LEIDSCH
DAGBLAD
Frankrijk nog niet gerust over de
Duitse bewapening
WEERBERICHT
93ste Jaargang
VRIJDAG 1 OCTOBER 1954
No. 28336
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.40 per kwartaal; f2.15 per maand; f0.50 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro No 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Debat tussen Beyen en
Mendès-France inzake
„be iiapeningspool
(Telefonisch van onze correspondent in Londen)
Na de Britse toezegging vier divisies en de tactische luchtmacht op het vaste
land te handharen, zijn de deelnemers van de conferentie van Negen meer dan
ooit bezield van de wil de bijeenkomst te doen slagen. Niettemin doen zich nog
enige spanningen voor en wel terzake van het tweede wrjjvingsvlak tussen
Frankrijk en de andere deelnemers, n.l. het toezicht op de bewapening van Duits
land. Dit leidde gisteren tot een debat tussen de Nederlandse minister van Buiten
landse Zaken, mr Beven en zijn Franse collega Mendès-France. Laatstgenoemde
wil n.l. een bewapeningspool, die de defensie-orders moet verstrekken. Ook krijgt
dit lichaam zeggenschap over de oprichting van nieuwe wapenfabrieken. Minister
Beyen, die later bijval kreeg van zijn Canadese en Italiaanse collega's, maakte
bezwaar tegen deze bewapeningspool. die een puur-Europcse aangelegenheid zou
worden met monopolistische strekking, inplaats van een op de N.A.T.O. gebaseerd
orgaan. De Franse minister was het met zijn Nederlandse collega niet eens: de
discussie over dit onderwerp werd gisteren evenwel niet voortgezet.
Wél werd overeenstemming bereikt over het rapport van de Belgische minister
Spaak inzake het netelige vraagstuk van de st-ategische zones, waar de productie
van bepaalde zware en andere wapens verboden zal zijn. De vervaardiging van
atomische, bacteriologische en chemische wapens zal verboden zijn in gebieden,
die in geval van nood het meest van een aanval uit het Oosten te vrezen zouden
hebben. West-Duitsland maakt hier deel van uit. hetgeen Frankrijk de gelegen
heid geeft de Duitse wapenindustrie onder controle te houden.
Waarom zouden we niet liever gebruik
maken van de bestaande N'.A.T.O.-orga-
nisatie inplaats van een bewapenings
pool op te richten, aldus vroeg minister
Beyen zijn Franse collega Mendès-
France. En hjj voegde er verder aan toe,
dat volgens het nieuwe systeem de
Amerikanen bh de toewijzing van hun
materiaal uitgesloten zouden worden De
voorbereiding van het nieuwe Europese
defensiesysteem zou w aarschijnlijk twee
jaar worden opgehouden.
Tweede conferentie nodig?
Men beschouwt hier de Engelse con
cessies over het algemeen als een grote
diplomatieke overwinning van Mendès-
France. Geen zijner voorgangers. Schu-
man of Bidault, heeft Londen ooit zover
kunnen krhgen. Doch erkend moet tevens
worden, dat eerst het Europese leger in
de oude vorm van de baan moest zijn
aleer Engeland schoorvoetend over de
brug is willen komen.
Velen houden zich natuurlijk nu ai
bezig met de kardinale vraag of het
Franse parlement te zijner tijd de resul
taten van Londen zal wensen te be
krachtigen. Omdat er nog heel wat tech
nische vraagstukken zhn uit te werken,
speciaal met betrekking tot economische
gedeelten uit het voorstel Mendes-
France, verwacht men dat er eind Octo
ber een tweede conferentie der negen
ministers zal moeten volgen om dan het
werk van de experts nader te bezien
Eerst daarna zal de uitspraak van de
Franse Kamer dus pas kunnen worden
uitgelekt.
Mr Oyevaar prijst Rotterdam pr;lis 4 minuten over tijd in Bloemfontein
Voor de havenvereniging „Rotterdam"
heeft mr J J Oyevaar, lid van de
Raad van Beheer van Phs van Omme- i
ren N.V.. gisteravond ln de Blauwe zaal j
van het Beursgebouw gesproken over
„De rol van Rotterdam in het wereld
verkeer".
Spr. constateerde, dat Rotterdam als,
oliehaven aan de kop staat van de ha- I
vens in de Hamburg-Antwerpen range.
Als een olievlek verspreidt de „giganti
sche olievlek" bedrijvigheid en welvaart,
waarvan Rotterdam in hoge mate pro
fiteert.
Dit alles had niet gekund, indien de
haven niet geleid werd door een kundige
en voortvarende havendirectie onder
een voortvarend gemeentebestuur.
250 Nederlanders zongen hem toe
Prins Bemhard is gister 4 minuten
te laat aangekomen te Bloemfontein,
de hoofdstad van Oranje Vrijstaat
en de juridische hoofdstad van de
l'nie, daar hij zjjn Dakota stuurde
naar de burgerluchthaven inplaats
van naar het vliegveld te Bloemspruit
en zijn vergissing moest herstellen.
De Prins werd begroet door de mi
nister van Justitie. C. Swart. en de
administrateur van Oranje Vrijstaat.
J. J. Fouché, en door een grote me
nigte. 250 Nederlanders zongen het
Nederlandse Volkslied.
Een kilometers-lange stoet reed van
het vliegveld naar de stad. waar de
mensen de Prins toejuichten.
Besluitend zei spr: „Het overzeese as
pect is het eigenlijke, de werkelijke bron 1 Op een officiële receptie werd de
van de levenssappen van ons volk. De Prins ontvangen dooi de burgemeester
continentale rol moeten en kunnen wjj van Bloemfontein, de heer G A. F;-
met ere vervullen. Maar eerst de Atlan- chardt. en diens echtgenote Onder de
tische rol verleent glans en spanning gasten bevonden zich de opperrechter
aan ons volksbestaan. van Zuld-Afnka A. A. van der Sandt
Centlivres en de minister van Justitie,
Charles Swart.
Er deed zich een aardie voorval voor.
toen als laatste aan de Prins Graaf
Littichau werd voorgesteld, die de
Prins onmiddellijk herkende als een
oude vriend, met wie hjj 24 jaar geleden
op school was geweest.
Een tocht door Bloemfontein, welke
volgens het programma na de receptie
zou worden gemaakt, werd wegens ver
moeidheid van de Prins en ziin gevolg,
afgelast. Later bezocht de Prins een
bneenkomst van de Nederlandse kolo
nie. Hoewel talrijke auto's gereed ston
den om het gezelschap naar deze bij
eenkomst te brengen, gaven de Prins en
zjjn gevolg er de voorkeur aan te voet
te gaan.
Hoewel minister Beyen de construc
tieve elementen in het plan van Mendès-
France erkende, bestreed hjj het argu
ment dat een Europese bewapeningspool
nodig zou zijn voor grotere doelmatigheid
en goedkopere productie alsgetolg daar
van, alsmede standaardisatie van dc
wapens. Ditzelfde kan volgens minister
Het voorstel van Mendès-France is
allerminst urgent en minister Beyen
deed dan ook een beroep op de Franse
premier zjjn voorstel voor het ogenblik
te laten rusten en verder te laten bestu
deren. want indien men zou trachten
het plan er thans doorheen te krópen,
voorzag minuter Beyen de grootste moei
lijkheden. Hij aarzelde een beslissing te
nemen in een aangelegenheid van prac-
tische aard. waarvan alle aspecten met
te waren overzien en die langdurige
parlementaire behandeling zou vereisen.
Mendes-France was het niet eens met
Beyen. Het Franse plan is een goed voor
beeld. zo zei hjj. van internationale
samenwerking. Mendes-France eiste niet
dat het plan zonder meer zou worden
aanvaard en was bereid het verder door
deskundigen te laten bekijken.
Duitse soldaten volgend jaar onder
de wapenen
Twaalf divisies met
vijfhonderd Britse Centurion-tanks
(Van onze Londense correspondent)
De conferentie van Negen heeft overeenstemming bereikt over het tijdstip
waarop de eerste West-Duitse dienstplichtigen onder de wapens zullen worden
geroepen. Dit zal in de loop van het vo Igcnd jaar zjjn.
Het nieuwe Duitse leger van twaalf divisies zal met vijfhonderd Britse Cen-
turion-tanks worden uitgerust. Britse en Amerikaanse militaire deskundigen zul
len hun medewerking verlenen bij de vorming van kader en de oprichting van
militaire depots.
Adenauer verklaarde, „dat Duitsland niet met geweld naar het Oosten zal
oprukken", hetgeen met instemming is begroet. Deze verklaring zal waar
schijnlijk ln het protocol van het nieuwe verdrag worden opgenomen, waarby
tevens zal worden vastgesteld, dat de overige deelnemers aan het verdrag zich,
in geval van Duitse agressie in Oostelijke richting, van Duitsland zullen losma
ken. De verwachting Is dat de conferentie morgen zal eindigen. Mendès-France
kon gisteravond niet aanwezig zjjn bjj het door Eden aangeboden diner, omdat
h(j een koude heeft opgelopen.
Toen de administrateur van Oranje
Vrijstaat op een officieel diner te
Bloemfontein een dronk instelde op de
Prins, zei hij. dat Zuid-Afrika met zijn
grote nikdom aan mineralen en vrucht
bare bodem mensen en kapitaal nodig
heeft en aan Nederland Drachtige kan
sen bood. Een groot deel van de in
woners van de Vrijstaat waren tro's op
hun bloedverwantschap met Nederland.
Onze taal is ook zo nauw verwant aan
het Nederlands, dat wil hierdoor ons
meer bewust worden van de nauwe
brnd, die tussen onze twee landen be
staat".
De heer Fouché zei. dat Nederland
verantwoordelijk was voor de komst
van de oorspronkelijke blanke bevol
king aan de Zuidpunt van Afrika. Zuid-
Afnka was een groot land dat onbe
grensde mogeliikheden bood voor ont
wikkeling Nederlanders konden immi
greren zonder hun Nederlandse bloed
verwantschap te verliezen Hii verzocht
de Prins zijn goede wensen over te
brengen aan alle leden van het Huis
tan Oranje, vooral aan Koningin Ju
liana. Prinses Wilhelmina en de zeer
geliefde Prinsessen.
In ziin antwoord zeide Prins Bem
hard. dat de betrekkingen tussen Ne
derland en Oranje Vrijstaat altijd van
bijzondere aard waren geweest. Hij was
blij de provincie te bezoeken in het
I jaar. dat Bloemfontein het eeuwfeest
van de stichting van de oudp Republiek
had gevierd Zelfs voor de stichting van
dc Vrijstaat hadden er Nederlanders
geleefd in het gebied tussen de Oranje
rivier en de Vaal. Hii haalde de namen
van enkelen van hen od en stipte de
geschiedenis aan van de vriend--haD-
peljike betrekkingen tussen Nederland
I en de Vriistaat.Pnns Bemhard zei dat hij
i reeds de nieuwe ontwikkelingen in het
i Noorden van de provincie had leren
kennen, waaraan zovelen van zón land
genoten een actief aandeel hadden.
..Hoewel hun inspaning van andere
aard is als die van de eerste Nrder-
landse pioniers dragen deze Nederlan-
i ders ook het hunn" bó tot de opbouw
van een nieuw land'.
Weerrapporten
(Van hedenmorgen 7 uur)
1 I s-
IWeer 4 Nederlanders
in arrest
Allen oud-K.N.I.L.-ers
Helsinki eeh bew.
Stockholm reeen
Oslo zwaar hen
Kopenhagen licht
Londen motri
Brussel
Parits
Bordeaux
Grenoble
Nice
Warschau
Berlijn
frankfort
MUnchen
Genève
Lornrno
■Ss-
half bew.
ceh bew
w 3 13 10
inw 3 10 7 0
windstil 21 O
Zacht weer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Overwegend droog weer met veran
derlijke bewolking. Tot matig of vró
krachtig toenemende wind tussen Zuid-
West en Zuid. Opnieuw hogere tempe
raturen.
(Opgemaakt te 10 uur)
Zon op: 6.41 uur: onder: 18.17 uur.
Maan op: 12 45 uur; onder: 20.14 uur
Hoogwater te Katwijk te 5 58 en 18.14
uur (3 Oct. te 6.34 en 18 52 uur).
bestaal uit 12 pagina's
en een Bijvoegsel.
Het totaal aantal Nederlanders, dat
Dinsdag in Djakarta gearresteerd
werd, blijkt 10 te zjjn. Behalve de zes
reeds doorgegeven namen werden die
da; nog aangehouden: J. van der
Struys, gepensionneerd sergeant van
het KNIL, C". H. Wedding, gepension-
ncerd KNIL-sergeant. werkzaam by
Velodrome. L. J. van Aken. voormalig
milicien bjj het KNIL. thans werk
zaam als waker bij het Nederlandse
Hogi- Commissariaat in Djakarta en
H. Maas, gepensionneerd KNIL-fou-
rier, later burger-ambtenaar bij de
Nederlandse militaire missie, thans
werkzaam als administratieve kracht
bjj de Assurantie Maatschappij „De
Nederlanden van 1845".
Het hoofd van de consulaire afdeling
van het Ned. Hoge Commissariaat is er
nog niet in geslaagd gegevens te verkry-
gen over de redenen, die tot deze arres
taties hebben geleid.
Hoe is het weer morgen?
Indachtig het bekende gezegde,
dat twee méér weten dan één
hebben wy hedenmorgen naast het
..officiële' weerbericht van het
Kon Meteorologisch Instituut in
De Bilt ook aan de Weerkundige
Dienst van het Marine Vliegkamp
Valkenburg de vraag voorgelegd
welke verwachtingen men, aldaar
koesterde omtrent het weer op mor
gen.
Het antwoord luidde niet ongun
stig: „Misschien hier en daar wat
motregen, maar overwegend droog
met perioden van zonneschijn."
iiiiiiiiiiiiiiiiiniinnnnniiiiiiiniiiiiiiiiiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiii.-iHiiniiininiiniiHin
Prins Bernhard: „De vliegende
Hollander"
Verbazingwekkende begroeting in Durban
Temidden der Zoeloe's
In het dal van dc 1000 heuvels heeft
Prins Bernhard een kjjkje genomen
in een Zoeloe-dorp. Het gezelschap
toefde er ongeveer een uur. Dc Prins
nam foto's van dansende Zoeloes in
hun traditionele versieringen van
kralen. Bij het verlaten van het dorp
kreeg de Prins kraalwerk, wandel
stokken en andere giften voor Ko
ningin Juliana en de vier Prinsessen.
Prins Bemhard heeft tot gouverneur
Shepstone gezegd, dat hij „diep bewo
gen" is door de hartelnke begroeting,
die hem te Durban ten deel is gevallen.
Hy zeide er „zeer ontdaan" door te zón.
dat zovele mensen erover hadden ge
klaagd, dat zy hem tijdens zijn tit door
de stad niet hadden kunnen zien, door
dat hy in een gesloten wagen had ge
reden.
Ook toonde de Prins zich er door
teleurgesteld, dat hii niet meer van het
landschap had gezien, daar hii minder
dan 30 uur in Natal is geweest De
Prins zeide tot luitenant-kolonel G.
Sonderman. de tweede piloot van zyn
..Dakotadat hij graag eens naar
Zuid-Afrika wilde terugkeren voor een
langer bezoek en meer reizen naar door
negers bewoonde streken en Jacht
velden.
Prins Bernhard heeft de harten van
de bevolking van Durban die overwe
gend Engels sprekend ls. veroverd en
aan de bijzonderheden van ziin bezoek
is door de twee plaatselijke bladen veel
aandacht gewjjd. De ..Natal Mercury"
publiceerde het verslag van het bezoek
van de Prins onder de kop „Prins Bern-
hards eenvoudigheid bekoort Durban;
een officieel bezoek werd een bezoek
van een dierbare vriend". Het blad
schreef
„Bij aankomst van de Prins was er
geen enkel vorsteliik vertoon en on
danks Durbans geestdriftige begroeting
van de Prins moeten er velen zyn ge
weest. die niet wilden geloven, dat zó
de gemaal van een Koningin hebben
gezien of gesproken „Hij mag dan een
Prins van het oude Huis van Oranje
zijn. maar voor de duizenden die op
straat een korte blik op hem konden
werpen, en de honderden, die de Prins
zender zioh te haasten od recepties te
woord stond, is hii in wezen een man
van het volk"
De „Daily News" plaatste een teke
ning. waarop de Prins staat afgebeeld,
gezeten in een gevleugelde klomp, die
r.aar Durban vliegt. Hierboven als kop
„De Vliegende Hollander".
Leden van het gevolg van de Prins
hebben de begroeting te Durban „ver
bazingwekkend" genoemd.
Woensdag is tot dusver de inspan-
rendste dag van de Zuid-Afrikaanse
reis voor de Prins geweest Hij had ge
durende een dag van 15 uur geen
respyt
IT*
Enige ministers die deelnemen
aan dc Londense conferentie werden
door Churchill aan een lunch ont
vangen. Engelands premier met zijn
gasten. Van links naar rechts:
minister Beijen van Nederland, dr
Adenauer van Duitsland, veldmaar
schalk Montgomery, de premier van
Irak Nuri el-Said. de Luxemburgse
premier Bech en Churchill.
3 Octoberfeest
zonder „L. D."
In verband met de feesteiykheden
ter herdenking van Leidens Ontzet
zal ons Bind morgen niet verschij
nen en zullen onze kantoren de
gehele dag gesloten zijn.
Paus Plus waarschuwt artsen
Paus Pi us XU heeft gisteren ln een
toespraak tot 450 dokters, die deelne
men aan de achtste vergadering van het
medische wereldgenootschap te Castel
Gandolfo. de artsen gewaarschuwd niet
mee te werken aan de ontwikkeling van
oorlogvoering met atoomwapens of bac
teriologische en chemische wapens. Het
genootschap vertegenwoordigt 700 000
medici in de gehele wereld. De Paus
wees op de plicht van de dokter ten op
zichte van zijn patient en die van de pa
tiënt tegenover zichzelf. Er is geen mo
rele rechtvaardiging voor zelfgekozen
„euthanasie" (barmhartige dood) of
het beschikbaarstellen van organen van
het lichaam tydens het leven.
(Inge*. Med.-Adv.)
HEEFT U EEN DEKEN
NODIG?
Onze Deken-exposilie wijst
U de weg.
Haarlemmerstraat
172 - 174 - 179
Filiaal Herenstraat 9
Wisjinski dient nieuw plan in
voor ontwapening
Maar hij verpaktehet in een zeer
onvriendelijke rede
Twee controlecommissies
voorgesteld
Wisjinski heeft gisteren een nieuw
Sovjet-Russisch nntwaneningsplan Ier
tafel gebracht. Hjj deed dat als leider
van zjjn delegatie in dc Algemene Ver
gadering der Ver. Naties. Wisjinski be
toogde .dat zyn plan is gebaseerd op
voorstellen van Frankrijk en Engeland,
welke in Juni j.l. te Londen door de
Sovjet-Unie werden verworpen. Dc Rus
voerde een uur en veertig i.iinuten het
woord en hekelde langdurig en in scher
pe bewoordingen de politiek van de Ver.
Staten.
De leider der Amerikaanse delegatie
Cabot Lodge, verklaarde onmlddeliyk
nadat het Russische plan was Ingediend,
dat het zorgvuldig en oprecht door de
Amerikaanse vertegenwoordigers zal
worden bestudeeid De voornaamste
Britse vertegenwoordiger, relwyn Lloyd,
zei, dat de Russische voorstellen z.i. „niet
door een minder passende rede hadden
kunnen worden begeleid." Hij noemde
de toespraak „onverzoenlyk en beledi
gend." doch het ontwapeningsplan zou
op zichzelf worden beoordeeld. Een
woordvoerder van de Franse afvaardi
ging noemde het Russische voorstel een
„interessante stap in de juiste richting."
Wisjinski stelde voor atoom-, water
stof- en andere wapens voor massa-
vernietiging onvoorwaardelijk te ver
bieden. de conventionele wapens „aan
zienlijk" te verminderen en een inter
nationaal controle-apparaat in te stel
len. dat op de naleving van deze beslui
ten moeten toezien.
Het Russische plan voorziet in de In
stelling van twee internationale contro
le commissies, waarvan de tweede een
permanent lichaam zal zijn met ,,de be
voegdheid tot contrei", met inbegrip van
inspectie op permanente basis", teneinde
uitvoering van het ontwapeningsverdr.ag
te verzekert n.
Tomaten worden duur I
De tomatenprijs gaat de laatste da
gen zeer snel omhoog. Aan de veiling
te PUnacker werd tot f. 13 50 betaald
voor een bak van 12'; kilo. Het is in
de geschiedenis van de veiling nog
nooit eerder voorgekomen, dat de prijs
van de tomaten in het laatst van Sep
tember al boven de gulden per kilo
uit kwam.
Ted May vrijwel zeker
geïdentificeerd
Aan de hand van foto's en inlichtin
gen is thans (vrijwel met volledige ze
kerheid) vastgesteld, dat het bij Bakkum
aangespoelde stoffelyk overschot dat
van de Britse Kanaalzwemmer Ted May
is, esn reus van een man. wiens afme
tingen overeenkomen met die van het
aangetroffen lyk
Het is vanochtend op de Algemene Be
graafplaats te Castncum ter aarde be
steld.
De eerste commissie zou een tydelyk
orgaan onder de Veiligheidsraad, moe
ten zyn om in de eerste plaats van de
staten inlichtingen te verkrygen omtrent
de toepassing van de bepalingen inzake
de vermindering van de bewapening.
Het eerste deel van het Russische
plan omvat, dat de staten binnen zes
maanden lot een jaar) hun bewapening,
hun strijdkrachten en hun militaire uit
gaven volgens nader overeen Ie komen
normen met vyftig procent verminde
ren, uitgaande van de begrotingen en
de omvang van de strijdkrachten op 31
December 1953. Wanneer deze vermin
dering. onder toezicht \an de tijdelijke
controlecommissie, een feit zal zijn. zul
len verdere maatregelen worden geno
men, zoals vermindering van de reste
rende bewapening en strijdkrachten,
verdere verlaging van de militaire uit
gaven en volledig verbod van atoom
wapens. in deze fase zal de peimunente
commissie van toezicht worden inge
steld.