INGELAND
f JUNGLE-COLONNE
verstuurt dit jaar 450 millioen kerstkaarten
Product van Victoriaanse tijd
Als met Kerst de kaarsen
branden
ZEKER, het Is vreemd in een
kring, waar Je nog niet eer
der gelegenheid had kennis
te maken, binnen te treden.
Vooral op Zondagmorgen,
wanneer de kerkgangers hun
vele verschillende maar hun zo
zeer vertrouwde wegen gaan
Op deze uitzonderlijke Zon
dag. nu je eigen werk van spre
ken. uitleggen, vragen aanhoren
en vragen beantwoorden, een
ongedwongen stilstand beleeft,
een pauze die genoten dient te
worden.
Maar hoe?
In deze kring van Humanis
ten. bijeengeroepen in één van
die ruime en statige kamers aan
de Hooigracht?
WOORD
VAN
BEZINNING
gens de brede en diepe discus
sie. vooral niet opnieuw met
andere spinsels van verstand,
gevoel of religieuze „overtu.glng"
worden opgevuld!
Deze methode dus. de w eg
waarlangs wij allen en leder
voor zich on; bewezen door de
jungle, het dichte oerwoud \an
denken, zoeken, vragen, bcsl.s-
guurlyke jungle van India,
langs de hellingen van de ht-
melhoge Himalaya OPEN te leg
gen, bewoonbaar te maken, staat
uiteindelijk ln dezelfde geeste
lijke colonne
Het plant bomen, millioenen
bomen, strijdt tegen een niet te
ontwarren chaos van traditie,
religieuse misvattingen, een oer
woud van moeilijkheden
Met taaie doortastendheid
worden open vlakten uitgesne
den in de wijd en zijd voortwoe
kerende Jungle. Voedsel, leven,
woonruimten voor tientallen
millioenen worden door deze
methode, deze moeizame weg
van vreedzame bevrijding ver
overd.
De eerste onwennigheid wijkt
echter wanneer de man naast
Je een verre bekende blijkt te
zijn en het ..verre" in een ge
moedelijk praatje tot een over
brugbare afstand wordt.
Bovendien is de inleiding van
Prof Mazure van een heldere
eerlijihed en een eerlijke hel
derheid. die ondanks de grond
stelling: .ik ben atheist", een
christen, een kerklid, een kerke-
dienaar slechts tot sieraad en
aanbeveling zouden strekken!
In de wirwar van wereldse
maar ook veelal christelijk be
stempelde gedachten, die ons
dagelijks omsluiten, worden door
de spreker met weloverwogen
doortastendheid open plekken
geslagen en deze moeten, vol-
sen, geloven, handelen is
hoog. veeleisend, maar ruimte
scheppend, bevrijdend.
In dit opzicht, laat het één
ternauwernood aanwijsbaar punt
zijn waar twee cirkels van ove
rigens gescheiden werelden"
elkaar raken, sta je met de spre
ker en talloze MEDEmen en ln
één rij. vorm je een colonne, van
elkaar gescheiden en toch weer
één. moeizaam en volhardend
op weg door de jungle van onze
wereld, in dit stuk tijd.
IR Carbaslus Weber, in zijn
belangwekkend en bezielend
betoog, helaas voor slecht;
enkele tientallen volgens het
persbericht, de letterlijke en fi-
Dit is, naar de woorden van
Ir Carbasius Weber. een modern
sprookje Wat onmogelijk lijkt,
is waar! En nog veel meer is
mogelijk!
DE tijd komt. dat wij ons
aaneensluiten, hoe mini
maal de aanrakingspun
ten van ons denken, streven,
vragen, zoeken, geloven zijn. als
mensen die ruimte maken voor
elkaar, bijeengedreven en op el
kaar aangewezen, één onverbre
kelijke junglecolonne!
P. L SCHOONHEIM,
Herv predikant voor het
Buitenkerkelijk Werk,
Hoge Rijndijk 14a.
Zaterdag 18 December 1954
(Van onze Londensc correspondent)
?en Engelse Kerstmis is ondenkbaar zonder kalkoenen, plum-
1 pudding, mistletoe, knallende pistaches, pantomimes, aloude
astliederen enKerstkaarten.
Deze laatste komen ook in ons land steeds meer in zwang,
aar in Engeland is het zo, dat iedereen aan iedereen een
sart stuurt ter gelegenheid van het Kerstfeest. De Britse poste-
isn krijgen maar eventjes 450 millioen Kerstkaarten te
srwerken in de laatste weken van December
Dit is niet altijd zo geweest. Evenals de Kerstboom deed de
irstkaart ruim een eeuw geleden haar intrede in Engeland. De
irstkaart, welke een zuiver Engelse uitvinding is - al werden er
de vorige eeuw vele in Duitsland gedrukt, wegens de voor
rong van dat land op het gebied van de kleurendruk - is
jenlijk ontstaan als een gevolg van vergeetachtigheid.
waarnaar men vaak terug verlangde,
kastelen en landhuizen, roodborstjes
op een besneeuwde tak en ook ondeu
gende Cupido's waren gezochte afbeel
dingen. Bekende kustenaars schijnen
slechts zelden te zijn aangezocht om
Kerstkaarten te ontwerpen, hoewel
William Morris, die erop uit was de
kunstsmaak van het publiek te ver
beteren, een zekere Invloed heeft uit
geoefend.
Ook reproduceerde men werken van
grote meesters in Kerstkaartformaat,
die zodoende in miniatuur onder het
oog van duizenden kwamen, die er
nooit toe zouden komen een gewone
reproductie aan te schaffen.
ste uiting der romantiek
rr denkbeeld ls afkomstig van
zekere Henri Cole, stichter
het Victoria en Albert Mu
il Londen, een man. die blaakte
en die het in de Decem-
in het Jaar 1843 zo druk
k hij te laat tot de ontdekking
dat hij zijn talrijke vrienden
cnsen moest sturen. Hij deed
..tijd in een persoonlijke bnei.
het werk Hep hem over het
en hij kon er geen tijd vin.,
si Maar geen nood! Hij stelde
verbinding me<t een bekende
1 ——■schilder, wien hij opdracht gaf
-:;:i:aart te ontwerpen om te la-
h™ «ukken, zodat hij tenslotte op
■i'ste nippertje zUn vrienden nog
zn kon.
and exemplaren werden gedrukt
-t de hand beschilderd. Zoveel
-a had Cole echter niet. Nadat
-f. een kaart had toegezonden,
rde hij de rest in zijn kunst-
- :n de deftige Old Bond Street,
te ondanks de hoge prijs als
worstjes wegvlogen.
>t was het begin van wat thans
enorme industrie is. De eerste
d was een triptiek, met in het
fen een feestvierend gezin en
de kanten toepasselijke B(jbcl-
iharitatieve voorstellingen, het
j'l omgeven door een guirlande
klimop. Doch het zou twintig
duren voordat de Kerstkaart
blijk populair werd. Dat was
-'lijk pas mogelijk door de In-
van het goedkope posttarief,
pennypost. door de beroemde
■directeur Rowland Hill.
Kerstkaart was een typisch pro-
tan de laat-Victorlaanse en
Kwardiaanse periode.
1 niet toevallig, dat de eerste
hart op hetzelfde tijdstip ver-
als Dickens' klassieke Kerst-
-A Christmas Carol". Want
te sentimenten van het En-
Ik. die in de verdrukking wa
nen door de industriële om-
toen de gore fabrleksste-
somber stempel op het leven
zochten een uitweg. Dickens'
en de kleurige Kerstkaarten
n idvilisohe onderwerpen vorm-
verademing ln de harde, ma-
'iche sfeer van die tijd. De
P waren mede een laatste uiting
romantiek.
Vrije loop in keuze
tKngpise Kerstmis is een meng-
Jj; van ons Sinterklaas- en het
ntmannetje. dat hier Santa
et en uit het hoge Noorden
r t zijn door zijn rendier Ru-
Y ykzen slede, is ln wezen de-
guur het geboortefeest en
-wjaarsbal.
>5 avond van 24 December hos-
-oncienaars in de straten met
mutsen op en Kerstmis zelf
'namelijk een familiereünie,
ten zich tegoed doet aan spijs
lr het zover was. heeft men In
I ''nd in de afgelopen eeuw nog
de t|jd der puriteinen stam
mende vooroordelen tegen openlijk
vreugdebetoon moeten overwinnen.
De Kerstkaart was een onderdeel
van de reactie op de algemene in
getogenheid van weleer, toen men
zo weinig mogelijk natuurlijke uit
drukking wilde geven aan zijn ge
voelens. In de keuze van z|jn kaart
kon men deze de vr|je loop laten,
terwijl het daardoor tegelijk moge
lijk was een zekere reserve in acht
te nemen. Want de gedrukte kaart
was tenslotte iets onpersoonlijker in
elk geval dan een brief. Een zekere
afstand tussen schenker cn ontvan
ger kon daarom worden bewaard.
Engeland kende trouwens al de tra
ditie van de Valentijns-kaarten, de
minneprentjes, die personen van te
genovergesteld geslacht elkaar op 14
Februari. St. Valentijnsdag, plegen te
zenden. De religieuze motieven op de
Kerstkaarten waren altijd in de min
derheid. Arcadische landschappen,
bloemen, afbeeldingen van diligences.
Liefderijk gebaar
PRACTISCH elk aspect van het
leven in de Victoriaanse periode
werd door de Kerstkaarten weer
gegeven en zij vormen daarom een
unieke afspiegeling van Engelands so
ciale historie uit die dagen. Ook nieu
we uitvindingen als de fiets en de auto
mobiel en ook hst luchtschip en af
beeldingen van bekende politieke fi
guren verschenen op de Kerstkaarten.
De strijd voor de vrouwen-emancipa
tie werd door de kaarten geïllustreerd.
Evenals Dickens dat deed. vestigden
ook de Kerstkaarten de aandacht op
armoede en vooral op het miserabele
lot van millioenen kinderen, die van
jongsaf in fabrieken en mijn zwoeg
den. De loopjongens, de straatvegertjes
en de knapen, die in de avond uit
gaanders met fakkels bijlichtten, kre
gen met Kerstmis een extra-fooi.
In de beide oorlogen dreigde de
Kerstkaart te verdwijnen wegens de
papierschaarste en om het postvervoer
te ontzien.
Maar het lukte niet. want juist in
die benarde jaren toen zovele gezinnen
uiteengerukt waren, was er méér dan
ooit behoefte aan het stille, liefderijke
gebaar, waarvan de Kerstkaart im
mers het symbool was.
Kerstkaart uit 1872
Wijlen Koningin Mary gaf hierin in
de laatste oorlog het voorbeeld. Zij
was trouwens een hartstochtelijk ver
zamelaarster van Kerstkaarten, waar
van zij achttien dikke albums bezat.
Trouwens, er zijn meer verzamelaars
en ook in de musea kan men ze aan
treffen. Oude kaarten zijn vaak van
satijn en pluche voorzien.
Aan de teksten op de kaarten wordt
meest veel zorg besteed.
Eens werd Tennyson aangezocht om
een speciaal gedicht voor een Kerst-
kaait te maken, h-tgeen hij echter we
gens ziekte en ouderdom van de hand
wees Maar andere dichters waagden
zioh eraan.
Me
Van mantel naar mantel
r EN kan slechts betreuren, dat
Kerstkaarten nog zo
veel rommel is te vinden .maar
smaken valt nu eenmaal niet te
twisten.
De fabricage van Kerstkaarten is
thans een van Engelands grote export-
Industrieën. die het hele jaar door
handen vol hebben met de voorberei
ding der collecties.
In het dure Mayfair bezochten wij
het rijk gemeubileerde herenhuis,
waar de grootste Kerstkaartenfirma
is gevestigd.
Hier werkt een uitgebreide staf
kunstenaars en tekstschrijvers. Hoe
het publiek ook verwend is door
dieplefilms en televisie, men blijft
gcfaseineerd door de zeer simpele en
vaak conventionele gekleurde Kerst
kaarten. Het is een grootscheeps
stuivertje wisselen van si boorsteen-
mantel tot schoorsteenmantel. Want
de Kerstkaarten op een ry behoren
in deze tijd tot de traditionele ver
slering van de Engelse huiskamer,
waar de grote afwisseling van voor
stellingen een vrolijke combinatie
vormen, wanneer zy aan de wand
worden geprikt of ook als ze, voor
zover het dubbelgevouwen kaarten
betreft, in het gelid naast cn achter
elkaar staan.
De duurste kosten ongeveer een
rijksdaalder per stuk, maar men kan
al voor drie stuivers terecht. Vaak zijn
Juist de kleine, eenvoudige kaarten het
geestigst en het levendigst.
Een enkele fabrikant drukt soms
honderden onderwerpen en elk jaar
komt hij met geheel nieuwe aan de
markt De fantasie ls schier onuitput
telijk' De productie wordt twee jaar
van tevoren reeds uitgedacht en in
Februari al beginnen de eerste ver
schepingen naar overzee Sneeuwland
schappen zijn voor streken waar
Kerstmis ln volle zomer wordt gevierd
natuurlijk uit den boze
Artistieke mensen ontwerpen soms
hun kaarten zelf. Er zijn ook kunst
ateliers. die hand-bedrukte kaarten
maken voor hen. die het massaproduct
verafschuwen. Grote firma's en instel
lingen zenden duizenden kaarten aan
hun zakenrelaties.
Wèl of geen kaart
ELK jaar nemen ettelijken zich
voor om geen kaarten meer te
zenden omdat het zo'n dure grap
ls. Iemand met een normale vrienden-
en kennissenkring is vaak wel dertig
of veertig gulden kwijt door deze ge
woonte van het rondsturen van kaar
ten. Maar toch kan niemand zich er
aan onttrekken. Want al heeft men
nog geen vin verroerd, de eerste Kerst
kaarten druppelen al spoedig binnen
en men voelt zich beschaamd om een
familielid of vriend in de steek te la
ten. Bovendien krijgt men altijd een
onbehaaglijk gevoel wanneer men door
anderen bedacht wordt, die men zelf
geen teken van sympathie heeft ge
zonden. Daarom probeert men die an
deren voor te zijn. door tijdig een
kaart te zenden. Het is menselijk, dat
men elkaar soms de loef tracht af te
steken door kostbaarder kaart te stu
ren dan men zelf ontvangen heeft.
Hoe het ook zij. de opstelling van de
adreslijst betekent een Jaarlijkse in
ventarisatie van zijn vriendenkring.
Kerstmis is in Engeland de tijd om
de betrekkingen tot anderen nauw
keurig af te wegen Wel een kaart of
geen kaart is dan de allesbeheersende
kwestie!
Niemand onttrekt er zich aan
Eenvoudige en goedkope kandelaars
om zelf te maken
Zij, die de Kersttafel aardig wil versieren, zij die niet vol
doende kandelabers heeft of haar kaarsenhouders een apart,
Kerstachtig tintje wil geven, zij die bovendien van (eenvoudige)
knutselwerkjes houdt, kan zonder hoge kosten en zonder dat
het haar veel tijd en hoofdbrekens hoeft te kosten gemakkelijk
zelf haar Kerstkandelaars maken. Het is een kwestie van een
avondje.
Natuurlijk zijn er talloze modellen,
waarvoor de benodigde grondstoffen al
even uiteenlopend ziin. We houden ons
bij de allereenvoudigste en geven U
daarvan drie voorbeelden.
Als eerste een tafelmiddenstukje
met drie kaarsen. Hiervoor wordt uit
buigbaar rood carton een rol of ko
ker gemaakt (omtrek plus minus 20
cm., lengte ongeveer 30 emi en deze
wordt (met Arabische gomi in het
midden op een voetstukje geplakt, dat
even lang is als de koker i leng ie plus
minus 30 cm., breedte ongeveer 18 cm.)
en waarvoor een stuk stevig karton
dient; voor deze voet kan wit of ge
kleurd karton worden gebruikt of wel
gewoon karton, dat met goud- of ge
kleurd papier wordt beplakt. In oe
rol worden op gelijke afstanden de
gaten voor de kaarsen gesneden; deze
moeten precies op maat worden ge
maakt Uit rood of wit crêpe-papier
worden vervolgens drie rondjes ge
knipt die onder de voet van de knarsen
worden gelegd en te zamen met deze
in de openingen worden geschoven, zo
danig dat een randje van die rondjes
zichtbaar blijft. De voet van dit tafel
stukje wordt met sparregroen. hulst
of mistletoe gegarneerd. Vanzelfspre
kend kunnen de maten voor deze kar,-
„fk denk aan je"
Hoe vaak heeft men niet verzuimd
een goede kennis te schrijven zoals
men zich al zo lang had voorgeno
men. De Kerstkaart brengt uilkomst.
Het betekent: „Ik denk nog aan je".
Zo worden banden, die dreigden
te slijten, bijeengehouden.
Een witte Kerstmis behoort, zeker
in Engeland, waar het klimaat door
gaans zachter is dan op het vaste
land. tot de uitzondcrincen. Maar
al zullen er dan waarschijnlijk geen
vlokken neerdalen, het land zal zeker
worden bedolven onder de papieren
sneeuw van de Kerstkaarten!
óelaber van de genoemde afwyken. al
naar gelang een groter of kleiner of
wel een hoger model gewenst is. even
zo kan het stukje voor vüf of meer
kaarsen worden gemaakt, terwijl het
zelfde ideetje ook te gebruiken is voor
een kaarsenhouder met niet meer dan
één kaars. (1).
Als tweede voorbeeld eveneens een
middenstukje voor de gedekte taf»l.
Voor dit tweede modelletje (figuur 2»
is een plat. langwerpig doosje (plus
minus 2 cm. hoogte) nodig. De doos
wordt geheel met rood of wit papier
beplakt en op de plaats waar de kaar
sen moeten komen te staan worden ga
ten gesneden, waarvan de omvang pre
cies geliik is aan die van de kaarsen;
deze openingen kunnen op een rechte
lijn lugen of wel een driehoek vormen.
Uit dun karton worden vervolgens drie
vijfhoekige sterren gesneden, welke met
goudpapier worden beplakt en ook deze
sterren worden van een gat voorzien,
waar de kaars precies ln zal passen.
Deze sterren worden om de voet van
de kaarsen op het doosje gelegd. Ook
deze kaarsenhouder kan. al naar ge
lang de grootte van het beschikbare
doosje, voor meer dan drie kaarsen
worden gemaakt, terwijl een klein vier.
kant dooste als houder van één kaars
kan dienen.
Tot slot (figuur 3) zijn ook glazen
waterglazen, wijn-, champagne- of
cognacglazen tot kandelaars om te
toveren, indien de bodem of de voet
van het glas groot genoegd ls en de
kelk voldoende breed is. De glazen wor
den daartoe ondersteboven gezet, de
kelk wordt van binnen met stukjes ge
kleurd papier beplakt, of een ster,
een bal of ander kerstboomverslerscl
een takje hulst of mistletoe wordt er.
met behulp van wat plastic tape. Inge-
hangen. De kaars wordt met kaarsvet
op de bodem of de voet van het glas
bevestigd en al dan niet met een pa
pleren druppelvangertje omlegd.
J. V.
Banden worden er door bijeen gehouden
De eerste kerstkaart
uit 1843
