EIDSCH
DAGBLAD
bevaar van Duits nationalisme
)ter dan men denkt", zei Adenauer
jERBERICHT
Enorme pakhuis!)rand te Zaandam
-Jaargang
VRIJDAG 15 OCTOBER 1954
No. 28347
J. W. Henny
cteur: J. Brouwer
-AGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.40 per kwartaal; f2,15 per maand; f 0,50 per week
(Vitte Singel 1, Lelden - Giro No. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
„Gebruik de tijd dat ik nog leef"
4.S
ts journalist luisterde achter
=j] in hotel-liall gesprek af tussen
ak, Bech en de Bondskanselier
of me, het gevaar van een Duits nationalisme is veel groter dan men
i crisis in de Europese politiek maakt de nationalisten overmoedig,
aan zelfvertrouwen en aanhank. Maak gebruik van de tijd, dat ik
Wanneer ik er niet meer ben, is het te laat".
ïnsationele woorden moet de Westduitse Bondskanselier dr Adenauer
hebben in Londen en een medewerker van ,,Der Spiegel een
sn in Hamburg verschijnend weekblad, zegt deze merkwaardige uit-
hebben opgevangen, toen hij, tijdens de conferentie van Negen,
afluisterde tussen Adenauer, de Belgische minister van Guiten-
ïken Spaak en de Luxemburgse minister-president Bech. Die drie
st teruggekomen uit Downingstreet, waar Churchill een diner gegeven
«leven toen, tegen middernacht, nog enige tijd napraten in de grote,
['".''als lege hall van het Claridge-hotel. Adenauer was die avond van de
In'atember nogal erg gedeprimeerd. Hij had de indruk gekregen, dat
in hechte vereniging van Europese staten, waarin ook Wesi-Duitsland
en zou worden, niet veel meer terecht zou komen en hij sprak voort
ver de tijd, dat hij, Adenauer, er niet meer zou zijn. Hij zei, dat een
ionaal leger voor Duitsland en voor Europa een groot gevaar zou
orden. „Ik weet niet wat er van Duitsland terecht moet komen, als
meer zal zijn, althans wanneer het ons niet bijtijds gelukt Europa tot
roepen", zo verklaarde hij.
ipreekt wel vanzelf, dat dit artikel van „Der Spiegel" in politieke,
en journalistieke kringen in West-Duitsland veel opzien heeft
t voorbü kwam. Daarop heeft hij on
gestoord naar het gehele gesprek tussen
de drie staatslieden kunnen luisteren.
Van de kant van de persdienst van
de West-Duitse Bondsregering in Bonn
heeft men getracht de inhoud van het
artikel tegen te spreken, o.a. door zelfs
te beweren, dat Spaak helemaal niet bij
dat zogenaamde gesprek aanwezig is ge
weest. In het verhaal heeft gestaan, dat
Spaak verscheidene lucifers heeft moeten
aansteken om zijn sigaar in brand te
kunnen houden, en Spaaks enige reactie
op het artikel is geweest, dat hij „Der
Spiegel" zo staat tenminste in het
jongste nummer van dit blad heeft
opgebeld om te zeggen, dat hij geen
sigaar in zijn mond gehad heeft om de
eenvoudige reden dat hii niet rookt.
Adenauer zelf heeft in Bonn overi
gens tot een medewerker in zijn coalitie
gezegd: „liet artikel heb ik gelezen. Er
is niet veel over te zeggen. Tien percent
zijn verbindende woorden, die wel niet
helemaal juist zijn, maar negentig pro
cent is waar."
weet niet wat mi|n
olgers zullen doen,
i!dus de bezorgde
fest-Duitse leider
Adenauer zich zo pessimistisch
elaten, zei de Luxemburger
.t Frankrijk er wel voor zou
it het Duitse leger onder toe-
|f en geen werktuig zou worden
nden van een Duits natlona-J
kar r—
„D
lij.
een grote vergissing op Frank-
ouwen, wanneer het spel van
nationale staten weer be-
ra? Franse nationalisten zijn, net
fJftfitse, bereid, ondanks alle slechte
^®n, de oude politiek te herhalen.
Tuitsland met een nationaal
;er dan Europa, wanneer ze
in eigen politick met de Russen
naken. En de Duitse nationa-
--.nken net zo, zij zijn bereid
a .ussen samen te gaan
Europa er niet komt en
n,SM een nationaal leger heeft.
1,05? u op zekere dag wat beleven,
k u nu.
puitsla nd de nationalisten weer
-macht komenAdenauer
lin niet voltooien, want Spaak
ssenbeide door er op te wijzen,
ns in ieder geval Adenauers
Christen-Democratische Unie,
:R, cialistische partij de grootste
in West-I>uftsland zim en dat
iterk bolwerk van democratie
Adenauer liet zich daardoor
175 zijn stuk brengen en sprak
voorden, die in de aanhef zijn
;t niet wat mijn opvolgers zul-
rïl als ze aan zichzelf zijn over-
■Jals ze niet over vast voorge-
paden moeten gaan. en ze
J Europa gebonden zijn", aldus
igdig correspondent
had geluk
iEFf hier ln Bonn druk aan het
i gaan. hoe het weekblad „Der
aan dit verhaal gekomen is.
al verondersteld, dat een han-
■nalist zich als kellner verkleed
hii het relaas over het gc-
VCissen de drie staatslieden van
uit het Claridge-hotel had
thans heeft het blad zelf de
gegeven. Zijn nog vrfj jeug-
- jse correspondent. Lothar Rühl,
voor
nd c
htelingenhulp
121.000
noü postrekening van het Comité
—elingcnhulp 1951 (5100) is giste-
Droog weer
t verwacht tot morgenavond:
weer met overdrijvende wol-
,11 i n. Overwegend matige Zuid-
:e wind. Weinig verandering in
;uur (Opgemaakt te 10 uur)
16 OCTOBER
7.05 uur; onder: 17.46 uur.
op; 20.27 uur; onder: 12 52 uur.
ater te Katwijk te 5.45 uur en
ïur.
5
immer bestaat uit 16 pagina's
die vroeger in Bonn gewoond heeft, was
naar de conferentie in Londen gereisd.
Hfj zat aan een tafeltje achter een zuil
in de hall van het hotel, toen Adenauer.
Spaak cn Bech binnenkwamen en op
ongeveer tweecnccnhalvc meter afstand
hem aan een andere tafel plaats
len. Rühl had iels tc drinken besteld
log even met de kellner gepraat. Ook
had hjj nog een paar woorden gewisseld
met een West-Duitse ambtenaar, die
Geen 6 in textielindustrie?
In de textiel-induslrie is nog geen
overeenstemming bereikt over de toe
passing van de vergunning tot het ge
ven van 6 loonsverhoging. De kwes
tie zal volgende weck Woensdag wor
den voorgelegd aan de Stichting van
de Arbeid.
Van de zijde van de Vakbonden in de
textiel-industrie wordt meegedeeld dat
zij er geen genoegen mee zullen nemen
wanneer bedrijven, die betalen op CAO-
basis, alleen hiervan uitgaan bij de toe
passing van de 6 loonsverhoging en
in geval van loonoverschrtjdlng de 6
niet of slechts gedeeltelijk wensen te
betalen. Loonoverschrijdlng wordt door
de werkgevers beschouwd als zwart loon
De vakbonden stellen zich op het stand
punt dat men bij toepassing van de
6 loonsverhoging dient uit te gaan
van het loonniveau zoals dat is vastge
steld na de totstandkoming van de
werkclasslficatie. waarbij raadgevende
efficiency-bureaux een wetenschappelij
ke functie-analyse hebben vastgesteld.
Waar de werk-cb-sificntie werd inge
steld werden de lonen als regel hoger
gesteld dan die. van de CAO. Men kreeg
i dan ontheffing van de basis-uurloon be
talingen en een doorbreking van het ta-
riefplafond tot 125 of 130 r:<
Onze waterbouwkundigen
near India
VOOR EROSIE BEHOEDEN.
De regering van India heeft de hulp
ingeroepen van Nederlandse water
bouwkundigen voor grootscheepse wer
ken, die het theedistrict Dlbrugarh in
Assam voor totale ordergang door
erosie moeten behoeden.
Een Nederlandse deskundige heeft de-
zer dagen een rapport opgesteld na de
j situatie daar terdege te hebben bestu
deerd. Hij heeft voorgesteld de zand
banken in de rivier de Brahmapoetra
J zo spoedig mogelijk weg te baggeren en
i daarna de rivier door kanalisatie te ver-
I leggen. Hij zou do regering een naar
verhouding goedkope en snelle oplos
sing van de moeilijkheden aan de hand
I hebben gedaan. <U.P.).
Koningin onthulde standbeeld
van Johan van Oldenbarnevelt
Jhr mr dr v. Eysinga over de tragiek
der tvaarlijk groten
H.M. de Koningin heeft gistermiddag het standbeeld van Johan van Olden
barnevelt onthuld, dat ontworpen is door prof. L. O. Wenckebach, hoogleraar
aan de T.H. te Delft en dat geplaatst is op de Lange Vijvcrbergte Den Haag.
Aan deze onthulling ging een bijeenkomst in de Trêveszaal van het Minis
terie van Verkeer cn Waterstaat vooraf, waar de voorzitter van het Stichtings
bestuur, mr L. A. Kesper, Commissaris der Koningin in Zuid-Holland, een wel
komstwoord sprak cn zijn dankbaarheid erover uitsprak, dat H.M. persoonlijk
een belangrijk aandeel in de plechtigheid had willen nemen.
Hij zag de hulde die aan de nagedachtenis van Johan van Oldenbarnevelt ge
bracht wordt als een nationale daad en een nieuwe herinnering aan een oud
Csaar Peteren .De Nederlandenverwoest
Schade geschat op 10 milJioen
Stromen brandende cacaoboter leverden
fantastisch gezicht op
Vanmorgen om 5 uur is aan de Oostzijde te Zaandam een enorme brand
ontstaan in het pakhuis „Czaar Peter" van het Zaans Veem, waarvan de inhoud
uit cacaoboter en ander zeer brandbaar materiaal bestaat. Deze brand groeide
uit tot een van de grootste, die ooit in de Zaanstreek gewoed hebben. De
schade wordt geschat op ongeveer 10 millioen gulden.
Onmiddellijk nadat de brandweer was
gealarmeerd werd met groot materieel
uitgerukt. Door de hevige rookontwikke
ling kon niet worden verhinderd, dat de
brand zich uitbreidde tot het kapitale
pakhuis „De Nederlanden", dat gevuld
is met duizenden tonnen cacaoboter,
cacaoschroot, tempelmanpitten, bruin
zeeldeuren en verf ter waarde van mil-
lioenen guldens.
De portier van Verkade's fabrieken
ontdekte de brand en waarschuwde om
kwart over vijf de Commandant van de
Zaandamse brandweer.
De brand is begonnen op de eerste
verdieping van het pakhuis „Czaar
Peter", waar de brandweerlieden nog
met rookmaskers konden binnendringen.
Spoedig echter sloeg het vuur ever naar
het pakhuis „De Nederlanden". Daarop
werd assistentie ingeroepen van de
brandweren van Koog aan de Zaan,
Zaandijk, Wormerveer en Wcstzaan. Om
half acht kon met 30 stralen water wor
den gegeven. Aangezien gevaar bestond
voor de belendende percelen, was men
genoodzaakt tien woningen aan de Oost
zijde te ontruimen.
Om kwart over acht werd de hulp
ingeroepen van de drijvende spuit uit
Amsterdam. Te kwart voor negen
stortte het dak en een gedeelte der
muren met donderend geweld ineen.
De brandende cacaoboter stroomde uit
hel gebouw en dreef op het water van
de Zaan, hetgeen een fantastisch ge
zicht opleverde. Omstreeks half tien
stortte de zuidelijke muur van het
pakhuis „De Nederlanden" ineen. Van
de brandweerlieden die in allerijl een
goed heenkomen zochten, werden er
enigen door het vallende puin getrof
fen; gelukkig deden zich geen ernstige
ongelukken voor.
Het aanvankelijk bestaande gevaar
voor het pakhuis „Zaandam", dat geheel
gevuld was met tarwe, kon tijdig worden
bezworen; het kon worden behouden.
Door 20 spuiten het hoofdstedelijk
waterkanon was inmiddels ook aange
komen werd toen met 40 stralen
water gegeven Omstreeks tien uur kon
gezegd worden dat het ergste gevaar was
geweken. De beide pakhuizen „Czaar
Peter" en „De Nederlanden" zijn geheel
verwoest
Omtrent de oorzaak staat nog niets
vast. De brandweercommandant ver
moedt. dat er 's avonds tevoren bij het
laden van goederen gerookt ls.
De burgemeester van Zaandam en het
gehele gemeentebestuur, alsmede mr J.
C. van den Berg, Officier van Justitie
te Haarlem, waren op de plaats van de
brand aanwezig.
Hierna sprak jhr mr dr W. J. M. van i
Ejsinga. oud-hoog.eraar aan de Univer-I
I siteit te Leiden een rede uit onder de
I titel „Eerherstel aan Oldenbarnevelt".
Hij schetste hem allereerst als de ver
persoonlijking van het verzet tegen Lei
cester,
Het was Oldenbarnevelt, die de grond
slag legde voor de Oost Indische Com
pagnie. door er voor te zorgen, dat de j
vele kleine en zwakke maatschappijen
die de vaart op de Oost uitoefenden z;ch
samenvoegden tot een machtig lichaam
met vérgaande staatsbevoegdheden.
Oldenbarne volts ontzagwekkende
Staatsmanspreslatie spreekt voor de
moderne Nederlander sterk, wanneer
hii bedenkt, dal hü te gelijk was, wat
wü noemen, Kamerpresident, minis
ter van Algemene Zaken, van Binnen
landse Zaken, van Financiën, van
Oorlog, van Overzeese Gebiedsdelen
en van Eredienst. Dit alles zou echter
ons land niet tot die hoogte gebracht
hebben, die het zo pijlsnel bereikte,
Minister komt tussenbeide in
Loudens liavenconflict
In de bekende krantcnstraali genoeg, zoals men ziel. maar (len-
van Londen, Flcelstreet. is gister- gevolge van de staking) géén
middag deze foto gemaakt. Auto's bussen
Stakingen breiden zich nog
steeds verder uit
(Telefonisch van onze Londense
correspondent)
Een speciale zitting van het Engelse
Kabinet heeft gisteren besloten, dat de
minister v. Arbeid, Sir Walter Mouck-
ton, een poging tot bemiddeling in
de havenstaking zal doen. Het besluit
werd genomen, nadat de secretaris-ge
neraal van de Transportnrbeidersbond,
Arthur Dcakin, een dringend beroep op
de stakers had gedaan om de arbeid te
hervatten. Vanmiddag zal men met dc
vertegenwoordigers van alle betrokken
partijen besprekingen voeren.
Gisteren is de havenstaking nog met
440 man uitgebreid. Ook personeel van
cie koelpakhuizen staakt nu Het aantal
I stakers bedraagt meer dan 30.000. Van-
daag wordt verwacht dat de grote be-
I drijven „plat" zullen komen te liggen,
omdat ook de tweeduizend zogenaamd
i permanente arbeiders, die jor een
weekloon werken en zorgen voor het
j onderhoud van hijskranen en andere
technische installaties, gaan staken.
Het enige sohip dat gelost wordt, is
een bananenboot, waarvan de lading
was beginnen te rotten. De arbeiders,
die daaraan werken, breken de staking
echter niet. omdat zi) besloten hebben
hun loon ter beschikking te stellen van
een liefdadig doel Datzelfde geldt voor
stakers, die gisteren een paar kisten pe
nicilline aan de wal brachten.
De staking van de Londense bussen
breidt zich ook nog steeds uit In de
spitsuren waren er vanochtend 3200 bus
sen minder dan normaal op de weg.
hetgeen een vermindering van de ver
voerscapaciteit betekent voor 230 000
passagiers. Spontaan ziet men automo
bilisten, die lege plaatsen in hun wa
gens hebben, stilhouden bij de dikke
riien aan de bushaltes om mensen te
laten meerijden Vooral de voorsteden
in het Zuid-Oosten van de stad zijn
ernstig getroffen, omdat deze geen on
dergrondse bezitten Velen moeten
urenlang naar en van hun werk lopen!
Gisteren zag men jonge mensen op rol
schaatsen naar kantoor en fabriek
Op de Lange Vijverberg in Den
Haag lieeft H.M. Koningin Juliana
1 gistermiddag een standbeeld ont
huld van johan van Oldenbarnevelt,
dc Nederlandse staatsman, die op
13 Mei 1619 in Den Haag werd ont
hoofd. tijdens een van de rumoerig
ste perioden, die de Nederlanden
ooit hebben doorgemaakt. Het beeld
werd ontworpen door prof. L. O.
Wenckebach, hoogleraar aan de
Technische Hogeschool te Delft.
Foto: Na de onthulling wandelt
H.M. om het beeld heen om dit van
alle zijden te bekijken.
als daarbij niet gekomen was het su
perieure beleid van minister van Bui
tenlandse Zaken.
Meesterlijk wist hij de Frans-Spaanse
tegenstelling uit te buiten en ons land
deelgenoot te maken in de Triple Al
liantie. tezamen met Engeland en
Frankrijk.
Het doodvonnis van Oldenbarnevelt,
aldus spr., doet op eclatante wijze te
niet de onzinnige beschuldiging, die uit
gestrooid door persoonlijke vijanden en
handig geëxploiteerd, ons volk tegen
hem in woéde had doen ontsteken: Ol
denbarnevelt zou landverraad van het
ergste soort hebben gepleegd door zich
door Spanje te laten omkopen Welnu
niettegenstaande de uiterste pogingen
om dat landverraad te bewijzen, hebben
de 24 rechters die enormiteit niet voor
hun rekening durven nemen cn is Ol
denbarnevelt op uiterst zwakke en on
juiste gronden, culminerend in het ver
breken der Unie. veroordeeld.
De tragiek der waarlijk groten had
zien ook aan hem voltrokken, aldus ihr
Van Eysinga
De voorzitter van het Stichtingsbe
stuur droeg hierna het beeld over aan
oe burgemeester van Den Haag, die het
namens de stad aanvaardde.
Na de plechtigheid in de Trêveszaal,
waar om aanwezig waren minister
president Diec-s. minister Beel en de
heer A. Molendijk, burgemeester van
Amersfoort (de stad waar Oldenbarne
velt is geboren en waar het eerste stand
beeld voor hem is opgericht), begaven
>,eeil0dleden zlch naar de
Lange Vijverberg, waar duizenden Hage
naars het afgezette deel omzoomden Bij
aankomst van H.M. zongen „Die Ha-
ghesangers" bet W.lhelmus en tevoren
he) XT Haagse politlemuziekverenlging
ij V^erc m hoe rierek" gespeeld
i' °nthVlde toen het standbeeld
van de Raadpensionaris, dat uitziet on
oe gebouwen, waar hu zo veel van zbn
tijd en arbeid heeft gegeven.
erN«r,af!f°1 Vun de Plechtlgheid was
er een druk bezochte receptie in het
ministerie van Marine, waar ook H M
cn haar cevolg verschenen De Lands-
h,riümet°Hn ,'eld, 7iCh daar eeruhno
j m'dc autoriteiten en m®t de ver
vaardiger van het beeld, prof. l O
Wenckebach.