larine Elecfronisch Bedrijf besfaa! 50 jaar illig en waardevol Sinlerklaascadeau V |oeiend bedrijf te Oegstgeest I Het gaat ons economisch goed Jaargang LEIDSCH DAGBLAD Donderdag 18 November 1954 Derde Blad No. 28376 draadloze telegrafie had veel draad nodig fftig jaar geleden was er in Nederland nog niemand, die droomde van ■urn I en Hilversum II of van Scheveningen-radio en Kootwijk: de draad- llegrafie was nog iets, waar men in het algemeen geen weet van had. verdienstelijker is de ministeriële resolutie van 1904 van de minister Marine, waarbij hij een commissie instelde om proeven te nemen met n voor draadloze telegrafie. De resolutie is gedateerd 5 December lin deze datum is dus te beschouwen als de stichtingsdatum van de [■radiodienst. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het Marine Electro- Ledrijf, de na-oorlogse benaming van deze dienst, te Oegstgeest zich jit om het gouden bestaan feestelijk te herdenken. De hoofdingang Oegstgeest. fan liet bedrijf te jnissie. die op die gedenkwaar- it:Üa3sdag van 1904 werd inge- K-.r de toenmalige minister van Tv.ce-admiraal Ellis, bestond ge- .^elf-made men", mannen, die I hidden opgewerkt en zonder n anderen zich de nodige kennis [vergaard. Voor Nederland ook V dacht aan de radio, stichtten jc-Gromngen en Radio-Kampen, ;e Martinitoren in de eerste en ren van de Grote Kerk m de wente. antennes op te hijsen. werf te Amsterdam, stapte zelfs een deurwaarder bü het departement van Marine binnen om namens de Directeur Generaal van de PTT het onmiddelijk staken van deze seinerij te eisen. De Marine-radio verbinding Den Helder Amsterdam betekende n.l. een schending van het in de Telegraafwct neergelegde PTT-monopolie, waarin deze Rijksdienst het alleenrecht kreeg op de landverbin ding tussen twee plaatsen op Nederlands grondgebied. Terwijl deze juridische strijd in Den Haag werd uitgevochten, knetterden in de seinnutten van de door de Marine- dienst opgerichte stations de vonken op soms onheilspellende wijze, tobden de nieuwbakken deskundigen met duizen den problemen en gammele toestellen en gloeiden de ervaring en de zelf verzekerdheid van de pioniers. Wat ont brak aan kennis en kunde - en dat was nog heel wat in de ogen van de huidige deskundigen - werd goedgemaakt door de volhardig, het enthousiasme en de studiezin. Langzaam, maar zeker breidde het be drijf zich uit, niet alleen op de wal, maar ook op de schepen. Naast zenders en ontvangers werden Hr Ms Schepen uitgerust met nc'ntingzoekers en om roep installaties, terwijl het aantal in gebruik zijnde types steeds groter werd. in verband met de operationele gebruite eisen. Ook de telefonie werd op de sche pen in gebruik genomen. Aangezien de schepen van de Koninklijke Marine ook veel dienst deden in de wateren van wat toen nog Nederlands-Indië heette, werd het noodzakelijk naast de bestaande in Amsterdam, ook een afdeling van de Marine Radio-dienst :n Soerabaja te het er 540 vestigen, waar grotere reparaties aan de apparatuur konden worden uitgevoerd. Tot 1940 - in Indië tot 1942 - werd ge stadig doorgewerkt aan de uitbouw van deze radiodienst. De oorlog Het waren de telegrafisten van deze dienst, die in de oorlog moesten bewezen of de dienst in vredestijd zijn taak goed vervuld had. Het bleek toen duidelijk dat de electronica in de oorlog ter zee een zeer belangrijke rol speelde Steeds meer electronische apparatuur deed zijn intrede. Radar, een electromsch appa- laat waarmee men ook bij mist en duis ternis voorwerpen op zee, te land of in de lucht, kan waarnemen, werd van een droombeeld een voortdurend gebru kt apparaat op alle schepen der Marine. Asdic, ter opsporing van onderzeebo ten, deed eveneens zijn intrede. Veel werd in de oorlog vernield, en men zag zich in 1945 dus gesteld voor de taak de vloot varende te houden. Daartoe moest in de eerste plaats per soneel. dat al deze ingenieuze apparaten kon bedienen, worden opgeleid: deze op leiding gesch.edt in Amsterdam op de radio-radar- en op de verbmdingsschool. Verder meest men voor de in aanbouw zijnde schepen nieuwe apparaten ver vaardigen. en ook de walstaüons moes ten cpnleuw worden voora.en De ont wikkeling hiervan geschiedde, in samen- i werking met de Nederlandse industrie, door het laboratorium voor electronische ontwikkeling te Oegstgeest dat onder leiding staat van prof. jhr ir J. L W. C. von Weiler, tevens buitengewoon hoog leraar te Delft. Verschillende electroni sche apparaten zijn ontw.kkeld op deze afdeling. Te Oegstgeest Alle electronische apparaten, die op de schepen van de Kon. Marine in ge bruik zijn, worden op het bedrijf te Oegstgeest grondig onderzocht, onver schillig of ze nu in Nederland zijn ge maakt of uit Amerika komen. Het ge bouwencomplex van de MEB te Oegst geest is een erfenis van de Duitse bezet ter. Het hoofdgebouw en enkele bijge bouwen waren in gebruik bij de Knegs- marine en werden oa. gebruikt voor de opslag van de beruchte V 1 en V 2. Na de oorlog werd de naam van de dienst veranderdvan 1904 tot 1945 was het de Marine Radiodienst, maar aangezien de werkzaamheden zich hadden uitgebreid en nu nret alleen maar radio's werden behandeld, doch ook radar en asdcc. werd het het Marine Electronisch Be drijf. Tot 1945 was het bedrijf ln Am sterdam gevestigd. Welk een belangrijke plaats het MEB inneemt in het geheel van de Kon. Ma rine blijkt uit de groei van het bedrijf. In 1945 beson men met acht man per soneel. en thans, negen jaar later, zijn het er 540. waarvan 60 militairen. De grote vlucht van de electronica cn uitbreiding van de vloot me; schepen vliegtuigen (Marine Luchtvaart Dien maakten deze belangrijke uitbreiding noodzakelijk. Uiteraard werd ook de be schikbare ruimte te klein delingen Men heeft er bankwerker^, een smederij, een plaat werkerij en een gaKaniseerinrichUng. om maar enkele van de hulpinrichtmzen te noemen. Met de groei van het bedrijf. gToeiden deze afdelingen mee, zodat men er in 1950 toe overging een nieuwe werkplaats ln gebruik te nemen. In 1955 zal men wel weer een nieuwe moeten bouwen. De velschillende elkaar opvol gende commandanten en hoofden de ka pitein-Luitenants ter Zee F. P. Roest, M. C. Schol, en het huidige hoofd de kapitein-luitenant ter Zee J. Focke. heb ben dit marine bodnjf zien uitgroeien tot een flink bedrijf, dat zich een plaats heeft veroverd in de Koninklijke Marine en dat zich bewust is van zijn belangrijk aandeel in het varend en oorlogsge- reed houden van de schepen van de Marine Het MEB heeft, naast de vele techni sche problemen, te kampen met twee grote moe.lijkheden. In de eerste plaats Is dat het grote tekort aan ra±o- en ra darmonteurs. Veelal moeten arbeids krachten uit het gehele land worden aangetrokken, wat weer - en dat is het tweede probleem - hiii-vcsf-ngsmoeilijk- neden met zich meebrengt. Feest Het is begrijpelijk dat de MEB het gouden jubileum niet ongemerkt voorbij laat gaan, immers men mag trots zijn alle af-1 //e»/ afregelen van een zender. dat het bedrijf, dat vijftig jaar geleden zo klein en met zo weinig hulpmiddelen begon, uitgegroeid is to; een zeer voor name drenst van de Marine. j Een commissie heeft een feestprogram ma uitgewerkt: op 7 December is er een reünie in Amsterdam voor personeel en oud-gedienden van de Marine Radio- I dienst. Diezelfde dag is er van 6 tot 8 j uur njin. een receptie in de cantine van het MEB te Oegstgeest voor officiële ge- I nodigden van Marine, land cn lucht- I macht, burgerlijke autoriteiten en verte genwoordigers van de industrie. Op 10 December is er in de Stadsgehoorzaal to Leiden een feestavond voor het perso- neel van de verbmdingsschool en de ra- dio-radarschool te Amsterdam en het personeel van het bureau toegepaste electronentechnick cn de verbindings dienst van Marine te Den Haag. I Buiten dit officiële programma, maar 1 toch wel in verband er mee. staat het feest van de personeelsvereniging van cie MEB-Oegstgeest. dat vanavond in de bedrijfscantine wordt gehouden. Het rs de viering van het eerste lustrum van 1 cieze bloeiende vereniging, maar tevens de inleiding van de feestelijkheden ln verband met het gouden jubileum. Focke. hoofd M.E.B. -i poging wagen de door Hnrcdiep liggende wachtschip, enaer, uitgezonden seinen op AmsterdamParijs frieta was, dat de leek een halve T™dtn ongelovig de schouders op "i dan was het wel de voor deze """rt van tele-communicatic v„e antennes. I1 begreep niet waarom men begon n*(Uoze"-teIegrafie wanneer de s: die nodig w aren, lang genoeg ujn voor een lijnverbinding Am- «i-Panjs van de gewone en reeds P'R'df telegrafie. Het aantal spot- i ongelovigen was dan ook uitcr- |poot. een lachwekkend schouwspel K<«ees: \oor onmgewijden, aan ;r' va" het bassin op de Am- |---' Marinewerf mannen te zien '«men van een soort hengel- 'aarmede zij in radiografisch K. richtten te komen met hun K» un de overkant. Met dit soort 'f aPParaten en met afgekeurd k ïan Telefunken experimen- commissie in de eerste jaren, niets anders op. aange- fc ,,'n.,Wr weI ee|i uitermate nut- bn rf„ wV0' cadeau had geschon- lsos 'ne- doch op de begro- [jL gelden had aangeviaagd ry'„m.eu*e loot aan de Manne- ■l;.:.;-r:c. radiomannen van de Ma- Zlch hierdoor echter niet ■n n°dig was en niet voor- BravhH k men 20,1 of men leende l|.r, in cn buiten de Marine, in dit nieuwe com- iKiit el- vclen de helpende hand Rhtr»waan de kleine groep pioniers Ir dèr RHir«e»t?enmallBe hnofdinge- IMarin» 2-telegrafie, Colette, aan _it-jchriin ienst een twaalftal r«t K«?Stellen' die men drln- n 0Di te kunnen beginnen ■DealS radio-telegrafis- Btr. omdatl eld was te opval- dit .net hoofdbestuur van de pag -®arine-gedoe" met lede o*cn Deurwaarder daC dat het wachtschip mjj P^wdloos contact wist te I n« station op de Marine- 1 Maar.... de wind kan draaien! Afhankelijk van buitenland (Van onze parlementaire redacteur) Het gaat Nederland economisch goed en mede daardoor betuigden gisteren verscheidene sprekers in dc Tweede Kamer bjj de behandeling van de be groting van Economische Zaken hun instemming met het beleid van minis ter Zijlstra, in wie men temeer vertrouwen stelt omdat hü er een open oog voor heeft dat de Nederlandse welvaart in hoge mate afhankelijk is van het buitenland en dat een daling van de bedrijvigheid in de wereld direct een ern stige bedreiging vormt van onze welvaart. Men zegt wel dat een economische crisis thans beter kan worden opgevangen dan in 1930, maar een kleine crisis kan ook veel narigheid veroorzaken, merkte de heer Janssen (KVP) op en de heer Ankersmit (WD) waarschuwde dat men het beste doet er op voorbe reid te zijn dat het in 1955 en 1956 iets minder kan worden met de welvaart. Tegen subsidie aan Consumentenbond In weerwil van de verwerping van de Europese Defensie Gemeenschap, waar door de Europese gedachte in het ge drang is gekomen, betoogde de heer Blaisse (KVP) dat de Europese één wording nog steeds als volstrekt nood zakelijk voor Europa en ons land moet worden beschouwd en de heer Anker smit iVVD» onderstreepte dat betoog. De nieuwe FransDuitse samenwer king ingevolge de Panjse accoorden, ook op economisch gebied, houdt gevaren in voor de kleine landen, waarschuwde de heer Blnisse, en het was in dit verband opmerkelijk, dat er in de Kamer op eens weer grotere betekenis werd ge hecht aan de Benelux. Aangedrongen werd op korte termun een aanvang te maken met de economische Benelux- Unie. Buna algemeen werd bezorgdheid uit gesproken over de gestadige sttjging van de prijzen in de laatste jaren. Dat is een opeenhoping van mensen in het Wes ten. verdient spreiding van de indus trie verre de voorkeur, wil de indus trie ons volk ten zegen zijn. Een nadeel van de grote economische bedrijvigheid, die thans heerst, noemde de heer Ankersmit (VVD) de overspan nen arbeidsmarkt, die leidt tot zwarte lonen en andere misbruiken. Met vrije loonvorming zal men in deze tijd dus voorzichtig moeten zijn, want door stij ging van de lonen zouden ook de prij zen weer stijgen, waardoor onze export wordt bemoeilijkt en tenslotte de werk gelegenheid zou worden aangetast Er ls ook sprake van overspannen belas tingtarieven, waardoor de middelgrote en kleine bedrijven peen kapitaal over houden voor uitbreiding en het vormen van reserves om klappen op te vangen. En men moet bedenken dat slechts 35'van de industriële productie tot stand komt door ondernemingen in N.V.-vorm. In aansluiting op dit betoog merkte de heer Roemers (PvdA) op. dat het ons land economisch wel goed gaat: maar problem .11» i m.niltS (AR), oat men niet oplost met een sub- 1 sidle van f.30 000 aan de Ned Consu mentenbond. Dat is een nog jonge or ganisatie, die haar eventuele betekenis voor ons economische leven nog moet bewijzen en het ls beter dat die organi satie uit eigen kracht haar plaats in ons volk verovert. Met Rijksgelden moet de organsatie niet aan ons volk worden opgedrongen. Ofschoon de heer Roemers (PvdA) wel instemt met de gedachte van een consumentenbond, is h»j niet overtuigd dat de thans bestaande orga nisatie de beste ls. Zij telde op 1 Octo ber J.l. 3000 individuele leden, terwijl 11 organisaties zijn aangesloten met te zamen 95 000 leden. Wat dragen die le den zelf bij tot de financiering van de organisatie? Spreiding der industrie Over de werkgelegenheid In de ge bieden van ons land, die in economi sche ontwikkeling ten achter zijn ge bleven. hadden de heren Hazenbo-.rh en Roemers ook dezelfde opvatting. In tegenstelling tot minister Zijlstra, die in de industrialisatie in die gebie- ken toch niet op rozen zit, want het is moeilijk het evenwicht te vinden tussen het vervullen van wensen op korte ter mijn (belastingverlaging) en die op lange termijn in het belang van de werkgelegenheid in de toekomst. Dreiging van Japan Van bijna alle kanten werd gewaar schuwd dat Japan weer met goedkope producten op de wereldmarkt ver schijnt cn dat men daarvoor op zijn hoede moet zijn. In Benelux-verband moeten ook maatregelen kunnen wor den genomen tegen landen die hun invoer onredelijk beperken en het ver heugde de heer Itlaisse (KVP) dat een wet ln voorbereiding is om eventueel dergelijke maatregelen te kunnen ne men. Wij zullen deze we» in de toe komst nodig hebben o.a. tegenover Japan. Afschaffing minimum- broodprijzen Met een telegram ln de hand van de daarmee de grondslag voor de gezond making van het bakkerijbedrijf worden weggenomen, maar de heer Schmal ver klaarde dat hij het juist zou toejuichen als de verstarring van de prijzen wordt weggenomen en een gezonde concurren tie haar intrede kan doen. Het telegram was kennelijk aan het verkeerde adres bezorgd. Doordat niemand belangrijke bezwa ren kan hebben tegen het economische beleid van minister Zijlstra. omdat het Nederland economisch nu eenmaal goed gaat. waren er geen voorname twist punten ln het debat, dat vanmiddag en vanavond, met het antwoord van minis ter Zijlstra, wordt voortgezet. (logcz. Med.-Adv.) OLLAND in el wegers VERTEGENWOORDIGER J. G. LAMME B0THASTRAAT 3. LEIOEN. TELEFOON 2 33 rlen alleen wil bevorderen indien het Nederlandse Bakkeru Stichting infor- niet mo-elük is de bevolking te doen meerde de heer Schmal (CHUi of het verhuizen: stelden zü het scheppen juist is dat de regering het voornemen van werkgelegenheid in dc ontwikke- 1 heeft de minimum-prijzen voor brood lingsgebirden zelf -oorop. Boven de af tc schaffen. Volgens het telegram zou Wantrouwen in Indonesisch Kabinet MOTIE DER OPPOSITIEPARTIJEN? De oppositiepartijen in het Indone sische Parlement treffen voorbereidin gen tot het indienen van een motie van wantrouwen in het kabinet. Zij hebben besloten, een voorstel tot een dergelijke motie nog deze week in te dienen. Thans is men doende met het formuleren van de tekst ener ont- werp-motie, waartoe de oppositie-par tijen reeds Dinsdag een bijeenkomst hebben gehad. Het voorstel tot de motie zal worden ingediend op de overweging, dat de on langs geschiede reorganisatie van het kabinet dermate Ingrijpend is geweest, dat er met meer reden kan worden ge sproken van de formatie van een nieuw kabinet. De samenstelling van het ge reorganiseerde Kabinet geeft, aldus de oppositiepartijen, geen garantie voor een verbetering eerder het tegendeel. Een der andere overwegingen zou zijn de redevoering, die president Soe- I karno onlangs te Palembanc heeft ge- houden, welke rede zou worden gevoeld als een aantasting van de eer van de partijen, die in de oppositie tegen de regering zijn. IN OGELVLUCHT Herboren Oostenrijk Wij Nederlanders hebben wel eens de neiging te denken (en dat is dan de keerzijde van een overigens gerecht vaardigd gevoel van eigenwaarde), dat ons land alléén erin geslaagd is de te rugslag tengevolge van de tweede we reldoorlog-en-zijn-nasleep te boven te komen. Maar gelukkig zijn er nog een paar staten, aan wie dat eveneens ge lukt is. Tot de meest opvallende behoort Oostenrijk, dat tegenwoordig wie had dat ooit kunnen vermoeden tot de sterkste crediteuren van de Europese Betalingsunie behoort, over een actieve handelsbalans beschikt, een harde munteenheid heeft (jammer voor de vacantiegangers'). zijn sociale welzrjns- maatregelen verbetert en bovendien het voornemen heeft de belasting te veria gen. Het huidige Oostenrijk is. geografisch gezien, eigenluk niet meer dan ..het overschot van een losbandig leven". Voor de eerste wereldoorlog was het Oosten rijks-Hongaarse kelzcv.ijk een mach tig land, al werd het dan slecht beheerd. Na 1918 bleef er een rompstaat over. waarvan iedereen aannam, dat het „een dood kindje met een lam handje" was, een land, dat geen levensvatbaar heid bezat en „dus" aangewezen was op „Anschluss" bij de grote broer: Duits land. De oudere generatie treurde nog over het verlies van de vroegere groot heid en zo de jongeren al probeerden om ervan te maken, wat ervan te ma ken viel. dan kwamen zij toch al spoe dig tot de ontdekking, dat het verlies van zulke belangrijke gebieden als Hon garije en Tsjecho-Slowakije het nieuwe „Vliegende schotels" boven Nieuw Guinea Ook ln Nleuw-Gulnea zouden „vlie gende schotels" zijn gesignaleerd. De heren J. E. G Cutler en A. S. de Vries, die zich op 10 November op de grote weg naar Sentani bevonden, vertelden, dat zij vijf „vliegende schotels", een grote en vier kleinere, ln V-formatie, waarnamen. Zij hadden allen dezelfde witte aluminlumkleur. De ellipsvormige voorwerpen schenen enige minuten welhaast onbeweegluk in de lucht te hangen, waarna de grootste met een snelheid van het weerlicht in Oostelijke richting verdween, een ogenblik later gevolgd door de vier kleinere schotels. Allen lieten lange witte condensstrepcn achter zich. Arbeider viel van schip Gistermiddag is een 28-Jarige hulp- stoker op de werf Oost van de N.D.S.M. te Amsterdam van elf meter hoogte ln het water gevallen. Toen hij opgehaald werd bleken de levensgeesten reeds te zijn geweken. De man was werkzaam op een ln aanbouw zijnd schip en wilde een hand zaag. die hij van een arbeider op een ander schip had geleend, terug brengen Vermoedelijk is hij c'aarbij gevallen cn tujsen de twee schepen terecht geko men. I Oostenrijk voor schier onoverkomelijke moeilijkheden plaatste. Agrarisch had het land zeer waardevolle delen moeten afstaan en het overschakelen naar in dustrie kostte teveel tijd om dadelijk tot een zekere welvaart te geraken. Psy chologisch en economisch vochten de Oostenrijkers tussen de beide wereldoor logen derhalve met factoren, die hun alle moed dreigden te ontnemen. Hoe vreemd het ook moge klinken: na de jongste oorlog stond het land er eigenlijk beter voor dan in 1918. Zeker, de bezetting drukte zwaar en ln Oosten rijk zelf placht men. met een zekere gal- I genhumor. te spreken van vier olifan- 1 ten in een wrakke schuitDie vier I olifanten waren de Russische. Amen- I kaanse, Britse en Franse bezetters Toch I ls het VTtje Oostenrijk er ln zeer korte i tijd bovenop gekomen. Door hard wer- ken' Ja. maar niet alleen daardoor, j Want zonder de royale Marshall-hulp van de Amerikanen zou ook dat harde werken niet geholpen hebben. De Ver. I Staten schonken het berooide land niet minder dan een milliard dollar en dit, i gevoegd bij de werklust van de Oosten- j inkse bevolking, maakte het mogelijk op ae puinhopen een betrekkelijk welva rende staat te stichten. I Niet vergeten mag worden, dat de Oostenrijkers ditmaal anders tegenover hun zware taak stonden dan een kwart eeuw eerder. Industrie en landbouw, hoe zeer gehavend, bezaten een zeker niveau en er w&s dus iets. in tegenstelling met het nieuwe Oostenrijk van 1918. dat let terlijk van de grond af moest beginnen. Van na-treuren was ditmaal geen spra ke' de bevolking wist waar zij aan toe was en, al zaten er dan vier olifanten in de Oostenrijkse schuit, er diende ge roeid te worden met de riemen, die men had. Zowel psychologisch als economisch waren de Oostenrijkers dus beter gewa pend en toen zij voorts in ruime mate Amerikaanse steun gingen ontvangen, vatten zü weer hoop. die. zoals thans blukt. geen vergeefse verwachting ls ge it rest Dankbaarheid is een zeldzame deugd en de Oostenrijkers vergeten wel eens. dat zij zonder dollarhulp nog lang niet het stadium van herstel bereikt zouden hebben, dat nu verkregen is. De Frank furter Allgemeine wees dezer dagen ook op de versterking, die de gelederen van ce Oostenrükse fabrikanten verkregen van de zijde van Tsjechische onderne mers. die hun land ontvluchtten na het overnemen van de macht door de com munisten en die ln Oostenrijk opnieuw zijn begonnen Hoe dit alles ook zij: Oostenrijk kan weer een veer van de mond blazen Bij de EBU heeft het ren tegoed van 128 mil'ioen dollar en de Na tionale Bank beschikt over een devie zenreserve van büna anderhalf milliard gulden Het caat Oostenrijk dus voor de wind en niemand zal dit het sympa thieke volk-van-muziek-en-zang mis gunnen. GELE VAANTJES VAN DE WEGENWACHT Binnenkort zal de verspreiding begin nen van gele vaantjes met de letters SOS, door de Nederlandse Wegen wacht. Automobilisten, leden van de'vve- geivwacht. kunnen zich dit vaantje ver schaffen De bedoeling is dat zü. indien zij pech krijgen zich onmiddellijk kun nen onderscheiden van geparkeerde autos doordat zü dit noodsein op hun autos aanbrengen De Wegenwacht kan dan onm'ddcllijk zien welke auto's hulp nod.z hebben, terwjjl de bestuurders van de pech wag ens niet in weer en wind be hoeven staan signaleren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1954 | | pagina 5