LEIDSCH DAGBLAD ..Genève 1955" keerpunt in de geschiedenis? Ernst, goede wil en constructieve scherpzinnigheid de eerste voorwaarden WEERBERICHT; Staat van beleg in Casablanca Reeds 70 doden Navo-raad accoord met „Grote Drie'' 94ste Jaargang No. 28577 pirecreur: J. W. Henny Hoofdredacteur: J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f. 6.40 per kwartaal; f.2.15 per maand; f.0.50 per week Witte'Singel-J. Lelden Giro No. 57055 Telefoon Directie en*Administratie: 25041? Redactie: 21507 De Grote Vier bijeen De wereld in afwachting (Van onze speciale verslag gever dr P. G. J. Korteweg) De achttiende Juli 1955 is aangebroken. In Zwitserland is het een stralende lomerdag. De aandacht der gehele wereld richt zich op Genève, waar Zondag de hoogste autoriteiten der Westerse Grote Drie elkaar aan de lunch hebben ontmoet, teneinde nogmaals de gemeenschappelijke politieke gedragslijn van het Westen te stipuleren. Men heeft echter zoveel mogelijk willen vermijden, dat de Russen zich buitengesloten zouden voelen! zowel Dulles als MacMillan heeft vervolgens een kort onderhoud gehad met Molotof en Zondagavond heeft de Franse premier Faure alle belangrijke leden van de Russische delegatie te dineren gevraagd. Hoop en verwachting Bij het begin van deze conferentie constateert men in verscheidene krin gen de hoop, en bij sommigen zelfs de Terwachting. dat de Russen naar Ge neve gekomen zijn om zaken te doen. Niet dat er in deze zes dagen veel za ken werkelijke afgedaan kunnen wor den, maar men acht de kans niet uit gesloten, dat de Russen een serieus en feitelijk begin willen maken met de op lossing van gevaarlijke problemen, met name van het probleem van een gesple ten Duitsland. De grootte van de Rus sische delegatie maakt het inderdaad voor hen mogelijk dat zij hier ter plaat se belangrijke besluiten nemen. En het feit dat zij Eisenhower's strijdmakker, maarschalk Zjoekof hebben meege bracht, is een aanwijzing te meer dat ce Russen in deze zes dagen een kans zien. die zich niet licht zal herhalen. Zoals men weet hebben Zjoekof en Ei senhower in de laatste maanden een briefwisseling gevoerd en de Russen hebben thans te Genève gelegenheid ,en bloc" te confereren met het staats hoofd van net machtigste land ter we reld. President Eisenhower staat in de Sovjet-Unie veel beter aangeschreven can Dulles, de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, bij wie men nu en dan de neiging heeft geconstateerd om de mening te delen van vrfj-rechts- radicale figuren zoals senator Know- hnd en admiraal Radford. Voor de Rus sen zou de kans zich misschien nooit meer voordoen om rechtstreeks in con- tact te komen met de Amerikaanse pre sident en in zekere zin over het hoofd van Dulles heen tot Eisenhower te spre ken. Ontruiming Oost-Duitsland? Welk voorstel de Russen te berde zul len brengen is op dit moment nog niet te voorzien en uiteraard kan niet voorspeld worden of de Russische voorstellen acceptabel voor het Wes ten zullen zijn. Zullen de Russen wel licht bereid zfjn Oost-Duitsland te ontruimen? En zo ja, zal de prijs, die zü daarvoor vragen, niet te hoog zfjn voor het Westen? Reeds het stellen van zulk een vraag duidt er op dat men aan Iets meer con creets denkt dan alleen aan een confe rentie, die „een wat vriendelijker sfeer schept", tussen de rivalen. Eindelijk is het 18 Juli geworden. Bin nen enkele dagen zal men méér weten. De geschiedenis van de wereld wordt vastgelegd in jaartallen, een enkele maal in data. Zal ook de datum 18 Juli - talloze malen genoemd in de voorbe schouwingen der laatste maanden - zulk een blijvend gememoreerde datum worden in de wereldgeschiedenis? Mis schien. Doch waarschijnlijker is het dat deze topconferentie te Genève herdacht zal worden, niet als een dramatisch hoogtepunt in de historie, doch als het moment waarop - te elfder ure - onze wereld, die haar eigen ondergang aan het voorbereiden scheen, de kans had te genezen van haar eigen doodsdrift. Of die kans wordt aangegrepen, dat zullen de dagen en de jaren, die op de 18e Juli van 1955 volgen, moeten leren. Wanneer men spreekt van een doods drift, van een drijven en gedreven wor den naar catastrofale vernietiging, dan plaatst men zich wel zeer boven de par tijen, boven de twee ideologische mach ten, welker gewapend conflict de we reld thans letterlijk met vernietiging zou bedreigen. Bij het begin van de con ferentie te Genève is het wellicht goed zich van te grote scherpte te onthouden, wanneer men schrijft over de tegen stelling tussen de vrije, min of meer kapitalistische wereld ener-, en het Nederland helpt de vluchtelingen in Oostenrijk 1 (Telefonisch va nonze correspondent in Wenen) Zaterdag is de eerste spade in de grond gestoken voor de bouw van het TJJ.C.-sanatorium in Thalham, een idyllisch plekje tussen Linz en Salz burg, als gevolg van de Nederlandse hulpactie voor de vluchtelingen in Oostenrijk. De voorzitter van het Nederlandse eomité, de heer Reinalda. bracht zijn grote vreugde tot uitdrukking over het behaalde resultaat. Van alle collecten sedert 1945 heeft deze hulpactie de grootste som bijeengebracht. Het eerste paviljoen, dat intussen reeds is klaar gekomen, ziet er uitste kend uit. Een gedeelte van het door Nederland opgebraohte geld zal worden besteed aan de bouw van een tweede paviljoen, alsmede voor een kleiner gebouw voor ernstiger gevallen. Zodra deze plannen ln de loop van dit jaar zijn uitgevoerd, zuuen ongeveer 75 vluchtelingen, die "•B.-patiènten zjjn, in deze Nederlandse aidelingen leniging en genezing kun nen vinden. Als Hoge Commissaris van de V.N. voor vluchtelingen, heeft mr G. J. van neuven Goedhart te Wenen de volgen- belangrüke verklaring afgelegd: ,.Oostenr(jk is vast besloten om het i asylrecht voor vluchtelingen te erken- Het wil hun werkgelegenheid ver schaffen, hen steunen om zich in het "rj™che leven van Oostenrijk in te Mhaielen en hun tenslotte het recht teven om te emigreren of naar hun va derland terug te keren .wanneer ze dai *ensen. Nu de Oostenrijkse grenscontrole binnenkort uitsluitend door Oosten- rijkse organen zal worden uitgeoefend, hunnen vluchtelingen uit fle landen achter het IJzeren Gordijn onvoor- Enkele regen- of onweersbuien J-te B:lt verwacht tot morgenavond: veranderlijke bewolking met plaatse- m enkele regen of onweersbuien. Over t-m algem€en weinig verandering in „"Pfatuur Wind in hoofdzaak tussen «oord-Oojt cn Noord-West. zwak tot oowmV Cn Van winclstc)ten tijdens (Opgemaakt te 10 uur) - 19 Juli r?n °P; 4 43 uur; onder: 20.52 uur. Maan op: 4 41 uur; onder: 20 36 uur (N.M.) «oogwater te Katwijk te 2.41 en 15.15 waardeiijk steunen op het internatio- j nale asylrecht en behoeven zij niet meer te vrezen door een communisti sche gendarme aan de Russen te wor den uitgeleverd. Vervolgens wordt het beginsel der I vrijheid duidelijk uitgesproken, zodat j geen enkele vluchteling tegen zün wil i mag worden vastgehouden cn ieder een na vervulling van de wettelijke I formaliteiten naar zijn vaderland kan terugkeren, wanneer hij dat werkelijk wenst. Mr Van Heuven Goedhart heeft bo vendien bekend gemaakt, dat hü voor de duur van zijn nieuwe ambtsperiode (tot 1 Januari 1959) de beschikking heeft gekregen over een hulp-fonds van 16 millioen dollar om tot een meer duurzame oplossing van het vluchtelin genvraagstuk te komen. communistische bloc anderzijds. Zonder onnodig scherp te zün. moet men echter wel memoreren dat Stalin's expansionis tische politiek onmiddellijk na de twee de wereldoorlog, de Russen in het har nas hield en de vrije wereld in het harnas heeft gejaagd. Dank zij Stalin sloot het Westen zich aaneen, maar tevens is het voor een groot deel aan Stalin te wijten dat er een wedloop Het spel begint! Onze speciale verslaggever telefoneerde ons hedenmorgen: De Engelsen arriveerden van morgen het eerst ter conferentie van Genève om kwart voor tien. Eden's voorname, gesloten Rollsroyce werd alleen vooraf gegaan door een open auto me' politie in burger. De oprijlaan naar het*-r.Paleis der Naties" was mooier dan ooit. De zon scheen helder op de grote den- nebomen en op de rozenhagen- in-v olie-bloei. Eden is geen man om ooit al te uitbundig te worden. Met één vinger groette hij de vele jour nalisten. die zich bij de ingang van het gebouw verzameld had den. Dat was alles. Daarna kwamen de Fransen, heel simpel in betrekkelijk een voudige auto's. Veel imposanter en tegelijk uitbundiger waren de Russen. Zij kwamen aan in open auto's-, begeleid door motorpolitie. In de eerste wagen zaten Boelga- nin en Kroestsjef. een en al brede glimlach. Kroestsjef nam demonstratief zijn hoed af voor de pers. Een mijner collega's zei schertsend: „Als wij hem om een handtekening hadden ge vraagd. had hij gestopt!" Daarna, ook in een open auto. kwamen Molotof en Zjoekof. kennelijk de figuren van het tweede plan. Molotof hield zijn hoed stevig op het hoofd. Dadelijk daarop arriveerden de Amerikanen, eveneens bege leid door motorpolitie. Hun auto's waren gesloten. Eisen hower had het raampje echter geopend, hij was blootshoofds en wuifde, breed glimlachend, naar de journalisten. Dulles zat naast hem. ernstig als altijd. Eisenhower middenwoonde gisteren een kerkdienst in Genève bij. De Amerikaanse president na het verlaten van de kerk met links de minister van buitenlandse zaken Dulles en rechts mevr. Eisenhower cn haar zoon föhn. in bewapening op gang is gekomen, die de wereld op de rand van de ondergang heeft gebracht. Stalins dood was keerpunt Wanneer men de geschiedenis vereen voudigt. is een zekere vertekening van het beeld onvermijdelijk. Toch kan men met recht de stelling poneren, dat Stalin een dominerende invloed heeft gehad op de historie na de tweede wereldoorlog en tevens is er alle reden om aan te nemen, dat de kentering, die men thans waarneemt, bovenal te danken is aan Stalins dood. Niet lang geleden had ik een uitvoerig gesprek met een diplomaat van achter het IJzeren Gordijn. Hij betoogde n i et - zoals Molotof te San Francisco - dat in de Russische politiek niets veranderd was, intgendeel: toen ik hem naar de reden vroeg van de huidige veranderin gen, was zün bondig antwoord: de dood van Stalin. Het is duidelijk, dat Stalins opvolgers een minder bruuske, een minder pro vocerende tactiek willen volgen. Het doel - de wereldheerschappij van het communisme - is niet veranderd, maar de strijd wordt thans met ande re middelen gevoerd, en wellicht zal de conferentie te Genève kunnen dui delijk maken of de communisten heb ben ingezien, dat. in het huidige tijd perk, een wereldoorlog niet langer „een laatste middel", een „ultima ra tio" is, doch een „opperste waanzin". Slot op Pag. 2 Door bliksem gedood e 51-jarige landbouwer W. van Wijngaarden te Stolwijk in de Krimpe- nerwaard is vanmorgen tijdens een kort en hevig onweer door de bliksem getrof fen en gedood. Het slachtoffer was be zig de koelen te melken. (Van onze Parijse correspondent) De toestand in Casablanca is. na vijf dagen, nog steeds even ernstig als op I de 14e Juli. de dag van de bomaanslag die de aanleiding tot de relletjes van thans is geweest. Gisteravond telde men reeds tegen de 70 doden en een zeer gToot aantal gewonden. In de stad is de staat van beleg afgekondigd. De resi dent-generaal Granval heeft het bestuur van Casablanca in handen van de militairen gegeven, nadat hem was gebleken dat de politie geen hand uitstak om de opstootjes en aanslagen te verhinderen. Hij heeft zulks trouwens aan den lijve ondervonden ter gelegenheid van de begrafenis van de slachtoffers van de 14de Juli. Een menigte van ongeveer tienduizend Europeanen heeft hem uitge jouwd. hem met kranten gegooid, zijn pet van het hoofd geslagen en zün auto geramponeerd zonder dat één politieman hem trachtte te verdedigen. Maarschalk Boelganin spreekt voor de microfoon bij zijn aankomst op het vliegveld van Genève. Achter hem maarschalk Zjoekof. Zowel uit het moederland als uit Ma rokko zelf en uit andere Franse gebieden van Noord Afrika heeft men thans be langrijke versterkingen, o.a. onderdelen van het Vreemdelingenlegioen en ba taljons van de rijkspolitie naar Casa blanca gezonden en de stad heeft het aanzien van een belegerde vesting ge kregen. In de beide Arabische wijken, de oude en de nieuwe Medina, en in de Europese stad woeden branden, omdat de opstandelingen van beide zijden winkels hebben geplunderd en in brand gestoken. Men schiet op elkander van de daken en de gewapende macht moet dp brandweermannen verdedigen tegen leden, die hen het blussen beletten. In de straten liggen de uitgebrande kar- ten hun vrouwen en kinderen per vlieg tuig, per schip of per auto weg te voe ren. De Amerikaanse autoriteiten heb ben als voorzorgsmaatregel de Amerika nen in verschillende kampen, die onder bescherming staan van het Amerikaanse leger, samengetrokken. Granval heeft gisteren, na zijn te rug keer in Rabat, de administratieve hoofdstad van Marokko, aangekondigd dat de politie van Casablanca nog deze week ingrijpend zal worden ge reorganiseerd cn dat van een terugke ren van de afgezette sultan Sidi Mo hammed ben Yousef geen sprake zal kunnen zijn. lijden met huilende sirenes door de delijk heeft stelling genomen in de sul- straten. Alle rolluiken zfin gesloten. Af en toe worden tanks gebruikt om barri caden te vernietigen. Zij worden door de Marokkanen, met flessen benzine beko geld. Vele Europeanen in de stad trach- 1 nwnmer bestaat uit 10 pagina's In ieder geval zün de gemoederen in Casablanca nog steeds zeer verhit en van enige ontspanning was gisteren nog niets te merken. Integendeel, men heeft de indruk dat de kloof lussen de Marokkanen en de Europeanen, die met hen willen samenwerken, aan de ene kant, en de Europeanen, die aan hangers zün van een Europese hege monie in de zaken, het land betreffen de, aan de andere kant, dieper en bre der is geworden dan ooit. Soekarno naar Mekka vertrokken President Soekarno is vanochtend, ondanks het nog steeds voortdurende .Jegerconflict" uit Djakarta naar Mekka vertrokken. Soekarno werd uitgeleid door een groot aantal autoriteiten, o.w. vele officieren van het leger en zowel ge- neraal-majoor Bambang Oetoyo au kolonel Loebis. De president schuddt ook hen beide de hand. In een korte vcrklarwig voor zür vertrek reide Soekarno te vertrekken met een gerust hart, omdat de tole rantie van beide partijen in de leger- kwestie cn hun bereidheid tot overleg hem hiertoe in staat stelden. Soekarno's reis geldt voorts alleen een officieel bezoek aan Egypte en Saoudi- Arabië. zodat, naar bekend, zijn tournée sterk is ingekort. Een gisteravond gehouden vergade ring van het Indonesische Kabinet U geëindigd zonder dat een besluit is ge nomen ter regeling van d crisis. De minister van Voorlichting, Tobing. deelde mede. dat de regering nog geen antwoord van het leger heeft ontvan gen op het regeringsvoorstel. Hü zei, dat de regering het leger niet wil haas ten en dat zü er de voorkeur aan geeft deze belangrijke kwestie „met een koel hoofd" te regelen. Kolonel Loebis heeft intussen een dag order uitgegeven, waarin het leger ont kent dat het een militaire dictatuur wil Instellenvolgens de dagorder is de hul. dige ingewikkelde toestand to wütcnaan de politici Tüdens een onderbreking van een uur van de Kabinetsvergadering, hebben gis teravond premier Sastroamidjojo en vice-premler Arifin verslag uitgebracht aan een conferentie van leiders van de partüen, die de regering steunen. Duitsland wil geen Oost-West veiligheidsstelsel De Navo-raad heeft Zaterdag te Parijs in een voltallige zitting de politiek, dit de „Westerse Grote Drie" zich voorstellen te Genève te zullen voeren, met al gemene stemmen goedgekeurd, aldus heeft een woordvoerder medegedeeld. Deze politiek werd uiteengezet door over het werk van de Navo aangehoord, de ministers van buitenlandse zaken van morgen zullen zü een bezoek brengen Frankryk. Groot-Brittannië en de ver- j aan Shape (het geallieerde hoofdkwar- enigde Staten, respectievelük Pinay. Mac tier van generaal Grünther te Louve- Millan en Foster Dulles. siennesi. Woensdag zullen zij beginnen De Westdultse minister van buiten- met het voeren van besprekingen welke landse zaken, von Brentano. verklaarde het eigenlijke doel van de i dat zün reger.ng nimmer zou kunnen instemmen met een Oost-West-vellig- heidsstelsel voor Europa, daar er hier door ..twee Dultslanden" zouden blüven bestaan. Een Britse woordvoerder zeide dat het Westduitse standpunt t.a.v. het desbe treffende Sovjetrussische voorstel ..vol ledig door de „Westerse Grote Drie" wordt gedeeld". Onze Parüse correspondent telefo neerde ons hedenmorgen nog: Deze gehele week zullen ongeveer 200 parlementsleden, afkomstig uit de vüf- tien verschillende landen van de Noord Atlantische verdragsorganisatie, in het Palais de Challlot te Parijs, vergaderen. I Vandaag hebben zü een aantal exposé's uitmaken. nameUJk over de mogeiük- heid van een eventuele consultatieve raad van de Navo. Zoals men zich zal herinneren hebben Noorwegen en Cana da daartoe het initiatief genomen, doch verschillende regeringen staan er niet met grote sympathie tegenover De be sprekingen van deze week hebben dan ook geen officieel karakter en het staat nog ln het geheel met vast dat men In derdaad onmiddellük tot het oprichten van een dergelijke consultatieve raad zal komen. Het is ook mogelük dat Ce parlementsleden, die zich allen zeer voor het werk van de Navo interesseren, zullen besluiten dat zü op geregelde tü- den bij elkander zullen komen om van gedachten te wisselen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1955 | | pagina 1