Kilometer ijsstaaf per dag is nog niet voldoende
voor Leiden en omgeving
Afscheid commissaris R. J. Meijer
Duizenden kilo's groente moeten
worden doorgedraaid
Kostprijs wel tweemaal zo hoog
als vastgestelde minimumprijs
te Jaargang
Vrijdag 26 Augustus 1955
Tweede Blad No. 28611
nodig
om
In een gloeiendehaast worden
de zojuist uit de kokers gegleden
ijsstaven in een auto geladen om de
met smart wachtende klanten te
vreden te stellen.
(Foto L.D./Van Vliet)
Dubbele productie, toch tekort
Heel ivat zweetdruppels zijn
verkoeling te brengen
Industrie moet „nee" verkopen
(Van een onzer redacteuren)
Auto's, bakfietsen, handkarren, van alles rijdt af en aan. Kleine ladingen,
productie zó uit de fabriek naar de klanten zonder een ogenblik in het
njiain te opgeslagen.
En inmiddels ratelt de telefoon door. Nieuwe bestellingen.
Ja we zullen er voor zorgen, zo gauw mogelijk". „Nee, we kunnen U niet
Wp'èn. De vaste klanten gaan voor". „We doen ons best, U komt aan de
keurt, even geduld". „Ik zal even informeren ja komt U maar".
Eentonig zoemen en steunen de pompen en persen voort. In een tempo
Ht verhoogd noch vertraagd kan worden. Eentonig, gelijkmatig, rustig zelfs.
Dat is het beeld van de kristalijsfabriek van Van der Tuyn achter de Nieuwe
i>, |Jj voor koelkasten, voor ijscoventers, voor melkslijters, voor restaurants
r, ales, voor ziekenhuizen. Staven kristalijs, die moeten zorgen, dat de
(jrmte verdreven wordt waarnaar wij zomers lang hebben gesmacht maar die
iu in een bijna te grote overvloed geboden wordt.
Niet op piek ingesteld
.Voor het eerst sinds 1947 moeten wij
al en toe „nee" verkopen", vertelde
heer v. d Tuyn ons, toen we hem
*n de bedrijven door te spreken kre-
i „Hier is geen kruid tegen gewassen,
a vute klanten krijgen wat ze nodig
ïxen. Maar nieuwe, die er nu juist zo-
ismen opdagen, moeten we teleur-
fcin het gaat met, met de beste wil
is de wereld niet."
uiterlijk met imposante ijsfabriek
toot de bekende ijsstaven in een
rat deel van Zuid-Holland, en zelfs
Cïrbuiten, want ook aan de vissersvloot
iL'muiden wordt in sommige sei-
wra - geleverd. Uiteraard kan een
«e'jjk bedrijf, werkend voor zoveel in
wt uiteenlopende afnemers (ijscoven-
doorverkopers, restaurants, zieken
en. visserij, melkfabrieken, vlees-
'«nbedrijven, groenteconservenindus-
ft, chemische laboratoria en wat dies
sw zijl, verspreid over een zo groot
htm, niet op een piek als in de afge-
'eek zijn ingesteld. Dat zou voor
nererote rest van het jaar een te
crnnrnjk productieapparaat betekenen
c 's een onrendabele styging van de
Rodelde productiekosten.
Het begon bij een biertje
k', is theoretlsch-economiseh nu wel
riaaai verklaarbaar, maar de mensen
tn er mee. „IJs, ys, ys, geef ons ijs
c nag meer ys". Dat is de kreet van
'•sag, en er kan nu eenmaal niet aan
voldaan.
voorbeeldna onze journalistieke
terochtend verricht te hebben,
'•meebracht dat we urenlang in een
«me, hete localiteit moesten rond-
IJsijs. Ijsstapels staven ver
koelend ijs. Maar slechts een gestol
de druppel op een heet gloeiende
plaat van naar verkoeling smach
tende ontelbaren. De producenten
van die gestolde druppels kunnen
het niet bij benen.
(Foto L.D./Van Vliet.)
hangen, zochten we in een uitspanning
verkoeling achter een groot glas bier.
Dat is niet onze gewoonte, maar het was
nu toch erg nodig.
Het was een bittere tegenvaller, de be
roemdheid van de uitspanning ten spijt.
Lauw en daardoor flauw bleef het ger
stenat bykans in onze geschroeide keel
steken. Min of meer verontwaardigd
deden wy ons beklag over de tempera
tuur van het bier.
„Tja, we vinden het zelf verschrikke
lijk, maar we zitten zonder ys. Straks
komt er weer nieuw ijs, maar ze kunnen
het met bijbenen op de fabriek
Dat bracht ons i ondanks die ver
schroeide en nog steeds niet gebluste
keel) met een onblusbare journalistieke
yver naar „de fabriek" aan de Nieuw-
straatwaar we voor de deur tegen
de directeur van een restaurant aan
botsten die uit een personenauto sprong,
naar binnen ging en enkele ogenblikken
later met een enkele simpele staaf ys en
een gelukzalige glimlach weer naar bui
ten kwam.
„En, meer ys nodig dan anders'"
„O. schei uit, wel driemaal zoveel. En
er is nu eenmaal niet driemaal zoveel.
Ik doe niet anders dan heen en weer
rijden
Tweemaal zoveel als anders
Binnen vonden we de baas van het
bedryf. Nadat hy een haastige figuur
iets had gezegd over de noodzaak, zo
gauw mogelijk wat voor Noordwyk klaar
te leggen (waar het buitenland er op
rekent verkoeling te vinden ondanks
hitte en landwind) vertelde hij ons, dat
de productie in de laatste acht dagen
ruim tweemaal zo groot was als tijdens
het zomer-gemiddelde.
„We maken nu een kilometer ijssta
ven per dag, tegen gewoonlijk vijfhon
derd meter. En sneller kan de produc
tie niet. De apparatuur van de fabriek
maakt het mogelijk, 700 staven tegelijk
te vervaardigen, maar het vervaardi
gen van één zo'n ijsstaaf van een me
ter lengte en 15 bij 15 centimeter door
snee kost achttien uur. Dus met con
tinubedrijf kom je tot 1000 staven per
dag. En dan moeten de motoren af en
toe stopgezet worden, omdat ze anders
warm lopen."
We kregen even gelegenheid wat rond
te neuzen en te dromen over al die koel
te en al dat verrukkelyke ys omdat er
iets geregeld moest worden met een
nieuwe verzending.
,,Het merkwaardige is, dat de mensen
steeds maar weer voortgaan met om ys
vragen", vervolgde even later de heer
Van der Tuyn zyn betoog. „Er zyn nu
meer electrische ijskasten, maar
koeling met kristalys wordt toch ook op
steeds groter schaal toegepast. Het is
uiteraard ook goedkoper, indien men die
koeling slechts in de warme perioden
nodig heeft."
In de wacht van het
politiebureau
Het komende afscheid van de Leldse
commissaris van politie, de heer R. J.
Meyer, zal niet alleen in politie- en ge-
meentekringen aanleiding zyn hem
dank te brengen voor de diensten, die
hij de Leidse gemeenschap heeft bewe
zen
Uit de burgerij is geruime tijd geleden
een commissie gevormd, die plannen
heeft opgesteld om hem namens de bur
gerij te huldigen en te danken voor zyn
arbeid.
Nadat in de ochtenduren politie en
gemeentebestuur in de wacht van het
politiebureau van de heer Meijer af
scheid zullen hebben genomen, vindt
Dinsdag 30 Augustus as des middags
van 3 15 tot 4.30 een bijeenkomst in die
zelfde zaal plaats, waar de burgerij en
haar verenigingen en organisaties gele
genheid tkrijgen tot 'n passend afscheid.
Hier zal mr dr W. Hugenholtz als voor
zitter van de burger ij commissie het ge
zamenlijke geschenk aanbieden, terwijl
ook anderen het woord zullen voeren en
cadeaux overhandigen.
Trieste leegte
„En nu moet u eens hier zien. Dat ls
onze ijskelder, het magazyn, waar de
productie wordt opgeslagen tot ze ver
zonden wordt
De kelder was heeriyk koud, even
onder nul een toonbeeld van trieste
verlatenheid. Ergens in een hoek een
stapeltje staven met heel erg holle ker-
nen.
Ja, die staven zyn te vlug uit de koe
ling gehaald. We moeten opschieten,
ledereen verlangt naar ys, en dan wil
het wel eens dat de staven nog niet gaaf
zyn. Maar die kunnen we nog wel voor
allerlei doeleinden gebruiken. Maar
denkt u eens in, die hele omvangryke
koelcel, waar vele duizenden staven kun
nen liggen, was vorige week Donderdag
nog helemaal vol
Die trieste leegte toonde beter dan
iets anders, dat de mensen smachten
naar ys, de aartsvyand van de warmte.
Nog een staaf
Even later stonden we weer op straat.
En daar kwam weer die auto met die
directeur van dat restaurant aan.
Om een nieuwe staaf ys te halen.
We kregen zo de indruk, dat heel wat
mensen zioh ronduit gezegd In het zweet
werken, om voor koelte te zorgen.
En we schaamden ons over onze te
leurstelling toen wy dat lauwe biertje
dronken
Enige jaren geleden werd de heer
Meijer een grootse hulde bereid by zyn
zilveren jubileóm in dienst van de
Leidse politie. Ongetwyfeld zullen vele
van de goede woorden, die toen gespro
ken werden, thans andermaal getuigenis
afleggen van de waardering, die men de
heer Meijer toedraagt voor de wijze
waarop hy een niet eenvoudige taak ge
durende een zo lange periode op zo
voortreffelijke wijze heeft vervuld, zy
het dan dat ditmaal de entourage van
deze gebeurtenis Iets eenvoudiger ls ge
houden.
Distributie in
Rood-China
De regering van Rood-China heeft be
sloten tot aankoop van ryst en tot rant
soenering van graan. Er zullen distribu
tiekaarten worden uitgereikt voor maca
roni, rystkoeken en rystpoeder. Destede-
lyke bevolking zal in verschillende dis-
tributiegroepen worden Ingedeeld, naar
gelang van hun werkzaamheden
De reden voor deze maatregelen zou.
volgens Radio-Peking, niet gelegen zyn
in schaarste aan levensmiddelen, maar
in de gebrekkige distributie onder de be
volking. Het „Volksdagblad" schryft, dat
deze maatregelen genomen worden om
..het publiek te helpen de voedselproduc
tie te rationaliseren in een periode van
overgang, waarin de economie van stads
en plattelandsbevolking bloeit en waar
in de vraag naar levensmiddelen toe
neemt".
(Uit de formulering van het Com
munistische „Volksdagblad" biykt
duidelyk. dat er wèl een tekort aam
levensmiddelen ls. De vraag neemt im
mers toe en het aanbod kan daarin niet
voorzien. Red. LD.)
jimnnminiiniininiiuiiiiNnminiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Feestvarken
A.s. Dinsdag wordt op de vette
varkensmarkt in Leiden het \yf-
honderdduizendste varken verwacht
sedert deze markt in 1905 werd op
gericht.
Aan degenen, die Dinsdag het
500.000ste varken aanvoert en aan
de koper van dit varken zullen
's morgens om acht uur oorkonden
worden uitgereikt door de wethou
der van de Markt- en Havendienst,
de heer D. van der Kwaak.
mmMMmiiniuimiiHi
Een klein gedeelte van de totale
aanvoer snijbonen, dat de mini
mumprijs niet kon halen.
Iedere dag Maandag
Terwyi we weer even als gevolg van
een onderbreking in het gesprek in ver
band met nieuwe klanten gelegenheid
kregen er over te gaan peinzen dat we
eigenlyk niet altyd om ys. ys. ijs zitten
te gillen (hoe onvoorstelbaar ons dat
ook leek in het beslist niet yzige kan
toortje» zagen we buiten een bakfiets
opladen met ijsstaven en twee huismoe
ders ieder met een halve staaf in een
deken achterop de fiets verheeriykt weg-
ryden.
„Gaat u eens mee. het bedryf rond?"
.We hoorden de motoren zoemen, we
voelden de hitte van de lagers. We heten
ons uitleggen over de compressie en uit
zetting van ammoniak, over de koeling
van zoutwater, over de koeling door
zoutwater van de kokers waarin leiding
water tot ysstaven wordt omgetoverd.
„Een moeilykheid is, dat het in deze
dagen veel langer dan gewoonlijk
duurt voordat de kokers opnieuw me'
water zijn gevuld. De druk op de wa
terleiding is kennelyk kleiner dan an
ders. Het lijkt wel of het iedere dag
Maandag is. Maandag, wasdag, heb
ben we namelyk altyd met die moei
lykheid te kampen."
Aan veiling Ter Aar werd reeds 150.000 kg
snijbonen als veevoeder afgevoerd
Dat elke medaille, hoe mooi ook uitgevoerd, altijd twee kanten
heeft, blijkt maar al te waar te zijn. Aan de ene kant genieten duizen
den dagelijks van het prachtige zomerweer en beleven ijs- en limo-
nadefabrieken hoogtijdagen, terwijl aan de andere kant de tuinder
dagelijks reeds zeer vroeg zijn tuin intrekt met de stellige wetenschap
dat zijn snijbonen, hoe goed die ook mogen zijn, zullen worden bestemd
voor veevoeder.
Aan de veiling van Ter Aar bijv. worden dagelijks enorme hoeveel
heden snijbonen en andere groenten .-doorgedraaid", omdat zij de
(Foto L-D./Van Vliet)
y>me ijsstaven glijden uit de het leidingwater is gestort. Een i den op hun bestemming of buiten
■wj. waarin achttien uur te voren half uur later zijn ze ergens in Lei-1 Leiden op weg daarheen.
De directeur van de Coöd. Centrale
Veiline Vereniging in Ter Aar. de heer
C. Hoogervorst. heeft ons er het een
en ander van verteld. Natuurlltk moet.
aldus de heer Hoogervorst in de eerste
plaats de warmte als voornaamste oor
zaak gezien worden van het „door
draaien" van groenten, zoals snijbonen
en augurken in de soort E. de z.g. bom
men.
PLOTSELINGE VERANDERING
Tot 19 Augustus waren de Drlizen
voor deze. bli uitstek Ter Aarse pro
ducten nog vry behoorluk en in het
begin zelfs heel goed. Ineens kwam
daarin vorige week Vrildae een totale
verandering en braohten bijv. Vrijdag
90.000 kilo eerste soort snijbonen de
prijs van f2.20 de tien kilo niet meer
od. Zaterdag begon het met de augur
ken en konden de eerste autoladingen
voor veevoeder worden weggehaald. Dit
is nractisch zo door gegaan tot on dit
ogenblik en helaas ziet het er voor de
komende dagen niet naar uit. dat er
verandering in zal komen.
Gisteren bijv. bleek de eehele aan
voer van snijbonen, in totaal 30.000
kilo. eerste soort, onverkoopbaar. Deze
zullen waarschijnlijk door bemidde
ling van het Centrale inkoopbureau
voor dc menselijke consumptie be
schikbaar gesteld kunnen worden. Al
de overige doorgedraaide producten
worden in Ter Aar afgehaald door de
veehouder J. v. d. Lip. aan de West-
BODEM IN DE MARKT.
Dit „doordraaien" of ophouden" van
de bonen is beslist nodig aldus de heer
Hoogervorst daar anders de priis mis
schien zou dalen tot een kwartte de
zak bonen. Dat kan natuurlijk niet. er
moet een z.g. „bodem in de markt" ziin.
Dat is voor de snijbonen eerste kwali
teit f2.20 de zak van tien kilo. waarvan
de tuinder f 1.75 ontvangt. Dit ls ech
ter lang niet de kostprijs, deze kan
zeker gesteld worden od f3.50 tot f 4.50
de zak Dat dit doordraaien dus nog
altiid een behoorlitke strop is voor de
tuinders valt hierdoor gemakkelijk vast
te stellen. De gelden voor uitbetaling
van de minimumprijs wordt door de
tuinders steeds zelf betaald, zil storten
namellik van elke zak aangevoerde bo
nen 15 ets in een gevormd fonds Komt
men nu in een bepaald laar tekort dan
verhoogt men eenvoudig de bijdrage
voor het volgend iaar Der zak.
TOESTAND NIET
CATASTROPHAAL.
Hoewel het natuurlijk wel heel erg
is. dat zoveel kostelijk voedsel voor
veevoeder weg gaat. kon de heer Hoo
gervorst de toestand voor de tuinders
toch beslist nog niet catastrophaal
noemen, al zag hii de strop voor de
z.g. late tuinders groter dan voor hen
die vroeg hun producten aan de
markt gebracht hebben.
met de kinderen een daag ie naar het
strand te eaan of elders verkoeling te
zoeken tegen de warmte.
DUBBELE AANVOER.
Vergeleken bü vorig jaar toen het in
elk opzicht een uitzonderlilk slecht jaar
voor de groenten was. verwacht de
heer Hoogervorst wat de Ter Aarse
Veiling betreft voor de augurken een
omzet van f440.000 tegen f450 000 vo
rig iaar. Dan mag het zo slecht bill ven
gaan als deze week verzekerde hii ons.
De sniibonen zullen dit iaar wellicht
f 50.000.minder opbrengen dan vorig
jaar toen dit nog altiid f 350.000 be
droeg. Daar staat tegenover, dat dit
iaar de aanvoer wel het dubbele zal be
dragen van vorig jaar. Minstens 90.000
zakken of 900 000 kilo dit Jaar tegen
45.000 zakken vorig laar!
IN DE STAD TOCH DUUR.
Dat de consument nog steeds aan de
kar of winkel 50 tot 80 ets per kilo voor
de sniibonen moet betalen zal wellicht
velen bevreemden, als men weet dat de
beste sniibonen vaak voor f2.50 of nog
minder per zak aan de veiling gekocht
worden. Men zal hlerbit echter moeten
bedenken, dat de tussenhandel ook niet
van de wind kan leven. De onkosten
bilt ven dezelfde, of de bonen nu goed
koop of duur aan de veilingen gekooht
moeten worden.
Het „doordraaien" van bonen vindt
od het ogenblik aan vriiwel alle veilin
gen ln ons land plaats, zelfs ln Leiden,
waar normaal altiid zeer weinie snii
bonen worden aangevoerd, draalden
-isteren de sniibonen eerste soort nog
door. Wel een bewtls dat deze toch zo
kostelijke groente momenteel onver
koopbaar ls.
Aangenomen kan worden, dat nog
duizenden tonnen sniibonen od de hoop
zullen gaan voor veevoeder, of geheel
vernietigd zullen worden. Men kan het
zich maar moeilijk voorstellen dat de
kisten die 's morgens vroeg aan de
draaibrugeeties od de tulnderilen staan,
vriiwel zeker niets od zullen brengen.
Het ls iammer. maar het is nu eenmaal
niet te vooricomen dat de groente
wordt doorgedraaid. Het bllift echter
waar. wat een oude tuinder ons zei:
..Het moest niet maggen".
BURGERLIJKE STAND
VAM
geboren:
Abraham zn van A v d. Voort en J W
van Es; Chrlstlanus Theodoras Nlcolsas
Maria zn van C J Deckers en M B J.
Straathof; Martlnus Adrlanus Maria zn
an P M. Verdel en M M Hlllebrand;
MMLOok het feit. dat Duitsland plotseling
kanaalweg. Momenteel heeft hii reeds niet meer afneemt SDeelt een grote rol.
minstens 150.000 kilo sniibonen in zijn De conserven!abrieken beschikken niet
silo's, die daarin met „Moes" ver- over voldoende capaciteit om de aan-
werkt worden tot een zeer geschikt eevoerde bonen te verwerken. Zit zitten Paul zn van M Hamersma en B Driessen;
veevoeder. In zijn land ligt reeds een weer met een tekort aan personeel om Wilhelmus Maria zn van W M v s*een-
respectabele berg augurken die dage- I de sniibonen af te halen en te snijden i e2 F West dorp; Cornelia dr van
Uiks nog aangroeit. Reeds 40.000 kilo De mensen die voorgaande laren voor w J v d La»n pn E van r°'
augurken heeft de heer v. d. Lip deze fabrieken de bonen thuis afhaal- GEHUWD:
weggehaald van de veiling. 1 den geven er veelal nu de voorkeur aan 1 P- M. Overduln en R. W. Keokstra.
