LEIDSCH
DAGBLAD
Over 20 jaar naast atoomsplitsing
ook atoomfusie?
Energie vraagstuk zou daardoor
voor altijd zijn opgelost
WEERBERICHT
94ste Jaargang
DINSDAG 9 AUGUSTUS 195S
No. 28596
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f. 6.40 per kwartaal, f.215 per maand; f 0.50 per week
Witte Singel 1. Leiden - Giro No. 57055
Telefoon Directie en .Administratie: 25041; Redactie: 21507
De Geneefse atoomconferentie
Uiteenlopend inzicht omtrent
wereldbehoefte
De internationale conferentie over vreedzaam gebruik van atoomenergie is
in het Paleis der Verenigde Naties in Genève geopend, en de mening van zeer
iele der tweeduizend aanwezige geleerden nit 72 landen werd uitgedrukt in de
woorden van de voorzitter, prof. Homi Bhabha uit India: „Het is vrijwel on-
Bojelijk te voorzien tot welke diep-ing rijpende ontwikkelingen deze conferentie
wellicht zal leiden".
Tijdens de openingsplechtigheid wer-
itn boodschappen van president Eisen
hower en van de mimster-presidenten
t»n Frankrijk. Engeland, de Sovjet-Unie
en India voorgelezen en redevoeringen
tehouden door de president van Zwlt-
tfriand. Max Petitpierre, en de secreta-
rj-generaal van de Ver. Naties, Dag
Hammarskjoeld. Zowel president Pe-
ttpierre ais prof. Bhabha citeerden de
wuscbuwingen van prof. Einstein, dat
de ontketende kracht van het atoom een
eind aan alle menselijk leven kan ma
ken als wij onze methode van denken
niet grondig veranderen en dat „een
nieuwe denkwijze essentieel is om het
mensdom te laten voortbestaan".
Rede prof. Homi Bhabha
Prof Bhabha begon zijn openingsrede
net een historisch overzicht van de ont
wikkeling van het energie-gebruik. In
och tijd bedraagt het energie-verbruik
in ge-industrialiseerde landen per hoofd
der bevolking ongeveer 23 kilowattuur
per dag, hetgeen gelijk staat met acht
uur zwaar lichamelijk werk van 45
runnen; in enkele landen is het zelfs
neemaal zo groot. Bijgevolg is het we-
reldgebruik van energie thans ongeveer
lien keer zo groot als het een eeuw ge
leden was en ongeveer twintig keer zo
poot als tijdens de gehele christelijke
jaartelling tot 1850.
Prof. Bhabha vroeg zich af of er, ge-
den dit stijgende energieverbruik, de
tonemende industrialisatie en de groei
nn de wereldbevolking, nog voldoende
pondstoffen voor een lange periode be
schikbaar zouden blijken te zijn. Er be
staat verschil van mening omtrent de
totale omvang van de economische be-
nutbare wereldreserves aan steenkolen,
petroleum en gas, zo verklaarde hij.
Maar, „het is mogelijk dat, bü de te
genwoordige mate van toeneming van
he» energie-verbruik, deze reserves in
minder dan een eeuw zullen zijn uit
geput", hetgeen zeer zeker het geval
ïou zijn als de hele wereld in de toe
komst energie zou gaan verbruiken in
dezelfde mate per hoofd der bevolking
als thans in de Ver. Staten het geval
is.
Hieruit volgt, zo ging hij voort, dat
«onze thans bekende reserves aan steen
kolen en petroleum onvoldoende zijn
om de onder-ontwikkelde landen, waar
«n zeer groot deel van de wereldbevol-
hag leeft, in staat te stellen, een le
vensstandaard gelijk aan die van de in
dustrieel meest ontwikkelde landen te
bereiken en lange tijd te handhaven.
-De oplossing van dit probleem is het
gebruik van atoom-energie, want de
wereldreserves aan uranium en thorium
bevatten volgens deskundige schattin
gen voldoende atoomkracht om het
mensdom op de basis van het huidige
verbruik voor zeventien duizend jaar
van energie te voorzien.
Hij wees in dit verband op de thans
Jfeda ondernomen bouw van atoom-
pch teen trales in Engeland, Amerika,
de Sovjet-Unie, Frankrijk en Canada
f°kdj voorspelde, dat er m de eerst
volgende tien jaar nog tal van zulke
centrales in verschillende delen van de
wereld zullen worden gebouwd.
Atoomfusie
voegden daarbij dat, als de atoomtech
niek in de volgende halve eeuw uitslui
tend gebruikt wordt voor de productie
van electriciteit, in het jaar 2000 slechts
een vijfde van alle energie door die tech
niek tot stand zal komen. Maar als de
kernwetenschap ook zou worden ge
bruikt voor de productie van goedkope
verwarming, zou tegen die tijd zeker
wel drie kwart van de energiebehoefte
op deze wijze kunnen worden gedekt.
Het is bovendien mogelijk, zo vervolg
de de professor, dat de tegenwoordige
historische periode van de eerste toe-
pissing van atoomsplitsing eens zal
worden beschouwd als „de primitieve
Periode van het atoomtijdperk", als
"1. zou blijken, dat naast atoomspllt-
s'"ï ook atoomfusie (zoals deze in de
waterstofbom wordt toegepast) energie
TOOf vredesdoeleinden kan opleveren.
Hij voorspelde, dat een methode daar
voor binnen twintig jaar zal worden
""gevonden en „als dat gebeurt, zul-
"n de energie-problemen van de we-
vcld inderdaad voor alle tijden zijn op-
gelost, want de brandstof zal dan even
overvloedig zijn als het water in de
oceanen".
Hoe lang nog?
Het vraagstuk van de energie-behoef-
,'n 'n de tweede helft van de twin-
"2* eeuw heeft ook gedurende het
tolere verloop van de openingsdag
de conferentie, het voornaamste
JC' T»n bespreking gevormd. Maar
e verschillende sprekers bleken het
2Lschattingen van die behoef-
ng niet eens te zijn.
van het secretariaat der
d«k'vï? 68 verdedigden een schatting,
d«t Pet *ereldverbruik van electriciteit,
1952 ongeveer 10.2 bilboen kilo-
J*?10*?. In 1975 zal zijn geste-
bu» Hoen kilowattuur en in het
*00 to» 84 biilioen kilowattuur. ZU
HIJ WIST ER WEL IETS VAN....
Een gids die bezoekers rondleidt
op de Amerikaanse atoomtentoon-
stelling te Genève keek verbaasd
om toen een heer, die aandachtig
naar zijn explicaties had geluisterd,
vroeg of hij het schakelbord van
de kernreactor eens mocht bedie
nen.
De gids glimlachte en antwoord
de vaderlijk: „Het is verschrikke
lijk Ingewikkeld".
„O", zei de heer, „dat is niet
erg. Ik ben wel een beetje op de
hoogte".
De nieuwsgierige heer was dr
Otto Hahn, Nobelprijswinnaar en
ontdekker van de atoomsplitsing..
(United Press)
De Britse geleerden Robinson en Da
niel waren, zoals wij gisteren al schre
ven, veel conservatiever in hun schattin
gen van de toekomstige wereldbehoeften
aan energie, maar toch kwamen ook zij
tot de conclusie, dat gebrek aan reser
ves tegen het eind van de twintigste
eeuw zal kunnen leiden tot beperking
van het gebruik van petroleum en aard
gas en dat zulke beperkingen in de loop
van de volgende eeuw nodig zullen zijn
ten aanzien van het gebruik van steen
kolen en andere conventionele brand
stof, zodat volgens hem „de ontwikke
ling van atoomkracht voor productie
van electriciteit geen ogenblik te vroeg
begint.
Tito beschuldigt nu ook Stalin
Maatregelen geëist tegen de moordenaars
van Rajk, Slansky en Clementis
(Van onze correspondent te Wenen)
Na zUn opzienbarende toespraak InKarlovac heeft de Zuidslavische maar
schalk een nog fellere aanval gedaan op Rakosi en de Stalinistische vleugel in
Tsjecho Slowakije. Hg noemde nu niet alleen Beria, die ook volgens Kroestsjef
aansprakelijk is geweest voor de verwijdering tussen Moskou en Belgrado, maar
thans ook Stalin. Vervolgens sprak hij uitdrukkelijk over de slachtoffers van de
Stalinistische groepen en wel over Rajk, die in Hongarije door Rakosi ten val
was gebracht, alsmede over Slansky en Clementis in Tsjecho Slowakije, die men
zo verklaarde hij letterlijk, „op grond van hun vriendschap voor Joego-Slavië
had aangeklaagd en vermoord."
Met deze sensationele aanval begint
waarschijnlijk een geheel nieuwe perio
de in de betrekkingen tussen de commu
nistische staten onderling. Tito dwingt
namelijk niet alleen Boedapest en Praag
om kleur te bekennen, maar hij valt nu
ook Moskou lastig en eist dat alle schul
digen ter verantwoording worden geroe
pen.
Dat wil dus zeggen, dat de Stalinis
tische groepen volgens hem moeten ver
dwijnen! Het is een formele oorlogsver
klaring aan het adres van Rakosi en
Gerö in Hongarije en een dreigend ge
baar tegenover Zapotocky, Fierlingen en
Siroky in Praag. Tevens schijnt het een
lichte wenk te zijn voor Moskou, waar
zich nog altijd aanhangers van Stalin
weten staande te houden. Alleen was
Tito op dit punt veel gematigder en ver
klaarde hij dat de schuldigen in de Sov
jet-Unie althans volgens Kroestsjef
en diens medestanders reeds waren
veroordeeld. Het is de vraag of Moskou
zich door dit dreigement tot een nieuwe
zuiveringsactie zal laten dwingen. In di
plomatieke kringen van Belgrado ver
onderstelt men dat Tito zich sterk voelt
door de morele steun van het commu
nistische China. Wat echter Hongarije
en Tsjecho-Slowaklje betreft, kan men
in de naaste toekomst radicale wijzigin
gen verwachten.
Het is opgevallen dat Tito niet sprak
over Bulgarije, dat toch aanvankelijk
onder Dimitrof als eerste staat positief
heeft gereageerd op Tito's initiatief tot
het vormen van een afzonderlijke Do-
nau-federatie van communistische sta
ten. Er valt echter niet aan te twijfelen
of Tito's woorden hebben aldaar diepe
indruk gemaakt, vooral in kringen die
nog altijd voorstanders zijn van een na
tionaal gekleurd communisme.
Niet minder belangrijk is ook het vol
gende: Een vooraanstaand lid van het
communistische centrale comité in Joe-
go Slavië. Vlahovic, heeft in het tijd
schrift „De Communist" een scherp ar
tikel gepubliceerd en daarin onomwon
den de eis gesteld dat de Kominform
moet worden opgeheven. Volgens Vla
hovic hebben „de pogingen om de socia
listische krachten van één centraal punt
uit te dirigeren de verdere ontwikkeling
tegengehouden. Zolang er nog naar
heerschappij wordt gestreefd, kan er van
echte samenwerking geen sprake zijn,"
zegt hij.
Aansluitend op het bovenstaande
meldt Reuter hedenmorgen:
Matyas Rakosi. eerste secretaris van
de Hongaarse communistische partij,
heeft Maandag op een massavergadering
president Tito van Zuid-Slavië de ver
zekering gegeven, dat Hongarije alles zal
doen om de betrekkingen tussen de twee
landen te verbeteren. Rakosi legde de
Ontsnapte gevangenen
gegrepen
De Rijkspolitie heeft gisteravond om
streeks half negen de beide Zondag
avond uit de gevangenis te Leeuwar
den ontvluchte gevangenen weer ge
grepen. De politie was de mannen op
het spoor gekomen en wist hen on
der Friens in de buurt van Grouw
(Fr.) te omsingelen.
Eerst werd de 30-jarige H. Houben uit
Maastricht gepakt en daarna, met be
hulp van de bevolking, de 29-Jarige
C. J. Blanken uit Bodegraven.
„Nieuw Guinea" op
V.N.-agenda?
14 landen van de .Aziatisch-Afrikaan
se groep hebben besloten, te verzoeken
om plaatsing van de kwestle-„lrian"
Nederlands Nieuw-Guinea» op de
agenda van de volgende zitting der
algemene vergadering van de V.N.
De Amerikaanse onderminister van
Buitenlandse Zaken. Walter S. Robert
son, heeft verklaard, dat de Ver. Staten
„inzake het geschil tussen Indonesië en
Nederland over Westelijk Nieuw-Gutnea
de meest strikte neutraliteit heeft ge
handhaafd en deze ook wil blijven hand
haven".
Sedert bevrijding
ruim 400.000 nieuwe
woningen
Volgens het Centraal Bureau voor d®
Statistiek zyn in Juni 1955; 5602 wonin
gen voltooid. In dit aantal zijn 8 du-
plexwoningen begrepen, zodat in Juni
1955 voor 5610 gezinnen nieuwe woon
ruimte beschikbaar is gekomen. In de
zelfde maand van het vorige jaar kwa
men 6021 woningen gereed. In het eer
ste halfjaar van 1955 werden 23771
nieuwe woningen opgeleverd tegen
28480 in het eerste halfjaar van 1954.
Gerekend tot en met Juni 1955 wer
den sedert de bevrijding 402.829 nieu
we woningen gebouwd, waarvan er
16615 als Duple xwoning zijn ingericht,
zodat er voor 419.471 gezinnen nieuw®
woonruimte is gesticht.
Het mag een wonder genoemd
w orden dat uit deze ravage bij een
treinongeluk bij Barby in Engeland
alle 200 passagiers levend te voor
schijn kwamen, al waren er 20 ge
wonden. De machinist kwam onder
de locomotief terecht en kwam om
het leven.
Mr. Bonn waarnemer bij de
processen te Djakarta
Mevrouw Bonman blijft nog verdedigster
(Van onze correspondent te Djakarta)
Naar wij vernemen, is mr. E. Bonn te Djakarta benoemd tot juridisch
attaché bij het Hoge Commissariaat der Nederlanden te Djakarta. HU zal in
deze functie o.m. als waarnemer de processen tegen de verdachten in de zaken
Jungschlager-Srhmidt büwonen, ter vervanging van mr Van Deinse, het hoofd
van de consulaire afdeling, die naar Nederland is vertrokken.
Mi- Bonn was tot voor kort, als een thans zijn ontslag als zodanig genomen
der Nederlandse ambtenaren, die bij de en is, met volledige instemming van de
souvereiniteitsoverdracht hun werk- Indonesische autoriteiten. In dienst ge-
kracht en ervaring ter beschikking van treden van de Nederlandse regering,
de Indonesische overheid hebben ge
steld. juridisch adviseur op het bureau
van de Procureur-Generaal. Hij heeft
Mr Bonn. dl® als Justitieel ambtenaar
lang voor de oorlog in Indonesië werk
zaam was, heeft alzo reeds een lang
durige loopbaan hier achter de rug.
volledige verantwoordelijkheid voor de
slechte betrekkingen tussen beide lan
den in de afgelopen zeven jaar op de
schouders van Peter Gabor, voormalig
minister van veiligheid, die in 1953 tot
levenslange gevangenisstraf werd ver
oordeeld.
De Amsterdamse havens zijn I schepen. Om hun eisen lot loonsver-
ongewoon zonder het voortdurende hoging kracht bij te zetten, hebben
lawaai van het laden en lossen van de Amsterdamse havenarbeiders, in
navolging van hun Rotterdamse
collegae, besloten tot een staking,
die inmiddels weer is opgeheven.
Met nadruk wüzen wij er op, dat mr
Bonn niet als verdediger der Neder
landse verdachten zal optreden, doch
uitsluitend als waarnemer de proces
sen zal büwonen. De verdediging
blijft voorlopig nog steeds in handen
van mevr. Bouman, daar tussen de
Indonesische en de Nederlandse rege
ring nog geen overeenstemming is
bereikt in een definitieve voorziening
in de verdediging, nodig geworden na
het vertrek van mr Bouman.
De a.s. verkiezingen in de Saar
Afzijdigheid West-Duitse politici verlangd
(Telefonisch van onze correspondent te Bonn)
De Europese commissie van toezicht op het Saar-referendum heeft de West-
Duitse politici aangeraden om zich te onthouden van inmenging in de verkie-
zings-campagne, die sinds 23 Juli jl. in het Saargebied aan de gang is.
Naar men weet, zal de bevolking va n het Saargebied op 23 October a.s. in
een referendum moeten beslissen, of zü al dan niet accoord gaat met het tussen
West-Duitsland en Frankrük gesloten S aar-accoord. Dit z.g. „Saar-statuut" zal
indien het door de meerderheid van de Saarlanders wordt aangenomen, het
Saargebied Europeaniseren.
ging in de Saarlandse verkiezingscam
pagne SPD-functionarissen nemen deel
aan alle belangrijke vergaderingen van
sociaal democratische partijen in het
buitenland en spreken die veelvuldig toe.
Drie Duits-gezinde partijen nemen
aan de verkiezingscampagne deel. Zij
wijzen alle drie het Saar-statuut van de
hand en pleiten voor de uiteindelijke
terugkeer van het gebied naar het Duit
se vaderland. De pas opgerichte sociaal
democratische unie Saar had de West
Duitse bondskanselier, dr Adenauer,
leider van de West-Duitse CDU en bo
vendien nog degene, die einde vorig jaar
het omstreden Saar-accoord sloot met
premier Mendès-France uitgenodigd
om op enkele CDU-Saarvergoderingen
te spreken. Gezien het afwijzende
standpunt van de CDU-Saar tegenover
het statuut, zou dr Adenauer zulk een
uitnodiging zeer moeilijk hebben kun
nen aannemen. Om echter te voorko
men. dat dr Adenauer toch zou accepte
ren heeft de Europese commissie van
toezicht thans in een telegram aan de
West-Duitse minister van buitenlandse
zaken, dr Heinrich van Brentano, gewe
zen op de ernstige moeilijkheden, die
zouden kunnen voortvloeien uit de in
menging van vooraanstaande West-
Duitse politici in de campagne in het
Saargebied
In de afgelopen week hebben leidende
figuren van de West-Duitse oppositie
party. de SPD, reeds deelgenomen aan
vergaderingen van de ..Duitse sociaal
democratische partjj-Saar". SPD en
DSPD trekken één politieke UJn tegen
over het Saarstatuut. Zij keuren het bel
de af. De ..sociaal democratische party-
Saar" <SFS>. een pro-Franse socialis
tische partij fn het Saargebied. is echter
vóór het statuut.
In een commentaar op het advies van
de Europese commissie van toezicht ver
klaarde men ons in SPD-kringen Ie
Bonn dat er ten aanzien vandeelne
ming van SPD-leiders aan de meetings
van de Duitse sociaal democratische
party-Saar geen sprake ls van inm en-
Groot opzien baarde zowel ln Bonn
als in Saarbriicken de hernieuwde
uitwijzing uit bet Saargebied van het
CDl -bondsdaglid Karl Wall. HU wil
de Zondag jl. deelnemen aan een
CDU-meeting in Saarbriicken werd
echter op het station door de Saar
landse politie gearresteerd en over de
West-Duitse grens gezet. Walz ls in
het Saargebied geboren, llij werd in
1953 door het Franse militaire gezag
uitgewezen, nadat hU *ich had laten
kiezen tot CDU-lid van het West-
Duitse parlement.
Een enkele bui
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Wisselende bewolking en een enkele ver
spreide bui. Vannacht hier en daar mist.
Zwakke later matige wind tussen Noord-
West en Noord-Oost. Weinig verande
ring in temperatuur. (Opgemaakt ta
10 uur).
10 AUGUSTUS.
Zon op: 5.16 uur; onder: 20.18 uur
Maan op 2227 uur; onder: 13 32 uur
Hoogwater te Katwijk te 7.06 en 19.32 u.
Dit nummer bestaat uit zes pagina's