au/
BOSKOOP bleef zichzelf bij nog steeds
stijgend welvaartspeil
Verrassend snel herstel van de
allesbeheersende cultuur
'I
Perspectieven niet ongunstig
indanks benauwende problemen
Kite Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Vrijdag 29 April 1955
Derde Blad No. 28512
In 1945 „met de wortels naar boven
(Van een onzer redacteuren)
Boskoop heeft tien jaren van verrassende wederopbouw achter de
mg. De vijf oorlogsjaren troffen het kwekerij- en handelscentrum
jwaar, zeer zwaar. Andere plaatsen werden gebombardeerd of anders
mis verwoest, werden geëvacueerd met alle consequenties van dien.
Aan Boskoop zijn die beproevingen gelukkig voorbijgegaan, maar
bch werd aan deze gemeente in de oorlogsjaren de basis ontnomen.
De hooggevoelige cultuur van de boomkwekerij werd lamqeslagen,
eigenlijk reeds van de tijd voor de wereldoorlog af, toen mobilisaties en
iilemationale verwikkelingen een einde maakte aan een lichte weder
opbloei na de crisisjaren.
De boomkwekerij lag, toen in 1945 na vijf dramatische jaren de
nede weer haar intocht deed, „met de wortels naar boven". Welis
waar verloor de binnenlandse afzet niet noemenswaard aan afzetmo
gelijkheden, doch het is een oude wijsheid, dat de Boskoopse producten
laar waarde eerst over de landsgrenzen crbrengen.
Het einde van de oorlog bracht voor Boskoop herleving op allerlei
terrein. De wereldmarkten werden weer ontsloten. In een verrassend
tempo werd de afzet weer opgebouwd. Tegen aller verwachting in
werd het Boskoopse product allengs weer overal ter wereld met enthou-
oasme begroet. Voor millioenen werd sindsdien geëxporteerd naar
niend en voormalig vijand. Nog steeds is een stijging van het wel-
Taartspeil merkbaar en de perspectieven zijn goed ondanks de in 1940
tot 1945 zo zonneklaar gebleken hoge conjunctuur gevoeligheid en
dhankelijkheid van de internationale verhoudingen.
Kostbare grond werd gekocht in het
Julianakwartier. Enerzijds noopte
schaarste aan grond tot hoogbouw,
anderzijds bracht dit op de weke bo
dem grote problemen mee. Toch zocht
men het in die richting, al betwijfelen
velen of de schoonheid van de ge
meente gewonnen heeft door het ver
rijzen van de flatwoningen daar ter
plaatse.
Kostbare consequenties
van verheugende rijkdom
De boomkwekerij floreert dus. Niet
illeen dank zij de daadkracht der Bos-
•openaren, ook dank zij de unieke struc-
tuur van de Boskoopse bodem, welke
nch uitermate voor deze cultuur leent.
Dezelfde grond echter, die de kwekers
njwdom brengt welke steunt op een mo.
oopolistisohe positie, brengt anderen
Taak tot wanhoop.
Geen gemeente in ons land ziet zich
wat betreft wegenaanleg en woning
bouw voor zulke moeilijkheden en uit
gaven geplaatst als juist hier, ener
zijds natuurlijk omdat de bodem eigen
lijk te kostbaar is voor deze doelein
den, anderzijds door de tonnen gelds
die moeten worden besteed en na de
oorlog ook zijn besteed aan bouwrijp
maken.
Het toenemende zware verkeer kan
door de wegen nauwelijks meer worden
terwerkt. De desolate toestand van het
vegennet was na de bevrijding ontstel
lend. Met alle mogelijke middelen,
taaraan zelfs turfmolm en houtafval-
balen tepas kwamen, trachtte men (niet
zonder succes) de bodem stevig genoeg
ie maken voor deze essentiële werken.
Essentieel zeker voor een handelscen
trum als Boskoop.
Vooral de Oost-West-traverse werd
de oorlog belangrijk verbeterd en
thans wordt gewerkt aan Reijerskoop,
«ar vorig jaar een nieuwe brug het
Oosten voor de gemeente openlegde.
Ook het provinciale wegennet in Bos
koop wordt belangrijk verbeterd, zoals
coor de nieuwe weg van Boskoop naar
Gouwsluis. waardoor een korte verbin-
cing AmsterdamRotterdam ontstaat
er. een betere verbinding wordt verkre-
pn met de hoofdstad des lands.
Woningbouw contra cultuur
Steeds weer vragen woningbouw en
Wegenaanleg kostbare cultuurgrond. Het
Is uitermate moeilijk voor het gemeen
tebestuur om de kwekerijen te sparen,
boezeer men ook weet dat het welvaarts
peil afhankelijk is van de cultuurgrond,
ondanks het besef dus. dat men zoetjes
ton de kip van de gouden eieren slacht
sis men dat goud omzet in uiterlijke
welvaart. Bouwgrond is schaars in de
slechts 826 hectare grote gemeente, gro
tendeels in beslag genomen door water
en drassige teeltgrond. De bodem in
Boskoop daalt steeds, omdat Boskoop
tchzelf exporteert dank zij de kluiten
oie met de bomen en heesters mee wor
sen verhandeld. De daardoor reeds zeer
kostbare grond kan eigenlijk niet voor
touw worden gebruiktmaar de ont
stellende woningnood na de bevrijding
noopte tot drastisch ingrijpen.
Goede cultuurgrond ging verloren
door aankoop van een groot terrein
Wn de Goudse Rijweg, waarop 93 wo
ningen verrezen. Doch de overvloed
van woningzoekenden was daarmede
bij lange na niet tot staan gekomen.
Weinig particuliere bouw
Duurte van grond en bijzondere fun-
deringskosten zijn er wellicht de oor
zaak van geweest, dat ondanks de toe
nemende welvaart in de gemeente bit
ter weinig particulier werd gebouwd.
Misschien ligt het ook aan de belang
rijke investeringen die de kweker zich
voor zijn bedrijf moet getroosten, of aan
de zekere schroom voor de toekomst ge
zien de conjunctuurgevoelige aard van
het bedrijf.
Al met al is de woningnood in Bos
koop ontstellend groot gebleven on
danks het feit dat de bevolking in
tien jaren met nog geen 400 zielen
steeg. Thans bedraagt het zielental
ruim 9000.
Toerisme komt op gang
De ontwikkeling van de techniek en
de betere verkeerssituatie doen langza
merhand (hoewel nog te langzaam» ook
het toeristische aspect van Boskoop
meer op de voorgrond komen. Een be
langrijke stimulans daartoe zal in de
toekomst zeker zijn de beplanting van
de nieuwe provinciale weg naar Gouw-
sluis met rhododendrons, die men in de
kwekerijen nauwelijks ziet bloeien om
dat zij zo snel mogelijk worden gekopt,
doch als beplanting hun volle schoon
heid kunnen ontplooien.
Wetenschap en vakonderwijs
In 1954 kon het proefstation voor de
boomkwekerij in gebruik worden geno-
De kostbaarheid van de grond
doet het Boskoop in de lucht zoeken.
Een hoekje van de flatgebouwen
aan de Julianastraat, die naar veler
inzicht de schoonheid van het dorp
beslist niet verhogen.
(Foto L.D./Van Vliet.)
men, waar gewerkt wordt aan verede
ling der cultuur en verrijking van het
sortiment der kwekerij. Reeds thans
heeft dit waardevolle instituut belang
rijk bijgedragen tot verhoging van de
goodwill voor het Boskoopse product.
De proeftuin kwam voorts tot rijker ont
plooiing.
De Rijkstuinbouwschool, voorheen op
leidingscentrum voor vele planters,
heeft ondanks verlies van het afzetge
bied Indonesië nog niet over belangstel
ling te klagen. Er zijn zelfs plannen tot
uitbreiding in de maak.
Opbloei gevarieerd
verenigingsleven
Het verenigingsleven mocht zich na
1945 in een ongekende opbloei verheu
gen. Op schier elk cultureel terrein heeft
men na de bevrijding de hoofden bij el
kaar gestoken om in samenwerking iets
waardevols op te bouwen.
Het sportleven, in de bezettingsjaren
tot werkeloosheid gedoemd, werd op
nieuwe leest geschoeid en is tot her-
nieuwe bloei gekomen. Er kwam een
speeltuinvereniging die vele schone
plannen geenszins een dode letter liet.
De padvinderij hervond de vroegere vor
men van ontwikkeling en opvoeding in
een nieuw gewaad.
Ernstig tekort
geschoold personeel
Een belangrijke achterstand in scho
lenbouw noopte na de oorlog tot grote
investeringen. Vele scholen werden uit
gebreid, en er kwam een nieuwe R.K.
uloschool tot stand.
Reeds geruime tijd bestaat behoefte
aan een lagere tuinbouwschool. Een
nijpend tekort aan vakbekwame kwe
kers vervult de Boskopers met ernstige
zorg. De conjunctuurgevoeligheid van
de cultuur weerspiegelt zich in dit te
kort, terwijl de industrie met haar ho
gere lonen een ernstige concurrent op
de arbeidsmarkt is.
Dit tekort wil men thans opvangen
door de stichting van een Christelijke
lagere tuinbouwschool aan de Wilhel-
minalaan. Het onderwijs heeft al een
aanvang genomen in het gastvrije ge
bouw van de openbare school.
Merkwaardige industriële
afzijdigheid
Een belangrijk aspect van de na
oorlogse ontwikkeling in ons land is dat
der industrialisatie en werkgelegenheid.
In Boskoop werd na de oorlog het be
langrijke vervoersbedrijf van de Citosa
gevestigd, vroeger zetelend in Zoeter-
meer Voorts is er de grote fabriek van
rollend materieel en landbouwmachines
van Mulder, het grootste industriële be
drijf van Boskoop.
In tegenstelling tot de omgeving vindt
er echter in Boskoop geen opzienbaren
de industriële ontwikkeling plaats, het
geen enerzijds verwondprt wanneer men
de gunstige ligging van de gemunte in
aanmerking neemt. De moeilijkheden
schuilen echter voornamelijk in de kost
bare grond, de eenzijdige ontwikkeling
van de gemeente als agrarisch centrum
en ongetwijfeld het ernstige woningte
kort.
In deze tijd, waarin ook de industrie
een hoogconjunctuur meemaakt, moet
het toch minstens verwonderlijk blij
ken. dat een aantrekkelijk fabrieksge
bouw, gelegen op een gunstig punt in
de gemeente, reeds ruim een jaar lang
leegstaat
Gunstig perspectief
De vooruitzichten voor Boskoop zijn,
wanneer wij trachten tot een samenvat
tend oordeel over de situatie te komen,
zeker niet ongunstig te noemen. Steeds
meer leggen de kwekers zich toe op de
productie van goede en nieuwe variëtei
ten, waardoor de monopolistische en dus
zo stevig mogelijke positie gehandhaafd
kan blijven. Nieuwere methoden bren
gen steeds betere producten. Het weten
schappelijk werk geeft op zichzelf en
door haar resultaten aan Boskoop een
wereldfaam.
Niettemin blijft de toestand onzeker.
Een klein conflict, waar ook ter wereld,
kan de Boskoopse welvaart onmiddellijk
nadelig beïnvloeden. Eigenlijk is Bos-
koops welvaart zo gevoelig als Wall-
street
En dan: waar zal in de toekomst de
nieuwbouw verrijzen? Zal Boskoop
zich naar het Westen uitbreiden? An
nexatie, reeds driemaal (in 1915, in
1930 en in 1951) ter sprake gekomen,
blijft nog een wensdroom welker ver
wezenlijking vele problemen zou op
lossen. Verruiming van grondgebied
moet, in Boskoopse ogen gezien een
eerste stap zyn naar verdere harmo
nische ontwikkeling der gemeente.
Structureel behoren volgens deze in
zichten de gronden van de annexatie
plannen reeds jaren tot Bokonp. do"h
begrijpelijk verzet van de om!i?°( :>d?
gemeenten starneren verwezen w'-'-'g
Deze onmogelijkheid tot verde-e ont
plooiing is een van de ernstigste orn-
blemen waarvoor Boskoop thans staat.
Bijdrage
tot nationaal herstel
Wanneer wij tenslotte, met een besef
van wat de toekomst vraagt, omzien
naar hoe tien jaar vrijheid werden be
steed. dan moeten wij tot de conclusie
komen, dat Boskoop niet heeft stilge
zeten Een welvaart werd opnieuw op
gebouwd en wordt nog steeds uitge
bouwd Het karakter van de gemeente
bleef gehandhaafd.
Boskoop heeft, in groter verband
gezien, een belangrijke bijdrage gele
verd tot oplossing van een der ern
stigste na-oorlogse Nederlandse pro
blemen: de deviezenpositie. De Bos
koopse producten droegen aanzienlijk
bü tot verbetering van de handelsba
lans en vergroting van de export, wel
ke ontwikkeling zich nog steeds voort
zet.
Maar er dreigt een eind aan te ko
men aan die groei. Uitbreiding der kwe
kerijen is door grondgebrek en het ont
breken van voldoend geschoold perso
neel wel haast niet mogelijk. Slechts in.
tensievere bewerking van het beschik
bare areaal kan voorlopig dit einde in
de ontwikkeling uitstellen.
Bij dat alles bleven - uiteraard
- grote onopgeloste vraagstukken
bestaan, doch dit neemt niet weg.
l
8
l&U. I GGA.
naast onvervulde wensen dat Boskoop, zozeer in de bestaans
basis aangetast in de bezettings
jaren. op voortreffelijke wijze van
tien jaar vrijheid heeft gemaakt, wat
er naar omstandigheden van te ma
ken viel. En dat was gelukkig in
Boskoop heel. heel veel.
Wensen blijven er niettemin genoeg.
Naast een nieuw zwembad ziet men ver
langend uit naar een badhuis. Hopelijk
zal, zoals het zich laat aanzien, thans
de bouw van een gymnastieklokaal door
gaan. Uitbreiding of vernieuwing van
de begraafplaats moet zeker op korte
termijn aan de orde komen.
TOURNEE
CAROLINE VAN DOMMELEN
Ter gelegenheid van haar 60-jarig
jubileum
Het ligt in de bedoeling een tournee
organiseren ter gelegenheid van het
""jarig toneeljubileum van mevrouw
Caroline van Dommelen, Neerlands oud-
«e werkende toneelspeelster, dat tevens
raar afscheidstournee zal worden. Het
01 ca. halt September a.s. beginnen.
Als Jubileum stuk is gekozen„De me
eles van een oude vrouw" van James
«rrie.
Als haar tegenspeler is geëngageerd
wiys Voorberg die tevens de regie van
?(r.oemd stuk heeft. Een ere-comité
rordt gevormd.
ONTSNAPT EN GEPAKT
Zü wilden naar het
Vreemdelingenlegioen
Dinsdagavond zijn zes jongemannen
de jeugdgevangenis te Zutphen ont-
®apt. in de afgelopen nacht zijn zy in
wurlo weer gepakt.
Joen zij ontvlucht waren, vatten zij
plan op. dienst te nemen in het
'«emdelingenlegioen. Hun vrijheid
tojtfde echter niet lang. Daar zij ?een
fcd hadden, strandden zij al spoedig,
dat was dan ook de oorzaak van net
dat zij vannacht in Ruurlo konden
•orden gegrepen.
Een typisch beeld van Boskoop. kwekerij-producten op hun lading
Links en rechts van een schilder- iiggen te wachten, strekken zich de
achtige vaart o) sloot, waarin de drassige lage vruchtbare stroken
schuiten voor het vervoer der I land uit, waarop jong en volwassen
heester- en boomgewas wacht op
overplanting naar gronden ergens in
de vijf werelddelen. Een schilder
achtig beeld, dat een intensief toe
risme waard is. en ook een beeld dat
de afspiegeling vormt van een zeld
zame activiteit en een kostbare
arbeid
(Foto LJD./Van Vliet.)
i Woningen in plaats van bomen.
I Boskoop kreeg soulaas voor de
i nijpende woningnood, toen aan de
j Goudse Rijweg huizen verrezen op
de plaats waar voordien kostbare
kwekerijgrond te vinden was. Een
geheel nieuwe aanblik van deze
omgeving, enerzijds verheugend,
anderzijds een kapitaalverlies. Maar
bovenal een nieuw beeld naar de eis
an de tijd.
(Foto L.D./Van Vliet.)
Millioen eieren verbrand
Een felle brand heeft de loods
met kantoorgebouwen aan de Ven-
lnse fu-ma Frans Maas te Kaldenkirchen
tegenover Venlo aan de Duitse grens, in
as gelegd. Hierbij zijn ongeveer een mil
lioen uit Nederland afkomstige eieren
verloren gegaan. De brandweren van
j Kaldenkirchen en Dülken kamDten met
i watergebrek ter plaatse en riepen de
Venlose brandweer te hulp. Deze was
I binnen een kwartier ter plaatse met
vier hogedruk-mistspuiten en was na
i een uur blussen het vuur meester. Van
de loods zijn alleen de muren overeind
gebleven.
Geen pessimisme voor
textielindustrie
HOEWEL TOESTAND LABIEL IS
Gelijk in het kort vermeld heb
ben enige Twentsche textielfabrieken
i vergunning aangevraagd tot verkor
ting van de werktijd te mogen
overgaan In totaal betreft dit ongeveer
I 1000 arbeiders, die 4 uur per week korter
zouden gaan werken. De teruglopende
bedrijvigheid, vooral in de weverijen (de
spinnerijen staan er veel beter voor)
heeft hier en daar ongerustheid verwekt,
hetgeen de voorzitter van de Stichting
Textielvakken, de heer John A. Lede-
boer uit Enschede, op een gistermiddag
te Hengelo gehouden bijeenkomst aan
leiding heeft gegeven mee te delen, dat
de werkgelegenheid in Twenthe nog
steeds op een hoog peil staat.
Voor pessimisme is helemaal geen
plaats. Al is er dan een verminderde
vraag naar mannelijk personeel er
blijft een groot tekort aan vrouweiyke
arbeidskrachten. Men bedenke, dat er
alleen al in Enschede 1100 Duitse
werkkrachten arbeid vinden, aldus
spreker.
Als de periode tussen de seizoenen
vroeger slapte veroorzaakte ging men
op voorraad werken. Dat geschiedt niet
meer. want het eist veel kapitaal. De
tussenhandel wacht met bestellingen tot
het laatste moment, zodat binnen af
zienbare tijd de bedrijvigheid wel weer
kan oplopen. De slechtere concurrentie
verhoudingen, mede veroorzaakt door
Japan, spelen ook een rol. Men kan zeg
gen. dat de toestand enigszins labiel is,
aldus de heer Ledeboer, die verder op
merkte, dat. nu de werknemers in aan
merking kunnen komen voor een uitke
ring op grond van de wachtgeld- en
werkloosheidsverzekering, het begrijpe
lijk is, dat de werkgevers daarvan ook
gebruik maken en dus vergunning tot
korter werken aanvragen.
Auster neergestort
EEN INZITTENDE LICHT GEWOND.
(Van onze Haagse redacteur)
Op het Oostelijk deel van het vlieg
veld Ypenburg, vlak tegen de grote
landingsbaan aan. is gisterochtend,
kort na 10 u. de PH-POL, een Auster
van de diénst-Schiphol van de RUks-
politie vlak voor de landing waar
schijnlijk afgegleden en neergestort.
Het toestel werd zwaar beschadigd.
Een van de twee inzittenden, de heer
Verdelle, die de Auster vloog, werd licht
gewond aan zijn achterhoofd. Hij werd
naar het ziekenhuis St Anthoniushove
te Voorburg overgebracht, maar kon
dit, na behandeld te zijn. spoedig weer
verlaten.
De UH-POL is sinds kort in het bezit
van de Rijkspolitie en wordt o.a. ge-
bruikt, om. indien er hoog buitenlands
I bezoek is. het verkeer van de luoht uit
I te regelen, om eventuele opstoppingen
te voorkomen op de routen waarover
gereden wordt.
Velsen-Noord
10 jaar boven bom
DEEL VAN BEWONERS WORDT
GEËVACUEERD.
In Velsen Noord is gisterochtend een
500 Engelse ponden zware blindganger
uit de oorlog gevonden: vandaag zal
de bom ter plaatse tot explosie wor
den gebracht. Het is nl. niet niogelyk
het gevaarlijke souvenir te demonte
ren. De Velsen politie heeft in ver
band met de te verwachten ontplof
fing een evacuatiebevel g'geven aan
alle bewoners in een straal van 500
meter rond de vindplaats van de bom.
Het gevolg is. dat een groot aantal
gezinnen in deze dichtbezetïe wijk in de
middaguren hun huis zal moeten verla
ten. terwijl voor de liggende zieken spe
ciale voorzorgsmaatregelen moesten
worden getroffen. De oolitie heeft ook
voor de rest van Velsen Noord uitge
breide veiligheidsmaatregelen genomen.
Twee doden te 's-Gravenzande
Op de Maasdijk te 's-Graven
zande ls een ongeval gebeurd, waar
bij twee doden zijn te betreuren De
40-jarige mevrouw Jonkman uit s-Gra
venzande en haar 10-jarig zoontje sta
ken. na uit de W.S.M.-bus te zijn ge
stapt. achter de bus om de weg over en
werden door een uit tegenovergestelde
richting komende personenauto gegre
pen en op slag gedood.
