Mr L. A. Kesper stelt nieuwe
electrisclie centrale in bedrijf
Belangrijke aanwinst voor Leiden
en Zuid-Holland
Slot ij n bracht Sjostakowitsj'
„Negende Symphonie"
4ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Vrijdag 11 Maart 1955
•'.eruj ^iad No. 28471
De vlag in top
ffethouder D. van der Kwaak: Op deze
itbreiding zal nog een tweede moeten volgen
Tegen een heldere lucht wapperden gisteren de vlaggen op het gebouwen-
mplex van de Stedelijke Lichtfabrieken. Een millioenenplan was verwezenlijkt!
vijf jaar van breken en bouwen kon „Leidens haan"" victorie kraaien. Het
j de Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland, mr L. A. Kesper, die
:e dag door een symbolische handeling de nieuwe centrale in bedrijf stelde,
trdoor het productievermogen van de S.L.F. van 36.000 kw tot 89.000 kw
id opgevoerd.
Je S.L.F., sinds jaren een energiebron voor 32 buitengemeenten, zal nu,
meer dan in het verleden, haar aandeel kunnen leveren in de provinciale
agievoorziening. Een feit, dat en terecht op feestelijke wijze is
■ierd. Niet minder dan 30 burgemeesters uit de omgeving van de Slelitel-
d waren naar Leiden gekomen om door hun tegenwoordigheid aan dit feest
„licht en kracht" luister bij te zetten. Van zijn kant had het Leidse College
B. en W. voor een luisterrijke ontvangst gezorgd, met tot slot een diner
ie feestelijk versierde Burgerzaal van het Stadhuis, waar tot laat in de avond
lof over dit energiebedrijf is „bezongen".
b Ver
directe
tijven n
oor deze plechtigheid was op het ter
van de SLF een ontvangstzaal in-
Een langs de wanden aange-
fraaie bloemverslenrig - de
Hitte stadskleuren domineerden -
p in deze ruimte een recht feeste-
sfeer. Onder de vele genodigden,
hier een plaats hadden gevonden,
tten wij o.m. op de burgemeesters -
raren er dertig - uit de gemeenten,
van Leiden resp. electrioitelt en/of
betrekken, ir A. J. W. v. d. Linden,
cteur van de electriciteitsvoorzie-
in Zuid-Holland mede als verte-
roordiger van de directeur-generaal
de Energie-voorziening in deze pro-
dr E. L. Kramer, ir G. J. T. Bak-
directeur van de NV Electriciteits-
jjf Zuid-Holland, prof. dr ir A. J. C.
Staveren en prof. ir G. de Zoeten
ie Kema. de heer T. M. H. van Wa-
l voorzitter van de Kamer van
iiandel en Fabrieken voor Rijnland,
telk lichaam ook de beide onder-
stters, de heren ir J. J. G. van
en C. F. Meerpoel en de secretaris,
ir P. G. Knibbe. aanwezig waren,
H. C. J. H. Gelissen, voorzit-
an de Ver. van directeuren van
ilciteitsbedrijven in Nederland, het
t College van B en W. en de Ge
itesecretaris, mr J. Bool, vrijwel alle
ie Gemeenteraadsleden, dr ir P. C.
inbergh, directeur van de LDM, ir
Kruyt en mr F. J. J. Trapman,
voorzitter en secretaris van de
e Vereniging van Industriëlen, tal
directeuren van Gem. Electnciteits-
'en uit de omgeving, de heer A. C.
•renberg, lid van het College van
1 Staten van Zuid-Holland, tal van
«den van takken van Dienst, vele
p van de Ver. van Exploitanten van
p.citeit-sbedrijven in Nederland, de
jitect van deze nieuwbouw, de heer
pmerpagt, de uitvoerders, die bij
perk betrokken waren en uiteraard
1de directeur en adjunct-directeur
lit SLF, ir Y. Ykema en ir F. Stok-
jïn, en een vertegenwoordiger van
«personeel.
•langrijke dag voor leiden
je burgemeester jhr mr F. H. van
pot, heette allen hartelijk welkom
jankte de Commissaris van de Ko
la in Zuid-Holland, mr L. A. Kes-
fdat hij Leiden de eer had willen
pen om de nieuwe centrale in be
tte stellen.
polgens wees spreker er op, dat
RTandaag niet alleen voor Leiden,
*h ook voor de vele gemeenten, die
-het verzorgingsgebied der SLF He
ft ja zelfs voor de gehele provincie
N-HoUand een belangrijke dag is.
frtelijk dankte de burgemeester al-
die aan de totstandkoming van dit
Pte project liun uiterste krachten
Nden gegeven.
•p speciaal woord van waardering
Te spreker tenslotte tot het perso-
Iran de SLF, dat onder vaak moei-
I omstandigheden er voor gezorgd
T, dat de stroomlevering tijdens de
geen enkel moment stagneerde.
)moet nog een uitbreiding
ILGEN
wethouder van de bedrijven, de
t D. van der Kwaak, wees er vervol-
'I in een rede op. dat de electrici-
Jooraening in ons land na de oor-
Is energieke wijze is aangepakt.
u aanleiding van een aantal cijfers
Ce de heer Van der Kwaak op, dat
totigste deel van het landelijke
ogen thans in Leiden is opgesteld
K de Leidse centrale in het lande-
beeld behoorlijk is meegegroeid De
sding betekent, dat de centrale
big kan opwekken wat in Leiden
1 buitengemeenten aan stroom no-
tln 1953, met een afgifte van 147
p kWh. kon slechts 56 procent in
Cdse centrale worden opgewekt. De
naar electriciteit blijft, groot en
nog. De afgifte was in 1938 60 mil-
kWh. in 1948 86 millioen kWh en
öi 162 millioen kWh. Het Leidse
?ngsgebied omvat ruim dertig
roten en heeft een oppervlakte van
f ha.
fheer Van der Kwaak wees er voorts
Hat de directie en het Gemecnte-
^ur niets onbeproefd zullen laten
•de afgifte te doen vermeerderen,
i ®ens in Leiden is nog steeds, dat
P centrale binnen niet al tc lange
Nogmaals een uitbreiding zal krij-
PHet verheugt ons, de Leidse ren
tte handhaven en uit te breiden.
die aan dc vervulling van de
pn op dit gebied hebben medege-
CONGRES VAN
h'ATUURPHILOSOPHEN.
ÜJ. 14 en 15 April zal hier ter stede
"de Congres van de Organisatie
'Jtuurphi!osophische en Technolo-
faculteiten in Nederland worden
ACADEMISCHE EXAMENS
Leidse Universiteit is geslaagd
doctoraal examen Nederlands
•c heer A. Caljé (Neder-Hardinx-
werkt. zyn wij hartelijke dank ver
schuldigd, aldus de wethouder.
Spreker bracht dank aan ir Bakker
voor zón waardevolle adviezen en voor
de wijze, waarop hy steeds de belangen
van de energievoorziening voor ons land
en de laatste jaren in het bijzonder voor
ons gewest en de gemeente Lelden heeft
voorgestaan. De wethouder wilde niet
vergeten de prettige verhouding, die be
staat tussen de buitengemeenten en het
bedrijf. Niets zal er van onze kant wor
den nagelaten om deze verhouding te
bestendigen. Een welgemeend dank
woord richtte hij ook tot het personeel.
Zeer veel is er door het personeel ge
presteerd Spreker hoopte, daarop bij
een andere gelegenheid spoedig terug te
komen, maar greep toch dit ogenblik
aan om ir Ykema, de directeur der be
drijven. namens het Gemeentebestuur
dank te zeggen voor zijn yver en toe
wijding. Ook hij heeft menig nachte
lijk uurtie op het bouwwerk doorge
bracht. ..Men heeft veel van U gevraagd.
U hebt heel vee! van Uw kraó.aten ge
geven", zo besloot de heer Van der
Kwaak zijn toespraak.
HET BESTE VAN IIET LAND....
De directeur, ir Y. Ykema. gaf hierna
een overzicht van het verloop van de
bouw en de inrichting van de nieuwe
centrale, waarover wy in ons Blad van
Zaterdag reeds uitvoerig schreven. Dank
zij aller medewerking, waarvoor spreker
niets dan lof had. is hier iets tot stand
gebracht, dat op het terrein der energie
voorziening tot het beste van het land
gerekend kan worden.
MR L. A. KESPER STELT
CENTRALE IN GEBRUIK
De commissaris van de Koningin in
Zuid-Holland, mr L. A. Kesper, die eens
van een Fransman had gehoord, dat
„een overvloed van nutteloze woorden
een zeker kenmerk is van geestelijke
minderwaardigheid," maakte deze uit
spraak gaarne tot de zijne. Hoewel er
alle aanleiding zou zijn om breedvoerig
op een en ander in te gaan. zal hij dit
niet doen en slechts een kort woord
spreken. Spreker, die zijn vreugde ver
tolkte over de totstandkoming van de
uitbreiding, die niet alleen Leiden, doch
de gehele provincie ten goede komt.
zeide, dat zeer veel menselijke energie
aan dit werk ten koste is gelegd. Een
energie, die thans de energievoorzie
ning weer ten goede zal komen.
Nadat mr Kesner de gemeente Lei
den met deze uitbreiding had geluk
gewenst. Melde hy op symbolische
wijze Ihet indrukken van een knop,
waardoor een sirene ging loeien) de
nieuwe centrale in werking. Even la
ter klonk het machtig geluid der hei
de turbogeneratoren \ia een vernuf
tige vinding tot de ontvangstruimte
door.
NOG GEEN „CONCURRENTIE"
VAN KERNENERGIE
Prof. dr ir Gelissen. die vervolgens de
gelukwensen van de Vereniging van di
recteuren van Eelectriciteitsbedrijven
aanbood, wees er o.m. op, dat thans de
Nederlandse electriciteitsproductie 10
milliard kWh per jaar bedraagt, of 1000
kWh per jaar per hoofd van de bevol
king. In de Verenigde Staten bedraagt
dit laatste gemiddelde 2000, zodat er
maatschappelijk gezien nog voldoende
ruimte voor verdere uitbreiding van de
energie-productie in ons land bestaat.
Spreker maakte zich voorlopig nog
niet ongerust over eventuele „concur
rentie" van de zijde van de kernener
gie. aangezien nog nergens ter wereld
rendabele installaties zijn geconstru
eerd en men ook in Amerika onlangs
nog is overgegaan tot aanschaf van
nieuwe installaties voor traditionele
vormen van electriciteitsvoorziening.
Indien mogelijk over 12 tot 15 jaar
men gebruik gaat maken van kern
energie. zal er volgens spreker nog een
belangrijke plaats blijven ingeruimd
voor door kolen opgewekte energie.
De ontwikkeling van nieuwe centrales
ziet spreker gaan in de richting van
steeds grotere eenheden, hogere druk
ken en temperaturen.
Namens de Vereniging van directeu
ren van Electriclteitsbedrijven bood
spreker de directeur van de SLF een
oorkonde en een tekening van een nog
aan te brengen electrische klok aan.
GLAS IN LOODRAAM AANGEBODEN
Ir O v a Toorn, directeur van de
N.V. Kon. Machinefabriek Gebr. Stork
Co. te Hengelo, liet zijn woord van
gelukwens vergezeld gaan met de aan
bieding van een model van een glas-in
loodraam, dat aangebracht zal worden
in één der ramen van de grote machine
hal. Als laatste spreker voerde tenslotte
de voorzitter van de Personeelsvereni-
ging, de heer h. van Woudenberg, het
woord. Spreker, die in het kort stil j
stond bij de ontwikkeling van de tech- i
niek, waarvoor een groot aanpassings-1
vermogen van het personeel werd ge-
vraagd, wees nog eens op het grote be- i
lang van goede personeelsverhoudingen,
hetgeen de sfeer in een bedryf altijd ten
goede komt.
Nadat de burgemeester een kort dank
woord had gesproken, volgde een rond
leiding door de nieuwe centrale, voor de
inrichting waarvan allen de grootste be
wondering hadden Terug in de ont
vangstzaal werden verversingen aange-
boden, terwijl velen tevens de gelegen- I
held aangrepen om de directie en het
College van B. en W. de gelukwensen
aan te bieden.
De plechtigheid werd besloten met
een vanwege ,,'t Pannekoekenhuysje"
verzorgd diner in de Burgerzaal van het I
Stadhuis.
Een kleine expositie gaf een in
druk van de werkzaamheden tijdens
de bouw. V.l.n.r.: de Commissaris
van de Koningin in Zuid-Holland,
mr L. A. Kesper. diens echtgenote,
burgemeester jhr mr F. H. van Kin
schot. wethouder A. Jongcleen.
mevr. Van Schaik. mr J. Bool en de
directeur van de S.L.F. ir Y. Ykema.
(Fotc L.D./Van Vliet.)
Concert Residen tie - Orkest
Een onvergelijkelijk spelende
Tibor de Machula in Schumann
De fagottist Louis Stotijn verving hier reeds eerder van Otterloo.
Thans introduceerde hy de negende Symphonie (op. 70) van Dimitri Sjosta-
kowitsj, een der corypheeen, zo niet de coryphëe der Sovjet componisten, al
heeft hy al heel wat met de autoriteiten te stellen gehad.
Deze „negende" is de derde, die van hem in Leiden klonk. Want Van Otter
loo bracht ons al in kennis met de Vijfde en de Zevende, de zgn. Leningrad-
symphonic. Het contrast daarmee is wel zeer sterk. Sjostakowitsj heeft hier van
alle dramatisch geweld afstand gedaan. Hy schreef een voor de massamens mu-
rikantesk, luchtig geheel, ver verwijderd van de Russische geest. Er is vaart en
ironiserende geest in deze niet diep tastende muziek, niet vry van banaliteiten.
Zij stelt de toehoordei's niet voor
zwaarwichtige problemen, is vlot en be
vattelijk, vrolijk en opgewekt, uitgezon
derd, het langgerekte Andante, waarin
Sjostakowitsj' veel verweten breedspra
kigheid tergend voor de dag komt.
Sjostakowitsj heeft het in 1945, toen
deze Symphonie voltooid werd, wel ge
weten, dat de critiek er over zou sma
len. Zo heeft hij te doen gekregen met
de Overheid uit ideologische overwegin
gen en met de recensenten op muzikale
gronden.
Niettemin waardeert men zyn groot
vakmanschap, zyn kundige instrumenta
tie. met veel kostelijke lyrische en melo-
iieuse passages voor de blazers en er is,
speciaal tegen het einde, na de fagotso
lo. een spirituele en sprankelende cli
max Het gaat in deze symphonie feeste
lijk toe. niet reminicenties aan ballet-
en marsmuziek.
Maar als men ons nu vraagt of Sjos
takowitsj met dit werk de wereld ver
overen zal, dan antwoorden wij„Be
slist niet". Bij alle kunde, dat net in
houdt. betekent het na zyn vorig oeuvre
geen vooruitgang, integendeel. Maar ook
iemand als hij mag zich wel eens wat
luchtigheid en grappigheid achter 'net
loodzware IJzeren Gordijn veroorloven,
als hy verder maar oppast
Stotijn kende de partituur uit het
hoofd en legde er veel vreugde in,
schoon zy. naar het ons voorkomt, pé-
tillanter en rhythmisch levendiger had
kunnen klinken.
Met Schumann's celloconcert in a kl.
t. op. 129 en Brahms i diens Vierde)
stonden we op bekend terrein.
De concertmeester van het Concertge
bouw Tibor de Machula, die als won-
(Foto L D 'Van Vliet)
In de leestelijl. met i^roen en
bloemen versierde Burgerzaal van
het Stadhuis vond gisteravond bij
Voor het jaar 1955—1056 is het col
legium van het Leidse Studenten Corps
als volgt samengesteld J. de Monchy,
praeses. H. van Imhoff. abactls. J W.
van Dijk. quaestor. J. C van Munster
van Heuven. assessor I en J. H. Kist.
assessor n.
Het bestuur van de VVSL zal er als
volgt uitzien: m»j J H Pennine, prae-
l.aarslicht een diner plaats ter ge-\Hct is de eerste maal. dat in deze mpi a pi? abftctis. mej e a. c.
tegenheid van de ingebruikneming zaal een dergelijke maaltijd werd -ar' quaeFtnx -mel A A v-a-n n Wa!1
van de nieuwe centrale van de SLF. gebruikt.
derkind reeds te Budapest furore maak
te, is hier geen onbekende.
Hjj vertoefde in de eerste wereldoorlog
als Hongaarse vluchteling in ons land
en had toen met gedacht, dat hjj in
1955 als Nederlander genaturaliseerd =-
worden.
Op 24-jarige leeftijd, in 1936, trad hij
hier voor het eerst op.
Wij schreven toen: „Een nieuwe naam
aan het firmanent der sterren, een
naam, die binnenkort de reputatie zal
hebben van een Casals of Hekkmg. De
Machula bezit alle eigenschappen, die
ons van een begenadigd kunstenaar
doen getuigen".
Behoeven wij hier iets aan toe te voe
gen?
Deze gerijpte De Machula bezit een
onvergelijkelijk meesterschap.
Welk een sensitieve toon en een dif
ferentiatie tovert hij uit zijn prachtige
Carlo Bergonzi Constateert men ooit
zulk een besliste stokvoerlng, feilloze
linkerhandtechniek en virtuose brille?
Daarbij doet zijn intense muzikaliteit
alle eventuele bezwaren tegen dit
Schumann-concert, waarin intussen het
eerste thema een trouvaille is, versmel
ten. De Machula is een lyrisohe roman
ticus en plaatst het concert uitzonder
lijk in dit licht: er ls ook andere opvat
ting denkbaar. Maar Sdhumann zó te
horen betekent al evenzeer een hoog
genot
De Machula betoonde zich een gewel
dig kunstenaar, meeslepend en het or
kest bezielend. Het geheim der waarlijk
groten is zijn bezit: hij doet er wonde
ren mee!
Stotijn en het orkest stonden hem
nauwgezet terzijde en konden delen in
zijn enorm succes, dat gepaard ging met
herhaalde terugroepingen en overhan
diging van bloemen.
Tenslotte een Brahms, waarmee het
orkest volkomen vertrouwd is, een groot
voordeel voor de dirigent. Het k&n hier
eenvoudig niet mis gaan. Toch blijft het
een toetsteen voor zyn kunnen, hij kan
hier ook machtig veel bederven. Daarvan
was geen sp-ake. Wij wezen er reeds
eerder op. dat Stotijn, zo hem de moge
lijkheden geboden worden, tot waarde
volle dingen in staat is. Moge dit het
geval zijn, opdat zijn dlrigeertechniek
zich vrijer kan ontplooien.
Het werd een warme, van zuivere
Brahmssfeer doortrokken weergave, me
lancholisch naar de aard De uitvoering
dezer grandiose symphonie, met de be
roemde Passacaglia, berustend op het
thema (ostinate bas), ontleend aan
Bach's cantate 150: „Nach dir. Herr,
verlanget mlch" en de 31 geniale va
riaties. leverde het bewijs, dat Stotijn
de zware opgaven éan kor.. Het orkest
is Stotijn genegen, dat was te merken.
Men werkte méé. zorgde voor een ver
zadigde klank-violen en celli bijv. in het
Andante-en Stcttfn slaagde er groten
deels in de climaxen van het imponeren
de werk op gelukkige wijze te realiseren.
Een zich vrijer en soepeler geven ls
denkbaar, met alle gunstige gevolgen
van dien op het orkest.
Niettemin nu al een Brahms, die vol
doening gaf.
Brahms Ls en blijft een magneet voor
hen. die zijn diepe taal verstaan. Wat
deze diepte aangaat, kan Sjostako
witsj veel van hem leren!
De taal van Brahms staat in het te
ken van de schoonheid cn van de
overtuigingskracht.
Wy complimenteren Stotijn graag met
deze Brahms, die hem lief moet zijn.
Zyn succes manifesteerde zich in de
nadrukkelijke bijval van een tot de
laatste plaats bezette Stadszaal.
I Bake, assessor I en mej. M. Slis, as-
Stoffenshow
bij Vroom en Dreesmann
KATOEN FAVORIET
(Van een bijzondere medewerkster)
Na het zien van de aantrekkelijke
stoffenshow, welke Vroom en Dreesmann
alhier gisteren organiseerde, zijn wy er
wel van overtuigd, dat het katoen in
de huidige veredelde vormen het
meest aantrekkelijke materiaal oor
zomerkleding is en deze zomer dan ook
dè grote mode zal worden. Dit katoen
heeft een allure en een chique, dat het
behalve voor allerliefste frisse dag
toiletjes ook voor feestelijke gelegen
heden geschikt maakt.
We kunnen dan ook gerust zeggen,
dat een vrouw zich deze zomer 's mor
gens. 's middags en 's avonds in katoen
goed gekleed kan voelen.
Dit veredelde katoen heeft een glans
als zijde, is goed wasbaar en kreukher-
stellend, terwyi het gebracht wordt in
fleurige kleurrijke bedruksels voor dag
en strandkleding en in de meest geraf-
ueerde imprlmé's voor geklede tolle
Zowel rokken en jurken, als deux-
pieces en complets met lange mantel
werden ln dit materiaal getoond en een
verwonderd publiek had moeite te ge
loven, dat het steeds weer „katoen" was!
Na al deze lof voor dit materiaal
noemen we nog het prachtige zuiver
zijden shantung, dat getoond werd, met
daarnaast een goedkoper shantungweef-
sel in kunstzijde; voorts linnen, piqué,
broderie Anglaise en bijzonder mooie
Amerikaanse nylon. Ook werden mantel
stoffen gebracht, waarbij tweed het
meest gevraagd blijft, en wel voor deze
zomer in modekleuren: rose, zachtblauw
en geel.
Twee mannequins toonden met veel
gratie de van de diverse stoffen ver
vaardigde modellen, terwijl enkele ver
koopstertjes het materiaal „aan het
stuk" lieten zien
Ook de hoeden en accessoires (grap
pige oorbellen, kettingen e.d.) waren
zeer smaakvol.
Chr.
Filmactie bracht
„Paula"
SENTIMENTELE FILM.
DIE BOEIT EN ONTROERT.
De Chr. Filmactie heeft gisteravond
in het Casino-theater twee voorstellin
gen gegeven van het Amerikaanse film
werk „Paula". Vooral dank zii het uit
stekende spel van de talentvolle Loretta
Young, die de rol van Paula volkomen
aanvaardbaar weet te maken, is deze
uiterst sentimentele film, welke reeds
enige jaren geleden in onze Sleutelstad
in roulatie is geweest, een succes ge
worden. Paula is een ionge cn gelukkig
getrouwde vrouw, die echter niet in
staat blijkt te zyn een kind het
levenslicht te doen aanschouwen, een
ongelukkige omstandigheid, welke zij
zich bijzonder aantrekt. Wanneer zij op
weg i5 naar een receptie, die ter ere ren
de Dromotle van haar man wordt gege
ven. overrijdt zij met haar auto een
weesiongetle. dat door dit ongeluk zijn
spraakvermogen verliest. Nadat het
ventje enlee tlid ln het ziekenhuis heeft
doorgebracht neemt het ionge echtpaar
hem in huis en krijgt Paula de op
dracht de stomme David spraaklessen
te geven. Zii vervult deze taak met veel
geduld en toewijding en weet al spoedig
het hartie van haar pupil geheel voor
zich te winnen totdat zii echter op een
gegeven ogenblik door hem herkend
wordt als de vrouw, die hem overreden
en ongelukkig gemaakt heeftOp
tamelijk goedkope wijze wordt deze
„moeilijkheid" door Hollywood opgelost
en wanneer op de allerlaatste meter
van de filmband de verzoening komt.
blükt voor velen een zakdoek een on
misbaar attribuut te zijn. Het succes
van dit middelmatige Amerikaanse
filmproduct, dat. hoewel het boeit en
ontroert, zeer snel ln het vergeetboek
van de verwende bioscoopbezoeker zal
zijn geraakt, ls hierdoor echter verze
kerd!
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
geboren:
Gerda Nlcollna. dr van K. Ravensberg en
D. G. v. Tol. Gertrude Franceses Clémen
tine. dr van D L Kedde en G E W.
Arnoldt; Tcunls Albertus Nlcolaas, zn van
A v d, Mey en M. Lems; Evert, zn van
E. Groen en M. Fakkel: Johanna Elisabeth
Antonla dr van N. J A v. d. Voort en
H. M. v. Schalk.
ovf.ri.en en:
E. M. T. van Koot. dr. 6 wk; J N Vln-
72 Ir; M.
73 jr.
