atergeuzen waren ruwe predikers
van de reformatie
fillibrord landde in Katwijk
ill
Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Donderdag 10 Februari 1955
Derde Blad No. 28446
Katwijks Kerkgeschiedenis (I)
De kerk te Katwijk aan den Rijn.
omstreeks 1600.
lies het jaar 100 voor Christus werd ons land bewoond door Ger-
miammen, zoals de Batavieren, de Friezen en de Kanninefaten. De gods-
undeze voorouders was een natuurgodsdienst, waarin de natuurkrachten
voorgesteld als personen. Ook de oudste bewoners van Katwijk hebben
godsdienst beleden, en het was vermoedelijk eerst in het jaar 690, dat
rvijkers in aanraking kwamen met het Christendom. In dat jaar landde
bekende Engelse zendeling Willibrord bij de Rijnmond. Veel succes
kij er echter aanvankelijk niet gehad met zijn prediking.
;n, wier godsdienst voor-
werd gedragen door de vrees
joden. waren niet gemakkelijk
Christendom te bekeren en het
öa ook vele eeuwen geduurd eer
rstendom vaste voet in Katwijk
la 696 was het bisdom Utrecht
en ook Katwijk was daar bij
maar het zou nog tot 1343 du-
de eerste kerk daar gebouwd
TM dat Jaar gingen de bewoners
twijk aan Zee. evenals die van
lurg, in Katwijk aan den Rijn ter
hrtceen uiteraard geen ideale toe-
«n Utrecht het kustdorp
een eigen Godshuis te bouwen,
leen klein gebouwtje, dat omge
zien in het doip geplaatst werd.
takje heen bevond zich een
h, waarop van tyd tot tijd pro-
•t-den gehouden. Het bedehuis
rjd aan Sint Andries. Hoewel de
K van Katwijk-aan-Zee arm en
flecd was vele rampen hebben
I? geteisterd is de St. Amdries-
verzamelplaats van vele kost-
tg«» den geweest. Het altaar moet by-
f
m Eerste priester
I «nte priester, die door de Bis-
in Utoectot naar Katwijk werd
Ie, was een zekere pastoor Jacob.
SA M aangesteld in het jaar 1353.
«er» zelfstandigheid had de pas
et en voor vele zaken moest hij
taht trekken veelal te voet
c een en ander te regelen. Van
j. tgers van pastoor Jacob noemen
Hombout (1417—1424),
WaÜsdorp of Walensdorp
MW) en Cornells Willemsz van
L tót (1475—1490). Na 1490 kreeg
3 *rte in Spinter Uitteneng een
3 tftenstelijk commandeur, die o.m.
koor aan de kerk liet bouiwen.
pastoor van Katwijk aan Zee
aekere Wouter van Banneveld.
Bde deze gehele periode was Kat-
"ijeer trouw volgeling van Rome
wvulde nauwgezet alle kerke-
p j Ikhten. Ook toen de reformatie
[tód reeds laing was doorgediron-
M «M Katwijk nog vast aan het
Sloof, men leefde in alle rust en
twrt, alsof er geen reformatie
fc het gehele land beroerde.
Slechte predikers
ut werd echter plotseling en
«ntoord. net was in het jaar
"en na de inneming van Den
kor de Watergeuzen, dat deze
'timers naar het Noorden trok-
ook een „bezoek" aan Katwijk
■W- Op zeer ruwe wijze hielden
"'terjeuzen hun intocht In het
k kerk werd leeggeroofd en wat
wegenomen kon worden werd
kort en klein geslagen. -Ms reden voor
hun daden gaven de Geuzen op dat
zij een afschuw hadden van de aan
bidding van beelden en van al die
pracht en praal in de kerken. Om
verdere beeldendienst te voorkomen
sloegen zü alles kapot of namen het
mee.
Het bleef echter niet bij deze geweld
daden; ook de huisjes van de vissers
moesten het ontgelden en werden in
brand gestoken. In vaar lijk hopeloze
toestand werd Katwijk achter gelaten.
Het pleit voor de bevolking, dat men
niet bij de pakken ging neerzitten. Met
vereende krachten werden de hulzen
herbouwd en ook het door de bevolking
zo beminde Godshuis werd hersteld. Ge
lijktijdig werd de kerk vergroot, voorna
melijk zijwaarts. Voortaan bestond er
ook gelegenheid tot het bijzetten van
doden, een gelegenheid, waarvan slechts
de meer gegoeden gebruik konden
maken.
Het was niet verwonderlijk dat de
watergeuzen met hun daad slechte
predikers van de nieuwe leer bleken
te zijn geweest. De Katwykers, die op
hardhandige wijze gewezen waren op
hun dwaling naar de mening der
Geuzen bleven aan het oude geloof
vasthouden.
Niet door geweld of vrees, maar op
vredelievende wijze zou de hervorming
doordringen in Katwijk. Helaas i
'meldt de geschiedenis weinig van
Katwykse reformatie, maar wel is het
zeker, dat marskramers, die het dorp
bezochten, de grondleggers zym geweest.
Zij immers varen volledig op de hoogte
van wat er in andere plaatsen voorviel
en daarvan vertelden zij. Zodoende werd
de nieuwsgierigheid van de Katwykers
opgewekt.
Wouter van Barneveld
Als de eigenlijke brenger van de
reformatie moet Wouter van Barne
veld aangemerkt worden. Reeds eer
der werd zün naam genoemd, maar
toen als de laatste R.K. pastoor van
Katwijk. Hij werd benoemd tot Pro
testants leraar in de dorpen Katwyk
aan Zee, Katwijk aan den Rijn en Val
kenburg.
Voor de Hervorming is het van grote
betekenis geveest dat deze voorganger
van RK. Katwyk over ging naar de
„nieuwe leer". Het gevolg was namelijk,
dat velen van zijn volgelingen eveneens
de kerk verlieten De taak van Van Bar-
neveld is bijzonder zwaar geweest, en
haast te vergelijken met die van een
Willibrord of Bomfacius. Immers het
protestantisme had veel tegenstand te
overwinnen en ook Van Barneveld on
dervond dat: daar kwam voor hem nog
by dat drie dorpen aan zijn zorgen wer
den toevertrouwd. By elke belangryke
gebeurtenis in een der dorpen moest, hy
tegenwoordig zijn, zoals by huwelyken
en begrafenissen. Vooral het heen en
weer trekken kostte hem veel tyd. Naast
zijn gewone pastorale werkzaamheden
als de beide genoemde en de huisbezoe
ken. moest hy ook de kerkeiyke registra
tie byhouden en nauwkeurig de aangif
ten van geboorte en overlijden in
schrijven.
Veel is er niet bekend van deze on
vermoeibare werker; hij werd begraven
te Katwyk aan den Rijn „op het Choor"
in de kerk De steen die op zyn graf ge
plaatst zou zyn, is verdwenen.
Prins Carnaval ontvoerd
BU BERENKUIL TERUGGEVONDEN
Tydens een bijeenkomst van de Raad
van Elf in de Gouwepoort te Maastricht
is gisteravond Prins Carnaval plotseling
naar bulten geroepen en ontvoerd.
Er stonden twee heren op het caféter
ras, die de Prins onverwacht in een ge
reed staande auto duwden en daarna
snel wegreden. De auto voerde een valse
Belgische nummerplaat. De politie werd
direct in kennis gesteld van de ontvoe
ring. die waarschyniyk op touw is gezet
door de vyf Limburgse Republikeinen,
die ook het Momuskanon hebben gesto
len.
Drie kwartier na de ontvoering wer
den de Opper-Tempeleer, de ceremonie
meester en de componist telefonisch uit
genodigd te verschijnen by de berenkuil,
waar zij nadere byzonderneden zouden
vernemen. De drie Tempeleers hebben
aan dit verzoek voldaan. Om 12 uur
middernacht hebben de Tempeleers de
Prins by de berenkuil gevonden en hem
mee terug genomen.
President en vice-president
Internationaal Gerechtshof
Het Internationaal Gerechtshof ln
Den Haag heeft als president gekozen
de heer Green H. Hackworth (V.S.) en
als vice-president de heer Abdel Hamid
Badawi (Egypte). Zij zullen gedurende
drie jaar als zodanig zitting hebben.
Beiden zyn in 1946 benoemd tot leden
van het Hof, de heer Hackworth voor
zes jaar, de heer Badawi voor drie jaar.
Resp. in 1951 en in 1948 zyn zy voor
negen jaar herkozen.
Dit jaar 2 a 3000 Nederlanders
naar Nieuw-Zeeland
Nederland en Nieuw-Zeeland zullen er
naar streven, dat er dit jaar 2.000 tot
3.000 Nederlandse emigranten naar
Nieuw-Zeeland gaan, aldus is door de
Nederlandse minister van Sociale Zaken
en Volksgezondheid, de heer J. G. Suur-
hoff, te Auckland bekendgemaakt.
Minister Suurhoff zeide, dat hy en de
Nieuw Zeelandse minister van Immigra
tiezaken, J. R. Hanan. by besprekingen
te Wellington tot overeenstemming over
het vermelde aantal zyn komen.
In 1954 zyn slechts 1.100 Nederlanders
naar Nieuw-Zeeland geëmigreerd, in 1952
daarentegen 5.000, aldus minister Suur
hoff. Hij zeide te hopen, dat maatrege
len. waartoe werd besloten, de belang
stelling voor emigratie van Nederlanders
naar Nieuw-Zeeland zal doen toenemen.
Minister Suurhoff zal morgen naar
Australië vliegen op weg naar Neder
land.
Het thans weder voltallige bestuur van
de Tucht-Unie heeft zyn functies
volgt verdeeld:
voorzitter: Lt-Admiraal b.d. C. E. L.
Helfrich te 's Gravenhage: secretaris:
C. M. van der Poel, Halleystraat 18 te
's Gravenhage; penningmeester: K. C. A.
Collette, directeur van de NIWO te
Voorburg. Vice-voorzitter: Lt-generaal
b.d. W. Schilling te 's Gravenhage. Le
den: mevr. A. L. A. Ringeling-Verhoeff
te Maarsbergen (U), A. Wedzinga, direc
teur strafgevangenis te Leeuwarden;
Kapt. ter Zee b.d. P. C. de Ruyter de
Wildt te 's Gravenhage.
De Tucht-Unie heeft ten doel „tuch
teloosheid onder het Nederlandse volk
te bestryden, teneinde zyn zedelyke.
geesteiyke en lichamelyke kracht te
verhogen en het openbaar leven te ver-
(Ingez. MefL-Adv.)
"J «SüRVEILLANCEHONDEN BIJ
SAMENSCHOLINGEN
togen van het Tweede Kamerlid
cW® Welter in verband met het op-
'w de Rykspolitie in het woon-
oi Ambonezen „Beenderribben" te
Werwold heeft de minister van
«t volgende geantwoord
van de Commissaris van
^®»rg heeft een detachement
«®P8 Rykspolitie bystand ver
ft» woonoord van Ambonezen
pibben" te Steenwykerwold in
ongeregeldheden, die aldaar
geleiders kort aan de lyn wer-
hebben tydens het poli-
twee Ambonezen verwon-
Wegebracht van niet ernstige
acht in het algemeen op-
jij F met surveillancehonden tegen
niet wenseiyk. Ook ln het
r'ge geval had naar zyn oordeel
van honden beter achter-
XÜn bliiven.
10 ~"ster heeft van zyn danswijze
P® aan de Rykspolitie doen biy-
-
Met fraaie auto-reproducties voor de liefhebbers
Plan van Mr. Oyevaar:
Discriminatie onzer koopvaardij
inet de daad bestrijden
Investering bouw van schepen
vergt binnenkort twee milliard
Zoals reeds gemeld wordt over
wogen pogingen te doen het wrak
van het Nederlandse schip ..Tijger"
op te graven, welk wrak thans ver
borgen ligt onder het kruispunt van
twee straten in New York. Nu 342
jaar geleden ging het schip ten De ene joto toont het geborgen
onder. Bij tunnelwerkzaamheden in stuk van het wrak. de andere foto
1916 werd een stuk van de hoep lief kruispunt 'te New York waar
van het schip geborgen. Dit stuk onder zich op de gemerkte plaats de
bevindt zich nu in het Maritiem resten van het wrak bevinden.
Museum te New York.
(Van onze Haagse redacteur)
Mr J. J. Oyevaar, bestuurslid van de
Ned. Reedersvereenig-ing en voorzitter
van de Raad van Beheer van Phs.
van Ommeren, is in een causerie,
welke hy gistermiddag in „Pulchri
Studio" te Den Haag voor leden van
het Contact-centrum op Voorllch-
tingsgebied heeft gehouden, dieper in
gegaan op enkele problemen, welke
vorige week op een persconferentie
aan boord van de „Willem Ruys"
reeds aan de orde waren gesteld.
De belangrykste twee problemen
zijn wel die van de vlagdiscriminatie
en de vervanging van het verouderde
deel van de Nederlandse koopvaardy
door nieuwe schepen.
Onder vlagdiscriminatie moet wor
den verstaan, maatregelen van regerin
gen om het zee verkeer voor nationale
monopolies te reserveren. Dwars tegen
de liberaliserende tendensen ln het han
delsverkeer in, is het kwaad van de
scheepvaartprotectic weer opgedoken.
Het is nu de 50Ié-clausule, waaronder
het kwaad zich voordoet. Om een
scheepvaart ln stand te houden die op
economische gronden geen bestaans
recht heeft, grypen sommige landen
naar de maatregel van subsidiëring van
de bouw van schepen en gaan zy over
tot het bypassen van exploltatiever-
schillen, die voortvloeien uit een hoger
kostenpeil in die landen. Men gaat ech
ter nog verder, door aan die koopvaar-
dyen by wettelyke maatregel ladingen
te verzekeren, ook als de vrachten hoger
zouden moeten liggen. Als elk land zou
staan op een 50r'r -bepaling, zou er lang
zamerhand slechts één richtmgverkeer
per vlag ontstaan en daarmee de chaos
in de wereldscheepvaart. In de Ver. Sta
ten zyn deze practyken begonnen en dit
land heeft tot voorbeeld gediend voor
een aantal andere landen, zoals vele
Zuidamenkaanse Republieken.
De heer Oyevaar vroeg zich af, of
de tyd nog niet Is gekomen, dat wU
dtt kwaad niet langer met woorden
moeten bestryden, maar met de daad
te iyt moeten gaan. De Ver. Staten
willen hun overschotten aan land
bouwproducten en kolen aan de rest
van de wereld verkopen. Indien Euro
pa belangstelling voor die goederen
heeft en de Ver. Staten verbinden aan
de levering de els, dat 50% met hun
eigen schepen moet worden vervoerd,
laten de Europese landen hun behoef
ten dan elders dekken, aldus sugge
reerde de heer Oyevaar. Misschien be
tekent dit een nadeel door het opof
feren van een voordelig prijsverschil,
maar men moet beseffen, dat de 50%-
bepaling op de duur de vitale be
staansbasis van de Etropeoe scheep-
vaartlanden ondermynt.
Constaterend, dat de Nederlandse
koopvaardy op het ogenblik „de wind
ln de zeilen" heeft, merkte de heer
Oyevaar op. dat deze conjunctuur ten
goede zou kunnen komen aan de oplos
sing van een gewichtig probleem, na-
meiyk dat van de financiering van de
noodzakeUJke vervanging «n de verdere
uitbreiding van onze vloot. Met de we
deropbouw van de door oorlogsverlie-
practisch gehalveerde vloot zyn
enorme bedragen gemoeid geweest.
Deze kunnen worden geraamd op 1% A
1% milliard gulden. Een deel daarvan
ls door de Staat bUgedragen, de rest is
uit het bedryf gekomen. Nu het volume
op peil is, gaat echter de kwaliteit een
rol spelen. Kwaliteit wordt in de eerste
plaats uitgedrukt door de leeftijdsop
bouw van de vloot. Hiermede is het'niet
gunstig gesteld Practisch de helft van
de tonnage is tameiyk nieuw, zy het met
een aanzieniyke element van schepen
van oorlogsmakeiy, de andere helft van
de vloot is oud.
Wanneer men verder in aanmerking
neemt, dat het niet alleen gaat om
vervanging maar ook om uitbreiding,
dan komt men op een raming van de
noodzakelijke investering in de bouw
van nieuwe schepen in de komende 7
a 8 jaar van ongeveer 2 milliard gul
den.
Men moet zich dan ook niet te veel
blindstaren op de liquiditeit van som
mige rederyen, aldus de heer Oye
vaar, want deze zal by de noodzake
lijke investeringen meer dan nodig
zyn.
Weense IJsrevue
Gisteravond vond op de Hoky de pre
mière plaats van de Weense IJsrevue
„Geluk moet je hebben".
Naast oude bekenden als Emmy Pu-
zlnger. Emi Zlam en Femand Leemans
trad Jlnna Nekolova voor het eerst in
Nederland op.
Ze bleek een waardig opvolgster van
Eva PawUk.
Het verhaaltje waarop de show ls ge
baseerd, is simpel. Twee jongens win
nen de hoofdprijs ln een voetbalpool en
willen in Parijs van het geld gaan ge
nieten. Amper zijn zy in de lichtstad
aangekomen of zy worden beroofd en
kris-kras door de wereld volgt dan een
achtervolging van de dieven. In Sankt
Anton vinden zy hun schat terug, ook
ontmoeten ze hier tweelingzusters en
het slot van het verhaal is een dubbele
bruiloft.
Het zou onjuist zyn alleen de uitvoe
renden lof toe te zwaaien voor hun pres
taties, ook prof. Robert Stolz, die de
muziek schreef en de arrangementen
verzorgde, alsmede het revue orkest
hebben bijgedragen tot het succes.
De scènes vielen op door gratie e*
vlotheid.
Twee jaar voor herbouw
Eusebiustoren
Twee Jaar ongeveer zal er met de her
bouw van de grote toren der Eusebius-
kerk te Arnhem zijn gemoeid, wanneer
althans de financiële kant van de zaak
zal zyn geregeld en van regeringswege
in de bouw wordt bygedragen.
Van de op f. 1.250.000 geraamde kosten
hoopt de gemeente Arnhem f. 1.125.000
terug te ontvangen.
Naar burgemeester C. G. Matser ty
dens een bespreking over de toren me
dedeelde, ligt het ln de bedoeling de to
ren uit te voeren in grijze tufsteen.
