LEIDSCH
DAGBLAD
Massale lerarentekorten bij het
Middelbaar Onderwijs
WEERBERICHT
Overleg inzake Cyprus dreigt op
niets uit te lopen
Thans alle krachten bundelen!
J4,,, Jaargang
WOENSDAG 7 SEPTEMBER 1955
No. 28621
Uirtcteur: J. W. Henny
HoofdredaeteiirJ. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 6.40 per kwartaal: f. 2.15 per maand; f.0 50 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 5705$
Telefoon Directie en Administratie: 25041: Redactie: 21501
De noodklok luidt!
Maatregelen op korte termijn
dringend noodzakelijk
In 1962-'63 3600 bevoegden te weinig
De minister van O-, K. en W. heeft de Tweede Kamer aangeboden het
door de Commissie V.H.M.O. op 12 Juli 1955 uitgebrachte interimrapport.
In hoeverre en in wellce vorm aan de door de commissie voorgestelde
noodmaatregelen uitvoering zal kunnen worden gegeven, is nog in overweging.
De minister stelt zich voor, de Kamer hierover zo spoedig mogelijk nadere
mededelingen te doen toekomen.
De Commissie had tot taak advies uit te brengen over maatregelen nodig
in verband met de uitbreiding van het Voorbereidend Hoger en Middelbaar
Onderwijs, vooral met het oog op de behoefte aan leraren bij deze tak van
onderwijs.
Snelle stijging
Het aantal leraren, aldus ontlenen wij
isn het rapport, bedroeg ln de cursus
195419557254 (en wel 5975 bevoegden
en 1279 onbevoegden). De onbevoegden
aven gemiddeld minder lessen dan de
«voegden. Gerekend naar het gemid
deld aantal lessen, dat de bevoegden
EEven. zouden er 6913 bevoegde leraren
sodig zijn geweest. In feite was er dus
ia 1954 reeds een tekort van ruim 900
ttroegde leraren.
De snelle stijging van de schoolbevol
king vereist voor 1960/1961 plus minus
10000 bevoegde leraren. In deze cijfers
is de behoefte van de kweekscholen, de
middelbaar-technische scholen en de
'je scholen voor hoger beroepson-
is aan leraren, in het bezit van
de voor het V.H.M.O. vereiste bevoegd-
cêden. voor zover niet door leraren bij
het V.HM.O. in nevenbetrekking ver-
vuld. niet begrepen.
Afgezien van het huidige tekort van
S00 leraren, zullen er in 1955 met inbe-
nip van de vervanging wegens vertrek
oi overlijden 650 leraren moeten worden
aangesteld, een aantal, dat in de daar-
oo volgende jaren snel groeit en in
1959/1960 en 1960/1961 telkens 1200 zal
igen. Ook indien daarna de jaar-
j'jn. 3600 bevoegde leraren te verwach
ten. terwijl de totale aantal bevoegden
dan plm. 7000 bedraagt. Dit betekent,
dat een derde van de lessen in 1962—
1363 niet door bevoegden zal kunnen
worden gegeven.
Vraag niet tijdelijk
Het is duidelijk, aldus het rapport,
dat alleen grootscheepse maatregelen
kunnen voorzien in de te verwachten
massale tekorten. In het gehele maat'
schappelijk leven vertoont zich eer
stijgende behoefte aan academisch
gevormden. Daarnaast moet de spits
van de bevolkingspyramidc de leraren
leveren voor een uitstulping aan de
voet, welke uitstulping voor 1945 op
(een enkele wijze nauwkeurig viel te
t van tijdelijke aard.
Een uitbreiding van het lerarencorps
ral niet worden gevolgd door een pe
riode van overvloed na die uitbreiding,
omdat als gevolg van de blijvende
poel van de bevolking en de grotere
belangstelling voor het V.H.M.O.
vraag op een hoger niveau blijft.
De aanvulling van het lerarenkorps
moet dan voorzien in de vervangings
behoefte van een aantal leraren, dat
Mr Michael in vrijheid
Mr A. L. S. Michael, de DJakartaan-
advocaat, die begin 1954 werd gear
resteerd, is volgens gewoonlijk betrouw-
bire bron vorige week vrijgelaten. Het
Nederlandse Hoge Commissariaat en
bet hoofdparket wensten geen bevesti-
pag te geven. Mr Michael, die verdacht
verd van medeplichtigheid aan onder-
aajnende activiteit, is nog steeds ver-
die genomen zullen worden, blijven
noodzakelijk, ook voor de jaren nadat
de in 1946 en 1947 geborenen het
V.H.M.O. zijn doorgestoomd.
Geen onevenwichtige
toestroming
De Commissie is er van overtuigd, dat
het tekort van bevoegde leraren gezien
moet worden als een onderdeel van het
vraagstuk van de behoefte aan acade
misch gevormden in ons land.
Het zal onmogelijk zijn maatregelen
te beramen, die uitsluitend het M.O.
ten goede komen. Onevenwichtige toe
stroming naar het leraarschap zal een
vacuum elders veroorzaken, waardoor
nieuwe maatregelen getroffen zullen
moeten worden. In de stijgende vraag
naar academici zal over de gehele lijn
gelijkmatig voorzien moeten worden.
Voor de verschillende sectoren van het
onderwijs geldt dit eveneens. De akte
studie zal m het geheel bevorderd moe
ten worden, ten bate van de Uloscholen,
de Handelsavondscholen, de Kweekscho
len en de scholen voor Voorbereidend
Hoger en Middelbaar Onderwijs. De
Nijverheidsakten worden hierbij buiten
beschouwing gelaten.
Een zeer brede basis van bezitters van
de L.O -akten zal een brede basis voor
adspirant M.O. A- en een redelijke basis
voor M.O. B-bezitters opleveren.
9 Slot op Pag. 2
Sabotagedaden in
Israëlisch dorp
Uit Jordanië gekomen personen heb
ben in de nacht van Dinsdag op Woens
dag twee waterbouwkundige werken aan
de Westelijke oever van de Jordaan op
geblazen. aldus heeft een woordvoerder
van het Israëlische leger heden. Woens
dagochtend, medegedeeld.
De installaties liggen bij het dorp Ti-
rat Zvi. ten Zuiden van Beissan.
Japanse krijgsgevangenen uit
Sovjet-Unie vrijgelaten
In totaal 1365 Japanners, die nog in
de Sovjet-Unie worden vastgehouden,
zijn door bemiddeling van Malik, de
Sovjet-Russische ambassadeur in Lon
den .vrijgelaten.
Op de lijst komen o.a. de namén voor
van ex-generaal Otozo Jamada, de
voormalige opperbevelhebber van het
Japanse leger in Mandsjoerije, generaal
Joen Oesjirogoe, de gewezen bevelvoer
der over de Japanse strijdkrachten in
Zuid-China. acht luitenant-generaals,
elf generaal-majoors en drie kolonels.
Plaatselijk ochtendmist
Bilt verwacht tot morgenavond: i
t«nacht plaatselijk mist; morgen
,*5g innige perioden met dezelfde
wyeraturen als vandaag of iets ho-
Zwakke tot matige wind uit Oos-
ltJJke richtingen.
(Opgemaakt te 10 uur)
Droog weer
V*;M-L deelt mede:
storing, in de hogere luchtlagen,
j; J~vve,n West-Duitsland is gelegen, ver-
ZnhVandaa8 hoofdzakelijk in de
WÜn van het land nog vrÜ veel be"
^j«ng, waaruit hier en daar wat regen
heeft zich boven Engeland
ie ri!u, keeblcd gevormd, dat zich in
ncoung van de Oostzee verplaatst en
nog in betekenis toeneemt.
cm» TeT ln ons land zal steeds meer
j. u"vioed van dit hogedrukgebied
met droog weer en overdag zon-
Perioden.
8 SEPTEMBER
°P: 6.03 uur;.onder: 19 16 uur
op: 21.54 uur; onder: 13.53 uur.
i9« ater te Katwilk te 6-49 uur en
r bestaat uit acht pagina's
Felle anti-Griekse betogingengepaard
met brandstichtingin Turkse steden
Britse mariniers onderweg
De Britse regering heeft zich Dinsdag
bij monde van minister MacMillan te
genover Griekenland en Turkije bereid
verklaard, aan Cyprus een grondwet te
geven waardoor de half millioen inwo
ners van deze Britse kolonie een grote
mate van zelfbestuur - onder Britse
souvereinitéit - zou krijgen. MacMillan
deed dit aanbod, toen de drie-mogend-
hedenconferentie te Londen na vorige
week Vrijdag te zijn opgeschort, was
hervat. De Britse minister deelde mee,
dat afschriften van het plan aan de
Griekse en de Turkse minister zouden
worden overhandigd.
Zoals bekend wil Engeland zijn sou-
vereinlteit over het eiland handhaven,
terwijl Griekenland Cyprus, waarvan
tachtig procent der bevolking van
Griekse afkomst is. bij zijn gebied wil
zien gevoegd. De Turkse minister
heeft evenwel laten weten, dat Grieken
land moet kiezen tussen het handhaven
van deze eis of het bewaren van de
vriendschap met Turkije.
Groot-Brittannië heeft reeds twee
maal aan Cyprus een ruime mate van
zelfbestuur aangeboden, doch beide ke
ren - ln 1948 en ln 1954 - hebben de
Griekse bewoners van het eiland dit
Conferentie Noordivijk
Eenheidsmarktkernprobleem
(Van onze Haagse redacteur)
„De politieke en economische evolutie in Europa en de wereld vraagt
mcér dan ooit, dat men alle krachten samenbundelt om het werk (de integratie
vnn Europa) tot een goed einde te brengen". Dit is de belangrijkste zinsnede
uit het, overigens weinig zeggende communiqué, dat de ministers van Buiten
landse Zaken van de Schuman-landen gisteravond, na hun eendaagse ontmoe
ting in Noordwjjk, hebben uitgegeven. Deze positieve uitspraak kan zeker voor
Adenauer, aan de vooravond van diens reis naar Moskou, een morele rugge
steun zijn.
De conferentie heeft weinig nieuwe
gezichtspunten opgeleverd, maar dat
lag ook niet in de lijn van de verwach
tingen. De ministers zijn gisteren in de
eerste plaats bijeengekomen om een glo
baal beeld te verkrijgen van hetgeen
de studiecommissie in Brussel tot dus
verre op het pad der integratie heeft
bereikt. De voorzitter van de studie
commissie. Paul Henri Spaak, heeft
deze voorlopige stand van zaken ln een
uitvoerig exposé toegelicht, zonder ln
allerlei details af te dalen.
Eindrapport 1 December
Ofschoon de studiecommissie in de
afgelopen maanden bergen werk heeft
verzet, zijn de problemen, die aan de
economische Integratie vastzitten, toch
zó omvangrijk gebleken, dat men het
oorspronkelijke tijdschema heeft moeten
loslaten.
Prins Bernhard heeft een bezoeK
gebracht aan de vliegtuigdemon-
straties in Farnborough Engeland
De Prins in gesprek met de ont
werpers van de Folland GNAT-
straaljager.
en aansluiting bij Grieken
land geëist.
In diplomatieke kringen te Londen
gelooft men, dat de Britse voorstellen
door de Griekse en Turkse ministers
zullen worden verworpen. De Griekse
minister, Stefonopoelos. zou de voorstel
len afwijzen omdat het recht van de
Cyprioten om zich bij Griekenland aan
te sluiten niet wordt erkend, en de
Turkse minister. Zorloe, omdat de ge,-
lijkheid der Turkse minderheid (100.000)
met de Griekse Cyprioten (400.000) niet
wordt gegarandeerd. Men verwacht
daarom, dat de conferentie in de ko
mende dagen zonder succes zal eindigen.
Een commando-eenheid van 630 mari
niers is van Malta op weg naar Cyprus,
zo heeft een woordvoerder van de
Britse admiraliteit meegedeeld Het
vliegdekschip „Ocean" zal vermoedelijk
Vrijdag met legormateriaal naar het
eiland vertrekken. De troepen dienen
ter versterking van de ordetroepen op
Cyprus, waar het verzet zich de laatste
dagen weer heeft doen gelden.
Dat komt ervan...
Intussen heeft de fanatieke Griekse
actie tot aansluiting van Cyprus, tot
excessen geleld. In de nacht van Maan
dag op Dinsdag is in de omgeving van
het Turkse consulaatsgebouw te Saloni-
ki (in Griekenland) een bom tot ont
ploffing gebracht. Ruiten werden ver
brijzeld. doch er vielen geen slachtoffers.
De Griekse politie heeft een onderzoek
ingesteld. Volgens haar is de aanslag
niet door Grieken gepleegd.
Ook de Turken laten zich niet onbe
tuigd. Te Izmir (Smyrna), in (Turks)
Klein-Azië, hebben Turken op een in
ternationale tentoonstelling een Griek
se vlag omlaag gehaald en verbrand. La
ter werden ook het consulaat en het
Griekse paviljoen in brand gestoken.
Duizenden mensen met Turkse vlag
gen en portretten van wijlen president
Kemal Ataturk. die Turkije na de eer
ste wereldoorlog op allerlei gebied ver
nieuwd heeft, hebben Dinsdagavond in
Is tam boel honderden winkels en hui
zen van Grieken verwoest. De betogers
riepen de naam van Ataturk en de
kreet „Cyprus is Turks". De politie heeft
krachtige veiligheidsmaatregelen geno
men ln de nabijheid van het Griekse
consulaat. Militairen zijn opgeroepen
de politie te helpen.
Vandaar, dat de ministers gisteren
hebben besloten de termijn voor de
indiening van het eindrapport van I
October te verschuiven naar I De
cember.
Intussen heeft het werk van de stu
diecommissie wel aan het licht gebracht
dat het gehele complex van vraagstuk
ken. dat thans aan de orde Is. zich
voornamelijk concentreert rondom de
kwestie van de gemeenschappelijke
markt, zoals minister Beyen na afloop
van de conferentie opmerkte:
„Het probleem van de eenheids-
markt Is het kernprobleem, waartoe
men alle overige problemen kan her-
Simon Prinz zur Lippe terug
Onder degenen, die gisteren in Ber
lijn door de Sovjet-Unie vrijgelaten
zyn. bevindt zich gelijk gemeld
een familielid van Prins Bemhard.
Het secretariaat van Prins Bernhard
maakt bekend, dat de naam van dit fa
milielid luidt Simon Prinz zur Lippe
inlet Biesterfeld). Hij is geen oom, doch
een achterneef van Prins Bernhard. De
Prins zur Lippe is of wordt niet naar
Nederland vervoerd, doch is naar zijn
familie ln Erbach teruggekeerd.
Prins Bernhard over de B.B.
In het programma Hilversum II van
Zaterdag 17 September zal Prins
Bernhard over Bescherming Bevolking
onder de titel: „De B.B. leeft", spre
ken.
heeft rich hierover gisteren ln zijn
weinig zeggende rede natuurlijk niet
uitgelaten, maar het is toch duidelijk,
dat juist de houding van Parijs straks
van doorslaggevende betekenis kan zijn.
Zullen de Fransen instemmen met een
bescheiden opzet (beperkte tolunle) voor
een voorlopige termijn van vijf jaar? De
volgende ministersconferentie, die na de
indiening van het eindrapport zal plaats
vinden, zal hierop het antwoord kunnen
geven.
De Duitse Europa-politiek is gisteren
eveneens onderwerp van gesprek ge
weest. De Duitse Staatssecretaris, prof.
r dr. W. Hallsteln, ontkende in zijn
I toespraak, dat de Duitsers onder
Vooral de plaats van deze invloed van de minister van Eco-
eenheidsmarkt tegenover de buitenwe- nomlsche Zaken. prof. dr L. Ehrhard
reld en de vraag welke (sopranatio-1 een andere koers zijn gaan
nalc) bevoegdheden zij moet bezitten,varen. Dit moet op een misverstand
staan hierbij op het eerste plan. berusten". zei Hallsteln, ..de rege-
ring in Bonn is er, na de Jongste ont-
Fronse- en Duitse houding Wikkelingen op het wereldtoneel, meer
dan ooit van overtuigd, dat de Euro-
Een andere vraag: hoever willen de pese zaken op de oude voet moeten wor-
Fransen gaan in hun economische sa- den voortgezet". Dit is dan de zinsnede,
menwerking? De Franse minister van1 die men enigszins gewijzigd in het
Buitenlandse Zaken, Antoine Pinay, slotcommuniqué kan terugvinden.
Een zomer-afscheidssymphonie.
De zwaluwen maken zich gereed
voor hun lange tocht naar heit
Zuiden, waarheen zij binnenkort de
zomer zullen volgen.
Reik de vluchteling Uw sleutel!
Originele actie tot leniging van
mateloze ellende
De tragiek van sivaar beproefde mensen
(Var
e redacteur)
In de week van 24 tot 29 October, waarin ook de verjaardag van de V.N. valt,
wordt door de Nederlandse Federatie voor vluchtelingenhulp een grote actie op
touw gezet met een originele Inzet. Het doel van deze actie Is dc mateloze
ellende, waarin nog zovele vluchtelingen leven, ver verwijderd van huls en
haard, enigermate te lenigen.
Hoewel de Federatie verleden jaar door de „Eén-uur-Ioon-actle" ruim 4 1/4
millioen gulden van het Nederlandse volk heeft mogen ontvangen Is de alge
mene economische toestand in ons land zodanig, dat ook voor dit jaar een
actie op touw Is gezet om samen met andere landen die mensen te hel
pen. die door het geweld van de laatste oorlog reeds 10 jaar lang lijden en
noch eigen huls. noch eigen haard kennen.
De sleutel van Uw hart
Toen verleden jaar door de Hoge
Commissaris voor de vluchtelingen in
Oostenrijk aan een oude man gevraagd
werd. „Wat zou je nu nog als Ideaal in
je leven willen hebben?'' kwam er een
antwoord, dat de organisatoren van de
vluchtelingenhulp tot op heden hebben
onthouden. Een antwoord, dat het motto
zal worden voor de actie van dit jaar
en waarin eigenlijk alle tragiek ligt op
gesloten van deze zwaar beproefde men
sen: ..Ik zou nog éénmaal een sleutel
in mijn handen willen hebben van mijn
eigen huis".
En dit kleine stukje metaal, deze
sleutel, zal dit jaar bijdragen tot de
hulpverlening. In de week van 24 tot en
met 29 October zal door het gehele land
een „sleutel-inzameling" worden gehou
den. In ieder huis zijn we) ongebruikte
sleutels voorhanden. Deze sleutels komt
de organisatie bij U ophalen. Al deze
sleutels worden verzameld en de waar
de van dit oud-metaal komt volledig
ten goede aan de vluchtelingen.
Maar dat is nog niet alles. Behalve
het feit. dat er in die week ook nog een
huis-aan-huis collecte wordt gehouden,
kan iedereen voor zijn ingeleverde sleu
tels een ontvangstbewijs twee kwar
tjes krijgen. Het ligt ln de bedoeling
aan deze kaart een verrassingselement
te verbinden. Men beware deze kaart
dan ook goed!
Comité's in recordtempo
In recordtempo zal door de Federatie
over het gehele land plaatselijke comi
tés uit de grond gestampt worden. Som
mige comité's komen reeds nu vanzelf
omhoog. Deze zullen plaatselijk dc in
zamelingsacties organiseren.
Dc gehele actie zal staan in het teken
van de sleutel. De sleutel, waarop de
vluchteling wacht! De sleutel, waarmee
U uw eigen hart voor deze mensen
ontsluit en de sleutel, die ook als oud
metaal nog waarde heeft maar ergens
in een stoffig hoekje op uw zolder ligt
te wachten totdat hij toch op een ge
geven moment weggegooid won't De
speldjes, die tijdens de collecte worden
uitgereikt hebben eveneens de vorm van
een sleutel.
uim
r
nog in kampen, wanneer men
dB tenminste „wonen" kan noemen.
Reik de vluchteling. >ór van zijn ge
boortegrond verdreven, de sleutel tot
uw hart!