LEIDSCH
DAGBLAD
D
WEERBERICHT
Verwachting van overleg in Rome te
hoog gespannen
Bonn behoudt zich het reelit voor
wapens te produceren
Burgess en MacLean in Moskou
Twee Amerikaanse gevangenen
door Russen vrijgelaten
93ste Jaargang
MAANDAG 10 JANUARI 195S
No. 28419
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
£6.40 per kwartaal; £2,15 per maand; £0,50 per week
Witte Singel 1, Leiden Giro No. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
WANNEER wij in onze Oudejaars-
beschouwing met grote dankbaar
heid mochten constateren, dat
voor het eerst sinds vele jaren over de
gehele wereld de wapenen rusten, dan
blijkt dat helaas reeds enkele dagen later
niet waar te zijn.
Wel heeft de Indonesische regering bij
herhaling en met grote stelligheid ver
zekerd. dat het in het gebied van de
Republiek der Zuid-Molukken volkomen
rustig was en dat daar alle „opstandige
weerstand" door de T.N.I. was onder
drukt, doch de niet langer te verdoeze
len feiten van de laatste dagen zijn met
dergelijke verzekeringen in flagrante
tegenspraak.
ïs het op zichzelf reeds merkwaardig,
dat het nodig zou zijn om sinds 1950 in
een „volkomen rustig gebied" de staat
van beleg te handhaven, zoals op het
eiland Ambon het geval is, een derge
lijke bewering wordt eenvoudig onhoud
baar wanneer van andere zijde gedetail
leerde bijzonderheden bekend worden ge
maakt over toenemende militaire activi
teit, niet alleen op Ambon, doch ook in
andere delen van het Zuid-Molukse ge
bied.
De regering te Djakarta heeft terecht
ingezien, dat haar lezing in het oog van
de gehele wereld nauwelijks geloofwaar
dig mocht heten en in het laatst van de
vorige week dan ook toegegeven, dat de
staat van beleg zich heeft uitgebreid tot
ver buiten de peripheric van Ambon.
DE algemeen vertegenwoordiger van
de Republik Moeloekoe Selatan, de
heer J. P. Nikiloejoew, heeft, zoals
men in dit Blad heeft kunnen lezen,
dezer dagen enige détails verteld over de
omvang van die strijd. Volgens zijn infor
maties wordt aan Molukse zijde aan deze
strijd deelgenomen door „ongeveer 4000
ex-K.N.I.L.-militairen, bijgestaan door
circa 6000 vrijwilligers, voornamelijk
schooljongens".
Wanneer we dèt lezen, vervaagt het
beeld van de vredes-idylle van onze Oude
jaarsavond.
Tienduizend mensen, van wie meer
dan de helft schoolknapen, vechten met
primitieve middelen en met op de T.NJ.
buitgemaakt wapentuig, namens 2 milli-
oen vrijheidslievende landgenoten, een
guerilla-strijd tegen een overmachtige en
technisch oneindig veel beter toegeruste
overheerser voor hun onafhankelijkheid.
Het volk van Ambon heeft tevergeefs
een beroep gedaan op het in het Hand
vest der Verenigde Naties gewaarborgde
zelfbeschikkingsrecht, dat ook in het
R.T.C.-accoord tussen Nederland en Indo
nesië nog werd genoemd. Weliswaar heeft
de Nederlandse regering op diplomatiek
niveau pogingen in het werk gesteld om
dat zelfbeschikkingsrecht voor de Ambo
nezen door de V.N. te zien erkend, doch
deze pogingen hebben gefaald. Waarbij
wij ons met de beste wil ter wereld niet
kunnen onttrekken aan de indruk, dat
Nederland om der wille van het belang
der „goede betrekkingen" met de Indo
nesische Republiek de Ambonese vrijheid
niet zodanig heeft voorgestaan en verde
digd als waarop dit volk na drie eeuwen
van voorbeeldige trouw aan het Neder
landse gezag billijkheidshalve aanspraak
mocht doen gelden.
DE verwachtingen, voorzover die aan
Nederlandse zijde ten tijde van het
sluiten van het R.T.C.-accoord nog
bestonden ten aanzien van een verbete
ring der onderlinge verhouding, zijn vol
komen illusoir gebleken. De Nederlands-
Indonesische Unie is nooit een wezenlijk
begrip geweest en zij is in het afgelopen
jaar dan ook prompt ontbonden. Het
was de formele ontkenning van hetgeen
geen moment een bevestiging is geweest.
Voor velen in dit land waartoe ook
wij ons rekenen was dit nauwelijks
een teleurstelling, omdat zij deze ont
wikkeling hadden voorzien en ook voor
speld.
Intussen duurt de vrijheidsstrijd in" de
Ambonese contreien voort en heeft hij
zich zelfs uitgebreid. O.a. met zesduizend
schooljongens. Dat is een bijzonder trieste
gedachte.
Het minste wat Nederland kan doen
teneinde iets van zijn ereschuld jegens
Ambon in te lossen is om in naam van
de menselijkheid en het recht ander
maal en ditmaal met de grootst-
mogeiyke aandrang een beroep te
doen op de V. N. om aandacht te
schenken aan de Ambonese zaak.
Dit niet als een politieke tegenzet
inzake de Indonesische actie by de
V. N. betreffende Nieuw-Guinea of
West-Irian, maar louter om een einde
te maken aan een stryd, die gezien
de machtsverhoudingen niet anders
dan ongelijk kan zün en waarby het
bloed van schoolkinderen wordt geof
ferd. Alleen de gedachte daaraan be
hoorde anno 1955 na Christus onbe
staanbaar te zyn!
Tragische echtelijke twist
Des nachts heeft een 82-jarige man,
wonend in de Melis Stokelaan te Den
Haag, tydens een echtelijke twist zijn
66-jarige echtgenote met een hamer op
het hoofd geslagen. De vrouw moest in
het ziekenhuis aan de Zuidwal worden
opgenomen; haar toestand is goed.
D? man heeft latei- de hand aan zich
zelf geslagen.
Dooi zet door
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Zwaar bewolkt met tijdelijk regen.
Matige tot krachtige Zuid-Westelijke
wind. In dc Noordelijke provincies later
wellicht matige wind uit Noordelijke
richtingen. Verdere stüging van tem
peratuur. (Opgemaakt te 10 uur).
11 JANUARI.
Zon op: 8.47 uur; onder: 16.53 uur.
Maan op:'21.06 uur; onder: 9.58 uur.
.CM Hoogwater te Katiwijk te 5.11 en 17.15
'LI! uur (Springtij).
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's
PMF's „Roomsche reys
Italië zal toe/, zij het met tegenzin
zwichten voor Frans plan voor
ivapengemeenschap
|V„,
Romeii
nse corresi
pondent)
Het bezoek van Mendès-France aan Rome is een gebeurtenis, die de
kanselarijen van geheel Europa interesseert. De pers heeft, volgens een weinig
verstandige methode, tevoren de verwachtingen hoog gespannen, bijna zeker
tè hoog. Men heeft in Italiaanse bladen kunnen lezen, dat het slot-bulletin
over dit bezoek stellig niet de geijkte volzin zal bevatten: „Op alle punten
werd volkomen overeenstemming van inzichten vastgesteld".
Neen, zo kregen we te lezen, met zulk een nietszeggende dooddoener loopt
de „Roomsche reys" van Mendès-France niet af. Hier moet men concrete en
belangrijke resultaten verwachten. Het is voor beide partijen te hopen, maar
nu we ons oor hier en daar eens te luisteren hebben gelegd en alle gegevens
bijeen hebben gebracht, lijkt het ons dat het beter zou zijn geweest niet op
de gebeurtenissen vooruit te lopen!!
Overwegende positie van
Frankrijk in dit plan
Wat komt Mendès-France doen? In
de eerste plaats een paar dagen uit
rusten in een mooie, zonnige streek, zo
als de omgeving van Napels die bieden
kan. Daarna op Dinsdag en Woensdag
de besprekingen te Rome. De onderwer
pen zijn vele. maar ze hangen alle samen
met de houding van Mendès-France ten
aanzien van de West-Europese Unie.
Op 17 Januari a.s. zal de conferentie
in Londen een beslissing moeten nemen
over de kwestie der bewapening. Het is
reeds gebleken, dat Engeland en de
Benelux-landen (in het bijzonder N e-
d e r 1 a nd i weinig voelen voor het
oorspronkelijke Franse plan voor een
„pool", zowel voor licht als voor zwaar
■wapentuig, waarin eigenlijk alleen
Frankrijk en Duitsland en. omdat Duits
land als onmiddellijk bedreigd gebied
wordt beschouwd, in feite alleen Frank
rijk de vervaardiging en toewijzing der
wapenen voor alle West-Europese lan
den in handen zou krijgen!! Dat eerste
plan is derhalve enigszins gewijzigd en
nu hoopt Mendès-France. voor hij het
aan de Londense conferentie gaat voor
leggen, reeds de steun te verwerven
zowel van Italië als van Duitsland.
Begrip voor bezwaren
van Minister Beyen
opgeworpen bezwaren. Men veelt ook in
de omgeving van het ministerie van
Buitenlandse Zaken heel goed aan, dat
een „wapenpool" onder dc huidige om
standigheden, West-Europese Unie, iets
heel anders is dan zij zou geweest zijn.
indien de super-nationale E.D.G. tot
stand ware gekomen! Minister Martino
is overtuigd voorstander van de federa
listische gedachte en ziet met bezorgd
heid de terugkeer tot de vooroorlogse
politiek van twcezüdige overeenkom
sten. Ook is Italië beducht voor nade
lige economische gevolgen van een plan,
waarbij voor alles de Franse industrie
en geen andere gebaat zou zijn. Maar
de Italiaanse houding is toch stellig niet
zo afwijzend als die van de Iïenelux-
landcn om van Engeland niet eens te
spreken.
Italië zal. naar wil vernemen,
met zekere tegenzin zwichten voor de
Franse redeneringen indien Mendès-
France zün voorstel ondersteunt met
enige concrete aanbiedingen. En er is
een zekere keuze.
Men zal zich herinneren hoe op 20
October 1.1. de Franse premier de we
reld niet weinig verbaasde door aan
Adenauer het voorstel te doen Duits ka
pitaal en Duitse werkkrachten in te
schakelen in Ncord-Afrika dat tot een
gemeenschappelijk Frans-Duits belan-
gengebied zou worden. Zijn bedoeling
met dit voorstel was Duitsland een soort
vergoeding aan te bicden voor het Saar
land, waar de Fransen hun huidige
positie willen behouden. Twee dagen
later, in Rome zegt men ..pès twee da
gen later" en na verre van prüzende
artikelen ln de Italiaanse pers. maakte
Parijs bekend dat het natuurlijk gaan
zou om epn Frans-Duits-Italiaanse ont
ginning der betrokken gebieden. Intus
sen verluidt wel is waar dat Duitsland
niet veel kapitaal voor Noord-Afrika be
schikbaar zou kunnen stellen, daar het
bezig is met grote investeringen in de
Zuid-Amerikaanse republieken en in het
Nabile Oosten, maar toch blijft dit
economisch-„kolonü\le" plan van Men
dès-France actueel.
Slot op Pag. 2
Economische zijde van deze
kwestie wordt niet onderschat
Berichten in buitenlandse bladen, vol
gens welke de West-Duitse Bondsrepu
bliek afstand zou doen van het recht om
zware wapens en tanks te fabriceren,
zyn in Bonn thans tegengesproken door
het ministerie van Economische Zaken.
Er wordt op gewezen, dat in de over
eenkomsten van Parijs bepaald wordt,
dat de Duitsers geen a. b. c.-wapens
(atoom-, bacteriologische en chemische
wapens) mogen vervaardigen en geen
lange afstand-bommenwerpers, geen
raketwapens en geen oorlogsschepen
Adviseurs van Russische propaganda
Britse regering volkomen op de hoogte
Guy Burgess en Donald MacLean, de twee Britse diplomaten die drie jaar
geleden op geheimzinnige wijze verdwenen zün, bevinden zich in Moskou, waar
zü optreden als adviseurs bij de Russische propagandadienst, zo weet de Britse
„Sunday Pictorial" te melden.
Volgens dit blad zyn het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken en bepaal
de leden van het parlement volledig vande wyze, waarop de twee mannen via
Praag in Moskou zijn gekomen, en van hun tegenwoordige bezigheden op de
hoogte.
De „Sunday Pictorial" vindt het onverklaarbaar, waarom het „Foreign Office"
zózeer het stilzwygen over deze kwestie bewaart. In dit verband deelt het blad
mee, dat de Britse autoriteiten onlangs iemand, die een onderzoek naar de ver-
dwyning van de diplomaten heeft ingesteld, verboden hebben zyn bevindingen te
publiceren.
boven een bepaalde grootte. De Bonds
republiek krijgt echter het recht het
andere wapentuig zelf te produceren en
men denkt er blijkbaar geen ogenblik
aan van dat recht geen gebruik te
maken, al behoeft dat natuurlijk nog
niet te betekenen dat men ln Duitsland
ook werkelijk èlle wapens, die voor het
toekomstige West-Duitse leger nodig
zijn, zal vervaardigen. Immers, men zal
ook op het gebied van de wapenproduc-
tfê~ zoveel mogelijk naar internationale
overeenstemming en samenwerking ste
ven.
In verband hiermede is het Interes
sant, dat Adenauer aan het hoofd van
de West-Duitse delegatie, die naar de
besprekingen in Parlls over de Europese
wapenpool zal worden gezonden, zijn
minister van Economische Zaken Ehr-
hard en niet een van de vooraanstaande
figuren van zijn ministerie van Buiten
landse Zaken heeft gesteld Het bewijst
duidelijk, dat hij de economise"ie ziide
van het bewapeningsvraagstuk stellig
niet onderschat. Met Ehrhard zullen
Adenauer's medewerkers Hallstein en
Blankenhorn en baron von Maltzan
alle drie van het ministerie van Buiten
landse Zaken naar de conferentie in
Parijs tijgen. Von Maltzan staat aan
het hoofd van de handelspolitieke af
deling van genoemd ministerie en wordt
genoemd als de toekomstige West-Duitse
ambassadeur in de Franse hoofdstad.
Vissersboot niet man en muis
bij Ptiüippijnen vergaan
De wervelstorm „Violette", die Don
derdag en Vrydag het Midden en het
Zuldeiykc gebied van de Philippynen
heeft geteisterd, blijkt in totaal aan 53
personen het leven te hebben gekost. Een
vissersboot met achttien opvarenden
wordt nog vermist. Men vreest dat het
vaartuig met man en muis vergaan is.
DE MELK DUURDERNIET VOOR DE POES
Maar waar is Verdine
Twee Amerikanen. William Marchuk
i John H. Noble, zijn Zaterdag in West
Berlyn aangekomen na verscheidene ja-
Een luchtfoto von de haven van\S;ates" en links tiet nieuwe enorme „even" zeven meter opzij ge-
Newport News waarop twee mach-1 vliegtuig-moederschip „Forrestal"schoven
tige schepen zichtbaar zijn: Rechtsl De bovenbouw van het laatste schip
het super-passagiersschip^ „United I is in verband met een verbouwing]
WILLIAM T. MARCHUK
in Russische gevangenschap te
hebben doorgebracht.
Het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken had op Nieuwjaarsdag
reeds bekend gemaakt, dat Rusland in
een nota had beloofd de twee Ameri
kanen op vrye voeten te zullen stellen.
Marchuk werd ln 1949 in Dresden door
Vandaag in Peking
vierde bespreking
Vermoedelijk de laatste
De secretaris-generaal van de Ver
enigde Naties, Dag Hammarskjüld, heelt
Zaterdag voor de derde maal een bespre
king gevoerd met de minister van Bui
tenlandse Zaken van de Chinese Volks
republiek, Tsjoe En-lai. De byeenkomst
duurde vyf uur. De volgende byeen
komst zou heden, Maandag, worden ge
houden. Deze ontmoeting zal ongetwij
feld de laatste zyn, aldus een woord
voerder van Jiet secretariaat-generaal
van de Verenigde Naties in New York.
Als dit zo is, zal Hammarskjöld Dinsdag
weer uit Peking naar New York ver
trekken in overeenstemming met wat hij
voor zijn vertrek uit New York had be
sloten.
William Stevenson van de „Toronto
Star" heeft in Hongkong medegedeeld,
dat drie Westerse Journalisten (Britse
en Franse bladen), die zich naar China
hebben begeven voor een verslag van de
reis van Dag Hammarskjöld, nog steeds
ln Kanton zijn en op vervoer naar Pe
king wachten. De Chinese autoriteiten
hadden verklaard, dat de vliegdiensten
vertraagd warenStevenson had zyn
plannen veranderd, omdat hy niet di
rect aansluiting op Peking kon krijgen.
de Russen gevangengenomen. John No
ble was reeds als jongen naar Duitsland
gekomen. Hij werd, samen met zyn fa
milie, in Duitsland door de oorlog ver
rast en in 1945 in Dresden door de
Russen gearresteerd, te zamen met zyn
vader; zyn moeder en broer mochten
naar de Verenigde Staten terugkeren.
Marchuk werd in 1949 tegelijk gear
resteerd met nog een andere Amerikaan
de 28-Jarlge WUllam A. Verdine. De
laatste werd echter ln de Russische
Nieuwjaarsnota niet genoemd. De Rus
sen hebben ontkend iets van zijn huidige
verblijfplaats te weten.
De twee vrijgelaten Amerikanen wor
den thans door de Amerikaanse inlich
tingendienst ondervraagd, alvorens naar
een ziekenhuis te worden overgebracht
voor een onderzoek
D? vader van Noble werd in 1952 vrij
gelaten na zeven jaar gevangen te zyn
gehouden in concentratiekampen en
gevangenissen in Dresden. Miihlbere
Buchenwald en Waldheim. Hij was er
van beschuldigd een spion te zyn en to
hebben gewerkt voor „het imperialisti
sche Westen"', aldus verklaarden auto
riteiten van het Amerikaanse hoge com
missariaat.
Hoewel de Russen ontkennen iets ta
weten van Verdine. heeft een nu gere
patrieerde Oostenrijker gezegd hem ge
zien te hebben ln een kamp naby Pot ma
ongeveer 480 kilometer ten Zuidoosten
van Moskou.
JOHN H. NOBLE
Koningin en
Prinsessen terug
Koningin Juliana is gisteravond om
tien uur. samen met de Prinsessen
Beatrix, Irene en Margriet, in een spe
ciale trein uit St. Anton am Arlberg,
waar zy haar wintersportvacantle heeft
doorgebracht, naar ons land vertrok
ken.
Voor haar vertrek sprak HJU. met
geestdrift over de ski-afdalingen, die
zy en de drie Prinsessen tydens haar
verbiyf dagcUlks hebben gemaakt.
