VOORSCHOTEN bouwde nieuw karakter uit
Van plattelandsgemeente naar
forensenplaats
Yeel maar niet alles bereikt in
materiele en geestelijke zin
LEIDSCH DAGBLAD - MAANDAG 2 MEI
1,2 millioen Chinezen
moeten kiezen
Plaatselijke Chinese autoriteiten te
Djakarta schatten dat 1.2 millioen Chi
nezen in Indonesië zullen vallen onder
de nieuwe overeenkomst tussen Peking
en Djakarta aangaande het staatsbur
gerschap. Binnen 2 jaar zullen de in In.
donesië woonachtige Chinezen moeten
kiezen of zij Indonesiër of Chinees wil
len zijn. Vele nationalistisch gezinde
Chinezen in Indonesië willen graag hun
Chinees staatsburgerschap behouden
zonder dat dit zou betekenen, dat zy
het regime van Peking zouden aanhan
gen.
De meningen in het land zijn zeer ver
deeld overde nieuwe overeenkomst met
Communistisch China en anti-rege-
ringsbladen noemen het een nieuwe val
kuil waar de regering van Djakarta is
ingevallen.
Vijf bataljons vanl
secte lopen naar
premier Djem ovet|
Kolonel Minh. chef van de staf
Binh Xoejen-strijdkrachten. U
bataljons naar de regeringsstrijdkn^
ten overgelopen, aldus een medei^
van premier Djem voor Radio-Slijt^
Belangstelling voor bloeiend
boomgaarden
Voor de bloeiende boomgaarden
Zuid-Limburg heeft Zaterdag en Zoriü
veel belangstelling bestaan. Lange IS
trokken door het landschap. HageUxa»
hadden Zaterdagmiddag evenwel ut
bloeiende bomen veel schade toe*,
bracht.
Ontevreden noch voldaan
Op 9 Mei 1945, toen ons gehele land dus nog slechts enkele dagen genoot
van de herwonnen vrijheid en eigenlijk nog niemand volledig kon beseffen
welke enorme eisen aan ons gesteld zouden worden voor de herbouw van ons
vaderland, op 9 Mei 1945, toen iedere goede Nederlander nog leerde in een
vreugderoes, sprak de waarnemend burgemeester van Voorschoten, de heer
O. R. I. Viveen, in de Hervormde Kerk een rede uit, waarin hij herinnerde aan
de verschrikkingen, die we waren doorgekomen, waarin hij hen herdacht, die
voor de goede zaak gestreden hadden en ons helaas ontvallen waren, maar
waarin hij ook ernstig vermanend wees op de taak, die ons voor de toekomst
to wachten stond.
„We zullen moeten bouwen", aldus de heer Viveen,
„Dit is mijn diepste overtuiging wij zullen in ons vrije Nederland
„allen samen bouwen, door-bouwen, „nieuw-bouwen maar alleen
„op het oude fundament, door God neergelegd in Jezus Christus".
We zijn nu tien jaren verder.
De herdenking van de bevrijding dwingt ons terug te zien op die tien jaren
van wederopbouw en we dienen ons af te vragen of we inderdaad gebouwd
hebben. Niet alleen materieel Daaraan heeft Voorschoten wel degelijk hard
gewerkt. Maai is er ook verder door-gebouwd? Is er wat tot stand gebracht?
Is er nieuw-gebouwd?
Vormverandering
Als we willen trachten een overzicht te
geven van wat Voorschoten in de tien
vrije jaren heeft gepresteerd, springt
natuurlijk het meest in het oog de mate
riële opbouw van de gemeente De ge
meente is gegroeid. Die groei was voor
de oorlog al begonnen, maar de jaren
na de bezetting heeft de uitbreiding een
geheel ander karakter gekregen.
De ligging tussen twee grote steden
heeft een geweldige invloed uitgeoefend.
Vóór de oorlog was Voorschoten een
echt landelijke gemeente, waar land
bouw. veeteelt en wat tuinbouw de
hoofdbronnen van bestaan waren De
landbouw was door de mindere kwaliteit
van de bodem sterk achteruitgegaan en
de veeteelt was op het eerste plan ge
komen.
Het landelijke karakter verdween
echter toen de gemeente in trek begon
te komen by die stedelingen, die in
hun vrije tijd graag de rust van het
platteland om zich voelden, die een
tuintje wensten en die er niet van
hielden drie of vier hoog te wonen.
Na het bombardement van Rotterdam
en de evacuatie van steden als Den Hel
der waren al gauw alle leegstaande hui
zen en dat waren er heel wat zo om
streeks 1940 bewoond. Velen van die
stedelingen zijn nooit weer weggetrok
ken en zijn een deel gaan vormen van
het grote aantal forensen, dat nu dage
lijks de „blauwe tram" bevolkt.
Enkele cijfers
Op 31 December 1939 telde Voorscho
ten 6984 inwoners. Een jaar later waren
er 300 bijgekomen. Bij het einde van de
oorlog was het aantal gegroeid tot 9050
en nu. tien jaar later, wonen in Voor
schoten reeds ongeveer 11330 zielen.
Die vrü snelle groei is voor een deel
veroorzaakt door de natuurlijke aanwas,
die door een groot geboorte-overschot
(hier 1777) de bevolkingstoename van
heel Nederland heeft beïnvloed Maar
ook het vestigingsoverschot heeft zich
dcïr. gelden (504) Het topjaar van vesti
ging was 1952. toen een groot aantal
nieuwe woningen gereed kwam. De laat
ste jaren is er wat verlies geleden, o.m.
door het vertrek van de bewoners van
het Seminarium, dat tijdelijk in ..Huize
Beresteyn" gevestigd was.
Dat die bevolkingstoename het ge
meentebestuur voor grote problemen
heeft geplaatst ls vanzelfsprekend. Maar
men heeft die problemen aangevat en
gedeeltelijk dank zij grote voortvarend
heid kunnen oplossen.
In 10 jaar tüds heeft de gemeente zelf
particuliere sector tot stand. Van deze
laatste groep is een klein aantal nu nog
m aanbouw. Ook hebben we in dit getal
opgenomen een 24-tal woningen van zgn.
bouwspaarders, die nog dit jaar hun
nieuwe panden zullen kunnen betrekken.
De particuliere woningbouw is dus ver
houdingsgewijs opmerkelijk groot.
arbeidsterrein van de dienst voor Open
bare Werken zeer sterk gegroeid is.
Iemand, die Voorschoten in jaren
niet heeft bezocht, zal het langgerekte
dorp niet meer herkennen. Een kern
had het voorheen nauwelijks. Rondom
de gemeentetoren stonden enkele groe
pen huizen, maar de rest kon men vin
den langs de kilometerslange straat
weg van Leidschendam tot Valkenburg
toe.
Een grote verdienste van het ge
meentebestuur van na de oorlog is
ongetwijfeld, dat het Voorschoten een
centrum heeft gegeven. De bouw van
de wijk „Klein Langenhorst". van
„Welgelegen" en van de „Oranje-
Nassauwjjk" heeft de gemeente ver
fraaid en de plannen voor de nieuwste
uitbreiding „Vlietwyk" zün zodanig
opgesteld, dat daardoor de kern van de
gemeente nog meer vergroot wordt.
Nog steeds woningnood
Hoewel er ook gebouwd ls en dat
in verhouding tot soortgelijke gemeenten
veel de woningnood is er niet mee
opgelost. Integendeel. Het aantal inge
schreven woningzoekenden is de laatste
Jaren onrustbarend gestegen!
Het gunstigst stond Voorschoten er
voor in 1952, toen „slechts" 191 aan
vragen genoteerd waren. Thans baart
een dubbel aantal (387) de gemeente
lijke autoriteiten grote zorg. Vooral
het aantal aanvragen voor midden
standswoningen is aanzienlijk en de
uitbreiding zal in de toekomst zeker
met deze s'tuatie rekening moeten
houden.
Hoewel de gemeentelijke instanties,
zeker in vergelijking met andere gemeen
ten. erg soepel zijn in het toestaan van
woningruil, vormt de aantrekkings
kracht. die Voorschoten heeft op die ge
zinnen. die niet economisch aan een be
paalde plaats gebonden zijn (vertegen
woordigers. e.d.) een groot probleem.
Onderwijs
en gezondheidszorg
De bouwactiviteit heeft zich niet al-
zodat onze gemeente nog wel degelijk
tot de landelijke gemeenten in de
„Randstad Holland" gerekend kan
worden.
In de vee houder y. die zich kenmerkt
door een vry hoge „veedichtheid", vin
den nog ongeveer 200 personen hun be
staan.
Verlies en behoud
Het heeft echter niet alleen aan de
bouwactiviteit gelegen, dat Voorschoten
veel van vroegere schoonheid verloren
heeft. Eertijds sierden vele hoge en oude
bomen diverse punten van de gemeente.
Ze zijn helaas al te drastisch gerooid
breid. De eerste Finse school, die in
Nederland gereedgekomen is. staat aan
de Elstlaan en dit bijzondere feit werd
met luister gevierd, waarvoor Minister
In 't Veld indertijd persoonlijk Voor
schoten bezocht. Deze school bracht rui
mer en nieuw onderdak aan de RFC.
Meisjesschool.
Nieuwe dorpsker.t
Sterker nog dan de toename van het
aantal huizen, spreekt misschien het
feit. dat het gemeentelijk stratenplan
sinds 1949 verdubbeld is! Wel moeten
we daarbij in aanmerking nemen, dat
door de eigenaardige vorm van de ge
meente voorheen het grootste deel van
de hulzen aan provinciale wegen stond,
maar bijna alle nieuwbouw is ontstaan
aan gemeentelijke straten, waardoor het
Het Burgermeester Verrtèdepark.
een prachtig wandelpark, waarop
menige gemeente van deze omvang
jaloers zal zijn, is een van de on
misbare attributen voor wat Voor
schoten aan het worden is: woon-
gemeer.te bij uitstek.
(Foto L-D./Van Vliet.)
ue Gerei. Sc-.ool werd vergroot, de
Openbare School zelfs tot twee maal toe!
Een tweede Hervormde School werd ge
bouwd, een nieuwe R.K. Jongensschool
verrees en de plannen voor een tweetal
Muloscholen, een tweede Openbare
Lagere School en de uitbreiding van de
tweede Hervormde School zijn gereed
om gerealiseerd te worden. Een tweede
gemeentelijk gymnastieklokaal is reeds
in aanbouw.
En tenslotte moeten we. in dit over
zicht van de bouwactiviteit, zeker noe
men de tot stand koming van het „Ge
zondheidscentrum". In dit fraai inge
richte gebouw, door de gemeente opge
richt. vinden de drie kruisverenigingen
gezamenlijk onderdak.
Forensen
We schreven al, dat het landelijk karak
ter van Voorschoten verdween, tenmin
ste gedeeltelijk, toen het in trek begon
te komen bij de stedelingen. Het is moei
lijk een overzicht te geven van het aan
tal forensen, dat Voorschoten thans huis
vest. Maar een blik in de „blauwe trams"
"s morgens voor werktijd of 's avonds
erna. spreekt boekdelen. En dan missen
we daar nog de velen, die met een ander
vervoermiddel naar hun werk gaan.
Uitbreiding industrieën
De toekomst va Voorschoten wijst al
enkele jaren in twee richtingenhet uit
breiden van het aantal forensen en de
aantrekking van lichte industrie.
Dat laatste is door het gemeentebe
stuur bevorderd door de aankoop en het
bouwrijpmaken van een voor de vestiging
van deze bedrijven geschikt industrie
terrein.
Hoewel de ligging aan de Vliet voor
de industrieën gunstig zou zijn kon
daar geen geschikt terrein gevonden
worden. Daarom werd de buurt van
station en spoorweg gezocht en gevon
den. maar het station Voorschoten is
nog steeds niet weer open en of het
open zal gaan In ieder geval is
dat nog een vurig gekoesterde wens.
Vooral op het nieuwe industrieterrein
hebben zich enkele belangrijke nieuwe
industrieën gevestigd. Het is nu niet
meer zo. dat de „Zilverfabriek" als van
ouds de belangrijkste plaats inneemt in
het inddustriële leven van Voorschoten.
Wel staat nog de metaalnijverheid aan
de spits, mede dank zij de vestiging van
een belangrijk assembleerbedryf en een
aluminiummdustrle.
De tweede plaats wordt op de industriële
ranglijst ingenomen door chemische
industrieën, die zich met plastics, lakken
en verven bezig houden. Ook in deze
branche zijn na de oorlog enkele nieuwe
bedrijven naar Voorschoten gekomen.
De houtverwerkende industrieën (meu
belfabrieken en jachtwerven) nemen een
derde (nog steeds zeer belangrijke)
plaats) in.
Verlies van weidegrond
Door al die huizenbouw en door de
vestiging van nieuwe industrieën zün
natuurlijk vrij belangrijke percelen wei-
l land in bouwgrond omgezet. De wijken
Welgelegen en Oranje-Nassau namen
ongeveer 20 ha., het plan Klein Langen
horst 6.25 ha., het Industrieterrein 4.5 ha.
en het ontworpen plan Vlietwijk zal nog
eens 12 ha. agrarische grond van bestem
ming doen veranderen.
Toch mogen we nog gevoeglijk aan
nemen, dat meer dan 80 Tr van de
totale grondoppervlakte grasland is.
Nu heeft de gemeenteraad kort gele-
den tegen nog verder verlies van op- j
gaand groen een verordening in het
leven geroepen, waarbij rooien en snoeien
zonder voorafgaande toestemming ver
boden is.
Slechts één straat heeft haar oude
karakter volledig behouden. En die
vormt dan ook de trots van onze ge
meente. Die straat is de zo karakteris
tieke Voorstraat, vroeger de hoofd
straat. thans het vrij rustige middel
punt. w aar de oude linden 's zomers
nog geuren en waarheen zich het leven
op hoogtijdagen richt.
Zelfs de nieuwe verlichting, die enkele
jaren geleden in heel Voorschoten is aan
gebracht. is aangepast aan de sfeer van
die oude dorpsstraat. De gemeenteiyke
diensten hebben nJ. de oude straatlan
taarns voorzien van moderne buislam
pen. die misschien iets te sterk stralen,
maar die het karakter van de straat niet
veranderd hebben.
Die verlichting is ongetwijfeld ook een
bewijs van de vooruitstrevendheid van
het gemeentebestuur. Is er wel een ander
dorp in Nederland, of zelfs in het Wes
ten van het land, te vinden, dat 's avonds
zo helder verlicht is met de nieuwste
fluorescentie-verlichting' Zonder enig
onderscheid in rang of stand is zelfs het
kleinste straatje voorzien van deze
moderne lichtbuizen.
Bloeiend cultureel leven
Op deze en allerlei andere wijzen tracht
men Voorschoten aan te passen aan zijn
nieuwe woonfunctie: forensenplaats.
De verenigingen, die op cultureel ge
bied werken, doen hun uiterste best de
nieuwe inwoners de nodige recreatie te
bieden.
„Het Nut", dat in de eerste jaren na
de oorlog slecht bezochte bijeenkomsten
had. weet nu dikwyls niet waar het de
vele belangstellenden in een aanmerke
lijke grotere zaal moet bergen. Het pro
gramma. dat deze vereniging haar leden
biedt, kan door de hogere inkomsten
steeds beter worden samengesteld. Op
treden van befaamde kunstenaars werd
vroeger voor onmogelijk gehouden Nu
komen ze en trekken volle zalen.
Ongetwijfeld zal het verenigingsleven
nog sterker vooruitgaan als volgend
jaar het ontworpen verenigingsgebouw
klaar zal zijn. dat goed geoutilleerd zal
zijn en dat aan 500 mensen plaats zal
kunnen bieden.
Enkele amateur-toneelvereningen ge
ven jaarlijks enkele uitstekende uitvoe
ringen en leveren daarmee hun bijdrage
aan het culturele leven in Voorschoten
Een nieuwe activiteit van Hervormde
zijde heeft daarnaast sterk de aandacht
getrokken. De door de Hervormde Ge-
me-*1' neestelde Jeugdraad heeft nl.
een culturele commissie gevormd, die
belangrijk werk levert Met de bedoeling
op andere dan de geykte wijze het Evan
gelie tot de mensen te laten spreken,
heeft deze commissie avonden belegd
van hoog gehalte, die velen in eigen ge
meente gelegenheid hebben gegeven van
waarlijk grote kunst te genieten.
Ook de jeugdverenigingen doen op
haar terrein bijzonder goed werk. On
danks de vele moeilijkheden door een
tekort aan leiding en gebrekkige huis
vesting zijn de padvindersgroepen van
alle gezindten sterk gegroeid
Nieuwe geest.
„Nu er vrede is. zullen we allicht niet
„zo eenvoudig in onze eisen blijven
„maar één ding hoop ik toch. dat wy
„iets zullen bewaren van de geest, die
„ons in de jaren van verdrukking
„elkander deed vinden als goede Ne
derlanders Samen als goede Neder
landers zullen we kunnen bouwen.
„Weg met alle verkettering, met alle
„kleine dictatortjes, met alle kleine
„pausjes. met alle kleine eerzuchtigen,
„met alle kleine baantjesjagers. We
„zijn beu van partij-geknoei en party-
„bevoordeling. We verlangen naar frisse
„lucht en naar ruimte"
Hoewel nu. tien jaren na de bevrijding
wel de vraag gewettigd is of van deze
goede voornemens iets terecht is geko
men, mogen we dankbaar opmerken, dat
daar toch nog iets van leeft in Voor
schoten.
Sterker dan ooit werken de padvinders-
groepen van diverse gezindten samen.
En even schoon is de samenwerking, die
op het gebied van de gezondheidszorg
bereikt is. Het samengaan van de drie
kruisverenigingen heeft de gelegenheid
geopend samen te bouwen, samen te wer
ken in de stichting „Gezondheidszorg"
en in het „Gezondheidscentrum".
.helaas niet steeds verstaan
„We zullen in ons vrije Nederland
allen samen kunnen bouwen". Helaas ls
dit nog niet door allen verstaan. Anders
zou misschien dit jaar in Voorschoten
één Mulo geopend kunnen worden voor
alle Voorschotense kinderen. Het zijn er
helaas twee gewordenAnders zou
misschien
Laten we niet verder gaan. Maar laten
we vaststellen, dat naast het vele goede,
dat geboren is In de laatste tien jaren,
toch nog veel gebrekkig gebleven is. en
nog veel te wensen gebleven is.
Onvervulde wensen
Ook de gemeente Voorschoten kent
nog vele onvervulde wensen. Wanneer
komt eindelijk het grote sportvelden
complex, waar zo'n grote behoefte aan
is? Wanneer komt het zwembad? Wan
neer de heropening van het station?
Wanneer de zo noodzakelijke gemeente
lijke begraafplaats? Wanneer oplossing
van de woningnood voor zovelen? Wan
neer de sanering van de Bloklaan? Wan
neer de sanering van nog zovele „onver
klaarbaar bewoonde woningen", die voor
de oorlog reeds onbewoonbaar verklaard
waren?
Ja er zijn nog vele wensen, maar toch
kan Voorschoten terug zien op een
periode van groei en van toenemende
bloei.
Een hele wijk werd bestemd voor
employé's van de K.L.M. en van het
Marine Opkomst Centrum, dat een be
langrijke plaats in de gemeente heeft
ingenomen.
En als we terugzien met de vraag:
,,ls er samen-gebouwd? Is er verder-
gebouwd? Is er nieuw-gebouwd?" dan
kan en mag deze gemeente zich niet
op de borst slaan en het kan en mag
niet voldaan zijn. Maar ontevreden
over de 10 jaren vrijheid? Neen, dat
behoeft het niex te zijn.
Het ongeschonden oude hart nu
het verjongde Voorschoten. <k
Voorstraat met de karakteristieke
beplanting. In deze rustieke schoon
heid vindt men iets terug van de
landelijke aard van het vroegen
dorp. een aarddie plaats hedl
moeten maken voor de moderne lijd.
(Foto L.D./Van VUet|
Minder belasting voor de
„kleine man" in Frankrijk
De Franse regering heeft besloten t«
een belastinghervorming, die voor to
verbruikers, de loontrekkenden. de land.
bouwers en andere kleine ondernemen
neerkomt op een vermindering der In
ca le lasten met ongeveer 35 millisro
francs (350 millioen gulden) per jaar
Daar de vennootschapsbelasting echter
bij de voorgenomen wijziging zal «or
den verhoogd met ongeveer 23 milliard
francs per jaar. zal de inkomstenver
mindering voor de Franse schatfct
slechts ongi veer 12 milliard francs po
jaar bedragen.
De vermindering van de belastingen
op algemene verbruiksgoederen zal, vol
gens sommige deskundigen, de prijzen
dezer goederen met 3,5 k 8% kunnen
doen dalen
De belasting hervorming zal verder
een vermindering inhouden van de boe
ten, die de belastingplichtigen hebben
te betalen bij te late voldoening der In
komstenbelasting of bij te lage aangifte
der inkomsten.
De voorgenomen hervorming heelt
ten doel een einde te maken aan de on
tevredenheid, welke de laatste tijd werd
uitgebuit door de volgelingen van Pou-
jade, de leider van de „Kruistocht te
gen het belastingonrecht".
DE EERSTE PERZIKEN
Aan de Coöperatieve gToentenvelitof
Pijmiker en Omstreken te Pinackeé
zyn door de kweker J. C L. Kerklau
de eerste perziken van dit seizoen aan
gevoerd. Zij brachten 51 cent per stut
op. De eerste rabarber, ter veiling ge
bracht door de heer D. Millehaar,
kostte 49 cent per kilo.
Er is gewerkt en er wordt gewent
en de voornemens om door te werltt
zijn er en die zijn beslist niet ijdel.
Een oud vervallen gebouw mar
keert de plaats, waar vroeger Voor
schoten aan de trein lag. Thans
razen de treinen in tientallen per
dag voorbij, zonder stoppen. Het is
een van de grieven van Voorschoten,
dat de gemeente tien jaar na del
bevrijding en bijna elf jaar no if
spoorwegstaking nog steeds
opnieuw ..aan het spoor" ligt. En tl
nog ooit stoptreinen op dit traject
zullen worden ingevoerd? Men be
gint er aan te wanhopen.
(Foto L.D./Van Vliet)
