Leidsch Dagblad | 1955 | 11 mei 1955 | pagina 7

SKETCH

tiste Kamer over echtscheidingen
en Friese Taal

SPRINGBOK

Oud Katwijk: Visserijtentoonstelling

Wees toch

veeleisend!

Jaargang

LEIDSCH DAGBLAD

Woensdag 11 Mei 1955

Derde Blad No. 28521

maren tegen de gezinsraad

.Deur voor Fries wijd open!"

Kamer behandelde gisteren het wetsontwerp tot wijziging van de
s betreffende echtscheiding in het Wetboek van Rechtsvordering en,
daarmede, van het Burgerlijk Wetboek en het tarief van justltiekos-
gbrissen in burgerlijke zaken teneinde lichtvaardige echtscheiding te-

ran dit wetsontwerp is paal en perk te stellen aan lichtvaardige
ïiipn. De minister wil dit bereiken door zodanige hervorming van de
jfinpprocedure, dat wezenlijk al het mogelijke wordt gedaan om de
«rbreking van de huwelijksband te voorkomen en door een einde
ud de overijling waarmede echtscheidingsprocessen thans worden
i Djartoe zou ingeschakeld moeten worden een „gezinsrechter".
•jusrwhter" zal moeten worden bijgestaan door een „gezinsraad", die
als uitbouw van de Voogdijraad.

.s van Steenwijk (WD)
de regering eens, dat men
te echtscheidingen moet
e. maar men kan verschillen
DEier waarop. In bemiddeling
reciter of gezinsraad zag hij
ei omdat beide partijen de
to beschouwen als een „opge-
toxieial".

fet ontwerp had hij twee be-
!e het feit dat inmenging van

Manlief is
iijmlof geschoten -

soms7 - als je alleen op
japonnetje hebt gerekend
vit ook nog een dot van een

pe twee wensen tegeluk in
tiff dalzeldzaam.
bied ook Daarom zijn zo
tuisvrouwen enthousiast
«ot OMO geeft alujd
»«bur hartje begeert Ten
•**l wordt wit. witnog
pas-gewit plafond. En
We vlekken ztjn tegelijk
trom vertrokken
e/wlegleert, dat een ander
^«.lóf het ene óf het
W» ,1, &0<laar dat meD zegt.
vlekkelo°a. dat la

"no „,,i
iJ, v ^"hbele waskracht.

We tow van Uw leve n

Jtw bij Korea staat op
•fa*', tegt Wilson

van Defen-
torrmi heeft Dinsdag op

CSS Beze*d-dat he'

^««Communistische jagers
-Uue sabres bil Noord-
- Slechts een op

fcSÜFï1* dat re.

geVen"

r de dansen van de

5Start!?,u'ereld antwoordde
Itm'a s.. 6511 optimist ben
•tWinjs? van gevoelen, dat
tïittdu 111 de richting
itte^^jereid en vermin-

1 ComSüfi van het nieuwsbu-
China „Nieuv

;;cd«i u Cïdnese vliegtuigen
las!tschnt« ^n-lkaans vlieg-
s^aoten en twee geraakt.

de gezinsraad imperatief is voorgeschre
ven; 2e. het feit, dat men gedwongen
kan worden voor de gezinsraad te ver
schijnen.

Hij knoopte voorts aan bij het „geval
Haarlem", waar een Katholiek geeste
lijke een huwelijk voltrok, zonder dat
dit burgerlijk was geregistreerd.

„Hier werd het concubinaat kerkelijk
ingezegend", aldus spr., die er voorts
over viel, dat men degene die het ker
kelijk huwelijk heeft ingezegend niet
heeft kunnen achterhalen. Met dit ge
val en met dat van Anneke Beekman,
wordt hier z.i. een „eigen recht" ge
creëerd dat in strjjd is met de Ne
derlandse burgerlijke wetgeving. Hier
ontstaat liet gevaar van „een staal in
een staat".

Spreker wilde met het bovenstaande
maar betogen dat door het nieuwe
wetsontwerp geen lichtvaardige huwe
lijken worden tegengegaan; voor dit
soort huwelijken kan men wel bij de
Katholieke kerk terecht.
Het wetsontwerp heeft voor hem en
zijn fractiegenoten onoverkomenlijke
bezwaren.

Ook mevr. Verwey-Jonker (KVP) had
weinig goeds over het ontwerp te zeg
gen. De veelvuldige echtscheidingen van
deze tijd zijn hi. een gevolg van de
maatschappelijke spanningen. Met voor
beelden toonde zij aan dat bij echt-
scheidingsaanvragen de partners van
het overgrote deel reeds meer dan twee
jaar gescheiden leven. Lichtvaardige
echtscheidingen kwamen h.i. dan ook
weinig voor.

Ook zij sprak over opvattingen in RK
kring over het huwelijk, waarbij zij de
vrees uitte dat deze inzichten in de toe
komst ook op niet-katholieken van toe
passing zouden worden gemaakt.

Het wetsontwerp noemde zy „licht
vaardig", wat gold voor de diagnose, de
therapie en de middelen.

Haar fractie is. zo zeide zij, voorlopig
gekant tegen dit wetsontwerp.

De heer Diepenhorst (AR) achtte wij
ziging van de huidige regeling noodza
kelijk, al moet men van de gezinsraad
geen wonderen verwachten.

De dwang tot verschijnen voor de ge
zinsraad lijkt hem. gezien het veelvul
dig wegblijven van thans, onmisbaar.

Grote verwachtingen heeft hij overi
gens niet van het ontwerp, doch hij wil
er wel een „geen bezwaar" aan verbin
den.

Namens zijn fractie zegde hij de rege
ring op ethische grond in deze „warme
steun" toe.

De heer Witteman (KVP) en zijn
fractie stonden achter het wetsvoorstel,
hoewel zijn verlangens verder gaan. Hij
bleef n.l. tegen echtscheiding. Er is
slechts één goede huwelijksmoraal en
dat is de christelijke.

Wel wilde hij stelling nemen tegen
verruiming van de voorwaarden voor
echtscheiding Daarom keerde hij zich
ook tegen de „grote leugen", waarbij
volgens hem de juris prudentie met voe
ten wordt getreden.

Hij wilde de echtscheiding zien als
een maatschappelijk euvel.

Hij steunde het wetsontwerp, ook al
zou er slechts in enkele gevallen een
kans'zijn een scheiding te voorkomen.

Over het „Haarlemse geval" zeide hU,
dat dit met dit wetsontwerp niets te
maken heeft. Er kunnen zich z.i. geval
len van gewetensnood voordoen en dan
doet de kerk pogingen om deze gewetens
conflicten te vermijden. In dit licht
moet men het Haarlemse geval bezien.
Van gebrek aan eerbied voor de wet is
hier volgens hem geen sprake.

De bezwaren van de heer Cammel-
beek (Arb teeen het wetsontwerp wa-

I ren: 1 er wordt aan de huidige practijk
geen einde gemaakt (scheiding bij cn-
derling goedvinden)2. het bij alle ge
vallen inschakelen van de gezinsraad: 3.
het is overijld.

De heer Kolff (CHU) sloot zich voor
een belanrrijk deel aan bij datgene wat
de heer Diepenhorst had gezegd. Zijn
fractie ls bereid voor het ontwerp te
I stemmen, zij het met weinig enthou

siasme. Bezwaren had hij evenwel tegen
de dwang tot verschijnen van de ge
zinsrechter.

Minister Donker herinnerde eraan,
dat hij slechts de hand had gehad in de
slotfase van de totstandkoming van dit
wetsontwerp. De strekking van het ont
werp noemde hij zeer beperkt: de ver
sleten verzoeningsprocedure te vernieu
wen en meer materiële inhoud te ge
ven. Vandaar de figuur van de gezins
rechter en van de 'gezinsraad.

Over het „geval Haarlem" kon hy op
dit moment geen nadere inlichtingen
geven.

Over het aantal echtscheidingen gaf
hij de volgende cijfers: 1949 3.3; 1950:
3.1; 1951: 2.8; 1952 2.6; 1953: 2.4 per
1000.

Voor 1954 zal het cijfer eveneens rond
de 2.4 liggen. Dat de verwijzing door de
gezinsrechter naar de gezinsraad im
peratief is kan volgens hem moeilijk an
ders geregeld worden.

De gezinsraad zal daarbij zelf een ze
kere schifting moeten maken, zo be
toogde minister Donker. Hij zelf had
volkomen vertrouwen in de wijze waar
op de rechter de mogelijkheid van ver-
schljningsdwang zal toepassen.

De bezetting van de gezinsraden is
inderdaad een groot probleem. Minder
groot achtte hy het bezwaar dat de kin
derrechter voorlopig de taak van de ge
zinsrechter zal waarnemen.

De heer De Vos van Steenwijk (WD)
constateerde by de replieken, dat hij
nog zelden een wetsontwerp met zo wei
nig enthousiasme had horen verdedigen.
De stemming over het ontwerp zal-17
Mei worden gehouden.

Vervolgens behandelde de Kamer het
wetsontwerp tot regeling van het on
derwijs in de Friese taal en het gebruik
van die taal of van een streektaal ais
voertaal bij het Lager Onderwijs.

De heer Algra karakteriseerde het
Fries als een krachtige, levende cul
tuurtaal, die dagelijks bedreigd wordt
door invloeden van pers, radio en
school. Zij moet beschermd worden en
daartoe kan dit wetsontwerp een be
langrijke steun zijn.

De heer Diepenhorst (AR) waarschuw
de tegen het oproepen van psychische
spanningen bij de schooljeugd door de
tweetaligheid. Fries wordt door 300.000
Nederlanders. Neder-Saksisch door 1V4
millioen gesproken. Verdient het Fries
deze verheffing?, zo vroeg spr. zich af.

De heer Gerretson (CH) zeide dat
men sinds de slag bU Warns er voor
moet waken het met een Friese stijfkop
aan de stok te krijgen. Hij zag het prin
cipieel als Frleslands zaak de Friese taal
te gebruiken zoals het dat wilde. „Onze
taak ls om in deze een pijnlijk natio
nalistische zaak te voorkomen". In de
Friese taal zag hij enerzijds geen ge
vaar voor de Rijkseenheid, anderzijds
echter wel. Enerzijds staat hy aan de
kant van de vrijheid, anderzijds bestaat
het gevaar dat elke taalbeweging de
tendenz heeft te gaan ln een richting
van een nationale beweging.

„Wij moeten de vrijheid aandurven;
beter één taal als grondige cultuur-
en moedertaal, dan twee talen half",
zo was zijn standpunt. In het wets
ontwerp zit z.i. een grote impuls „het
is niet onze taak de Friese renais
sance tegen te werken, de deur van
het Friese onderwijs moet wagenwijd
openstaan".

De heer De Vos van Steenwijk (WD)
vroeg of de minister er wel zo zeker van
is dat alle Friezen de desiderata van de
Friese beweging onderschrijven. Hij zou
liever wat afwachten om een volledig
resultaat te kunnen zien, alvorens dit
wetsontwerp in stemming gebracht te

De heer Schermerhorn (Arb) „wilde
het wagen met de vrijheid", d.w.z. de
verlangens die er bestaan niet onder
drukken. Hij Juichte het wetsontwerp
van harte toe en is het met de heer
Gerretson eens. die gezegd had, dat op
deze weg geen stap terug meer moge
lijk ls en dat meerdere stappen zullen
volgen.

De heer Molenaar (WD) zeide, dat
de meerderheid van zijn fractie voor het
ontwerp zal stemmen.

Minister Cals zeide. dat men Inder
daad dit wetsontwerp moet zien tegen
de achtergrond dat het Fries een
krachtige, levende cultuurtaal is. Er
kenning van een eigen cultuur en taal
in Friesland moet men allereerst zoe
ken in het paedagogisch- en didac
tische vlak, aldus spr.

Tot de heer De Vos van Steenwijk
zeide hij dat hij er lang niet zeker van
is. dat alle Friezen de desiderata van
de Friese beweging onderschrijven. Hij
heeft zich daar echter ook niet ln ver
diept. daar dit niet het belangrijkste
punt is.

Dat er extremistische elementen zul
len zijn die misschien profijt zullen
trekken van het wetsontwerp is nog geen
reden om er tegen te zijn.

De stemming over het ontwerp werd
hierop uitgesteld tot 17 Mei.

Prins Bernhard naar
Genève

Prins Bernhard. die eergisteren in
Parijs is aangekomen, ls van daar
gistermiddag vertrokken naar Genève,
waar hij vandaag en morgen een bijeen
komst van de .Fondation Europeenne de
la Culture" zal bijwonen. De Prins vloog
met de regerings-Dakota en werd ver
gezeld door majoor-vlieger G. Sonder-
man. Bij het vertrek van het Parijse
vliegveld Orly bestuurde de Prins zelf
het vliegtuig.

Om halfzes is de Prins te Genève
aangekomen. Op het vliegveld waren
om. ter begroeting aanwezig Denis de
Rougemont en Raymond Sylva, direc
teur en algemeen secretaris van de
.Fondation Europeenne de la culture".

Negen millioen meer deviezen

Uit de verkorte balans van de Ned. Bank
opgemaakt per 9 Mei blijkt dat onze
netto deviezenreserve een vermeerdering
onderging van f. 9 min. tot f. 1.585 min
De goudvoorraad bleef onveranderd op'
f. 3.030 min, zodat beide posten tezamen
eveneens met f. 9 min vermeerderd zijn
en thans f. 4.615 min belopen.

'n Moscatel

Geïmporteerd door OUD-Haarlem

APART VAN SMAAK

10 iteki 40 <k 20 «tuk* SO cL 90 itvki f 2— 20 *l*ki cafkllfped 40 t%

„De Nederlandse Bloemisterij
Omzet bloemenveilingen rond
49 millioen gulden

Nieuwe school en laboratorium te Aalsmeer

„Er zijn in 1954 hoge omzetcijfers geboekt, zowel op de veilingen als op
het terrein van de export. De toenemende welvaart ln het eigen land heeft
een steentje bijgedragen aan de thans gezonde toestand in de bloemisterij"

Volgens het Bedrijfschap voor Sierteeltproducten bedroeg de omzet van de
15 bij de kring bloemenveilingen aangesloten vellingen rond 49 millioen gul
den, dat is ruim 9.5 millioen meer dan in 1953. Daarbg zyn niet gerekend de
omzetten in Nederland, waar bloemistery-productcn worden verhandeld van
rond een millioen gulden.

van vijf H.A. beschikbaar stellen. Al
leen door het beste te blijven bren
gen kan onze vooraanstaande positie
op de internationale markt worden
gehandhaafd, aldus de voorzitter.

De gang van zaken in de bedrijfstak
noemde hy niet onbevredigend, al is er
geen volledige reden tot tevredenheid.

In het bijzonder geeft het pryspro-
bleem in de binnenlandse handel reden
tot zorg. De wijziging in de omzetbe
lasting heeft weliswaar voor de detail
handel een gunstige oplossing gegeven,
maar voor de bedryfstak als geheel zyn
zJ. de moeiiykheden nog eerder ver
groot. De vereniging heeft een commis
sie benoemd die haar aandacht aan dit
vraagstuk zal schenken.

Naar aanleiding van een voorstel van
de veilingvereniging Flora te Ryns-
burg om, gezien dc zware druk van
de omzetbelasting (5 voor de kwe
ker en 3/4 voor de grossier) en de
daaruit voortvloeiende remming van
de binnenlandse afzet, nogmaals al
les in het werk te stellen om voor
kweker en grossier vrystelling van de
omzetbelasting te verkregen, zal de
commissie opnieuw stappen bij de re
gering ondernemen.
De Rykstuinbouwconsulent dr J.
Wasscher te Aalsmeer sprak over zyn
ervaringen op een reis door Spanje wat
betreft de bloementeelt in dat land en
de heer H. D. A. Haks, accountant te
Den Haag. voerde het woord over de
fiscale gevolgen by overdracht en liqui
datie van ondernemingen en by overly-
den van de ondernemer.

Situatie niet onbevredigend

In 1954 is naar Duitsland voor meer
dan 12 millioen gulden geexporteerd.
De export naar België en Luxemburg
heeft de laatste Jaren veel zorgen ge
geven en "n van week tot week wisselend
contJngenteringsstelsel heeft de uit
voer sterk belemmerd.

Voor de uitvoer naar Zweden, die
met ruim een millioen gulden steeg,
biyven de vooruitzichten ondanks de
hoge luchtvrachten en de zeer hoge In
voerrechten, niet ongunstig".

Dit is medegedeeld door de secreta
ris van de vereniging „de Nederlandse
Bloemistery' mr P. Zwahlen, by het
uitbrengen van zyn jaarverslag op de
gisteren in Utrecht gehouden jaarver
gadering.

De voorzitter dr A. J. Verhage had
ln zyn openingswoord gesproken over
de noodzakeiykheid, alle aandacht te
besteden aan de kwaliteit. Dat goede
wyn geen krans behoeft, noemde hy
een wat verouderde gedachte. Alle
aandacht dient naar zyn mening ge
richt te zyn en te biyven op het we-
tenschappeiyk onderzoek en op het
brengen van de resultaten daarvan
ui de kwekers.

In die gedachte paste het in de loop
van de vergadering aangenomen be
stuursvoorstel om de bydrage van
f. 20.000 aan het landelyk proefstation
voor de bloemistery te Aalsmeer te ver
dubbelen.

De overheid zal een nieuwe school en
een laboratorium doen bouwen. De
gemeente Aalsmeer zal een terrein

Het was wel een zeer gedurfde onderneming, die de
Vereeniging ter bevordering van de Nederlandsche r
visserij, afdeling Katwijk aan Zee, in het jaar 1902 op

zich nam met het organiseren van een grootscheepse

visserij tentoonstelling, op een terrein gelegen aan de

Burgersdijkstraat, ongeveer vanaf het Groot Badhotel

tot het Grand Hotel „Du Rhin". Speciaal voor dit doel

werd een omvangrijke tentoonstellingshal opgericht De

toegang werd gevormd door een reusachtige poort 'fliy

opgebouwd uit haringtonnen, waarvan wij U hierbij een
afbeelding tonen. In de nis, boven de toegangsdeuren,
was een door Jan Toorop geschilderde symbolische
voorstelling aangebracht, welke een kunstschilderes, een
zeevisser en een vissersvrouw uitbeeldde. Aan de ten
toonstelling was tevens een expositie verbonden van
schilderijen, vervaardigd door te Katwijk werkzame
kunstschilders.

De tentoonstelling werd op 1 Juli officieel geopend
door H.M. Koningin Emma, welke opening tevens ge
paard ging met een groot opgezette oefening van de
toenmalige roeireddingboot voor het Katwljkse strand.

Op de tentoonstelling was van alles op het gebied der
visserij te zien en vrijwel alle Nederlandse vissers- f

plaatsen waren met een inzending vertegenwoordigd. MIt

Merkwaardig was, dat een tableau werd getoond, waarop JB J&J»!

de lange vaarweg van Katwijk naar LJmuiden was afge-

beeld, waaruit blijkt, dat men toen reeds de aandacht r"

vestigde op de noodzakelijkheid om Katwijk een eigen

haven te verschaffen. De tentoonstelling bleef geopend

tot en met 30 September en toen aan de avond van die

dag de poorten voor de laatste maal waren gesloten.

konden de initiatiefnemers tot hun grote vreugde vast- i

stellen, dat het geheel een doorslaand succes was

geworden. i het hedendaagse Katwijk, waar.me* tach" waarlijk niet

Meer dan vijftig jaar ls het nu geleden dat Katwijk te klagen heeft over gebrek aan activiteit op het gebied
zijn eerste en helaas laatste visserijtentoonstelling orga- der propaganda voor de visserij, nogmaals een dergelijke
niseerde. Wij vragen ons af: Waarom ls, gezien het 1 expositie te organiseren? Wij zijn overtuigd, dat het,
eclatante succes van 190Z, dit initiatief nimmer her- vooral ln het badseizoen, een dergelijk evenement niet
haald? Zou het nu werkelijk niet mogelijk zijn om ln aan de nodige belangstelling zou ontbreken.

(Ingez. Med.-Adv.)

Tientallen doden bij
aanvaring in Japan

By een aanvaring tussen twee Japanse
veerboten hebben 35 personen het leven
verloren. Elf worden er nog vermist.
Tientallen liepen verwondingen op. Het
ongeluk speelde zich af in dichte mist.
Een van de boten zonk onmiddeliyk na
de botsing. Aan boord daarvan bevonden
zich tweehonderd schoolkinderen. Van
de 790 opvarenden heeft men er
kunnen redden.

Gisteren kwamen uit alle delen van
het land de oud-militairen van het
voormalig in-2 R.A., dat ln de jaren
1939—'1940 te Katwyk aan Zee en
Noordwyk gelegerd was, voor één dag
naar hun oude kwartleren terug. De
reünie begon in het Nova-theater te
Katwijk aan Zee met een filmverto
ning. waarna men zich naar de Be
graafplaats aan de Cantineweg begaf.

Men legde een krans op het
graf van korporaal R. Ryker van de 2e
batterij: ook by het monument voor de
gevallenen naby het Gemeentehuls,
werd een krans gelegd door de gene-
raal-maj. b.d. H.J.J.W. Duerst-Britt,
voormalig commandant van het regi
ment.

Hierna verzamelde men zich in Noord-
wyk-Binnen, waar de aanwezigen wer
den toegesproken door de generaal
Duerst Britt, die de mannen in gedach
te terug bracht naar de oorlogsdagen.

Op de foto: de generaal-majoor b.d.
Duerst Britt (tweede van links) legde
een krans by het monument te Katwyk
aan Zee.