LEIDSCH
DAGBLAD
Prof. Gerbrandy op de bres voor
het recht der Ambonezen
in;
WEERBERICHT
Roosevelt wilde Britse invloed in
het Verre Oosten uitschakelen
Ook Frankrijk wil A-bommcn
«aan fabriceren, zegt Fanre
Pijnlijke situatie ingetreden in
radio-branche
Publiek aarzelt thaus nieuive
toestellen te kopen
94ste Jasigang
DONDERDAG 17 MAART 1955
No. 28476
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.40 per kwartaal; f2,15 per maand; f 0,50 per week
Witte Singel 1, Lelden - Giro No. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Bewogen betoog in Tweede Kamer
Beschu Idigingen
tegen
K.P.M.
(Van onze parlementaire redacteur)
In een bewogen betoog heeft prof. Gerbrandy (AR) gistermiddag in de
Tweede Kamer de minister-president, dr Drees, trachten te bewegen maat
regelen te nemen tegen het vervoer van Indonesische troepen door de Kon.
Paketvaart Maatschappij en overal uit te spreken, in het Nederlandse Parle
ment en in de Ver. Naties, dat tegenover Ambon een afschuwelijk onrecht is
gepleegd en dat de regering haar mond niet zal sluiten alvorens recht is
gedaan jegens de trouwe Ambonezen.
Minister-president dr Drees antwoordde dat het probleem Ambon een
gevoelige snaar raakt in ons volk en ook bij de regering, maar dat met het
inslaan van de weg, die prof. Gerbrandy voorstelt, niemand zou zijn gediend,
ook niet de Ambonezen, die in ons land verblijven.
medeplichtigheid aan landverraad, want
zij verveert troepen naar de Mol ukken,
die vam daar binnendringen in Nieuw-
Guinea.
Ambonezen tegen
Soekarno's tyrannie
Verontwaardigd constateerde prof.
Gerbrandy, dat Indonesië sedert 1945
nog nooit afspraken is nagekomen.
Ook niet de RTC-overeenkomsten vol-
Als de K.P.M. er niet
geweest was
Prof. Gerbrandy zette uiteen, dat de
5FM door het vervoer van Indonesische
Soepen heeft meegeholpen Ambon naar
ice ondergang te voeren. De KPM zou
fiat volgens prof. Gerbrandy hebben ge
daan op grond van financiële overwe-
GERBRANDY
jen, want zij bezat in Mei 1954 in de
'sche Archipel 99 schepen met een
age van 170.000 ton, terwijl toen
[B.OOO ton in aanbouw was. Men had dus
mooi bedrijf en diat men dan niet
gauw enig risico neemt, is te begrij-
jen. Maar de Ambonezen zeggen nu:
T.Wij Ambonezen zouden nog vrij zijn als
lie KPM er niet was geweest". Daarin
1 nebben de Ambonezen gelijk", aldus
i pf. Gerbrandy. „Nederlandse schepen
•j |iebben de Ambonezen van hun vrij-
jïeid beroofd. Op grond van art. 100 van
kt Wetboek van Strafrecht zou de
ÏPM moeten worden vervolgd wegens
i *t verrichten van handelingen, die het
1 waar inhouden dat Nederland wordt
«trokken in een oorlog. Dat gevaar is
s. 'iohtbü. wanit als Ambon de besohik-
P tog krijgt over een onderzeeër, die een
2 rhip van de KPM torpedeert, dan is
j.federland in de oorlog betrokken en we
s, aoeten oppassen dat we niet in de strijd
18 iwrden betrokken aan de verkeerde
iaat, tegen Ambon".
De KPM zou ook kunnen worden ver-
p>!gd', volgens prof. Gerbrandy, wegens
i.g Dr Adenauer roept
w' Schlitter terug
Bondskanselier Adenauer heeft Woens-
lag Oskar Schlitter, de Westduitse di-
ZCK llomaat, die Dinsdag eigenmachtig met
vin- 'Sn echtgenote naar Londen reisde, op-
doek («kagen naar Bonn terug te keren.
ett Schlitter, raadsman van de Westduit-
ambassade in Londen, was in het be-
van dit jaar naar Bonn ontboden
Rr to uitleg te geven over een uitlating
20607jtm zijn vrouw op een Kerstontvangst
"""""'to de ambassade. Zij had toen, zoals
TTaen weet, over Groot-Brittannië ge-
'AJJproken als over „vijandig gebied",
tan- Dinsdag keerden Schlitter en zijn
tuw onverwachts en blijkbaar zonder
lracht van superieuren, naar Londen
es m louw
ppdra
[«rug.
851 Drie jaar voer Matusow
De Amerikaan Harvey Matusow, die
tort geleden in de openbare aandacht
,V toani te staan in verband met onjuiste
krklaringen tegen Communisten, is door
of lie federale rechtbank van El Paso lot
Irle jaar gevangenisstraf veroordeeld,
"PBartgens belediging van het Ilof.
en j Hy beledigde het Hof door „opzettelijk
.pwaarheid te spreken" om te trachten
*n nieuwe berechting te verkrijgen van
en i'^ton Jencks. een vakbondsfunctionaris.
Matusow zei: „Het gaat in feite niet
mij Het gaat om het gehele veilig-
3_Jsstelsel van de regering"
Koude nacht
j De Bilt verwacht tot morgenavond:
[Helder weer met slechts enkele ver-
Pelde buien, voornamelijk in de toust-
"avincies. Tot matig afnemende wind
Noordelijke richtingen. Vannacht
fftte, hier en daar mogelijk matige
fst. Morgen overdag temperatuur en-
pe graden boven nul.
(Opgemaakt te 10 uur)
18 MAART
Zon op: 6.52 uur; onder: 18.50 uur.
Maan op: 4.02 uur; onder: 12.15 uur.
1 Hoogwater te Katwijk te 10.11 en
f.02 uur.
Hit nummer bestaat uit 12 pagina's
gens welke Ambon zich in vrijheid zou
kunnen uitspreken over zijn verhou
ding tot Nederland en Indonesië. Dat
is hun door de houding van de Repu
bliek Indonesië, die zich niet hield
aan het accoord omtrent een federa
tieve Staatsvorm, onmogelijk gemaakt.
„Toen zy niet de gelegenheid kregen
te beschikken over eigen recht", aldus
prof. Gerbrandy met trillende stem,
„hebben de Ambonezen gedaan wat
wij hun hadden beloofd. De Ambone
zen willen vrij zijn van de tyrannie van
Soekarno en de zijnen".
„Wij mogen nooit komen te staan
tegenover Ambon", vervolgde prof.
Gerbrandy. „Wij moeten alles doen
wat wij kunnen tegen dc KPM. Spreek
openlijk uit in het Nederlandse par
lement, in de Ver, Naties, dat er een
afschuwelijk onrecht is gepleegd tegen
over Slaat en volk van Ambon. De
regering moet baar mond niet sluiten
voor er recht is gedaan aan de trouwe
Ambonezen, spreek het uit dat het
volk van Ambon in zijn recht staat.
Wij moeten onze houding zo zuiver
stellen, dat er geen twijfel kan be
staan waar Nederland staat in het
geding. Wij behoren nooit toe te geven
aan het jagen van Indonesië, dat het
probleem wil oplossen door Ambon
te gronde te richten".
Slot op Pag. 2
Schokkende onthullingen van de geheime
stukken der con ferentie van Jalta inl945
Het Amerikaanse departement van Buitenlandse Zaken heeft de documen
ten van de conferentie van Jalta vrijgegeven. Deze waren totnutoe geheim.
Zoals men weet werd de conferentie in 1945 gehouden tussen Roosevelt, Stalin
en Churchill. Thans is aan het licht gekomen, dat Roosevelt bij die gelegenheid
in het geheim aan Stalin had voorgesteld, dat Korea na de oorlog onder het
beheer van de Sovjet-Unie, China en de Ver. Staten zou worden geplaatst
en dus met uitsluiting van Sroot-Brittannie.
Ook had de Amerikaanse president voorgesteld Indo-China onder beheer te
plaatsen in plaats van het aan de Fransen terug te geven In politieke
en diplomatieke kringen in Londen is groot opzien gebaard door de publicatie
van deze geheime documenten, omdat daaruit zonneklaar blijkt, dat Roosevelt
de Britse invloed in het Verre Oosten wilde uitschakelen. Zo had de Ameri
kaanse president aan Stalin voorgesteld de Britse kroonkolonie Hongkong aan
China te geven. Men verwachtte in Londen, dat de openbare mening hierdoor
ten zeerste zou geschokt worden. Het is wel zeker, dat Sir Winston Churchill,
die zich ook wel gevoelig getroffen zal gevoelen door deze onthullingen, in
het Lagerhuis een stroom van vragen te beantwoorden zal krijgen.
9 Slot op Pag. 2
Het Delftse gemeentebestuur heeft
door de beeldhouwer Joh. Bijster-
veld een drietal muurplaquettes
laten vervaardigen ter ere van een
drietal grote Delftenaren. n.l. Huygh
de Groot. Vermeer en Antonie van
Leeuwenhoek. Zij zullen ingemetseld
worden in de naar deze mannen
genoemde straten. Op de foto de
beeldhouwer met de plaquette voor
Van Leeuwenhoek.
Prachtige redding
van de „Rode Zee"
Vrachtschip in acht minuten
op sleeptouw
De Nederlandse sleepboot „Rode Zee"
is Woensdag In Brisbane aangekomen
met het Australische vrachtschip „Uloo-
loo (3236 ton). De „Rode Zee" heeft dit
schip op „wonderbaarlijke wijze" gered,
aldus het Engelse persbureau Reu
ter, toen het op 8 Maart hulpeloos rond
dreef in een zware wervelstorm in de
Koraalzce. 800 km. van Brisbane.
De gezagvoerder van het vrachtschip,
Harttrick, was dan ook vol lof over het
zeemanschap van kapitein C. Kalkman
.(uit Rotterdam) van de „Rode Zee", die,
ondanks windsnelheden van 145 km. per
uur, binnen acht minuten de „Ulooloo"
op sleeptouw had genomen, toen dit
schip afdreef naar een rif en alles reeds
verloren scheen
„Mij" land mag zeker niet tot de tweede
rang afdalen
(Van onze Parjjse correspondent)
Op een bijzondere persconferentie, waarvoor alle buitenlandse correspondenten
speciaal telefonisch werden opgeroepen, heeft de Franse premier Edgar Faure
gisteren bekend gemaakt, dat Frankrijk niet langer achter wil blijven in de wedloop
om de A- en H-bom. Op een vraag van een Amerikaans journalist heeft de minister
president verklaard, dat er zich een scheidingslijn begint af te tekenen tussen dc
landen, die wèl en die niet over dc middelen beschikken atoomwapens te fabriceren.
Ik weiger, zo voegde Faure daar direct aan toe, mijn land tot de tweede rang af
te doen dalen. Of Frankrijk de enorme middelen tot zijn beschikking zal hebben
om een atoom-oorlogsindustrie op poten te zetten, was een vraag waarover Faure
zich nog niet wenste uit te laten.
Misschien, zo zei de Franse premier,
zou dit probleem in Europees verband
onder ogen moeten worden gezien. Maar
Faure ontkende niet, dat de reorganisatie
van de landsverdediging, die de minister
van Oorlog, generaal König, nu ter hand
gaat nemen, in direct verband staat met
de wens Frankrijk een eerste plaats onder
de atoommogendheden te verzekeren.
Voor het eerst is in dit kabinet trouwens
in de persoon van de Gaullist Palewski i
een minister opgenomen, die zich hoofd
zakelijk met het atoomprobleem moet 1
bezig houden.
Roger Belin, lid van de Franse Com-
missie voor atoomenergie, zei Woensdag
in een persconferentie, dat Frankrijk op
weg is een „grote atoommacht" tc wor
den. Frankrijk is, wat betreft het aan
wenden van atoomenergie voor industriële
doeleinden, slechts twintig maanden bü
Engeland ten achter.
Philips betreurt schorsing'
Een lid van de Amerikaanse lucht- I bommenwerper. Eenmaal afgevuurd
macht naast de ..Falcon" het klein- op een bepaald doel. achterhaalt het
stc geleide projectiel dat Amerika pi ojectiel dit doel. welke zwenkingen
thans bezit. De lading is voldoende I het bedreigde toestel ook probeert
voor het vernietigen van een zware te maken om zijn lot te ontgaan.
De N.V. Philips te Eindhoven be
treurt het. dat de minister van Eco
nomische Zaken zich genoodzaakt
heeft gezien de marktregelingen in de
radiobranche te schorsen als gevolg
van de op de Nederlandse radiomarkt
ontstane situatie. Deze regelingen im
mers, aldus dc N.V. Philips, hebben
hun doelmatigheid tot het in stand
houden van gezonde marktverhou
dingen voor fabrikant, importeur, de
taillist en particulier gedurende tal
rijke jaren bewezen. Ook economisch
waren zij alleszins verantwoord.
Omstreeks 1950 echter zijn op de Ne
derlandse markt meerdere nieuwe mer
ken verschenen, waarvan een aantal de
bestaande op natuurlijke wijze gegroeide
en algemeen geaccepteerde normen on
dermijnden. Men kan het de Nederland
se fabrikanten moeilijk ten kwade dui
den, aldus nog steeds de N.V. Philips,
dat z« tenslotte, overigens eerst in be
gin 1954, trachtten hun aandeel in de
markt enigermate veilig te stellen, zon
der hierbij uiteraard in excessen te ver
vallen. De radiobranche bevindt zich op
dit ogenblik in een vrij pijnlijke situatie.
Het publiek aarzelt nieuwe toestellen
te kopen. Bovendien heerst er verwar
ring, omdat de mening heeft postgevat,
dat de kartels ook betrekking hebben op
de andere producten, die de electroni-
sehe industrie fabriceert, hetgeen niet
het geval is Het is wenselijk, dat ieder
voor zich de juiste maatregelen treft
om aan de huidige onzekerheid ten
aanzien van de radiobrarlche ten spoe
digste een einde te maken, zo besluit de
N.V. Philips haar commentaar op de
schorsing van de radiokartels.
De Ned. Ver. van Radio-detailhande
laren ONVRD) zal al het mogelijke in
het werk stellen om de schorsing van de
bedrijfsregelingen van de detailhandel
zo spoedig mogelijk op te heffen. De ge
volgen van het ministeriele besluit
acht men funest voor de 4500 aangeslo
ten handelaren en hun personeel.
Marges van 60% en zelfs 100% en
meer zouden volgens de NVRD hoofd
zakelijk betrekking hebben op over
jarige toestellen, die moesten worden
opgeruimd. Transacties met deze kor
tingen komen bij zeker 4400 van de
4500 aangeslotenen nimmer voor, aldus
de NVRD Een en ander zou beteke
nen een terugkeer naar de deplora
bele toestand van 1938, toen de con
currentieverhoudingen zodanig waren,
dat er zo goed als geen sprake was
van enige winst voor de bonafide de
tailhandel.
De detailhandel ziet zich thans de
dupe worden van de regeringsmaatre
gelen tot verlaging van de detailprijzen
De detailhandel heeft echter geen en
kele bemoeienis bij het vaststellen van
de prijzen. Deze worden bepaald door
de fabrikanten en de importeurs, zo
wordt van de zijde der NVRD verklaard.
Belangrijke
Spaaroverschotte n
De spaarbanken, aangesloten by de
Ned. Spaarbankbond, hebben in Februari
een overschot behaald van f. 29.014.717
(Januari f. 24.319589). Inleg en over
schot beliepen resp. f. 73 726.328 en
f. 44.711.611. Bij de niet-aangesloten
spaarbankpn werd f 36116 en bij de
bankspaarbanken f. 2 785 920 gespaard.
(Bij de Rijkspostspaarbank werd in Fe-
1 bruari f. 19,5 millioen gespaard).
NAVO-admiraal
prijst Nederland
Vernietiging van havens door
A-bommen een probleem
Admiraal Jerauld Wright, de Geal
lieerde opperbevelhebber van' de NAVO-
vloot in de Atlantische Oceaan, heeft
mij in een interview zijn zienswijze
medegedeeld over de veranderingen,
welke de atoombom met zich brengt voor
de strijd ter zee.
Op alle schepen zijn, zo zei hy, maat
regelen genomen tegen de hitte van de
explosie-straling. Wright onderstreepte
evenwel dat de nieuwe bommen veel
gevaarlyker zyn voor de doelen te land
dan voor de schepen ter zee.
De admiraal liet er geen twijfel over
bestaan, dat vliegdekschepen zeker in
ere zullen blijven. Zowel voor dc verde
diging legen aanvallen op dc vloot als
voor een offensieve actie met atoom
bommen tegen doelen te land zijn deze
schepen hoogst belangrijk. Hü noemde
vliegdekschepen zelfs de ruggegraat van
de vloot. Wat de havens betreft, beseft
Wright dat vernietiging van havens door
atoombommen het de vloot moeilijk zou
kunnen maken eonvooien te bestemder
plaatse te brengen. Men bereidt zich
daarom op alle mogelijkheden voor,
onder anderen op ontscheping aan de
kust. De admiraal constateerde met
voldoening dat de betrokken landen zich
het probleem der havenverdediging be
wust zijn. IIij noemde de Nederlan
ders standvastige ondersteuners vnn
de veiligheid ter zee en prees hun schit
terende bijdrage tot het slagen van zijn
taak.
