Wereld van het Hofje
Nederlandse muziek-
Uypermoderne operatiezaal
ZIET ER UIT ALS EEN RUIMTESCHIP
_r
ONDERWERP VERWEZENLIJKT
IDEAAL VAN CHIRURGEN
1
INVASIE IN PARIJS
In één weekend traden van Epenhuysen,
van Otterloo, de Groot en Waayenberg op
WEKELIJKS BIJVOEGSEL VAN HET LEIDSCH DAGBLAD - ZATERDAG 19 MAART - PAGINA 4
GEEN STOF,
GEEN BACTERIËN
In het nieuwste
model operatie
zaal zijn zelfs
geen lampen,
omdat zjj „stof-
bronnen" kun
nen zijn.
VJ
(Bijzondere medewerking)
Enige artsen, architecten en ver-
lichtingsingenieurs in Birmingham
hebben een model ontworpen van
een nieuw type operatiezaal, die
geheel „infectie-vrij'' is. Zij komt
enigszins overeen met de voorstel
ling, die zeer velen zich thans ma
ken van een ruimteschip, een ver
voermiddel voor het interplanetaire
verkeer.
Zij heeft de vorm van een halve
bol. die met de platte zijde op de
grond rust. De zaal is hoefvormig.
De wanden en de zoldering vormen
een koepel, waarin ruim hondera
patrijspoorten zijn aangebracht.
Die patrijspoorten zijn geschikt
voor tweeledig gebruik. Zij kunnen
namelijk dienen als „kijkgaten"
voor de artsen en studenten, die
een operatie willen gadeslaan.
Voorts kan men er lichtbundels
door projecteren. Aldus is het mo
gelijk om de operatie-zaal vrij te
houden van toeschouwers (zonder
dezen te kort te doen). In de zaal
bevinden zich alleen de chirurg en
diens helpers. Een der problemen,
die men bij het ontwerpen van dit
nieuwe model operatiezaal wilde
oplossen, was zoveel mogelijk tech
nisch gerei en mensen buiten de
zaal te houden.
Het tweede vraagstuk, dat om
een oplossing vroeg, was hoe ver
wezenlijken wij het ideaal van de
chirurg, te weten volmaakt zuivere
lucht in de operatiezaal? De heer
Donald Goldfinch, architect, ver
télde hierover: „Wij zullen alle
ziektekiemen en bacteriën, die zich
in de operatiezaal zouden kunnen
bevinden, brengen beneden het ni
veau van de operatietafel. Wij be
reiken dit door warme, gezuiverde
lucht in de ojjeratiezaal te jaompen
door zes openingen in de zoldering
van de koepel. Die warme lucht
zakt als een „deken" omlaag en
drukt de kiemen en bacteriën op
de vloer. Hier wordt de lucht - met
de schadelyke bestanddelen - door
voor dit doel aangebrachte gaten
weggezogen. De wanden en de vloer
zijn bekleed met licht gekleurd
materiaal, dat gemakkelijk gerei
nigd en gedesinfecteerd kan wor
den".
„Wij wilden zelfs geen hanglam
pen. Zij kunnen „stofbronnen" zijn.
Daarom maakten we 82 patrijs-
poortlichten", vertelde de heer
Goldfinch verder, „en een chirurg
kan de lichtbundels zo regelen, dat
zij ieder deel van de operatietafel
belichten".
Het model of prototype is van
Sripxs gemaakt, doch reeds zijn de
voorbereidingen getroffen voor de
bouw van'twee permanente opera
tiekamers van het nieuwe model.
Binnen afzienbare tijd zullen zij
in Birmingham in gebruik worden
genomen.
(Nadruk verboden)
Dr William Gissane, een chirurg te Birmingham, demonstreert hoe een operatie
kan worden uitgevoerd met behulp van horizontaal licht. De grijze cirkels laten
de lichtbundels door voor de operatietafel, de witte die voor de gewone ver
lichting en de zwarte dienen als kijkgazen voor de studenten.
IN de eeuwige wisseling der sei
zoenen lrgt de natuurlijke re
gelmaat onzer overigens zo
snel veranderende wereld. De
conflictpsycholoog, prof. Van
den Berg heeft in zijn onlangs
uitgesproken inaugurele rede ge
wezen op het feit. dat de laatste
veertig jaren gekarakteriseerd
zijn door een reeks van grote,
ingrijpende veranderingen.
„Niets bleef, zo lijkt het, sta
biel", zo zei hij. Wij denken én-
ders en voelen énders. wij ge
dragen ons énders en kleden ons
Anders.
Zo is het!
Maar ge moet in Leiden ko
men, om te ontdekken, dat er
toch wel iéts stabiel bleef: de
uiterlijke verschijning van het
Hofje ennaar wy hojjen, de
innerlijke gesteldheid van zyn
bewoners.
IN een tijd, die door gejaagd
heid gekenmerkt wordt, is een
wereld waarin slechts de be
woners van Samoa niet aan neu
rotische stoornissen lyden, kan
men ook onder de Hofjesbewo
ners nog enkelingen aantreffen,
voor wie de nerveuse bezeten
heid taboe is en wie het mogelijk
is nog eens een ogenblik „uit de
zinloze vaart" te treden zoals
prof Van den Berg het uitdrukt
waaronder het huidige ge
slacht gebukt gaat.
IK heb in deze rubriek wel
eens meer aandacht gewijd
aan de Leidse Hofjes en er
op gewezen, hoe heerlijk het is.
althans voor de buitenstaander,
op een bankje te zitten en de er
hangende stilte op zich te laten
Inwerken.
Ik neem daar af en toe éven
de tijd voor hoewel ik best weet
dat zo iets héél erg gevonden
wordt.
Want niemand heeft tegen
woordig voor iets meer tijd, még
nergens meer tijd voor hebben,
omdat dan de boel spaak loopt.
De bedrijvigheid moet tot het
opperste hoogtepunt gestuwd
worden, anders ligt men bij het
tempo van de tijd ten achter en
dat is het ..verschrikkelijkste",
wat iemand overkomen kan.
Maar als we op zo'n bankje in
zo"n Hofje zitten, trekken we ons
van de wesdtriJd met de tijd
niets aan en komen we op adem.
om een volgend ogenblik meteen
ruk krachtig op te springen en
de race met frisse en misschien
niet al te zinloze vaart voort te
zetten, tot ook wij éénmaal er
het bijltje bij neer moeten leg
gen
Hoevéél Hofjes Leiden telt
weet ik niet
Maar wél. dat 't er héél
veel zijn en dat er dus élle ge
legenheid is zich te bezinnen op
de tyd en op het wègvlietende
leven, waarvan de meeste men
sen zich maar weinig bewust
zijn.
De dag ls nauwelijks begonnen
en ze rennen, hiér heen en déér
heen, de week ls om, vóór ze 't
weten en op de Zondag zijn hun
bezige handen nog zó in de weer,
dat ze ook dén nauwelijks tot
stilstand kunnen komen
Ik raad U in gemoede: loop
eens zo'n Leids Hofje binnen en
kom tot U zélf....
Myd eens voor één dag de
drukke straat, zet uw auto een
ogenblik aan kant en gluur naar
binnen. Als ge bescheiden bent
en geen lawaai maakt, of niet de
allure van een inbreker aan
neemt, vinden de bewoners het
bést. dat ge U in hun domein
waagt.
Dan ls er een vriendelijk woord
te wisselen, dan is er een poes
die miauwend tegen D aankruipt,
een historische gevelsteen, die
spreekt van vervlogen tijden
toen de mensheid nog niet door
een krankzinnige haast was aan
gevreten of er is een zonnewij
zer, die wél vertelt, dat de tijd
omgaat, maar ook, dat het niet
noodzakelijk ls met de zon mee
te hollen.
htm vitale voortvarendheid. Hij drukt
er een wat romantisoh stempel op, zon
der het karakter en de stijl van de
stukken die hij uitvoert, evenwel ge
weld aan te doen.
Zo hoorde men het derde Branden-
burgse concert van Bach, rhythmisch
hecht gebonden, maar geladen met
een stroom van muzikale spanning die
zijn vertolking een wel zeer sprekend
relief verleende. En door diezelfde ver
frissende spontaniteit onderscheidde
zich eveneens Andriessen's Kuhnau-
variaties, van Otterloo's Symphonietta
waarin de Franse blazers dankbaar
schitterden in heel him gamma van
geraffineerde timbres, en tenslotte in
Sjostakowitsj' eerste symphonie, een
werk dat door de snelle wisseling van
stemmingen een zware opgave vormt
voor een dirigent, doch dat onder de
handen van Van Ejienhuysen eveneens
een veerkrachtige, boeiende en kleur
rijke vertolking heeft gekregen.
Na Yvon Baarspul, die onlangs voor
ditzelfde orkest stond, laat ook Jan
van Epenhuysen by de musici, zo
als ze wel duidelijk blijken lieten, de
beste indrukken achter, en wel van
een dirigent die met zyn program
ma's niet de gebaande wegen van de
minste weerstand volgt, en wiens
verrichtingen nog niet zo spoedig in
de herinnering zullen vervagen. Niet
temin hoopt men hem hier weldra
en regelmatig terug te zullen mogen
zien.
Door de zonderlinge gewoonte van
vier Parijse orkesten om hun concerten
alle op hetzelfde uur in de Zondagmid
dag te geven, worden de Paryse mu
ziekcritici hier wekelijks voor de klei
ne gewetensvraag gesteld naar welke
zaal hun stapjien te richten W\) per
soonlijk hadden ons dit keer een esta
fette voorgesteld om zo dezelfde mid
dag drie landgenoten te kunnen be
luisteren.
Dat is ons helaas niet geheel en al
gelukt omdat De Groot en Waayen-
berg - in Prokoffiefs derde pianocon
cert - juist op hetzelfde moment zich
achter hun vleugels zetten. We hebben
toen Cor de Groot gekozen om ons, di
rect na zijn laatste slotaccoord. met
hem samen naar het Palais Chaillot te
spoeden waar we toen nog juist het
einde van Van Otterloo's concert mee
konden maken en getuige werden van
de stormachtige ovaties waarmee hier
de Haagse dirigent gehuldigd werd.
Willem van Otterloo is nu al met
verschillende Franse orkesten opge
treden en zyn grote faam is ook in
Parys nu wel definitief gevestigd.
Ook voor het volgende seizoen ont
ving hij al weer verschillende invita
ties, onder meer voor een concert
waarbij Cor de Groot opnieuw als
solist zal optreden.
De Groot bezit mede dank zy zijn
gramofoonplaten. in Parijs vandaag
een vast en groot publiek, dat hem
terecht als een der meesterpiamsten
van de tegenwoordige generatie be
schouwt.
Het Parijse publiek is niet bijzonder
vooruitstrevend en zo had men De
Groot verzocht nog maar weer eens
Beethoven's vijfde planoconcert te
spelen, een werk dat hij. als ons ge
heugen ons niet bedriegt, hier nu al
voor de zesde maal voordroeg Naar
het onstuimige succes te oordelen, dat
hij, ondanks de wat vlakke en matte
begeleiding van Jean Fournet. er op
nieuw mee oogstte, zal men De Groot
in hetzelfde stuk hier nog wel eens te
horen krijgen. Al zou hij zelf dan ook
zeker wel eens wat anders willen spe
len.
Over de kunst van Cor de Groot is
intussen alles al wel gezegd. Zyn
fabulcuse techniek, zyn souvereine
beheersing van een partituur, waar
van hjj elke finesse, ieder detail
heeft doorvorst, zijn klare visie en
vaste greep: het zyn alles kwalitei
ten die van deze Nederlandse pianist
een figuur hebben gemaakt wiens
faam tot in alle hoeken der muzikale
wereld is doorgedrongen, een figuur,
die, als gezegd, ook in Parys van
daag tot de grootste en allereerste
muzikale verschijningen gerekend
wordt.
FRANK ONNEN
Dit is het nieuwste type van operatiezaal, ontworpen door architect Donald Goldfinch (midden), die U hier ziet
praten met dr W. Gissana, een chirurg (links) en ir C. T. Alldridge, een verlichtingsspecialist. De vensters in
de wand dienen voor de verlichting en als kijkgaten.
(Van onze Paryse correspondent)
Muzikaal Nederland manifesteert zich dit seizoen wel bij
zonder krachtig in Parijs. De laatste weken hebben wij hier al
op verschillende concerten, die door Nederlanders werden
gegeven, de aandacht kunnen vestigen. Maar tijdens het vorige
weekend kon men wel bijna van een invasie spreken. Zaterdag
middag dirigeerde Jan van Epenhuysen uit Groningen het Radio-
en Symphonische Orkest en op de vier traditionele Zondagmid
dagconcerten traden nog eens niet minder dan drie landgenoten
op: Willem van Otterloo leidde het Pasdeloup-Orkest, Cor de
Groot speelde bij Lamoureux en Daniel Waayenberg bij de
Société des Concerts du Conservatoire.
Met Jan van Epenhuysen hadden de beeld van zijn muzikale persoonlij k-
Parijzenaars al kennis kunnen maken heid te vormen en vooral van de uit-
toen hij, aan het hoofd van diens or- nemende prestaties die hij onder gun-
kest. het vorig jaar de plaats innam stige omstandigheden te bereiken weet.
van de jonge dirigent Chouteau. Nu Van Epenhuysen is een dirigent die
hij. ditmaal, een aanzienlijk beter or- door krachtige muzikale impulsen
kest tot zyn beschikking had, was men wordt gedreven en zijn vertolkingen
in staat zich ook een veel zuiverder munten dan ook vooral wel uit door
DAN staat er ook zo'n
vrouwtje als op dit plaat
je.
Ze kijkt naar de hemel en
vraagt zich af, wanneer de zon
eindelijk warm genoeg is, om de
eerste zaadjes uit de grond te
doen schieten.
Ze heeft het. om alles aan
kant te houden, in haar huisje
misschien even volhandig als U
op uw kantoor.
Maar ze maakt er zich niet
zenuwachtig bij en ze gaat niet
onder de druk zó gebukt als gy.
Ze heeft de tijd en als ze
niet de tyd heeft, méékt ze die
wel om eens over de natuur,
het leven, haar geranium of haar
kanariepiet te mijmeren.
Ze weet, dat de dagen kort
zijn en het leven nóg korter is
Ze zit in haar Hofje en dat
Hofje heeft zij lief.
Niet dat ze niet graag in een
groot herenhuis zou willen wo
nen.
Niet. dat ze de zorg niet kent.
want ondanks Vadertje Diees is
't nog lang niet alles zoals ze 't
graag wensen zou.
Maar er is in haar Hofje
tenminste zo dénk ik iéts dat
de mens daarbuiten mist.
De vertrouwdheid met het
eigen kamertje, met de eigen
sfeer daarbinnen of op het
pleintje, maar toch altijd binnen
de beslotenheid van het eigen
terrein.
DAAR kén en még alleen de
vreemdeling binnen treden
die voor dat eigen terrein
eerbied heeft en hetzelfde zoekt
als zij: wat rust en tevredenheid
in een chaotische wereld, die
zich. snel veranderend, naar een
ongekende en een soms beang
stigende horizon spoedt.
Daarom is het voor allen, wier
leven vervuld is van een zeker
helmwee naar het verleden, zo
prettig in de wereld van de Hof
jes onder te duiken.
Niet té lang.
Doch lang genoeg om „bij" te
komen, opdat ge beter bestand
zijt tegen het vreesaanjagende
mysterie der toekomst.
Als ge er dan voor éénmaal
het kloppen van het eigen hart
gehoord hebt, weet ge tenminste
voor één moment, dat ge wéér-
lijk leeft!
fantasio
