leiding van aanvoerhaven en rederijplaats leidde
tot ondoelmatige bedrijfsvoering
jgeii vissershaven voor Katwijk is, nationaal-
economiscli gezien, volledig verantwoord
ijdig rapport van deskundige commissie verschenen
en de heer G. M. Nederhorst, lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal. Het secretariaat was in handen
van het Nederlandsch Economisch Instituut te Rotter
dam, welke instelling tevens als adviseur der commissie
optrad.
Het rapport werd in een Maandag j. I. ten
raadhuize van Katwijk gehouden besloten bijeen
komst door de Stichtingscommissie „Zeehaven Katwijk",
bij monde van haar voorzitter, de heer P. de Bruin, ter
kennis gebracht van de Katwijkse gemeenteraad, het
comité van actie „Zeehaven Katwijk", het bestuur van
de Katwijkse Rederijvèreniging „Vuurbaak" en het
bestuur van de Vereniging van schippers-eigenaren.
p, Stichtingscommissie „Zeehaven Katwijk" heeft
iooort gepubliceerd, opgesteld door een commis-
ljn deskundigen, waarin de economische zijde van
((intude aanleg van een vissershaven te Katwijk
Lj belicht. Bij de samenstelling van deze commissie
j'er naar gestreefd hiervoor deskundigen uit te
yjnwie verwacht kon worden, dat zij ten aan-
van' de te behandelen materie een strikt onpar-
,(jnJpunt zouden innemen. De leden waren:
tl van der Mandele, voorzitter van de Kamer
KcophancJel en Fabrieken voor Rotterdam (voorzit-
ith L Y. van der Meer, voorzitter van de vaste
..„Ie van de Rijksdienst voor het Nationale Plan
en wetenschappelijk
onderzoek
rspport sljn neergelegd de con-
iu een gedegen wetenschappe-
ilcioek, verdeeld over drie hoofd-
e, loorafgegaan van een inlel-
wlo om. het volgende wordt
Hoezeer ook de wenselijkheid
wtuven in eerste Instantie als
!sch Katwijks belang moge wor-
Biflnrd, de beoordeling van deze
^theia zal moeten geschieden op
inn objectieve nationale overwe-
iwirln de Katwijkse belangen
la plaats krijgen. Deze overwe-
:y:owel van economische, so-
c sociologische, als van water-
1~"' sard.
«mttgiiigen voor en tegen de
m na een Katwijkse zeehaven
ntoteel mogelijk gekwantificeerd
'-o worden, zodat ook een objec
tivering van de voor- en nade-
lu plaats vinden. Niet voor alle
«tinten U deze kwantificering
omdat de voor- en nadelen
nde nfhnnkelijk zijn van de toe-
ïip ontwikkeling van de Neder-
wrtaerij, over welke ontwik-
gthns nog weinig met zekerheid
li «Ren. De uiteindelijke beoor-
cmm de wenselijkheid van een
zeehaven zal dan ook wor-
>ld door het antwoord op de
hoeverre de waardering van
«meetbare factoren opweegt
'kt saldo van de meetbare ge
wordt aan een drietal factoren afgeme
ten, t.w. de omvang en de samenstelling
van de vloot, de omvang en de samen
stelling van de aanvoer en de arbeids
voorziening. Dit onderzoek leidde de
tot de volgende conclusie:
Alet de oude bomschuiten: geen
haven nodig.
stoomlogger zijn Intrede deed, ontstond
de noodzakelijkheid van een zeehaven.
Scheveningen krpeg in 1904 zijn haven.
Katwijk maakte wel plannen, doch tot
uitvoering kwamen deze met. Men scha
kelde echter wel over op loggers en een
„voorlopige" oplossing van het haven
probleem werd gevonden door van de
haven van IJmuiden gebruik te maken.
In IJmuiden werd de vis aangevoerd: de
verse zeevis en de verse haring werden
er op de afslag gebracht, de zoute ha
ring werd er in lichters overgeladen en
vla de binnenwateren naar Katwijk ver-
Katwijk is naar omvang van de
vloot en het aandeel in de drijfnetha-
ringvisserü de tweede vissersplaats
van Nederland. Een deel van de Kat
wijkse loggervloot behoeft, evenals die
voor geheel Nederland, noodzakelijk
vervanging. Het aandeel van Katwijk
in de totale aanvoer van de drijfnet-
haringvisserij is in de periode tussen
de belde wereldoorlogen toegenomen.
dorh na de tweede wereldoorlog we-
derom afgenomen; dit aandeel be- voerd. Aan het einde van het seizoen
draagt thans ca. 25%. De arbeidsvoor
ziening van de Katwijkse vloot is zo
wel naar leeftijdsopbouw als naar
vakbekwaamheid gunstiger dan voor
Scheveningen en Vlaardingen. Het
aandeel van Katwijk in het totaal
aantal gemonsterden in de zeevisserij
Is sedert het einde van de eerste we
reldoorlog aanzienlijk toegenomen.
IJmuiden:
oplossing
voorlopige'
Huidige positie als
vissersplaats
- «rite hoofdstuk gaat het rap-
de betekenis van Katwijk als
|Wi Hierin wordt in de eerste
sestaan bij de betekenis van
et zocr Katwijk als middel van
-Ua de beroepsbevolking van
Ju, volgens de ln 1947 gehouden
19.5% werkzaam in de
34.2% in 1930. Hiermede
m nijverheid, de visserij de
••U's in. De daling van dit
*il echter niet zeggen, dat
«Hl van de visserij ls afgeno-
m absolute zin het aanral
--« toenam van 1239 ln 1930 tot
relatieve betekenis
bepaald door de ontwlkke-
overige vissersplaatsen. De
de commissie hieruit trekt
volgt: Volgens de be-
"Cli. Warei* van de Kat-
h.r^Wevolking 1341 personen
^Bde visserij en 2166 in de
e j ?lnde een Inzicht te ver-
TItÜ* wtekenis van de visserij
*«me als primaire bestaans-
w® de gemeente Katwijk.
worden gehouden met
woon- en werkforensen,
die op directe wijze
ijv.*n] mmenhangen en met de
■w «Borgende functie van een
de Katwijkse lndustrlebe-
^"•Wwens van de beroeps-
'bovenstaande factoren
a Km efrd' blijkt Katwijk
biy. Personen in de visserij en
umetihangende bedrijven
-j u en tegen over ca. 150
primaire nUverbeidsbr-
i^r5S5i?de't dit hoofdstuk ae
fei :.5,t*Dk als vissersplaats ten
Wi™ overige Nederlandse
^•«.waarbij tevens wordt
''uïL Verre van een veran-
"iPOs'tie ln het verleden
De relatieve be
etle visserij van Katwijk I
Als derde onderdeel van het eerste
hoofdstuk beziet de commissie de wijze
waarop in Katwijk de visserij wordt uit
geoefend. Hierin wordt de geschiedenis
van de Katwijkse visserij gereleveerd
vanaf de tijd dat de visserij met plat
boomde scheepjes bommenwerd uit
geoefend. waarvoor een buitenhaven
geen noodzakelijkheid was. De vaartuig
jes konden op het strand en zelfs over
de Boulevard naar de binnenhaven wor
den getrokken Toen echter aan
keerden ook de loggers zelf over de bin
nenwateren naar hun rederijplaats te
rug. Het is mede daarom dat de keus op
IJmuiden als aanvoerhaven was geval
len, omdat Scheveningen, hoewel dichter
by Katwijk gelegen, niet via de binnen
wateren met Katwijk was verbonden.
Hetgeen men aanvankelijk als een voor
lopige oplossing had beschouwd, bleek
in werkelijkheid een blijvende situatie
te zijn. Wel werden nog voortdurend
plannen gemaakt voor een zeehavi
maar de omstandigheden waren voor
uitvoering niet gunstig.
Bedrijfsuitkomsten liggen
te laag
1
der commissie. Dit uit zich dan ook
in de bedrijfsuitkomsten. die voor het
Katwijkse rederjjbedrijf gemiddeld
aanzienlijk lager liggen, dan voor die
van de andere vissersplaatsen. Gezien
deze situatie ware het derhalve niet
te verwonderen geweest, indien de be
tekenis van Katwijk als vissersplaats
ten opzichte van de andere vissers
plaatsen zou zHn afgenomen en Kat
wijkse rederybedrijven zich naar
IJmuiden zouden hebben verplaatst.
Geen van deze ontwikkelingen heeft
zich echter voorgedaan: Katwijk is
voor de oorlog relatief in betekenis
toegenomen en van een verplaatsing
van bedrijven naar IJmuiden is geen
sprake geweest.
Honkvast
Voor deze merkwaardige tegenstelling
tussen de feitelijke ontwikkeling en eco
nomische omstandigheden moet de ver
klaring ln verschillende richtingen wor
den gezocht. Vooreerst het feit dat
IJmuiden voor de reders niet aantrek
kelijk was. daar deze plaats geen eigen
lijke vissersbevolking bezit. Voor de be
manningen zou men derhalve toch op
de Katwijkse vissers aangewezen blijven.
Voor de reders zou de verplaatsing van
kantoren en pakhuizen naar IJmuiden
belangrijke kapitaalsuitgaven vergen,
waarvoor echter de financiële reserves
ontbraken. De Katwijkse bemanning ls
tenslotte weinig geneigd naar elders te
verhuizen en hun rederij naar IJmui
den te volgen, omdat dan oa. de neven
inkomsten uit kamerverhuur gedurenae
de zomermaanden zouden komen te ver
vallen. Door deze economische argu
menten heen speelt ook de traditionele
gebondenheid van de Katwijkse bevol-
kintr aan beroep en woonplaats vermoe
delijk de belangrijkste rol bij de ver
klaring van de blijvende en zelfs toene
mende betekenis van de visserij ta Kat
wijk ondanks de ongunst der omstan
digheden Aan deze geringe mobiliteit
van de Katwijkse bevolking is het laat
ste deel van het eerste hoofdstuk gewijd
Deze gebondenheid aan de woonplaats
toont de commissie aan in tal van tabel
len. waarin een vergelijking wordt ge
trokken met de gemiddelde landelijke
cijfers.
De conclusie welke hieruit wordt ge
trokken luidt dan als volgt: Uit de
cijfers omtrent de structuur der bevol
king en uit die omtrent de migratie
blijkt, dat de aantrekkingskracht van
Katwijk als vestigingsplaats zeer ge
ring is, doch dat ook het vertrek uit
deze gemeente naar verhouding bij
zonder klein is Deze factoren geven
aan Katwijk enigszins het karakter
van gesloten gemeenschap, die door
zijn hoge geboortecijfers echter in
volle ontwikkeling is.
Toekomstige ontwikkeling
Het tweede hoofdstuk behandelt de
toekomstige ontwikkeling van de Neder
landse visserij en van de bestaansbron-
nen van Katwijk. Na een inleiding be
spreekt de commissie dan eerst de" toe
komstige ontwikkeling van de Neder
landse zeevisserij Ter bescherming van
de eig;n visserij heeft het buitenland in
de periode tussen de twee wereldoorlogen
de invoer van Nederlandse vis (in hoofd
zaak zoute haring» sterk belemmerd.
Bovendien ls het visverbruik in sterke
mate afhankelijk van de koopkracht, zo
dat in de depressie de algemene daling
van de nationale Inkomens in blnnen-
en buitenland tot een daling van de af
zetmogelijkheden heeft geleid. De nood
zakelijke vervanging en vernieuwing van
vissersvloot kon niet plaats vinden.
Na de oorlog was allereerst het terug
voeren van leen deel van) de vissers-
loot uit het buitenland en het bedrijfs
klaar maken van de vloot aan de orde.
De aanvoer, in het bijzonder van haring,
ontwikkelde zich weldra gunstig en het
buitenland legde weinig belemmeringen
aan cn2e export van vis in de we? Niet
temin werd een grondige sanering van
de zesvisserij, noodzakelijk geacht en wel
omdat: 1 In' het belang van een doel
matige uitoefening van het visserijbe
drijf vernieuwing van de vloot dringend
noodzakelijk is De loggervloot dateert
bijv. grotendeels uit de eerste wereld
oorlog en is sindsdien weliswaar door
verbouwing en door voorziening met
jterkere motoren zoveel mogelijk aan de
echnische ontwikkeling aangepast, doch
veel van deze verbeteringen zijn ondoel-
matig. 2. De belangstel]ing voor de grote sanering van de Katwijkse vloot gelel-
treil-visserij, hoofdzakelijk geconcen- 1 delijk gedurende een periode van 10 jaar
treerd in LJmulden, is na de oorlog sterk zal plaats vinden, dan kan berekend
Katwijk, t w. de visserij en de nijverheid,
te bevorderen. Het behoud van het ka
rakter van Katwijk als recreatieplaats
maakt een oriëntatie van de welvaarts
bronnen van Katwijk op industrie on
gewenst.
Weggegooid geld
Het derde en laatste hoofdstuk van
het rapport komt tenslotte tot een di
recte behandeling van t onderwerp van
onderzoek, t.w. een zo mogelijk kwanti
tatieve beoordeling van do voor- en na
delen die in nationaal verband bezien,
verbonden zijn aan de aanleg van een
zeehaven in Katwijk. Hierbij wordt uit
gegaan van het feit dat een blijvende
vestiging van reders en vissers in Kat
wijk ais normaal dient te worden be
schouwd. Hiermede komt dan tevens het
argument, gericht tegen een Katwijkse
haven, te vervallen, dat zegt dat de hui
dige capaciteit van de drie Nederlandse
vissershavens (Scheveningen. IJmuiden
en Vlaardingen) voldoende is voor de
Nederlandse vissersvloot en dat aanleg
van een vierde vrissershaven op een kust-
vlak van sleohts 60 km. lengte tot over
in ves ter ing zou leiden.
Hierna wordt nader ingegaan op de
baten en lasten, die, nationaal-eeono-
misch bezien, verbonden zijn aan de
vestiging van een zeehaven in Kat
wijk. Als belangrijkste extra-kosten,
welke de Katwijkse reders moeten
maken, worden genoemd: a. de kosten
van vervoer van de zoute haring vai
IJmuiden naar Katwijk; b. de extra'
reisgelden voor het vervoer van d<
bemanning van Katwijk naar IJmui
den v.v.c. de kosten van de factor
(vertegenwoordiger) van de rederij in
IJmuiden. Na een uitvoerige bereke
ning van de grootte der bedragen, komt
dan de commissie tot de slotsom, dat
de toekomstige Katwijkse loggervloot,
aannemende dat deze uit 49 moderne
loggers zal bestaan aan extra-kosten
per jaar zal hebben een bedrag van
f. 362.600, hetgeen neerkomt op f. 7400
per logger per jaar. Uit een bereke
ning gegrond op de huidige vloot,
welke 63 loggers omvat, komt de com
missie tot een totaal aan extra-
kosten van f. 306.979 per jaar.
Britse commando's stappen hier.
na een tocht vanaf het eiland Malta.
Iiun vorige legerplaats, aan wal bij
Famagusta op het eiland Cyprus
om het Britse garnizoen op Cyprus
1 te versterken teneinde een betere
bestrijding van de relletjes mogelijk
te maken. Er zijn inmiddels nog
\meer troepen op het eiland aan-
I gekomen.
vormen van financiële reserves wordt
het Initiatief van de Katwijkse reders
tot het saneren van de vloten, tot het
Inslaan van nieuwe wegen, die risico's
met zich meebrengen, geremd. Het ge
meentebestuur van Katwijk zou zijn taak
om voor de toekomstige, sterk groeiende
bevolking voldoende werkgelegnheld te
creëren verzwaard zien, wanneer aan
de belangrijkste huidige bestaansbron
niet de mogelijkheid werd geboden zich
te ontplooien en als gevolg daarvan het
pad van een uitsluitend op de industrie
ingestelde ontwikkeling moest worden
gekozen. Het is nu eenmaal moeilijk,
aldus de commissie, deze aspecten van
een Katwijkse vissershaven :e bewijzen
of te kwantificeren. Dit betekent ech
ter niet, dat zU buiten bescnouvlng
moeten blijven. Stelt men daaram deze
I voordelen tegenover het nadelig sa'do
van de berekende baten en lasten van
enkele millioenen guldens, dan worden
geenszins de normen van verenscnap-
pelijke objectiviteit overschreden.
De slotronclusie van de commissie
kon dan ook niet anders luiden don,
dat de vissershaven Katwijk, zowel
in verband met het saldo van de di
recte voor- en nadelen daaraan ver
bonden als in verband met de beteke
nis van een dergelijke haven voor de
toekomstige ontwikkeling van Ie Ne
derlandse zeevisserij en de besiaans-
bronnen voor Katwijk vanuit nntlo-
naal-economisch standpunt als volle
dig verantwoord moet worden be
schouwd.
Baten en lasten
Hieruit blijkt, dat bij een sanering
van de Katwijkse vloot het totaal aan
extra-kosten, die door Katwijkse loggers
moet worden gemaakt, zal toenemen
Wanneer verondersteld wordt, dat
einde van de
19e
tekielde
Het resultaat van deze ontwikkeling afgenomem hetgeen geleld heeft tot een. worden dat de contante waarde van de
vergelijking met de vooroor.ogse cy- toekomstige extra-kosten f. 10 400 000 zal
fers. gedaalde aanvoer ran rondvis. De bedragen Verder worden nog een aan-
oorzaak Ls hiervan de overbevissmg van tal bijkomende bnten genoemd, zoals het
de Noordzee en het vrijwel niet deelne- vervallen van beweegbare bruggen in de
men van Nederland aan de zg verre vaarweg, welke thans door de loggers
zeevisserij. Uitbreiding van de treil-vloot I wordt gebruikt, de bijdrage welke van
en stimulering vam de verre visserij het hoogheemraadschap Rijnland kan
wordt noodzakelijk geacht in verband worden verwacht wegens het niet meer
met de voorziening van de markt met noodzakelijk zijn van extra-voorzienin-
versc zeevis. gen aan de uitwatering en de mogelyk-
De commissie komt tot de conclusie 1 heid van zandwinning uit zee Hier-
dat de instandhouding, gezondmaking tegenover staar de lasten, bestaande
en ontwikkeling van de Nederlandse Ult grondaankoop, werken aan de bui
zeevisserij noodzakelijk is en de regering tenhaven, haven met bijbehorende ka-
heeft getoond dat zij bereid is haarden, meerstoelen, wegen enz., voorzie-
6teun te verlenen Deze steun is thans ningen aan het strand ten Westen van
was dat de Katwykse visserij op wei
nig doelmatige wijze moest en thans
nog moet worden beoefend. De schei
ding van aanvoerhaven en rederij-
plaats heeft geleid tot een bedrijfs
voering. die als zeer ondoelmatig moet
worden b»«chouwd. aldus het oordcel
Met de moderne
gericht op sanering van de vissersvloot
en bevordering van de visserij.
Hierna wordt Ingegaan op de toekom
stige ontwikkeling van de bestaamsbrom-
nen voor Katwdjk. Hierbij is het noodza
kelijk een ondersoheid te maken tussen
de economische ontwikkeling, welke kan
worden verwacht in geval de plannen
voor een zeehaven gerealiseerd zouden
worden en de ontwikkeling ln het geval,
dat deze plannen niet zouden kunnen
worden uitgeivoerd. Hierbij merkt de
commissie op dat het krijgen van een
zeehaven niet moet inhouden dat de in
dustrie moet worden veronachtzaamd
en omgekeerd.
Visserij en Industrie zjjn namelijk
ieder op zichzelf niet in staat de be
volkingsaanwas op te vangen. Deze
twee bestaansmogelijkheden zullen
naast elkaar moeten worden bevorderd
om aan de gehele beroepsbevolking In
de toekomst werk te kunnen verschaf
fen. Het uitblijven van een zeehaven
voor Katwijk zou derhalve het pro
bleem om aan de toekomstige beroeps
bevolking werk te verschaffen aanmer
kelijk verzwaren, zo niet onoplosbaar
maken.
Op grond var. verschillende argumen
ten Ls de commissie verder overtuigd,
dat onttrekking van arbeidskrachten
aan de visserij, juist doordat een zeeha
ven misschien Industrieën zou aantrek-
■PHHH...J ken, niet behoeft te worden gevreesd.
hnvon nn-1 Haar conclusie ten aanzien van dit on-
derdeel ls dan ook dat het. ten einde de
ntoeerujk. j toekomstige beroepsbevolking van Kat-
1 wijk voldoende werkgelegenheid te ver-
de buitensluis en de aanleg van haven-
dammen, welke in totaal worden ge
raamd op f. 12 000.000. HlerbU is nog
geen rekening gehouden met de extra-
kosten ln verband met de waterstaat
kundige eisen, welke na de stormramp
van 1953 aan de kustbeschermlng moe
ten worden gesteld. Deze kosten moeten
nog worden geraamd op f. 1.700 000 fi
f. 2.000.000. Tenslotte moet nog rekening
worden gehouden met de eventuele ver
mindering in betekenis van de reeds be
staande havens door aanleg van een
vierde vissershaven. Om verschillende
redenen acht de commissie echter dat
dit verlies onbelangrijk zal zijn. Ove
rigens vestigt de commissie er nog de
aandacht op. dat uit planologische over
wegingen een verplaatsing van de Kat
wijkse visserij naar IJmuiden een on
gewenste verdere belasting van het ge
bied rond de LJmond zou betekenen.
Resumerende komt de commissie dan
tot de slotsom, dat het negatieve saldo
van baten en lasten f. 3.300.000 zal be
dragen. waaruit de conclusie kan
worden getrokken dat, afgezien van
alle bijkomende voordelen c.a. 65%,
•in de kosten voor aanleg en onder
houd van een Katwijkse haven (Incl.
keersluis) worden gedekt door de ver
betering van de rentabiliteit van de
Katwijkse visserij. Het saldo van be
rekende baten en lasten is van een
zeer geringe orde van grootte.
Volledig verantwoord
schaffen, noodzakelijk ls de ontwikke- .ter met deze conclusie niet worden vol-
I ling van beide bestaanstoronnen van I staan. Zonder de mogelijkheid tot het
Loodgieter krijgt
procesverbaal
NA BRAND SINT SERVAESTOREN
Het politic-onderzoek naar de oorzaak
van de brand in de Sint Servaostoren
te Maastrieht heeft tot enkele con
clusies geleid, aan de hand waarvan
proces-verbaal is opgemaakt tegen 'n
loodrieter in dienst bij een loodgle-
tersfirma, welke het betreffende werk
In dc Sint Servaes had aangenomen.
Vast staat, dat In de toren van de
kerk. daags voor de brand, dus
Donderdag loodgieterswerkzaamheden
zijn verricht met een open brander op
een wijze die volgens de politie in
strijd moet worden geacht, mrt de
betreffende veiligheidsvoorschriften
in de z.g. loodgietcrswet.
De betreffende loodgieter heeft ont
kend op dc morgen dat de brand ont
stond de bedoelde werkzaamheden te
hebben verricht. Een deskundig onder
zoek heeft echter de mogelijkheid niet
uitgesloten dat reeds Donderdag mate
riaal op de toren bij de loodgieters
werkzaamheden ls gaan smeulen en
Vrijdagmorgen pas tot vlammen zijn
gaan uitlaaien welke tot de brand leid
den
Voor schuld aan- of verantwoorde
lijkheid voor de brand bij anderen, die
bij de restauratiewerkzaamheden zijn
betrokken, is bij de stand van het po-
lltiëel onderzoek tot nu toe geen posi
tieve aanwijzing.
AUTO TE WATER
Bestuurder behouden aan wal
Gisteravond is te Amsterdam de be
stuurder van een kleine personenauto,
die komende uit de Honthorststraat in
de richting Ruysdaelkade reed, de weg
kwijt geraakt en ln het water gereden.
Een bewoner van de Ruvsdaelkade
hoorde een plons en dook het water ln.
Hij slaagde er echter niet in het por
tier te openen. Toen ging de brand
wacht A. Speek te water Het gelukte
hem het portier te openen en de be
stuurder. de heer K Thomas uit Den
Haag. die 8 10 minuten in de auto
had gezeten, behouden aan de wal te
brengen.
PRIJSVERLAG LNG KALKZANDSTEEN
Het Ministerie van Economische Za
ken heeft met vertegenwoordigers van de
Nederlandse Kalkzandsteenlndustrie be
sprekingen gevoerd over de prijs %an
kalkzandsteen. Deze besprekingen heb
ben ertoe geleid dat de kalkzandsteen
lndustrie de huidige prijzen van haar
product heeft verlaagd tot het niveau
van I Juni JJ Het betreft hier prijsver
lagingen tot 13%.
Woensdag 14 September 1955
Derde Blad No. 28627
