbeschikkingsrecht van alle vol
ken. enige invloed zal hebben op het
Amerikaanse standpunt.
In welingelichte Indonesische kringen
verklaarde men. dat van Amerikaanse
zijde nog te zeer de neiging bestaat de
kwestie Nieuw-Guinea te beschouwen
van het standpunt uit. dat het terug
brengen van dit gebied tot Indonesisch
grondgelied slechts een verzwaring van
de lasten betekent voor Indonesië in
zijn huidige omstandigheden.
Anderzijds wordt wel degelijk rekening
gehouden met het feit, dat de Ameri
kaanse onder-secretaris van Staat.
Robertson in een lezing voor een der
Amerikaanse universiteiten verklaarde,
dat de VS een „strikt neutraal" stand
punt zuilen innemen, en het vraag
stuk zien als een kwestie voor het volk
van Nieuw-Guinea om te kiezen tus
sen het „Nederlands" en het „Indone
sisch kolonialisme".
Adam Clayton Powell lid van het
Huls van Afgevaardigden van het Ame
rikaanse Congres, die de Bandoeng-con-
ferentie als waarnemer heeft bijgewoond
verklaarde van mening te zijn, dat de
resolutie in het Congres betreffende het
kolonialisme en de zelfbeschikking van
volkeren van groot belang kan worden
geacht Ir. kwesties als die van Nieuw-
Guinea.
Hij wees erop, dat het voor het eerst
is, dat de VS zich positief hebben uitge
sproken over de politiek, die in derge
lijke gevallen gevolgd zal worden en
voegde eraan toe, dat de resultaten van
de Bandoeng-conlerentie o.a. oorzaak
zijn geweest van het indienen van deze
resolutie In het Congres.
Hij illustreerde de moeilijkheid, waar
voor de VB. zich in dergelijke situaties
Een te zware tol..
Geen West-Duits staatsman had zich ten koste van het lot der gevangenen
en hun families kunnen onttrekken aan de Russische drang tot vestiging van een
diplomatieke vertegenwoordiging in Bonn, aldus kan men de strekking van de
meeste Duitse commentaren samenvatten. Zelfs dr Dehler. leider van de Liberale
partij, die het resultaat van „Moskou" aanvankelijk zeer mager had genoemd,
haastte zich, spoedig na terugkeer van Adenauer, zijn verklaring te matigen.
Toch werden er stemmen gehoord, waaruit teleurstelling bleek. De Socialist
prof. Carlo Schmid. die deel uitmaakte van de delegatie, zei: „Het enthousiasme
is heel mooi, maar niet gerechtvaardigd. De Russen hebben duidelijk te verstaan
gegeven, dat de Parijse verdragen bij hen alle belangstelling voor een hereniging
van Duitsland hebben weggenomen". In Bonn bestaat de sterke vrees, dat de
vestiging van een Sovjet-Russische ambassade in Bonn de verdeling van Duitsland
voor lange tijd een officieel zegel zal opdrukken. Het zou dan ook niet verbazen
als de eerste golf van voldoening over terugkeer van de gevangenen zou wegvloeien
en de erkenning zou overlaten, dat Moskou zich een belangrijke nieuwe positie
heeft veroverd. Bovendien zou de Bondskanselier zijn concessie aan de Russen
zonder overleg met de Geallieerde ambassadeurs in Moskou hebben gedaan: deze
zouden in feite evenzeer verrast zijn geweest ais het Duitse publiek.
einde van een lange ontwikkeling in uit
zicht gesteld en zeker niet als een doel.
dat op korte termijn nagestreefd moest
worden.
Reeds nu komt in alle politieke ge
sprekken in Bonn de vraag naar voren
of dr Adenauer hiermee niet een te zware
tol heeft betaald. De gedachte aan het
binnenrukken van een grote Russische
missie in Bonn is voor de Duitsers alles
behalve geruststellend, temeer nu men
sedert enkele jaren de hardnekkige
pogingen van de Bondsregering heeft
gevolgd om de Communistische partij
het officiële levenslicht uit te blazen I
Het Constitutionele gerecht van de
Bondsrepubliek staat thans voor zijn be
slissend woord over de toelaatbaarheid
van deze partij, op hetzelfde ogenblik
waarop de Sovjet-Russische diplomaten
zich opmaken om het diplomatieke par
ket der Bondshoofdstad te betreden!
Ook wat de kwestie der Duitse gevan-
nen betreft zijn nog vele vraagstukken
open gebleven. Dr Adenauer heeft ver
klaard, dat de Russen hun belofte ook
hebben uitgestrekt tot de Duitsers, die als
burgers geïnterneerd zijn. Over het aan
tal Duitsers, dat nog gerepatrieerd kan
worden, is nog weinig bekend. Het door
de Russen genoemde totaal van ruim
9000 gevangenen is slechts een deel van
het totale aantal Duitsers, dat men hier
nog in Rusland vermoedt. Met getallen
is in dit opzicht in de periode van de
koude oorlog veel geargumenteerd, doch
nu zal eerst moeten blijken welke getal
len steekhoudend zijn.
Terwijl dr Adenauer In de Bondsrepu
bliek wordt gevierd als de man, die de
Duitse gevangenen uit Rusland bevrijdde,
eist de Oost-Duitse regering dit succes
voor zich zelf op. Naar het centrale
Velen in Bonn zijn van mening, dat de
uitwisseling van ambassadeurs als een
zeer zware tol moet worden beschouwd.
Men spreekt van een eenzijdig succes van
de Sovjet-Unie, een succes, dat wel zeer
onverwacht is gekomen. Alle officiële
uitingen in Bonn hadden al enige tijd
een diplomatieke uitwisseling als het
geplaatst zien, met het volgende voor
beeld:
„Kort na mijn terugkeer van de Ban-
uoeng conferentie had ik een onderhoud
met president Eisenhower", aldus Po
well. „Ik bracht verslag uit over de con
ferentie en mijn bevindingen en bracht
naar voren dat het voor de VS onmoge
lijk zal zijn in de toekomst in kwesties
betreffende kolonialisme een negatieve
houding aan te nemen, doch dat het
land zich definitief hiertegenover dient
te stellen.
De president verklaarde hier volkomen
mee in tc stemmen en zei hierover
reeds te hebben gesproken niet Franse
en Nederlandse leiders. Ook de Fran
sen en Nederlanders gaven toe, dat
het kolonialisme dient te verdwijnen,
doeh zei de president breeduit lachend
aldus Powell), de moeilijkheid is, dat
zij bedoelen over 100 jaar, waar wij
een periode van 5 tot 10 jaar in ge
dachten hebben.
En wij dienen toch enigszins rekening
te houden met deze landen, waarmee
wij door talloze banden verbonden zyn
door de jaren heen", aldus president
Eisenhower.
bureau der Oost-Duitse Communistische
party gisteren liet verluiden, zou de
terugkeer der gevangenen reeds vóór
Adenauers reis naar Moskou tussen de
Sovjet-Russische regering en de regering
der (Oost-)Duitse „Dem. republiek" zyn
overeengekomen. De overeenkomst zou,
volgens deze bron. tot na Adenauers be
zoek aan Moskou geheim gehouden zijn.
Uit Oost-Beriyn verluidt, dat een rege
ringsdelegatie van Oost-Duitsland Vry-
dag naar Moskou zal vertrekken om
regelingen voor de terugkeer der gevan
genen te treffen. De delegatie zal worden
geleid door de Oost-Duitse minister
president Grotewohl, die reeds in Moskou
vertoeft.
Wat Washington zegt
Volgens een woordvoerder van het
Amerikaanse departement van Buiten
landse Zaken blijkt uit het te Moskou
bereikte, dat de Sovjet-Unie afgestapt is
van haar „bankroete Duitse politiek".
Het kunstmatige karakter van het Oost-
Duitse regiem is volgens deze woord
voerder aan de dag gelreden door de be
reidheid van de Russen om rechtstreeks
met de Bondsrepubliek te onderhande
len. Er zou uiteraard in West-Duits land
teleurstelling zyn over het feit. dat geen
grotere voortgang Is gemaakt naar her
eniging. ,Dit belangryke probleem" zou
echter op de komende conferentie te
Genève van de ministers van Buiten
landse Zaken der Grote Vier alle aan
dacht krygen.
Reuters correspondent in Washington
meldt, dat het resultaat van de Moskouse
bespreking in persberichten een „triomf"
en „een groot succes" van de Russische
diplomatie wordt genoemd.
Britten herdenken
„Slag oin Engeland"
Duizend mon hielden stand
tegen drievoudige overmacht
Groot Brittannië herdenkt vandaag
(Donderdag) het feit, dat vüftien jaar
geleden de luchtslag om Engeland tegen
de Duitsers op zjjn hevigst woedde. Op
15 September 1940 stuurde Goering meer
dan vyfhonderd vliegtuigen naar Lon
den, waarvan de Britse jagers van de
typen „Hurricane" en „Spitfire" er meer
dan tweehonderd neerschoten! Door dit
succes tegen het Duitse luchtoffensief.
dat van 8 Augustus tot 31 October 1940
duurde, behaalden de Britten een over
winning, die van geweldige betekenis
voor het verdere verloop van de oorlog
zou zün.
Ter herdenking van het optreden van
het duizendtal RAF-piloten. dat tegen
e>en drievoudige overmacht stand wist
te houden, hield de Britse luchtmacht
boven de hoofdstad een lucht parade.
ptftcttur;
r; jj. W. Henny
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
M OEM ^WarlfRij pea mannrly pemvpplt
Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 57055
Tpjpfnfin nirpctlp. prv. ArimlnUlratip 25041" Redactie: 21501
