MAGGI
ADM. KRACHT (Vr.)
Aank. Onderhoudsmonteur
enige haliwas timmerlied
1111
Johannesburg, de gouden stad, trekt
onweerstaanbaar
Eindeloze donkere stroom van
zwarte werkers naar de
gevaarlijke mijnen
WOENSDAG 17 AUGUSTUS
Hoog boven alles uit steekt thans de,
voor het scheepvaartverkeer ln de hoog
ste stand geplaatste, grote klap met ba-
luns van de nieuwe Alphense brug, mid
den in het hart van Alphen.
Honderden hebben gisteren de gehele
dag de uiterst nauwkeurige werkzaam
heden van de mannen uit Kinderdijk j
g de geslagen, toen deze als ware het
een soort Mecano peelgoed de duizen-
den tonnen wegende stukken op hun
pinats brachten.
loals wij reeds gisteren uitvoerig
schreven werd het eerste stuk dat te
vens het zwaarste was. nl het brugdek,
gisteren om even over halfacht op de
steunen geplaatst De grote 21.000 kilo
wegende balans kon om even voor hal'
twaalf van de zolderschuiten opgeno
men worden en zakte om vijf minuten
De 21.000 kilo wegende balans
in de takels van de grote drijvende
bok boven de steunpilaren.
over halfeen op de beide steunpilaren,
waarna met bekwame spoed een aantal
monteurs de nodige bouten en moeren
begonnen nan te draaien Om even over
twee was het zover, dat ook dit onder
deel muurvast zat. waarna de brug met
balans door de grote drijvende bok ln
de hoogste stand gebracht werd om ver
volgens met zware stalen kabels vast
gezet te worden
Belangrijk eerder dan verwacht was
kon het scheepvaartverkeer weer vrij
gegeven worden, nl. om even over half-
Kerkelijk Leven
NED. HERV. KERK
Beroepen te Moordrecht J. v. Leeuwen te
Wltmarsum. Te Tcrneuzen (toez.) A
Nauta te Eikerzee.
te TJuchem. Te Nleuwolde J. H. Kappers,
cand te NIJkerk.
Aangenomen naar Dokkum H. Hogenhuls
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Steenwijk en te Emmen
T. Brlenen. cand. te Werkendam.
Tweetal te Doorn J. Baay te Alphen
aan den Ryn en A. Blom ie Meerkerk.
GEREF. KERK (art. 31 K.O.)
CONGRES JEHOVA'S GETUIGEN
Zoals bekend wordt van 17—21 Augus
tus ln de Houtrusthallen te Den Haag
het congres van het Wachttorengenoot
schap (Jehova's getuigen) gehouden.
Men verwacht 14.000 15.000 congres
sisten. waarvan 2.000 uit het buitenland.
Het organisatiecomité is er in geslaagd
in Den Haag 8.000 bedden te vinden. By
de Houtrusthallen heeft men voorts een
groot tentenkamp opgericht, dat dienen
zal als restaurant. Het congres is een
onderdeel van een reeks van 11 congres
sen die in Amerika en Europa worden
gehouden en die alle hetzelfde program
ma hebben. By alle congressen zijn de
president van het genootschap, de heer
H. Knorr (VS.) en Fred W. Frans (V.S.)
vice-president, aanwezig
Tot een van de hoogtepunten van het
congres rekent men de massale doop
plechtigheid in een der zwembaden op
het Schcveningse strand. Deze zal Vrij
dagmorgen omstreeks half tien worden
gehouden.
Voorzitter van het congres is de heer
F. Hartstang.
„Iets waarvan jullie vast
en zeker zullen smullen!"
„Ha.... dan krijgen we na
tuurlijk weer die lekkere soep
,Juist.... en óf.... Kippensoep
van MAGGI!"
Goudgele, krachtige, zuii>ere kippenbouillon met
de beste vermicelli en heel even gekruid, in de
bekende Zilverzakjes. 4 diepe borden voor:
KIPPENBOUILLONSOEP
GEVRAAGD voor spoedige indiensttre
ding. Zij, die gewend zijn om zelfstandig
te werken, genieten voorkeur.
Brieven onder No. 3285 aan het Bureau van dit Blad.
Gevraagd enige zeer
NETTE MEISJES
le. voor eenvoudig knip- en strijkwerk;
2e. als Leerling-borduurster.
Aanmelden J. VAN DIJK, Oude Vest 179, van 912.30 uur
en van 14.0018.00 uur.
Houtindustrie NORHTGO N.V. te No»*)
vraagt voor direct een
(Liefst met A.BS«W'
en
Aanmelden aan kantoor van bovengenoemde Indtö^'
's avonds na 7 uur De Genestetstraat 92. Lelden.
ABONNEERT U OF DIT BW
(Van onze Reisredacteur)
JOHANNESBURG De ingehouden hese fluisteringen door zwarte handen
uit de trommelvellen gewreven, begonnen hardop te spreken. In een zwiepend
rhythme eerst. Toen kwam de wilde donder van de grote tomtoms en het rode
stof. door zwarte voeten uit de grond gejaagd, warrelde hoger op. Het donkere
neuriën van bronzen stemmen barstte open en liet hoge ongetemde kreten vrij.
De strakke lijn van de wiegende zwarte dansers brak. En ineens was de kleine
arena vol van zwaaiende schilden, ruggen glimmend in het zonlicht, witte tan
den, harde benen, voeten fel stampend op de grond, veren sidderend in de
hoofdtooi. Vol lachende ogen en een hevige beweging. Vol van Afrika.
Dit was de dans van de Zoeloes. Dit was ook Zondagmorgen in Johannesburg.
Want de verschrikkeiyke Zoeloe-Impi's zijn niet meer de zwarte regimenten van
Afrika's blauwe bergen, zij boren nu in donkere gangen naar goud-erts. En
daarom dansen zij niet meer voor de glanzende meisjes van hun stam bij het
licht van oranje vuren, maar op hun vrije Zondagochtend tegen een décor
van de platte gele dumps en de hoge ijzeren staketsels van Johannesburgs
goudmijnen voor een publiek van keurige blanke heren met klektoestellen en
even kleurige blanke dames. Die toeh wel wat verschrikt en opgewonden raken
door al die gespierde mannelijke hevigheid.
Maar als zij na afloop van de Zondagochtendse mündans weer met hun echt-
genoten-in-colbert in de auto stappen om terug te keren naar Johannesburgs
luxueuze villa-wijken, is iedereen het over één ding eens: „Wat zyn die kerels
nog primitief. En zag je hoeveel ze te eten kregen? Zy hebben het toch maar
prima in de mijnen".
Gretig ontwaken
Zeventig jaar geschiedenis van Johan
nesburg staan ln goud geschreven. De
stad verrees toen het edel metaal aan
de Wltwatersrand van Transvaal werd
ontdekt. Uit de kroegen en bordelen van
weleer groeiden de respectabele wolken
krabbers van thans. Uit de rauwe stryd
tussen de eerste wilde goudzoekere ble
ven slechts de sterken over, Britse en
Amerikaanse concerns, thans verenigd
ln de mijnkamer van Transvaal en
Oranje Vrystaat. De pistolen zyn vul
pennen geworden. En Zuid-Afrika neemt
nu niet alleen 45 procent van de wereld-
goudproductie voor zyn rekening, maar
wint sedert kort een byproduct meteen
tovernaam, uranium.
Goud is een vreemd metaal In de
mijnen van de Unie werken één blanke
en acht zwarte mynwerkers een dag om
drie kwart ton erts los te boren. Na een
uitvoerige bewerking leveren die 31 gram
fijn goud. Dat goud wordt doorgaans ge
kocht door de Ver. Staten, die het ter
dekking van de dollar opbergen in de
schatkamers van Fort Knox. Het goud
is dan weer thuis: onder de grondI
Goedkope arbeid
Maar Inmiddels is er veel gebeurd.
Want de mynen van de Unie zyn wel
ryk aan erts, maar het erts ls niet zo
rijk aan goud. Er is veel zwarte arbeid
nodig. En omdat de goudprys maar niet
stygen wil, moet dat goedkope arbeid
zyn.
Hoe komt men aan goedkope zwarte
arbeid? Wel. de heer Cecil Rhodes bUv.
wist daar wel een antwoord op. In zijn
tyd leefde de zwarte man in een geld-
loze maatschappy en wanneer hij niet
aan het oorlogvoeren was, lag hy voor-
namelyk op zyn rug ln de zon te bepein
zen hoe plezierig het was om veel vrou
wen en veel koeien te hebben. Om hem
van zyn „verderfeiyke luiheid" te gene
zen en hem de beschavende zegeningen
van de arbeid by te brengen, voerden
Rhodes, en zyn Britse vrienden elders
in Afrika, belastingen voor de inboor
ling in. Met fijne ironie noemde zy één
ervan „kies-belasting", hoewel het stem
men nooit zozeer tot de voorrechten van
de Afrikanen heeft behoord. Om aan zyn
belastinggeld te komen, stond de zwarte
man dus maar één weg open. werken
voor de blanke. Uiteraard tegen laag
loon. Hetgeen precie6 de bedoeling van
de heer Rhodes was, toen hy gewaagde
van de beschavende invloed van de ar
beid.
Portugees Oost-Afrika, Angola, de Rho
de slaanse federatie en de Britse protec
toraten ln de handen van de recrute-
rlngsagenten van de „Chamber of Mines"
(Mijnkamer)
Het is de dwang om rinkelende con
tanten te bezitten, om belasting te be
ulen. om eten en kleren te kopen, die
de landbouw in de armetierige reserva
ten niet meer oplevert, die hem voor
zes of negen maanden uit Afrika's open
veld naar Johannesburg voert. Naar de
goudstad, naar „Goli", zoals zy haar
noemen.
Contanten: een normaal loon voor een
zwarte mynwerker bedraagt f. 1.85 per
werkdag, ruwweg f. 46.25 per maand.
H|j krygt daarenboven voor 34 gulden
per maand aan gratis logies, voeding,
ontspanning en medische verzorging.
Om dit te verdienen werkt hij gedu
rende acht uur per dag ononderbroken
In de hei-hete schachten en spendeert
hy twee uur om van en naar zijn werk
te komen.
Zware arbeid en soms geschoolde bo
vendien. Hij boort, legt pypleidingen en
spoorbaantjes aan en bedient gecompli
ceerde kostbare machinerie. In naam
doen weliswaar de blanken het geschool
de werk. maar ln feite brengen zy
slechts spnngiadmgen aan of zyn zy op
zichter. .,Een reuze leven", zei een blan
ke mynwerker my, „wy krygen tenmin
ste duizend gulden per maand voor stil
zitten en hard schreeuwen. De zwarte
„boyB" doen het werk".
Rinkelende contanten
In de mijnen van Zuid-Afrika en
niet alleen daar bestaat dit systeem
nog vrijwel onveranderd voort. Want
ook vandaag dryft mede dit systeem de
Sjangaans, de Bechoeana's, de Basoeto's
de Zoeloes, de Pondo's en de mannen
van de andere stammen uit de Unie,
Bovenbouw Alphense brug geplaatst
ln de hete schachten van Johannes
burgs goudmijnen.
Onevenredige stijging
Maar ja, de blanke mynwerkers heb
ben een vakbond, de zwarte niet. Al heb
ben zy dan één keer de brutaliteit gehad
om te staken voor een dagloon van vyf
gulden. De regering-Smuts dreef hun
protestmars echter met stokslagen en ge
weerkogels terug en er vloeide nogal wat
bloed. Toen zy de volgende dag weiger
den uit de mijnen naar boven te komen,
joegen de pohtie-knuppels hen schacht
voor schacht omhoog. Dit alles wordt
nog onfrisser wanneer men bedenkt, dat
hun wekelykse lonen sedert 1890 naar
beneden zyn gegaan Terwijl de produc
tiekosten van de mynen met 30 procent
verminderden en de productiviteit van
de zwarte man verdrievoudigde, terwyl
de waarde van het pond sterling naar
beneden kelderde, stegen de lonen van
<ta swarte mynwerker slechts met vijf
tien gulden per maand.
Nu zyn er naast cyfers en lonen nog
andere factoren in het menselijk leven
Hoe brengt die zwarte trek-arbeider
de zes. negen of twaalf maanden zyn
contact ver van zyn gezin door?
Hy voert met zyn makkers m een
„compound", een barakkenkamp, een le
ven dat niet ongelijk is aan dat van een
militair in een kazerne. Hy slaapt op een
chambree. krijgt zyn natje en zyn
droogje, gaat dagelyks onder de douche,
speelt een partytje voetbal en krygt
twee keer in de week een film te zien.
Hiy heeft het, materieel gesproken, best,
zeker veel beter dan thuis. „Het ont
breekt hun aan niets", zei een geestdrif
tige „compound-manager" my.
Keuze
Fin vrouwen?" vroeg lk. Het gezicht
van de brave man betrok. „Nou ja", zei
hij. ./behalve in enkele nieuwe mynen ln
de Vrystaat, kunnen wy het ons niet
permitteren de gezinnen van de Jon
gens" hierheen te halen. Dus
Dit ,4us" betekende, dat de jongens
de keuze hebben tussen prostitutie of
homo-sexualiteit. Kiezen zy prostitu
tie. dan betekent dat al gauw geslachts
ziekte. Een arts zei my: .Fir zyn hele
dorpen in Afrika, die onder deze plaag
gebukt gaan".
Vandaar dat er mannen zyn. zoals de
Sjangaans uit Portugees Oost-Afrika,
die dit risico niet aandurven en tydeiyk
aan homo-sexualiteit de voorkeur geven.
Welke verwoestende gevolgen het sy
steem op het gezinsleven heeft, laat zich
vatten
Het zijn niet alleen geslachtsziekten,
die hun tol eisen. Krygt een mijnwerker
een ernstig ongeluk ien in de schacht
die ik bezocht vielen er vorig jaar 44 do
den en over de 200 zwaar gewonden op
2500 mijnwerkers), loopt hij tuberculose
op of silllcose. dan wordt hy met en com
pensatie van tussen de 150 en 300 pond
naar huis gestuurd. Maar medische na
zorg is in de Afrikaanse kraal een vry
wel onbekend woord. Zodat ik weer aan
Cecil Rhodes moet denken: „De zwarte
man kan in een blank gebied biyven, zo
lang hij voorziet in de behoeften van de
blanke. Houdt liy op daarin te voorzien,
dan moet hy vertrekken".
Toch naar „Goli"
En toch blijven zy naar Goli komen,
de Zoeloes, de Pondo's, de Khosa's. Zy
vullen de bussen, de treinen en tegen
woordig zelfs de vliegtuigen van de wer
vingsagenten. Komen zij alleen om na
afloop van hun contract met twee of
driehonderd gulden terug te keren? In
vele gebieden, vooral bulten de Unie, is
de toestand zo slecht, dat die noodzaak
er is. Maar er is meer.
Tot ln de donkerste uithoeken van
Afrika is GoU een toverwoord geworden,
symboliserende de wolkenkrabbers en de
lichten van Johannesburg, de wereld van
de blanke man. van een verbijsterende
onweerstaanbare nieuwe eeuw. En zo
trekt uit de verste kralen van de gele
hoogvlakten en de stomende jungles van
.Afrika een eindeloze donkere stroom
naar de gouden stad, bereid om in zweet
en soms in bloed en tranen de prüs te
betalen voor een glimp van de eigen toe
komst.
De dans van de Khosa-Makwtiibi
Zij dragen belletjes op hun borst e
terwijl zij langzaam voorwar'
stappen, begint de lucht zich h
vullen met een zilveren gerinkel.
OUDSTE INWOONSTER VAX
FRIESLAND
De oudste inwoonster van Friesléü
mej. Eva van der Meer. hoopt MaarAj
a.s. haar 101e verjaardag te vieren Hd
Van der Meer, die in Drachten werd ;i
boren, woont sinds 1920 in het tehj
voor oude alleenstaande dames de Ju
Jan Woutersstichting te Oudeschooi. Zj
mag zich nog in een uitstekende gaoK-
heid verheugen. Alleen haar gexfchtne-
mogen gaat sterk achteruit, waardoor4
haar grote liefhebberij, het fyne na
werk, vaarwel heeft moeten zeggen.
De a.s. jarige, die nog veel belangd-
ling heeft voor het heden en too:
toekomst, hoopt het voor haar pre
vrye staatspensioen nog te beleren, s
heeft zy verklaard.
Waar vroeger een man een kemp
dood moest hebben eer hij een mtfe,
kon winnen, moet hy nu zijn period-
de goudmijnen gediend hebben.
Zo komt de zwarte man naar O
verschrikt, verward, verdoofd, maar
een hardnekkige gretigheid om te k
en te zien. Hij schrijft er het verhaal
het stille glinsterende goud in de kddei
van Fort Knox. maar ook dat ran m
ontwakend Afrika.
oZeg Mam,
wat ruikt hier
