Kenia's laatste kans liangt af van
blanke aanpassing
Proef met een multi-raeiale
regering kan alleen gedijen
in
een betere atmosfeer
SMAAKT BETER
DAN SHAG
De vrijgezellen nit Vera hebben
belangstelling voor onze meisjes
Prof. van Houtte over Benelux
Belastingverhoging in België
94ste Jaargang
Vrijdag 3 Juni 1955
Derde Blad No. 28539
In het land der Kikoejoes (IV)
(Van onze Reisredacteur)
NAIROBI, Juni Toen mijn gast het restaurant binnenkwam stokte het
gewekte Zaterdagochtend-gesprek aan de bar. Er viel een pünlüke stilte,
printig paar ogen volgden hem vijandig. En toch was hij een keurige gast in
dit keurige restaurant, in goedgesneden pak en met een intelligente conversatie.
Hü had zoojuist een beurs voor Oxford gewonnen! Hij was secretaris-generaal van
ten vakbond. Er was slechts één reden waarom hü spitsroeden moest lopen tussen
stekende ogen van vüandige blanken: Tom Mboya was zwart
Vanwaar die afkeer? Is het omdat het aangezicht voor mün part de reuk
van de zwarte man de blanke in Kenia onverdraaglük is? Ach kom, de barman
ns zwart, de obers waren zwart, alle huisbedienden in Kenia zyn zwart en de
Underjuffrouwe evenzo.
Lichamelüke afkeer kan het niet zijn. Maar zwart betekent: ondergeschikt.
De vijandschap komt pas wanneer de zwarte man op voet van gelykheid wil
verkeren met de blanke. Dat betekent aantasting van de blanke superioriteit,
fiarop de overheersing van de minderheid is gebaseerd. Die vüandschap is v r e e s!
Een vorm van menselüke dwaasheid, die slechts langzaam uit wil sterven.
Kleurbarrière is reeds in
beginsel geslecht
Men versta mij niet verkeerd: de
kleurbarrière in Kenia is op de
salarisschaal na in principe ge
slecht. Tom Mboya zou een paar jaar
pleden het restaurant niet eens bin
nengekomen zijn. En zelfs de restan
ten van deze hatelijke slagboom ver
dwijnen. Als Tom Mbova verstandig is.
haalt hij er zün schouders over op. En
ware het niet. dat deze restanten een
proefneming bedreigen, die Kenia's
laatste kans is. ik zou over het voor
val gezwegen hebben. Maar als men
een beroep doet op Tom Mboya's ver
stand, kan een appèl aan de intelli
gentie der blanken niet achterwege
Wijven.
Een eerste stap
Welk Is dit nieuwe experiment in
Kenia:? Het heet „multi-raciaa! gou
vernement" en het betekent, dat de
veertigduizend blanken, de honderd
duizend Aziaten en de vijf en een kwart
millioen Afrikanen van Kenia in de
regering van hun land zitting hebben.
De Britse regering in Londen voerde
het systeem vorig jaar in. De reden
»»s de Mau Mau. In Kenia's kabinet
lillen naast de zes blanken, die uit
hoofde van hun functie minister zijn,
drie „on-officiële" blanke ministers,
(en Hindoe, een Mohammedaan en een
Afrikaan. In de wetgevende vergade
ring zitten veertien verkozen Europea
nen. zes verkozen Aziaten en zes be
noemde Afrikanen.
Bevalt de verhouding in de vertegen
woordiging niet? Ik bid U de reken-
lineaal der Westerse democratie nog
(>en thuis te laten. Het is pas een
eerste stap. Om te beginnen zal de
Afrikaanse vertegenwoordiging binnen I
enkele jaren vergroot en de Europese J
mogelijk verkleind worden. En ten
tweede zullen de Afrikanen straks
eveneens gekozen worden. Men aarzelt
rlechts over de keuze tussen directe
verkiezingen of kiescolleges.
Twee doelen
Wat ls het principe, het uitgangs-
Punt van multi-raciaal gouvernement?
Wel de onvermijdeliikheid van de uit- I
eindelijke overheersing van de Afrikaan,
te op de meerderheid steunt. Dat prin-
tJpe werd ook wel beleden in ouder
wetser koloniale systemen, maar dan
ton men de datum der Inwerkingtreding
ft.oeghjk op St. Juttemis stellen. Als
men van deze onvermijdelijkheid uit-
eaat. blijft slechts de keuze tussen
«volutie en evolutie. De gevolgen van
Je eerste heeft men aan den lijve on-
«rvonden. zie Azië.
Het. doel van de tweede is: het bin
nenleiden van de achtergebleven Af ri
jnse (politiek en economisch) in de
twintigste eeuw. waar hit. al zou hij
*iUen. niet buiten kan blijven staan.
Men geeft hem medeverantwoordelijk-
Heid om hem te trainen voor de uit
eindelijke volle verantwoordelijkheid.
Men vangt dc kostbare schokken op en
tracht inmiddels een voorraad goodwill
te kweken, die uiteindelijke samenwer
king moet garanderen. Inmiddels pro
fiteert de gekleurde van de blanke
Oorsprong op politiek en economisch
febied en maakt de blanke zich het
rt»rte arbeidsreservoir ten nutte.
Het parlementsgebouw in Nairobi
- een moderne versie van de moe
der van alle parlementen in Londen
- is het „laboratorium" waar het
experiment van multi-radicale rege
ring wordt uitgevoerd.
Gelukkig niet. Alle verantwoordelijke
blanke bruine en zwarte leiders in Ke
nia ondersohritven het als de enige
za ke lij ke oplossing. Zü weten, dat zij
elkander volstrekt niet. kunnen missen.
En zy hebben inmiddels rond één tafel
zittend, geleerd, dat deze noodzakelijke
samenwerking uitvoerbaar is. Dat was
trouwens in Tanganjika. waar gouver
neur-generaal Twining het multi-raciaal
principe ten doop hield, al gebleken.
Wordt het principe ook door de be
volkingsgroepen onderschreven? Op
enkele revolutionnairen onder de Afrika
nen en enkele dwazen onder de Aziaten
na, wèl bij de gekleurde groepen. Maar
bij de blanken hapert het nog wel. De
leiders accepteren het. vele jonge amb
tenaren streven het met lofwaardige
frisheid na. Maar onder de bevolking
en vooral onder de ..settlers" de Euro
pese boeren. is nog vaak hevige weer
stand. Vooral als het erom gaat de lo
gische consequenties te trekken. Een
zekere mats van toenadering tussen de
rassen moet de atmosfeer scheppen,
waarin het regeringsprincipe kan ge
dijen. Maar als men over multi-raciaal
onderwijs spreekt, gaat er een kreet van
afgrijnzen op.
Er mag dan een multi-raciale club
zün, maar Tom Mboya loopt spitsroe
den in een restaurant. Niemand kan re
delijkerwijs verlangen dat men een
primitieve Masai-krijger in huis haalt,
maar de ontwikkelde Afrikaan heeft
recht op geestelijk en sociaal contact.
Hü hongert er zelfs naar. Weigert men
hem dat. dan 6taat er een nieuwe ge
kwetste in de lange rij van gekleurde
intellectuelen, die Nehroe. Soekamo,
Kroemah, Ho Tsji-minh en Bourguiba
omvat.
Op de stoel komen zii toch, alleen
onnodig in minder of meerdere mate
verbitterd.
Niets forceren
Nu kan men menselijke gevoelens
niet forceren. De blanke die het echt
niet zo slecht bedoelde, is geprikkeld
door het verzet tegen zijn vaderlijke
leiden door Afrikaanse afgevaardigden,
die teveel whiskv drinken en vol wrok
over de beestachtige methode van de
Mau Mau.
Hij kan slecht wennen aan de nieuwe
omstandigheden. Al die gevoelens moe
ten slijten. Maar men zou wensen, dat
z;i wat sneller sleten. Ook in zijn eigen
belang. Kenia staat voor geweldige pro
blemen van economische en politieke
aard. Het land slechts voor een derde
vruchtbaar, is niet rük en gaat gebukt
onder de zware financiële lasten van
de noodtoestand. Het, moet zich tegelü-
kertijd opofferingen getroosten voor we
gen, sdholen, hospitalen, nieuwe huizen
voor de zwarte bevolking.
Er zijn problemen die slechts in een
multi-raciale maatschappij kunnen wor
den opgelost, zoals de ..Witte Hooglan
den". Vierduizend blanke settlers heb
ben een monopolie op oen derde van
Kenia's vruchtbare grond, viif en een
kwart millioen Afrikanen op de rest. Het
gaat hier niet om vermeende Klkoejoe-
grieven maar om landhonger. Een Britse
koninklijke commissie zal trouwens bin
nenkort het geleidelük openen van de
.Witte Hooglanden" voor inheemse land
bouw aanbevelen.
Psychiater was inbreker
In de stad Pieront (staat New York)
is een psychiater gearresteerd wegens
inbraak. Dr Price Adams Kirkpatrlck
heeft aan de politie bekend, dat hü uit
New York met zün dure sportauto naar
Piermont was gegaan, en daar had inge
broken om kostbare antiquiteiten te ste
len „ter versiering van zün spreekka
mer".
Uit de woning van een fabrikant,
Oharles Sparhawk, stal de psychiater
een scheepsmodel van 500 dollar, twee
antieke geweren van 50 dollar elk, zes
koperen potten, zes zeldzame boeken,
een tapüt en een paar curiosa. Kirk-
patrick werd gepakt toen hü na de
Inbraak terugkwam om een fototoestel
met statief weg te halen, dat hü ook
gestolen had, maar op Sparhawk's 6toep
had laten staan.
Montgomery naar Arnhem
Bij een bezoek aan Arnhem op 20 Aug.
zal veldmaarschalk Montgomery 's mor
gens een bezoek brengen aan de Alge
mene Kunstzijde Unie N.V.. Na geluncht
te hebben met het Arnhems gemeente
bestuur, zal hij 's middags de K.E.M.A.
N.V. bezoeken. Nadien zal hü nog een
tocht maken langs de voormalige slag
velden in en om Arnhem. Tijdens zün
bezoek aan Nümegen. dat hieraan vooraf
gaat, zal hü ook het Britse oorlogskerk
hof bezoeken en mede een plaatselijke
industrie bezichtigen.
Kapitale boerderij afgebrand
SCHADE F. 250.000
Te Eist (Betuwe) ls gisteravond door
onbekende oorzaak de kapitale boerderij
bewoond door de landbouwer L. J. de
Regt, tot de grond toe afgebrand. Vee
en landbouwwerktuigen konden worden
gered. De schade aan have en boerderü.
eigendom van het weeshuis te Arnhem,
wordt geschat op een kwart millioen
gulden. De boerderü had met de schu
ren een inhoud van ongeveer 7000 ku
bieke meter.
dank zij Clark Procédé EQ7
U ziet het! U voelt het! U proeft het
Er is geen keus
Men staat voor het geestelijk en stof
felijk herstel van een cn een kwart mil
lioen Kikoejoes. voor de vorming van
een Afrikaanse politieke uitlaat, nood
zakelijk omdat men thans het Keriia's
vakverbond op politiek terrein drijft.
Het aanpassingsvermogen van d
blanke bevolking zal beslissen of Kenia'
laatste kans gegrepen zal worden. Zo
erg veel tijd is er niet meer. Er is geen
keus: Kenia kan niet achterblijven bij de
twee andere landen van Brits Oost-
Afrika: Oeganda, gebonden aan een po
litiek van zwarte dominatie en Tangan
jika, snel vorderend op dc multi ra
ciale weg. Het gaat nu om de mense
lijke factor: hoe lang zal Tom Mboya
nog spitsroeden moeten lopen
Maar er zijn noq wel andere
zorgen dan vrouwentekort
Enige tüd geleden ging door de - -
reldpers een bericht over Noorse jon
gens in het plaatsje Vera (een 300 km
ten Zuiden van de Poolcirkel), die met
verlangen uitkeken naar Nederland-
s e meisjes. De correspondentie zou reeds
op gang zijn gekomen en vooral zieken
verpleegsters zouden bereid zün het lot
van deze jongemannen te delen,
j In verband daarmede ontving onze
correspondent in Stockholm het vol
gende schrüven van een der mannen:
„Er is inderdaad enige sensatie ont
staan over de jonge mannen in Vera en
de Nederlandse meisjes. Het begon
eigenlyk als een goede grap. Tüdens een
vergadering, die door ons dorpsbestuur
werd gehouden, werd de wens geuit, dat
het bestuur iets zou doen om de trek van
onze meisjes naar de steden tegen te
gaan. Er was toen ook een grappenma'
ker bü die voorstelde, dat het bestuur
maar tulpenmeisjes moest laten komen.
Er was een journalist aanwezig, die deze
uitspraak als een sensatie aan zün blad
meldde, en toen duurde het niet lang of
de hele wereldpers schreef over Vera en
de tulpenmeisjes.
Nederlandse meisjes, die iets over de
vrijgezellen in Vera hadden gelezen, be
gonnen daarna te schrüven. maar het
is geen vlotte correspondentie geworden,
want de meeste vrijgezellen willen
wachten tot de sensatie is geluwd, al
zün de meesten van hen wel degelijk
geïnteresseerd in een dergelijke brief
wisseling met bewoonsters van het tul
penland.
Vera is een klein en mooi bergdorpje,
ln de nabyheid van de Zweedse grens
en de reis gaat met de trein van Frond-
heim tot Levanger en dan met de auto
een kilometer of 60 ln Westelüke rich
ting. Er wonen 82 mensen. Zij leven
meestal van land- en bosbouw. De der
tien boerderijen bewerken gemiddeld 5
HA land en een stuk bos. Die boerde
rijen liggen rond een meertje (Veran-
jöeni van 3 bü 4 kilometer. Het is een
plaats die door natuurliefhebbende toe
risten zowel 's zomers als 's winters
wordt bezocht.
Het water ls visrük en wie van zon,
sneeuw en sport wil genieten, heeft er
een heerlük skiterrein tot en met Pasen.
Het dorp heeft 's winters geen weg, die
toegankelyk ls voor auto's, alleen 's zo
mers.
Dat is het grootste probleem, waar
mee Vera heeft te kampen. Veel wüst er
echter op. dat wü een weg naar Zweden
krygen. die het hele jaar door geopend
zal zün. Wü hebben ook geen electrici-
teit, maar wjj hopen die spoedig van
Zweden te krygen. Bij al die moeilyk-
heden komt het gemis aan huwbare
meisjes, maar dat probleem komt wer-
kelük pas op de tweede plaats.
Ik heb nog geen toestemming U foto's
van de vrijgezellen te sturen. Dat zou
misschien bij een latere gelegenheid
kunnen worden gedaan
Met vrlendelüke groeten,
w.g. Trygve Sisselvold.
Onze correspondent tekent hierbij
aan: De vrygezellen zullen wel vreemd
opkyken als zy' vernemen dat daar in
het tulpenland ledereen electriciteit
heeft, ledereen kan strüken. stofzuigen
en de radio kan beluisteren, dat ieder huis
ls voorzien van WC en waterleiding en
dat einde Mei de voorjaarsbloemen al
zyn uitgebloeid, terwül er in Vera nog
geen groen blaadje valt te bekennen!
En wat zullen zü er van zeggen, dat
wij Bussum maar „een plaatsje ten Oos
ten van Amsterdam" noemen. Zij noe
men Vera met zün 82 zielen „een
plaatsje" en het op 60 km afstand gele
gen Levanger een „stad". Maar dat Le
vanger telt slechts 1700 Inwoners en dat
is slechts 1/20 gedeelte van de bevol
king van Bussum.
De Nederlandse meisjes, die eventueel
belangstelling hebben om de vrygezellen
van Vera gezelschap te gaan houden
zullen er wel even moeten wennen.
Niet vervangen, maar aitbreiden
(Van onze Brusselse correspondent)
Prof. Jean van Houtte. de Belgische
oud-minister-president, die tihans voor
zitter is van het Belgisch Comité Bene.
lux. zelde ons gisteren in een uitvoerig
gesprek, dat talrijke Nederlanders hem
verduldélyking hebben gevraagd Inzake
het door hem ontworpen plan om Be
nelux uit te breiden tot een Europese
Douane Unie.
Ook in Kenia de Britse „queue"!
Met Angelsaksische onpartijdig
heid wachten mensen van drie ras
sen netjes Itun beurt af voor een
bioscoop in Nairobi.
Honderden glimlachende \lau enkele maanden ontslagen zouden
Mau-ers bij de poppenkast, die kunnen worden. Als er maar plaats
overigens een goedmoedige parodie'voor hen was in de reservaten of
is dit principe een ethisch ideaal, ge-0f; Britse rechtspraak ten bestel op nieuwe landbouwgrond!
m """"U. in een kamp. Laruii zij ov,r\
Zakelijke oplossing
Door royale pensioemvetten
Minister Liehaert geeft de schuld aan tie
vorige (R.K.) regering en aan CVP-aclie
Oocositie urotesteert W'J1 de buitengewone begroting met 3V4
l/pposme proresreerr milliard francs uitgaven zal worden ge-
(Van onze Brusselse correspondent» reduceerd. In totaal zal de Belgische be-
Fr heerste -Utcren ern eeladen sfeer 3roting d"S met 340 millioen gulden wor-
L ehe k,1 Jal den verminderd. Er zal een aanvang
de Belgische Tweede Kamer toen de worden gemaakt met de rationalisatie
van de staatsdiensten, waarover de oud
minister van Financiën, Gerard, on
langs rapporteerde.
„De CVP verantwoordelijk"
In zün hoofdzakelijk politieke rede
wees minister Liebaert gisteren verder
op de grote verantwoordelijkheid van
de CVP inzake de verslechtering van de
budgetairc toestand. In het kader van
de schoolstrijd heeft dc CVP een cam
pagne gevoerd door de Rooms-Katholie-
ken aan te zetten hun geld van de
spaarbanken terug te halen evenals van
de giro, aldus de schatkist van dc staat
in moeiiüklieden brengende. Voor haar
courante betalingen beschikt de schat
kist namelijk over dc tegoeden van de
spaarbanken en van de giro.
Een aantal problemen moet verder
nog worden opgelost, o.m. de ziekte- en
invaliditeitsverzekering, de werkloos
heidsvergoeding en het tekort der Belgi
sche spoorwegen
In de kringen der R.K. oppositie heeft
de ministeriële rede een hevig protest
veroorzaakt. Men vindt het ongehoord,
dat de minister van Financiën dc gehe
le schuld van zijn eigen i volgens hen
foutieve» budgetair beleid, na meer dan
een jaar aan het bewind te zün geweest,
gewoon op de rug van zün voorganger
tracht te schuiven.
Volgende week zal hierover in de
Tweede Kamer een debat worden ge
veerd. Dinsdag zal ex-premier prof. Eys-
kens als eerste woordvoerder van de op
positie aan het woord komen.
Financien, het Liberale
Tweede Kamerlid voor Gent. de heer
Liebaert. een verhoging van de belastin
gen aankondigde. I)c mihister recht
vaardigde deze verhoging daarmee, dat
de vorige regering wel een wet door het
parlement heeft doen goedkeuren om
een pensioen aan zelfstandigen en mid
denstanders toe te kennen, maar geen
budgetairc credieten heeft doen vastleg
gen ter dekking van de kosten. Het be
treft een wet, die in de laatste weken
van dc vorige (geheel R.K.) regering is
aangenomen, kort voor de algemene ver
kiezingen van 11 April 1954. Hierby
werd bovendien de budgetairc basis van
dc wet slecht berekend.
Volgens berekeningen van de vorige
minister zou de wet jaarlüks een uitga
ve meebrengen van circa 100 millioen
gulden. In feite zal de wet in 1954 reeds
19 milliaid francs of by kans 152 mil
lioen gulden kosten De bydragen van
de verzekerden leveren echter slechts
180 millioen francs op in plaats van de
geraamde 840 millioen per Jaar! Om de
uitgaven van beide budgetaire dienstja-
en 1954 en 1955 te dekken, aldus zei de
minister, moet ik het parlement verzoe
ken 1.7 milliard francs nieuwe belastin
gen (130 millioen gulden» vast te stel
len. Wij zullen hiervoor de omzetbelas
ting van 4'j pet op 5 pet brengen. De
verhoging van de belastingdruk wordt
dus in Beleië volkomen gelegd in de
I sfeer van de indirecte belastingen. De
I regering zal anderzüds besparingen doen
Op het gewone budget zal een milliard
I •francs credieten worden geschrapt ter- i
Prof. Van Houtte. die luist als expert
van de V. N. een opdracht heeft vervuld
in Columbia, gaf als zün mening te
kennen, dat het absoluut, verkeerd zou
zyn Benelux te ontbinden om deze ge
slaagde douane-unie in een problema
tisch groter Europees verband te doen
opgaan.
Benelux vervangen is allerminst de
bedoeling van de heer Van Houtte.
Zelfs in een perfecte Europese Unie
zou een solied Benelux-verband be
houden moeten blijven. Overigens is
het anderzijds ook duidelijk dat wan
neer de Europese Staatslieden zich
aan het voorbeeld van Benelux zou
den willen spiegelen om een Europese
vrijhandelszone op te richten.som-
mige problemen gemakkelijker in rui
mer Europees verband kunnen worden
opgelost dan in het beperkte Benelux,
verband. Spreker doelde hierbij hij
voorbeeld op de Europese landbouw-
integratie.
Het voorstel van Drof. Van Houtte
werd. zoals bekend, door de drie Bene
lux-ministers van Buitenlandse Zaken
overgenomen en ter conferentie van
Messina voorgelegd. Eigenlilk zou het
Juister zün dit voorstel bit de O.EE.S.
te Parijs aanhangig te maken, aldus de
heer Van Houtte.
Het Belgisch Comité Benelux zal
verder ageren om dc Idee van dc Eco
nomische l'nie te verbreiden. Te Gent
en te Luik zijn actieve afdelingen van
het comité gevormd. Talrijke Benclux-
vrienden zuilen op 10 en 11 Juni a.s.
te Echternach. in Luxemburg, hijeen
komen om de internationale positie
van Benelux cn het vrije kapitaal
verkeer in de drie landen te be
spreken.
Prof dr P. Kuin en tie Belgische
oud-minister van Financiën Jansen zul
len er referaten houden, terwijl dc zeer
Benelux-gezinde Luxemburgse minister
van Economische Zaken de heer Ras-
quin. de slotrede zal houden. He* con
gres zal worden gehouden in de H!s»o-
rische Abdij van de Heilige Wilührord,
de bekeerder van de lage landen.
Gevechten in Zuid-Vietnam
Het Zuld-Vietnamse leger meldt, dat
troepen van de opstandige Hoa Hao. en
Binh Xoeien-secten verscheiden leg r-
posten en stadjes ten Zuiden van S.-vgo.n
hebben aangevallen De aa.nvall-n wa*-en
echter afgeslagen en dc opstandelingen
hadden verliezen geleden, aldus de me
dedeling.
