CHEFFIN
VAN BEVER
Jonge Dame
Geen paspoort voor Stephan Ramadosi,
de kans van zijn leven gaat teloor
Slechts één van duizenden
trieste gevallen
Internationaal Circusfestival
Zit-Slaapkamer
"AKHUISRUIMTE
Mercedes-diesel 170 personenauto
ROSELEUR's weekredan*
ELTAX m
.tVRAAGD
Verpleegster zoekt kamex(s)
met kook- en stookceleaen-
held. Brieven Bur. van dit
Blad onder No. 6842 k.
Leraar zoekt per 1 Sept.
gem zlt-slaapk&mer. met of
zonder pension. Brieven Bur.
van dit Blad No 6439 k.
E Gevraagd zlt-slaapkamer
door heer, met pension Br.
Bur van dit Blad No. 3955 k.
Baby-romniode en Colum
bus kooktoestel ter overname
eevTaaed Willem de Zwlleer-
laan 30, Tel. 26142.
Gevraagd meisje voor hal
ve daeen. Karei Doormanlaan
29. Oeastceest.
Net meisje gevraagd voor
enlce ochtenden per week.
Aanmelden mevr. Verboef.
Rhtlngeesterstrnatwee 76.
Oeersteeeet. (Tramhalte To-
renveltstraatl
A.s. echtpaar zoekt ge-
meub zit- en slaapkamer met
vrlle kookgelegenheidBrieven
Bur van dit Blad No. 6968 1:
A.s. Jong echtpaar zoekt
oneemeub. 2 kamers en kook
sel. Brieven Bur. v. d. Blad
onder No. 6973 k.
Gevraagd lt.lv. hnLshoudster
pl.m. 30 laar. Bil heer alleen.
Br Bur v. d. Blad No. 7006 k
Dienstmeisje gevraagd voor
hele dagen. Aanmelden:
Emmalaan 10. Oegstg>e6t.
3 Heer b. b. h. h.. vraagt per
1 September slaaokamortle m.
stromend water. Leidon of
Oecateeest. Brieven Bur. van
dl' Blad onder No. 6987 k
Zelfstandige slagersbedlen-
de halfwas en leerling ge
vraagd. Hooe loon. F A. Kem-
perman Hosewoerd 39.
AANGEBODEN
B Voor verhuur zonder chauf
feur nieuwe wagens vanaf f8
per dag en 8 ct per km. Ga
rage Bierman. Voorhout Tel.
K.2532 - 7834.
Zeilboot aangeboden, kiel- I
ne B MIn prima staat met
dekzeil t. e. a. b. Na 7 uur.
Merelstraat 12. Lelden.
Aangeboden Batavus mo- I
torflets. 125 cc met Vlll. mo
tor. telaèc. vering. In prima
staat. Ook rullen tegen snelle
bromfiets. Kloksteee 12. Lel-
De allerbeste horloges knopt
U voordeliger bil ..De Goedkope
Zaak" maar de betere waar.
Haarlemmerstraat 185. S. v. d.
Water en Zn.
Waarschuwing! Niet In het
nataar maar met droog weer
Uw schoorsteen geveegd, tevens
schoonmaken van haarden.
Jac. Stouten, Schelpenkade 23
Telefoon 21751.
H.H. Accordeonisten. Een
punt van overweging Onze In
strumenten zlln mooier, beter
en blllllker. Van ouds Uw ver-
trouwenszaak. Rllwlel- en ac-
cordeonhandel Minerva. Haar-
lemmeretr. 77. P. v. Heerlngen
Betaling In overleg.
Polshorloges vanaf f. 1.- p.
w. Pendules, gouden ringen
Zoekt U Iets moois, billlike
prils. Plasmeyer. Storm Buy-
slngstraat 33. bil Laze Mors-
wee.
Autoverhuur met en zon
der chauffeur. Dee-tax Heren
singel 46. Telef. 26000.
Overal vraagt U, li(| Wasse
naar slaagt U! Tulmelbedden.
opklapbedden enz. Ombouwen
uit eigen meubelmakcrtl Door
Inruil prima gebruikte ledikan
ten spiralen en opklapbedden
ter overname. Wassenaar. Jan-
vossensteeg 60. Lelden. Tele
foon 20143.
Aangeb. Kapteln Mobylette.
In prima staat Te bevr.:
Appelstraat 6. Lelden.
Wasmachines van fabriek
aan verbruiker. Electr. wasma
chines. Inhoud 50 ltr f 201.50.
Enkele nieuwe wasmachines
met een schoonhei dsfou tie
f.179.—. Tel. K 1700 - 113068.
Postbus 36 Den Haae.
B Te huur een werkplaats m.
opslagterreln. Te bevragen
tussen 46 uur. Ie Blnnen-
v ester acht 19 trekbel 1. Lel-
B Te huur 1 Sept.. gem. zon
nige z.-elJc. nabil Acad. Zie
kenhuis v w. Centr. verw
Evt. maaltltden Brieven Bur.
van dit Blad No. 7005 k
B Tc koop C.Z. '53, 150 cc., z.
g. a. n. met val beugel, race-
kussen en bagagedrager 8500
K.M celopen. Te bevr Flllp-
do. Koningstraat 29 a. Na 7 u.
Philips radio (Concerto).
Prima spelend ofstemoog.
eenknopsbedlenlng). Na 7 u.
Leldseweg 339 Voorschoten.
Telef. 2832.
Apartheid in de practijk
Stemmen van protest worden harder
(Van onze Reisredacteur)
PRETORIA. Stephan Ramadosi is 16 jaar oud, een bescheiden zwarte
jongen uit Sofiatown, een van de trieste Bantoe-buurten van Johannesburg.
Hij is de beste leerling van zijn Anglicaanse school, St. Peters, en was automa
tisch de keuze toen er een beurs beschikbaar kwam voor een van de beste
scholen in de Ver. Staten.
Een ruime beurs met vrije reis en een royale toelage voor nieuwe kleren.
Voor de stille jongen uit de stinkende overvolle achterbuurt ging een nieuwe
wereld open.
Maar voor die nieuwe wereld is een paspoort nodig. Hij heeft er drie
maanden lang om gesoebat. Zijn verbitterd schoolhoofd heeft tenslotte de
minister van Naturellenzakcn getelegrafeerd, dat hij de wereldpers en de Ver.
Staten van het geval op de hoogte zou moeten brengen. Het antwoord van
minister Verwoerd: „Wanneer dergelijke methodes worden toegepast, rijst de
verdenking dat men met agitatoren te doen heeft".
Agitatoren: Stephan Ramadosi is zestien jaar oud, zijn vader, een onder
wijzer, is een trouw kerkganger. De beslissing is thans gevallen: Stephan Rama
dosi krijgt géén paspoort, de deur van de Nieuwe Wereld blijft dicht!
Ziedaar een van de redenen die het
de buitenstaander wel eens moeilijk
maken Zuid-Afrika's apartheidspolitiek
van louter academisch standpunt te be
zien. Men kan nog zozeer proberen om
in historische en politieke termen te
denken, om afstand te nemen van het
probleem, maar men wordt telkens door
zulke gevallen met de neus op de men
selijke kanten van de zaak geduwd.
DROEVIGE VOORBEELDEN
Een van die gevallen betrof het zwarte
dienstmeisje van een blank echtpaar.
Zij was in een christelijke kerk getrouwd
en woonde met haar man, die in een
fabriek werkte, met toestemming van
haar werkgevers, in een kamer van het
huls. Haar man werd op een ochtend
gearresteerd, want het wonen op een
blank erf door een Bantoe die er niet
werkt, is bij de wet verboden.
Het zijn trouwens niet alleen de
Bantoes voor wie liefde en huwelijk
Moroka. een van de Bantoe-wijken
bij Johannesburg. Als in de concen
tratie-kampen
geen ongestoord genot zijn. Een recht
bank in Kaapstad veroordeelde een
blanke man en een kleurlinge tot ge
vangenisstraf. Zij hielden van elkaar,
hadden al jaren samengeleefd en wilden
trouwen. Maar de Zuid-Afrikaanse wet
verbiedt gemengde huwelijken. Om te
trouwen stond hen slechts één mogelijk
heid open: in Lourenco Marques (Por
tugees Oost-Afrika) worden wèl ge
mengde huwelijken voltrokken. De man
en de vrouw waren voor de reis aan
het sparen, maar zij werden betrapt,
eer het geld bó elkaar was.
Een andere veroordeling onder de wet
op de immoraliteit: een 17-Jarig Bantoe
meisje en een 25-jarige blanke in Dur
ban werden gestraft. Het zwarte meisje
kreeg vier maanden, de blanke kreeg
een voorwaardelijke straf. Verschillende
strafmaten voor de verschillende kleur-
groepen in de Unie zijn trouwens een
aanvaard principe, omdat men uitgaat
van het beginsel, dat gevangenisstraf de
blanke zwaarder treft.
Enige voorbeelden: een rechter ln
Tugela Ferry bevond drie blanke politie
mannen schuldig aan het mishandelen
van acht Bantoes: slaan, wurgen en
branden met electrodes.
Zij kregen tien gulden boete of zeven
dagen hechtenis.
In Springs (Transvaal) werden drie
Bantoes wegens een voedseldiefstaf uit
een trein tot een, twee en drie en half
jaar gevangenisstraf plus zes zweepsla
gen veroordeeld.
In Krugersdorp kreeg een blanke
mijnwerker, die een Bantoe-mijnwerker
door trappen de kaak had verbrijzeld,
tweehonderdvijftig gulden boete. Dezelf
de straf kreeg de kleurling William
Mulder voor mishandeling van een paard
en een muilezel.
Een Bantoe hoeft overigens geen mis
daad te begaan om in de gevangenis te
raken. Een overtreding van een van de
vele paswetten is voldoende. Wordt hij
daarop gegrepen, dan loopt hij een ge
rede kans naar een van de coöperatieve
gevangenissen in de Oranje Vrijstaat of
Transvaal te worden gezonden, door
plaatselijke landbouwers gebouwd en
gedreven op voorwaarde dat de regering
ze gevuld houdt. De veroordeelden moe
ten werken op het land van de boeren.
Verliest een Bantoe in de stad zijn baan
en kan hij niet gauw nieuw werk vinden,
dan wordt hij door het paskantoor „uit-
geëndosseerd". Hij heeft dan vrijwel geen
andere keus dan het aanbod aan te
nemen van de blanke boeren, die buiten
staan te wachten om tegen laag loon op
het land te gaan werken.
Een groep die het hard te verduren
heeft, wordt gevormd door de drie
honderd-en-vijftigduizend Indiërs, wier
voorouders als koelies voor de suiker
plantages in Natal werden geïmporteerd.
Onder wat de Indiërs de Ghetto-wst
noemen, mogen zij geen onroerende goe
deren van blanken kopen. Hun bewe
gingsvrijheid binnen het land was al
beperkt, nu gaat de groepsgebiedenwet
hen uit de steden naar aparte woonge
bieden drijven. Een Indische hotelportier
zei mij: „Mijnheer ik ken geen ander
land dan dit. Mijn grootvader en mijn
vader zijn er geboren. Mijn twee broers
en ik hebben ons hele leven hard ge
werkt in het hotelvak. Wij hebben al
onze verdiensten in ons huis belegd. Het
ls een mooi huis. U zoudt het moeten
zien We hebben thans bijna genoeg geld
bijeen gespaard om met z'n drieën een
kleine auto te kopen. Maar nu komt de
groepsgebiedenwet en wij moeten uit ons
huls. De overheid koopt het en bepaalt
zelf de prijs. De droom van ons leven
ls kapot".
GROEIEND VERZET
Zijn er blanken ln de Unie. die zich
tegen deze dingen verzetten? Er zijn er. i
Maar ook zij hebben het niet makkelijk.
Een liberale student uit Kaapstad. Sid
ney Katz, die een studenten-conferencie i
in Engeland wilde gaan bijwonen, kreeg
geen paspoort. Hij werd eerst beticht j
van communistische sympathieën, maar 1
toen bleek dat een Amerikaanse anti-
communistische studenten-organisatie j
zjjn reis zou betalen, werd gezegd dat
de reis van Katz schadelijk zou kunnen
zijn voor Zuid-Afrika's goede naam.
Jessie MacPherson, de voorzitster van
de Zuid-Afrikaanse Labourparty, die na
een lange ziekte een familiebezoek in
Engeland wilde gaan brengen, kreeg
evenmin een paspoort. Een andere vrouw
die de begrafenis van haar vader in
Zuid-Rhodesië wilde gaan bijwonen,
mocht het land niet uit. omdat zij als
communiste stond aangemerkt. Onder
de wet tot onderdrukking van het Com
munisme, waarvan een artikel zegt:
„Communisme sluit iedere organisatie
ln. die tot doel heeft enigerlei politieke.
Industriële of economische omwenteling
in de Unie te weeg te brengen door het
bevorderen van verstoring van de orde.
door onwettige handelingen of nalatig
heid, door middelen die de bevordering
van zulke verstoringen van de orde of
zulke handelingen of nalatigheden in
houden".
Zelfs de heren Marx en Engels zouden
deze definitie van hun troetelkindje
nauwelijks herkennen.
Nochtans worden de blanke stemmen
van protest harder. Een liberaal als dr
Bernard Friedman, die onlangs de
caricaturale oppositie van de Verenig
de Partü een striemend pak slaag gaf,
bereidt een nieuwe oppositie voor. De
Anglicaanse geestelijke Trevor Hudd-
leston uit Sofiatown zet dag in dag uit
zün vrijheid op het spel in zijn strijd
voor de rechten van de Bantoe.
De Katholieke kerk begint zich te
roeren. Er zijn het kostbaarst van
alles Afrikaners zelf. die verzet
aantekenen!
Vakbondsleiders van uiterst-links als
Piet Beyleveld van de Textiel arbeiders
unie. Theologen van de Nederduits
Gereformeerde kerk als dr B B. Keet
van Stellenbosch en prof B, Marais van
Pretoria.
Aan het hoofd van twaalf andere
professoren uit Pretoria uitten deze
mannen hun diepe bezorgdheid in een
scherp protest tegen de Senaatswet, die
de kleurlingen van hun huidige kies
recht gaat beroven. Zij trotseerden daar
mee de woede van de Afrikaner pers. die
hen „verraders van het Afrikanerdom"
noemde en „kleine mannetjes die met
academische argumentjes komen als de
toekomst van de natie op het spel staat",
die sprak van „een dolksteek in de rug"
en dreigde met ..een afrekening".
Deze academici weten dat zij zware
maatschappelijke druk te verduren zul
len krijgen. De broederbond, geheime
organisatie van politici en predikanten,
die achter de schermen de politiek van
het uniforme Afrikanerdom smeedt, ls
machtig. Haar greep reikt tot in alle
vertakkingen van het maatschappelijk
leven. En mede daarom zwijgen duizen
den anderen, die achter Keet en Marais
en de wet staan, maar die vrezen voor
positie, promotie of paspoort.
De fijnzinnige rustige theoloog ln
Kerkrecht, dr Keet, wiens boek over de
Zuid-Afrikaanse kleurkwestie met grote
belangstelling tegemoet wordt gezien,
zei mij glimlachend: .,Ik heb gelukkig
ook veel vrienden".
De potige professor Marais „dominee
Ben", rekende in een gesprek met mij
terloops even af met het hier geldende
gebruik van de Nederduits Gereformeer-
B Aangeboden z. g. a. n. kin
derwagen 1. 75.Parkstraat 1
2 A. tussen 8 en 9 uur.
B Te koop aangeboden com-
oleet verer.aDparaa.t met bll'be-
horen o.a. oamera condensor,
elansmacb.. snllmachlne. bak
ken enz. enz. Kers. Aooelstr. 21
Noordwllk Binnen.
Naaimachines. Voor een
werkelllk goede naaimachine
gaat U naar de Naalmachlne-
sneclallst Dernee, Haven 7.
Telefoon 25365. Waalgat 17.
Katwltk aan Zee. Telef. 2278.
Aangeboden kinderledikant
met bed Ie
Toorenveltstraat 11.
B Bromfiets te koop aangebo
den. merk Berlnl M21. Bouw-
laar 1955 met teleccooovork.
J. van Polanen. Kuloersteee 10
Lelden. Tel. 31534
Te koop Adler, ln prima
staat Garage Visser. Heren
gracht.
B DamespoLshorloges, ancre.
15-steens (Zwitsers uurwerk)
orachtlee modellen f 39.75.
•WH repareren zelf. dus 100%
garantie. Uurwerkkllnlek Lage
Rllndltk 8.
B Metalen horlogebanden
voorkomen het verliezen van
Uw horloge. Enorme keuze,
zeer lace pril zen. Ziet onze
etalage. Uurwerkkllnlek Lege
Rllndltk 8.
Te koop Scheepsmotor, 7 >4
PK. Te bevr.: B Ouweriterk.
2de Looierstraat 38. Na 5 uur.
Bureaux-minlstre. ameuble-
ïent, schuiftafels, theemeu
bels 1- en 2-pers. opklapbed
den ledikanten. Auplng spi
ralen. divanbedden kapokma
trassen. rookstoel boekenmo
lens was commode, n ach tk ast-
les. oud-hollandse tafels enz.
Pluvm Jr. Morsstraat 64 Tel
30008 In- en verkooo.
DIVERSEN
Wonlngrull van Slttard
naar Lelden of omgeving.
Aangeb. 3 slaapkamers. 2 ka
mers. keuken bitkeuken, tuin
zolder Gevr. lete dergelllks.
I. Kooreman. Petrusstraat
46 Slttard
Huwelijk. Jongeman, 39
•erkrt. zoekt nette vrouw.
3812 laar Jeugdlee versc'n
P G Brieven Bur van dit
Blad onder No 7037 k.
Brieven op advertenties wel
ke naar onze mening niet
bonafide op de inhoud reage
ren (o.a drukwerken) wor
den niet aan de stellers door
gegeven doch zonder meer
vernietigd.
in: EUROPA'S ENIGE ZESMASTENCIRCUS
LEIDEN SCHUTTERSVELD
VAN DONDERDAG 11 Lm. ZONDAG 14 AUGUSTUS dagelijks 8 uur
Matinee Zaterdag 13 Augustus om 3 uur. - Zondag 14 Augustus begint de Matinee
om twee uur en niet, zoals abusievelijk werd vermeld 3 uur.
Kaartverkoop dagelijks aan de circuscassa; geopend van 101 uur. van 26 en
van 7 uur af tot begin der voorstelling.
Twee academici, belden
b.b.h.h., die in October gaan
trouwen, zoeken prettige
WOONRUIMTE
WOONHUISJES
voor geldbelegging, oud geen
bezwaar. Brieven Bur. van
dit Blad onder no. 7047a.
Te VOORSCHOTEN ge
vraagd per 1 September door
Hoofd Openbare Ulo-school
Weckend afwezig. Brieven
Boekh. Volkers, Voorstraat 1
Voorschoten.
Mevr. BOSMAN te Zurich
vraagt voor direct
voor gezelschap, hulp en
voor kindje.
Adres te Leiden: Rijnsbur-
gerweg 124, Huize „Nieuwer-
oord". Tel. 26991
'Jl.m. 75 M2. droge pakhuis
ruimte te huur aangeboden.
Prt. htig gelegen in directe
ci.ifeving van Leiden.
Brieven Bur. van dit Blad
onder no. 2875.
In hef verpakkingsatelier van een
vooraanstaand bedrijf kan een
geplaatst worden, belast met toe
zicht houden op en leiding geven
aan een aantal meisjes.
Sollicitaties met volledige inlichtingen
aan het Bur. v. d. Blad onder no. 2878.
In de etalage
Botermarkt
etaleert
Perzische Vloer- en
Tafelkleden
o.a. Shiraz, 90 x 90 cm
BREESTRAAT
botermarkt
Jaar 1950. In prima slaat. Prijs f3500.—.
Telef. K 1719 - 2324.
HOLLANDSE DAALDERS, met roomboter bereid,
200 gram van f. 0.90 voor i*
VANILLE WAFELTJES, 250 gram van f0.75 voor •'L'
Tarief „SLEUTELTJES"
l20 woorden r 1,
2030 woorden f 1,50
(een woord hoogstens 12 letters) Bewijsnummer f 0.10 extra
Toezending nummcrbrleven f0,20 meer.
Enbij aankoop van fl.150 gram caram
van f 0.75 voor fOJO.
Banketbakkerij ROSELEUR, Breestr. 54, Lei*
Gevraagd voor direct flinke
LEERLING
TIMMERMAN
16 a 18 jr.
Timmerfabriek II. Amers
foort Zn., Dorpsstraat 50-52
Oegstgeest
Administratie'
kracht
(m. of vr.) gevraagd. ft*
hoogte met loonsom»-;,
tie. Sollicitaties scho
of mondeling:
Zoeterwoudseweg lU.
De Zuid-Afrikaanse Vrouwen-
liga ter bescherming van de grond
wet" heeft een nieuwe vorm van
protest gevonden tegen de Senaats
wet. die zij een moord op de consti
tutie noemt.
Niet alleen zullen tot Januari
dagelijks vier vrouwen met rouw-
sjerpen om voor het Unie-gek
in Pretoria posten, maar de.lif
stuurt zulke afgezanten ook sa
iedere gelegenheid, waarbij een::
de nationalistische ministers
treedt. Op de rouwsjerpen
Eerbiedig onze Grondwet".
Kleurlingen-jongetje, de paria van
Zuid-Afrika.
de Kerk om geen gekleurde christenen
tot blanke kerkdiensten toe te laten.
Deze mannen noemen zich niet voor
mets met nadruk Protestanten! En met
de moed der openhartigheid, die de
Hoewel Alfred Schippels, een e»c,
van de posterijen ln Wenen, n t-,
bogen op diamanten in zljn'getr T
hü toch plotseling met optr.
naar de radio te luisteren. D-."-
toen werd aangekondigd, dat
rijk vrij zou worden Deze op*n„;
kostte hem echter zijn pyp, ïai7;
viel op de grond aan stuken t
verzoek aan de Oostenrijkse
lier Julius Raab om hem van rï
wege nieuw rookgerei te versa»?
had resultaat, want enkele
later kreeg hU een nleua»
thuisgestuurd. De gelden hien-J
.tsranjJ
Een gebit met zijn gebreken en n
Hjkheden kan tot ongedachte m -
UJkheden leiden. Dat moesten on>-
zelfs de Franse spoorwegen o^|
vinden, die gebruik gaan makk
een nieuw soort schroef om j
spoorwegverbindingen veiliger tf-j
ken. Deze schroef werd nu eer?"
door een van de ingenieurs ti
vonden. Nee, ditmaal had een
arts de primeur. Hij gebruik./",
melijk een speciaal soort sch:>~
om te voorkomen dat zyn pa:,
hun valse tanden zouden ver;
De tandarts was zo overtuigd
zijn succes dat hij zijn vinding
de Franse spoorwegen aanbood. Dy
hebben nu inmiddels bij de toi
vijf millloen schroeven besteld"
gebruikt zullen worden om ce -
aan de dwarsliggers te bevresi-
Als 't experiment slaagt, volg: e
een order van vijf milioen si>
ven. De tandarts heeft nu zijn [.-•
tijk maar opgegeven om elke dr"
de fabrie kte kunnen zijn. war
het productieproces van de sctr,
ven leidt.
diepste tradities van het Afrikanu-rj
kenmerken, verheffen zij thans b
stem.
