ROXASECT
Holbewoners zoeken naar opalen in
Australisch binnenland
Oost-Duitse regering nerveus
f
'¥i
Overtreedt Lotisieo de loterij wet?
94ste Jaargang
Vrijdag 17 Juni 1955
Derde Blad No. 28551
Vurige edelstenen prikkelen
fantasie van gelukzoekers
(Van onze correspondent in Australië)
In Lightning Ridge, 800 kilometer ten Noordoosten van Sydney, zoekt een
klein groepje mensen elke dag steeds weer naar opalen.
De zwarte opaal, die alleen in Australië voorkomt, prikkelt de fantasie van
gelukzoekers. Vele jaren geleden, na de ontdekking van opalen in Nieuw Zuid
Wales in 1890, en later in Queensland en Zuid-Australië, trokken honderden
schatgravers naar de plekken, waar sindsdien voor millioenen guldens aan
edelopaal naar de oppervlakte is gebracht. Het is ook in deze streken, waar
zich een stuk geschiedenis van het Oostenrijkse drama-Mayerling verbergt.
Het opalenveld White Cliff, meer dan duizend kilometer ten Westen van
Sydney, ligt thans verlaten. In de .goede tijd" leverden deze velden echter
in twaalf jaar meer dan vijftien millioen gulden aan opalen op! Dit is het
officieel bekend gemaakte bedrag. Onderhands zijn er echter opalen voor nog
ettelijke millioenen guldens méér verhandeld. In Lightning Ridge, dat de
opwindende tijd van 's werelds beroemdste opalen heeft gekend, proberen
enkele mensen nog steeds hun geluk in de grond te vinden.
Dramatische verhalen..
Deze eenzame plek was eens het cen
trum, waar de zwarte opaal werd ge
vonden. De zwarte opaal heeft een don
kergrijze of zwarte achtergrond, waar
tegen de kleuren van de steen, voorna
melijk het rood, opschitteren. Zelfs in
het donker vlamt zo'n zwarte opaal vu
rig op. Een oude man, die hardnekkig
volhield te beweren dat er in een be
paalde heuvel een rijke laag opalen moest
schuilen, werd voor gek verklaard. De
nu beroemde Australische schrijver. Ion
Idriess, liet zich echter door hem over
halen een schacht te graven. Zij stieten
op een rijke laag! Nog voor zij deze kon
den uithakken, haalden rovers haar in
één nacht leeg
Honderden gelukzoekers stortten zich
toen op de naaste omgeving. Velen wer
den rijk. Maar de oude man en Idriess
groeven tevergeefs. Op een dag stierf
de oude man op de bodem van een nau
we schacht. Idriess werd ten onrechte
verdacht van manslag of moord, en
kroop door het oog van de justitionele
naald.
Hel van hitte
In het vrijwel verlaten Lighning Ridge
werken nu toch nog enkele mensen, die
hun hoop stellen op het weervinden van
de edelste der opalen. Zij hebben een
Molotof in de slachterijen
van Chicago
De Sovjet-Russische minister van
Buitenlandse Zaken, Molotof, heeft gis
teren „incognito" een beaoek gebracht
aan de slachterijen van Chicago. Hij
had in deze stad oponthoud en wilde
dit gebruiken onder meer met een be
zoek aan de staalfabrieken van „United
States Steel".
Hij toonde zich onder de indruk,
vooral van de afmetingen en de uitrus
ting van de slachterijen, aldus AFP
«Niet slecht", zei hij.
De Belgen lusten wel bier,
maar zijn tegen borrels
By het Belgische parlement ls een
wetsontwerp ingediend tot wijziging
van de wet op de alcohol. Deze z g. wet
van Vandevelde verbiedt reeds sedert
jaren de verkoop van alcohol in café's
en restaurants en jenever, cognac enz.
worden dan ook alleen maar in prlvé-
clubs geschonken. Van de zijde der café-
en restauranthouders was herhaaldelijk
aangedrongen op wijziging van de wet-
Vandervelde in die zin, dat ook zij dran
ken met een hoog alcoholgehalte zouden
kunnen schenken Het Belgische insti
tuut voor opiniepeiling heeft dezer da
gen een onderzoek ingesteld, waaruit
blijkt dat 82 procent der bevolking ge
kant ls tegen een soepeler wet-Vander-
velde en van oordeel is. dat deze in zijn
bestaande vorm gehandhaafd moet blij
ven. Niet meer dan 15 procent der on
dervraagden waarschijnlijk dus de
café. en restauranthouders was van
mening, dat de wet moet worden afge
schaft. Mcei dan 28 procent antwoordde,
dat het gebruik van alcohol niet alleen
in café's en restaurants, doch ook in de
particuliere clubs verboden zou moeten
worden. Het ziet er dus naar uit, dat
men ook in de toekomst in de Belgische
café's en restaurants alleen bier zal
kunnen krijgen.
De vinder van de „Pandora" verkocht
deze steen voor meer dan 10.000 gulden.
Een steen, die door een andere vinder
voor 1000 gulden van de hand werd ge
daan, leverde de koper later in Sydney
20.000 gulden op. Maar de opaalzoekers
van Coober Pedy zijn te arm om een
motorfiets te kopen en zeulen hun drink
water aan in een blik op een fiets of
lopend op hun rug. vele kilometers lang!
Een opaal verkrijgt pas haar grote
waarde wanneer zij geslepen is en die
kunst verstaan lang niet alle opaalgra
vers.
In Lighning Ridge werkte lange tijd
een Oostenrijkse graaf, die aan de voor
avond van het drama van kroonprins
Rudolf van Habsburg en zijn geliefde
Marie Vetsera, in het jachthuis Mayer-
ling had aangezeten aan de feestmaal
tijd. die Rudolf voor zijn vrienden gaf.
Deze graaf heeft Ion Idriess op de
opaalvelden een nauwkeurig verhaal ge
daan van de gebeurtenissen op Mayer-
ling lang vóór kranten en boeken de
bijzonderheden publiek maakten. Hij
liet doorschemeren een rivaal van Ru-
dolf te zijn geweest en uit Oostenrijk te
zijn gevlucht op de ochtend na de ont
dekking van het kroonprinselijke drama,
dat aan Rudolfs leven en aan dat van
Marie Vetsera een einde maakte De
naam van de graaf was Hoyst of Hoyos,
wiens broer de eerste was die de ont
zielde lichamen vond.
Ondanks alle theorieën over de zelf
moord van Rudolf als het meest aan
nemelijke gebeuren, blijft de vraag open
of de opaalgraver graaf Hoyst Hoyos).
die de laatste ls geweest, die Rudolf eu
Marle Vetsera levend heeft gezien, niet
een angstig geheim in de opaalvelden
van Australië heeft begraven
Vliegramp in Paraguay kost
vijftien mensen het leven
Bij het vliegveld van Asuncion (Para
guay) is Donderdag een Constellation
van de „Panair do Brasil". op weg van
Londen naar Buenos Aires, neergestort.
Van de 24 inzittenden zouden er negen,
zes passagiers en drie bemanningsleden
onder wie de gezagvoerder, de ramp
Woedende Brazilianen staken
station in brand
In een voorstad van Rio de Janeiro
(Brazilië) ls een trein ingereden op het
achterste gedeelte van een andere trein.
Beide treinen werden zwaar beschadigd.
Er vielen zeven doden; het aantal ge
wonden (onder wie velen zwaar), be
droeg omtrent honderd.
Het publiek, dat getuige was van het
ongeluk het jongste van een reeks
ongelukken, welke zich in de laatste tijd
bij de Braziliaanse spoorwegen hebben
voorgedaan werd woedend en stak
het station in brand. De brand bon ech>
ter spoedig worden geblust.
Overspoeld door de zee
In de opaalvelden van Australië zijn
geopaliseerde zeeschelpen en geopali-
seerde versteende vissen gevonden. Dit
wjjst er op, dat het binnenland van
Australië millioenen jaren geleden door
de zee overspoeld is geweest. Maar de
schatgravers van vandaag maken zich
daar niet druk over. Zij zwoegen en
zwelen in de grond met primitieve mid
delen in de hoop eens een grote slag te
slaan.
In de binnenlanden van Australië
zwoegen schatgravers met primi
tieve middelen diep onder de grond
op zoek nuar opalen in nauwe
schachten, die nauwelijks ruimte
laten voor één man. Zij werken in
groepen van twee of drie man;
sommigen hebben meer dan hon
derd schachten gegraven zonder
één steen te vinden. Anderen heb
ben geluk gehad bij de eerste
schacht. Opaalzoekers wonen in
holen in de grond om de hitte te
ontgaan.
zware taak, want in de schachten is het
moordend heet en de opbrengst is ge
ring. Er zijn andere, productievelden:
Coober Pedy and Andamooka in Zuid-
Australië. Coober Pedy is een inlandse
naam. die „blanke man in de grond"
betekent, een passende naam voor een
plek, waar de blanke mens inderdaad
in de grond graaft en.... woont!! De
hitte is er namelijk zo groot, dat de
schatgravers (onder wie ook enkele
vrouwen) koelte zoeken onder de grond
en daar hun holen hebben gegraven om
er te wonen en te slapen De tempera
tuur daalt in deze streek zelden onder de
100. zelfs in de winter wijst het kwik
overdag meestal meer dan het kookpunt
aan
De omstandigheden, waaronder de
opaalgravers leven, zijn allesbehalve
aanlokkelijk. Er is geen enkel comfort.
Water moet van verre worden aange
voerd. Elke druppel is kostbaar en de
muskieten zijn een dagelijkse plaag.
Geen wonder dus. dat het aantal opaal
gravers vermindei t Uranium, wolfram
en olie zfin gemakkelijker uit de bodem
waarom het aanbod van opalen steeds
minder wordt maar het verklaart
eveneens waarom de prijzen ln de laat
ste tijd sterk stijgen. Australië voerde
het vorig jaar voor een millioen gulden
aan opalen uit: een groot bedrag als
men bedenkt hoe gering het aantal gra
vers ls. De opaalgraverij is vermoedelijk
de kleinste industrie van Australië,
maar met relatief de grootste opbrengst
Opaal voor Elizabeth II
De mystiek van de opaal schijnt een
grote vat te hebben op de mens. die in
de grond werkt, want anders is het bijna
onverklaarbaar hoe de gravers-holbewo
ners hun zelfgekozen taak blijven ver
richten In het jongste, nieuwe opalen
veld van Andamooka. Zuid-Australië. ls
een opaal Bevonden, die Andamookti
werd gedoopt. De regering van Zuld-
Australië kocht haar aan en liet de
steen in een schitterende hanger zetten.
Zij werd daarna aangeboden aan Ko
ningin Elizabeth II tijdens haar bezoek
aan Australië in 1954.
Grootscheepse maatregelen met het oog
op Juni-opstand vandaag 2 jaar geleden
Weer voedselte'^rfp"
De politie in West-Bcrljjn heeft Don
derdag drie Communistische betogingen
uiteengedreven en tijdelijk 127 personen
in hechtenis genomen, onder wie er
107 uit Oost-Berlijn afkomstig waren.
De Communisten ageerden tegen de he
den te houden herdenking van de op
stand in Oost-Duitsland van 2 jaar ge
leden.
Twee van de demonstraties werden in
de Amerikaanse sector en de derde in
de Franse sector gehouden.
Het is vandaag precies twee jaar ge
leden. dat ln Oost-Duitsland een op
stand uitbrak, welks hevigheid het
Communistisch bestuur in de Sovjet-
Russische zone tot in zijn grondvesten
deed schudden en welke zowel voor
Oost als West totaal onverwacht kwam.
Aanleiding voor deze revolte waren
toen de in de Sovjet-zone heersende
honger, de slechte arbeidsvoorwaarden
en de onderdrukking van de vrije me
ningsuiting door de Communistische
autoriteiten Deze voorwaarden bestaan,
alhoewel ln misschien iets minder
scherpe vorm. nog steeds, in Oost Duits
land. En hoewel men in het Westen een
herhaling van de opstand van de 17de
Juni onwaarschijnlijk acht wegens ge
brek aan leiding onder de Oost-Duitse
arbeiders en ae vergrote waakzaamheid
van het regiem, zijn de autoriteiten in
de Oost-zone over de mogelijkheden
voor een herhaling van de heroïsche op
stand zelf blijkbaar minder gerust.
Volgens in West-Berlun ontvangen
berichten hebben de Oost-Duitse auto
riteiten namelijk de volgende groot
scheepse maatregelen genomen
Het gehele 120.000 man tellende Volks-
politieleger en alle politiereserves heb
ben opdracht gekregen zich gedurende
de periode van 1418 Juni paraat te
houden, terwijl tevens alle verloven voor
leden van de politie ingetrokken zijn;
800 man extra-politie is naar Oost-
Berlijn overgebracht en op sleutelposi
ties gestatlonneerd;
De gehele arbeidersmilitie in Oost-
Duitsland heeft opdracht gekregen pa
raat te zijn en de fabrieken te bewaken;
Voor enige dagen is het West-Beriy-
ners verboden naar de Sovjet-Russische
zone te komen.
Volgens Westelijke functionarissen
wijzen deze maatregelen duidelijk op
nervositeit van de Communistische ge
zagsdragers en op een aanzienlijke ver
slechtering van de toestand in Oost-
Duitsland in het laatste half jaar.
Onder de Oost-Duitse bevolking zou
nu vooral grote ontevredenheid bestaan
over de voedseltekorten welke ontstaan
zijn tengevolge van het laten vallen van
de zogenaamde „nieuwe koers" welke
kort na de Juni-revolte van 19553 inge
slagen werd, en het opnieuw sterk de
nadruk leggen op de zware industrie
teneinde mee te helpen bjj de opbouw
van de militaire kracht van het Ooste
lijk blok.
Volgens deze functionarissen is het
voedselpakket van de gemiddelde arbei
der in Oost-Duitsland slechts toereikend
voor 12 dagen van de maand. Wanneer
de distributierantsoenen op zjjn, moeten
de mensen wel voor de rest van de tijd
hun voedsel tegen hoge prijzen kopen in
de staatswinkels.
(Ingez. Med.-A<Jv.)
ROXASECT mictomisr v,n Philips-
Roxzne is ceo nieuw, ridicul middel,
dn niet alleen de moeien doodt,
óók de moticnlarven (dat zijn de
en de mottcneitjes.
Ook andere insecten worden radicaal
verdelgd door ROXASECT micro-mi
van Philips-Roxanc
Een kamer behandeld met een vleugje
ROXASECT micro-mist blijft lange ti|d
vri| van motten en insecten. Micro-mist
dringt overal door
ROXASECT micro mist is ZUINIG
Er zit véél in een klein bus|e, het is
niet brandgevaarlijk en niet explosief; het
geeft GEEN vlekken op kleding, gor-
diincn. behinc. meubels en lampekappen.
JTTTf'TVTTY
- Belangrijk
■t U werkelijk ROXA-
Geen geknoei
meer
met pompjes
let oauUcblif t'J"noei met pomp
erleden Ceen re«p»t en semoei
Motten kunt U n.
micro-mist"
»?-
LaaMOBMÉ
micro-mist
Huidige vorm zou iu strijd zijn met
de Loterijwet vau 1814
Onlangs heeft een juwelier in Sydney
een zwarte opaal verkocht. „De trots
van Australië", aan een Amerikaan tegen
een niet bekend gemaakte prijs, die vele
duizenden dollars moet hebben bedra
gen. Deze steen wordt evenwel geëve
naard door de „Koningin Alexandra".
De vinder verkocht haar voor 300 gul
den. De koper deed haar van de hand
voor 750 gld, maar nadat zij geslepen
was. bracht zij 300.000 gulden op"!
Naar aanleiding van de tweede
verjaardag van de opstand op
J17 Juni i953. zou vandaag op de
begraafplaats, waar de slachtoffers
hun laatste rustplaats hebben ge
vonden. een gedenkteken opgericht
worden, dat door de Berlijnse beeld
houwer Karl Wenk is gemaakt. Aan
de herdenking neemt een afvaar
diging van de Duitse Bondsdag
(Tweede Kamer) deel. onder lei
ding van de voorzitter dr Eugen
Gerstenmaier.
De foto laat zien hoe de kunstenaar
de laatste hand aan het gedenk
teken legt.
De ambtenaar van het O.M. bij het
Kantongerecht te 's-Gravenhage. mr
W. A. baron van der Feltz heeft gis
termiddag. na een requisitoir van 1!S
uur een principiële boete van f. 11.
subsidiair drie dagen hechtenis ge-
requireerd tegen de 53-jarige directeur
van de N.V. Eerste Nederlandsche
Maatschappij tot verzekering van
risico in loterijen (de Lotisico van
1898), te 's-Gravenhage. Aan de
Lotisico was ten lastegelegd dat zij de
Loterijwet overtreedt omdat zij in
haar huidige vorm niet is zoals zij was
voor de Loterijwet in 1905 tot stand
kwam en. subsidiair, dat zij niet wettig
is aangelegd, bij de oprichting in 1898,
maar in strijd met de Loterijwet van
1814.
De gehele morgen ls besteed aan net
verzoek van de verdediger van Lotisico.
mr C R, C Wijckerheid Bisdom tot
nietigverklaring de. zeer omvangrijke,
dagvaarding. De verdediger betoogde n 1
dat de dagvaarding niet voldoet aan het
eerste vereiste, dat een nauwkeurige
opgave van het tenlastegelegde. met
plaats en tlid moet worden eegeven
„Men kan er niet in lezen wat aan
Lotisico wordt verweten", zeide pleiter,
„er staat niet ln waar het in deze niet
bepaald overzichteliike materie im
gaat"
Na Raadkamer wees de Kantonrech
ter het verzoek van de verdediger af
In z(jn requisitoir zeide de ambtenaar
van het O.M. dat hij wettig en over
tuigend het tenlastegelegde bewezen
achtte. De uitzonderingsbepaling van
de Loterijwet heeft tot d«e| instituten
als de I.otisico geleidelijk aan te
liquideren.
Deze N V. echter die drie series, te
zamen 83.000 nolis«en uitgeeft con
tinueert haar loterij door polissen Ie
plaatsen, die tengevolge van rovement
of ronversie vervallen zijn. Dit is het
zelfde als de uitgifte van nieuwe
polissen.
Het O.M meende voorts dat het
Lotlsico-contract op gezichtsbedrog rust.
De polishouder rekent niet de rente van
ziin geld. waarvan Lotisico winst boekt
Voorts meende de ambtenaar dat er een
controverse bestaat tussen 1e stat'i'en
en de handelswijze van de N V De
Lotisico ls eeen verzekeringsmaatschap
pij. zeide hij.
Tenslotte zeide hij van mening te zijn
dat Lotisico niet wettig is aangelegd,
maar In stryd met de LoterUwet en
bepalingen van het Wetboek van Koop
handel
Mr WHckerheld Bisdom zeide in ziin
pleidooi om. dat Lotisico in zf)n soort
een honorabel bedrflf is De loteryen
waren wettelijk aangelegd, zo ls Teble-
ken en zy mogen worden voortgezet als
zii geen principiële afwijkingen van de
I vroegere gang van zaken behelzen Wat
thans geschiedt is de uitvoering van een
plan. dat reeds voor de wet "van 1905
bestond Het opnieuw opgeven van num
mers van geroyeerde of geconverteerde
polissen is eeen principiële afwüklne van
vroeger meende plplter want daarin
was reeds voorzien in de oude pollsvoor-
waarden Pleiter haalde het arrest van
de Hoge Raad ln 1937 gewezen aan. waar
bU het opnieuw plaatsen var nummers
van geconverteerde polissen wettig wordt
geacht.
Mr Wjjrkerheld Bisdom ontkende ten
stelligste dat Lotisieo zou handelen
in strjjd met de statuten.
Voorts vond hjj dat de uitzonderings
bepaling in de Loterijwet geenszins
een geleidelijke liquidatie van Lotisieo
beoogt, omdat de N.V. een permanent
karakter heeft. Een kleine berekening
wjjst uit dat het nog ongeveer 3300
jaar duurt voordat alle 63.000 polissen
de hun toekomende f. 10.000.heb
ben ontvangen. De N.V. heeft recht
op een natuurlijk einde, aldus pleiter
Spr. zeide nog dat de beschuldiging
van het OM. in de subsidiaire tenlas
telegging. dat Lotisico niet wetteiyk,
naar de wet van 1814, was aangelegd
unfair is en in flagrante strijd met de
rechtszekerheid. 50 jaar lang heeft ae
N.V. gewerkt zonder dat de overheid
haar iets in de weg heeft gelegd. Dan
kan zy nu niet ineens met een dergeiyke
beschuldiging komen
De stelling van het O.M.. aldus pleiter,
is ingenieus inventief en vol verbeel
dingskracht Maar zy Is misplaatst bij
het O.M, dat moet meewerken aan
rechtszekerheid en rechtsorde. Pleiter
meende tenslotte dat hier slechts sprake
kan zyn van ontslag van rechtsvervol
ging
De Kantonrechter zal over 14 dagen
vonnis wyzen.
Tegen inflatie in Indonesië
Het Indonesische Kabinel heeft ln een
Woensdagavond gehouden vergadering
de voorstellen besproken van de minis
ters van Financiën en Economie voor
anti-inflatoire maatregelen, die tegen de
volgende kabinetszitting ln meer con
crete vorm zullen worden uitgewerkt.
*?e!d en juwelen geroofd
Tijdens vacantie der
bewoners
Terwyi de bewoners met vacantie ln
het buitenland vertoefden, heeft een In
sluiper met behu'> van een valse sleutel
zich toegang verschaft tot hun flat ln
de Burz Andrtessenstraat te Hilversum.
Vrienden van de bewoners, die een oog
je in het zeil zouden houden, consta
teerden ln het begin van de week dat
er Iets „fout" was. maar of er veel
werd vermist konden zy niet meedelen.
Daarom heeft de politie de familie ra
het vacantieverbiyf in Duitsland ge
waarschuwd en nu de bewoners zyn te
ruggekeerd kon worden vastgesteld dat
de Insluiper met een grote buit de flat
weer had verlaten Uit een slaapkamer-
kast zyn nameiyk een bedrag van
f. 17 000 aan contanten en Juwelen ter
waarde van f 3.000 verdwenen.
DS J. G. FEENSTRA MET
EMERITAAT
De nestor van de predikanten van de
Geref kerk van Schevenlngen ds J G.
Feenstra is voornemens na 42 dienstja
ren in October met emeritaat te gaan.
Ds. Feenstra die 11 Februari 1888 te
Koudum werd geboren, werd In 1913
predikant te Dlrkshom en kwam ln 1921
naar Schevenlngen.
