LEIDSCH
DAGBLAD
Nieuw-Guinea's toekomst wordt
door V.N.- debat niet gediend
WEERBERICHT
93ste Jaargang
DINSDAG 28 SEPTEMBER 1954
No. 28333
Geschenken voor Prins Bernhard
Toespraken tijdens lunch en banket
Granaat ontploft
Een jongen gedood en een
gewond
Onverwachte ontmoeting met landgenoten
Tijdens de lunch, die de Kamer der
Mijnen van Transvaal en Oranje-
Vrijstaat cisteren ter ere van de Prins
gaf. ontving Prins Bernard van de
vice-president van de Kamer, B. L.
Pcrnstein, een gouden sigaretten
doos in leren étui ten geschenke,
waarop het Prinselijk wapen is gegra
veerd. Prins Bernhard zei. dat het ge
schenk op zjjn bureau zal liggen als
tlijvende herinnering aan Zuid-Afrika,
hoezeer in de loop der tijden onze
landen ook verschillende wegen zijn
gegaan.
Wij kunnen van één ding zeker zjjn: 1
dat de taal en de drang tot onafhanke
lijkheid, die door Nederland zijn bijge
dragen. een bestanddeel zijn geworden
van het onvervreembaar erfgoed van het I
Jongere land. dat tracht zijn eigen idea
len trouw te zijn en zijn eigen nationaal i
karakter opbouwt, met de stenen, die
het geschikt acht voor het bouwwerk,
dat wordt opgericht. ..Het was een voor
recht het resultaat van een deel van dit
bouwwerk te zien en van de bijdrage,
die Nederland zelfs nu maakt Hv hoop
te zich er van te overtuigen, dat vele
landgenoten die Zuid-Afrika als hur. 1
nieuw tehuis hebben gekozen, bijdragen
tot de ontwikkeling en de voorspoed
van het land en dat zij zich hier thuis
voelen. De Prins zei. dat. Nederland en
Zuid-Afrika noodgedwongen een ver
schillende politieke weg volgen, maar
dat dit niet betekent, dat het broeder
lijk gevoel tussen de twee landen ver
dwijnt.
Gouverneur-Generaal Jansen verzocht
de Prins de goede wensen van Zuid-
Afrika aan Koningin Juliana, de vier
Prinsessen en Prinses Wilhelmina over
te brengen.
Sir George Albu, president van de
mijn, heeft de Prins een stuk erts in een
eiken kistje geschonken. Later bij een
bezoek aan een uranlumbedriif. kreeg de
bezoeker een buisje uraniumpoeder. Het
gezelschap van de Prins reed gister
ochtend door Krugersdorp, Er stonden
honderden mensen, sommigen met Ne
derlandse vlaggetjes, langs de hoofd
straat.
Prins Bernhard ontmoette onverwacht
160 jonge landgenoten, die opgeleid
worden voor het mijnvak op een oplei
dingsschool van de regering bij eer.
andere mijn van de West Rand. De
mijningenieur en voorzitter van de com
missie voor het schema, zei. dat het voor
de mannen een onverwachte vreugde
was de Prins te ontmoeten. Hij verze
kerde de Prins er van. dat het schema
in Nederland een groot succes is en dat
de mannen het er buitengewoon goed
afbrengen. De Prins zei. dat het een
goed idee was geweest deze longe Ne
derlanders in dezelfde opleidingsschool
samen te brengen.
,.Ik vertrouw er op. dat u goede ver
tegenwoordigers van Nederland bent",
aldus de Prins. „Naar wat ik heb ge
hoord. Is er alle reden om trots op U
te zün. U bent wel ver van huis, maar
veel hier kan U aan huls herinneren"
Hij beloofde hun goede wensen over te
brengen. Toen de Prins weg ging. zon
gen de jonge Nederlanders ..Lang zal hij
leven", gevolgd door een luid hoera.
Zij hadden hem verwelkomd met het
Wilhelmus en „Lang leve de Prins".
De Nederlanders, die tussen de 19 en
23 jaar oud zijn, werden in Nederland
geworven en volgen een cursus van 18
maanden, waarna zij een diploma krij
gen als mijndeskundigen.
Te Pretoria is gisteravond een banket
ter ere van de Prins gegeven. Hij zei,
dat de drang naar onafhankelijkheid,
waaraan Nederland heeft bijgedragen,
een deel van het onvervreemdbaar erf
goed is geworden van de Zuid-Afri
kaanse natie, die haar eigen nationaal
karakter heeft opgebouwd.
De Prins zei diep onder de indruk
te zijn gekomen van het goede hart, dat
men Nederland toedraagt. In een we
reld vol van strijd en tegenstellingen
was het goed te weten, dat vriendschap
tussen landen mogelijk is.
Toen Jan van Riebeeck Nederland ver
liet. verliet hh een jonge natie, die Juist
de strijd om de vrijheid gewonnen had
onder de bezielende leiding van het Huis
Been en so!: opengehaald
Prins Bomhard heeft als gast
vin de Kamer der mijnen van
TranewaaJ en Oranje Vrijstaat een
mijn van „We-trand Crns-elidated"
bezocht Eeneden haa'ie de Prins
zich sz'i en been epen aan een
stuk draai Snel liet men een paar
r. euvv? rikken komen, terwijl de
onbetekenende wand m°t jo-
c1 um werd behandeld De Prins
sohonk niet veel aandacht aan het
voorval.
van Oranje. In alle eenvoud had Van
Riebeeck de geest der vrijheid naar het
Zuiden van Afrika overgebracht. Deze
geest was levend gehouden door hen. die I
later uit Nederland en andere Europese
landen naar Zuid-Afrika kwamen om
een nieuw tehuis te stichten.
Hij was die Zuid-Afrikanen dank
baar. die immigranten uit Nederland
helpen om de overgangstijd zo gemak-
kelijk mogelijk te maken. De Prirs 1
sprak zijn waardering uit voor de
edelmoedige bijdragen uil alle delen
van de Unie ten behoeve van de over-
stromingsslachloff rs in Nederland. In
het bijzonder dankte hij premier Ma-
lan voor diens initiatief bij het orga
niseren van de hulpactie.
De Prins sprak in het Nederlands. En- i
gels en Afrikaans.
De Gouverneur-Generaal stelde ten-
slotte een toast in op het welzijn van
Koningin Juliana. Dit werd door de
Prins beantwoord met een heildronk op
„de Koningin van Zuid-Afrika", zoals j
de officiële titel van Koningin Elizabeth
van Engeland in de Unie is.
Het banket werd bijgewoond door 400
gasten onder wie de meeste leden van
het Corps Diplomatique en de hoofden j
van de Zuid-Afrikaanse regeringsdepar
tementen.
Twee 15-jarige jongens uit Eindho
ven hebben gisteravond ernstige ver
wondingen opgelopen nadat een gra
naat, die zjj hadden gemonteerd, was
ontploft. Eén hunner is vannacht aan
zijn verwondingen bezweken.
Gisteravond omstreeks tien uur wer
den de bewoners van de aan de Frede-
r.ca van Pruisenweg in Eindhoven ge
legen hulzen opgeschrikt door een he
vige explosie. Aanvankelijk dacht men
aan een gasontploffing op een zolder
kamer In het peiceel dat door de fami
lie Mulder wordt bewoond. Later bleek
dat een granaat was geëxplodeerd. Twee
jongens, de 15-jarige Wim Mulder en
zjjn vriendje, de eveneens 15-jarige Wim
Raab waren op het zolderkamertje zo
genaamd aan het studeren. Het waren
evenwel geen schoolboeken waarin zy
zich verdiepten. Het tweetal was name
lijk bezig met het monteren van een
granaat Tijdens dit gevaarlijke karwei
is de granaat geëxplodeerd. Wim Mul
der werd in leven.rrevaarlyke toestand
naar het B.nnencieker.huis vervoerd,
waar ook zijn vriendje is opgenomen.
Wim Mulder is vannacht helaas over
leden.
Wim Raab's rechtervoet werd totaal
verbrijzeld. Het zolderkamertje en ook
de andere kamers in het huis van de
familie Mulder liepen ernstige schade
op. De brandweer heeft de brokstukken
opgeruimd.
De politie staat voor een raadsel hoe
de jongens er:n zijn geslaagd het pro
jectiel in elkaar te zetten en ook hoe
2ij het materiaal er voor hebben be
machtigd M. en R zijn leerlingen van
de Philips Nyverheidsschool.
Naar wij later vernamen is de toe
stand van Wim Raab niet direct levens
gevaarlijk.
Nederland stoort ziel»
aan geen resolutie
Nederland zal zich niet storen aan
een mogelijk door de VN te aan
vaarden resolutie betreffende on
derhandelingen over Nieuw-G.'i-
nca. waarop Indonesië aanspraak
doet gelden „zelfs al is dez? in
gematigde termen vervat", aldus
heef! de Nederlandse ambassadeur
in Washington, dr J. II. v. Eoijen,
verklaard.
Ambassadeur Van Royen legde
deze korte verklaring af na een
b;zoek aan de Amerikaanse onder
minister van Buitenlandse -Zaken
betreffende aangelegenheden van
de V.N., David Key De ambassa
deur had echter naar zijn zeggen
geen onderhoud met genoemde
Amerikaanse functionaris over de
kwestie Nieuw-Guinea gehad. Ne
derland was van mening, dat het
verschil met Indonesië niet op het
terrein ligt van da V.N
Gistermiddag—-bracht H. K.H. op de binnenplaats van hel Stadhuis schot. Voor een verslag van het
Prinses Wilhelmina een kort bezoek te onthullen. De Prinses bij het ver- korte bezoek verwijzen wij naar
aan Leiden teneinde een door Ko- laten van het Stadhuis, in gezel-elders in dit Blad.
ningin Juliana geschonken beeldje schap van burgemeester Van Kin-
Minister Lans:
Bij de Phihps-fabriek te Kopenhagen
I zijn 500 arbeiders iin staking. Een po-
2 ng om met de stakers tot overaenstem
ming te komen, is gisteren mislukt
Waarschijnlijk zal het geschil Donder-
B dag worden voorgelegd aan de Perma-
r.ente Raad van Arbitrage.
Weerrapporten
(Van hedenmorgen 7 uur
Indonesisch agendapunt
ongerijmd
Diep vertrouwen in (le democratie
Minister Luns heeft gistermiddag in de vergadering der Assemblee te New
Vork een grote rede gehouden over diverse internationale problemen.
Terzake Nieuw-Guinea zcide hij: „Wanneer de V.N. doorgaan met bittere de
batten naar aanleiding van iedere willekeurige klacht, die bjj haar wordt inge
diend, werkt zij aan haar eigen ondergang. Wanneer belangrijke leden ertoe
moeten overgaan bepaalde zittingen niet meer bjj te wonen, omdat zij zich door
het debat in hun elementaire rcclitsgevoelens gekwetst achten, wanneer dit bo
vendien gebeurt in gevallen, waarin geen enkel gevaar voor de vrede dreigt en
geen enkele regel van internationaal recht is geschonden, dan begeven wry ons
op de verkeerde weg. Wij mogen ons wel (weemaal bedenken voor wij op die
weg voort zouden gaan.
De Nederlandse regering is van mening, dat het door Indonesië ingediende
agendapunt inzake Nederlands-Nieuw-Guinea onder dergelijke verschynselen
gerekend moet worden.
Wisselend bewolkt
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Wisselend bewolkt met enkele buien.
■Matige, later tijdelijk krachtige Weste-
ilke wind. Ovei het algemeen weinig
wandering in temperatuur.
(Opgemaakt te 10 uurL
29 SEPTEMBER
Zon op: 6 36 uur; onder: 18 24 uur.
Maan op: 9 29 uur; onder: 1839 uur.
Hoogwater te Katwijk te 427 en
16.45 uur.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's
Het eerste kind van Prinses
Ragnltild van Noorwegen en haat
echtgenoot, de reder Erling Lorent-
zen. is gedoopt in de kerk van
Asker. een kleine gemeente buiten
Oslo. waar de residentie van de
kroonprinselijke familie is geves
tigd.
Foto: een beeld uit de residentie
..Skaugum", liet verblijf van de
kroonprinselijke familie, enige mij
len ten Westen van Oslo gelegen.
Prinses Ragnltild houdt de baby
Haakon in de armen Achter haar
staan Kroonprins Olav. de groot
vader van het kind rechtsen
Koning Haakon 'II. de overgroot
vader, naar wie het kind werd ge
noemd (links)
Zij is van mening, dat geen enkel in
ternationaal belang door het dispuut
over Nieuw-Guinea wordt geschaad en
zy ziet niet in. cp welke wyze de toe
komst van Nieuw-Guinea door een de
bat in d? V N. wordt gediend.
In de behandelende commissie zal de
Nederlandse delegatie dit nader toelich
ten In het kader van dit algemene de
bat kan ik slechts waarschuwen voor
zulke agendapunten, die meer tot verbit
tering dan tot verbetering van ons.- be-
trekk.ngen kunnen leiden De Neder
landse regering zal doen uiteenzetten
waarom zy behandeling van het Indo
nesische agendapunt ongerymd acht en
zy heeft voor het overige het vaste
voornemen haar betrekkingen met In
donesië door een en ander niet te la
ten aantasten".
Vervolgens gaf minister Luns een
overzicht van de gang van zaken Uv.
de Ronde Tafelconferentie met Surina
me en de Ned Antillen. Na beëindiging
van de parlementaire phase zal de in
houd van het Statuut aan d. VN wor
den overgelegd Hy sprak de hoop uit,
dat het dan ieder voldoende duidelijk
zou zyn. dat t.a v deze Rijksdelen door
Nederland geen informaties meer bij de
VN kunnen worden ingediend.
Na het Amerikaanse initiatief t.a.v.
het vreedzaam gebruik van atoomener
gie te hebb.n vermeld en er Nederland
se medewerking voor te hebben toege
zegd. besloot minister Luns met een
analyse van de huidige politieke toe
stand.
„Men inag met voldoening constate
ren. dat cr op het ogenblik geen oor-
Ie? wordt gevoerd. Maar onze voldoe
ning, dal de kanonnen zwijgen zou
groter zijn, indien vvjj in alle oprecht
heid zouden mogen verklaren, dat er
vrede heerst in de wereld. Zelfbedrog
is een kwade zaak. daarom is het
reali-tischer le erkennen, dal wq geen
slap nader r.yn gekomen tol een be
ëindiging van dr koude oorlog. De
grote tegenstelling, die de wereld
reeds jaren lang in kampen verdeeld
houdt, duurt onverminderd voort.
Slechts in het gebruik der middelen
wordt, op het ogenblik althans, een
heilzame matiging betracht.
Voor werkelijke vrede is meer nodig
Gezamenlijk mccten wy trachten er de
voorwaarden toe tï scheppen.
De vrije wyze van leven, dat ls de
democratische conceptie der maatschap
pij. dat is het uitgangspunt der mense-
!yke waardigheid W.e. zoals het Neder
landse volk. een diep vertrouwen heeft
in democratie als enige waarborg voor
vrede, is bereid daarvoor offers te bren
gen Wy zyn bereid ons aandeel te le
veren in alles wat de groei der vryheid
kan bevorderen. Het versterken van
die krachten door de gelijkgezinde na
ties der vrye wereld te verenigen is
g:-en bedreiging van de vrede, maar is
daartoe een voorwaarde. De enige bond
genootschappen militaire of van ande
re aard. die wy verwerpen, zyn die wel-
i ke een ontwikkeling naar e?n vry«
reld bel<
aantrekkingskracht uit op alle voike-
ren. Om der wille van de werkelijke
vrede dient ieder daarom het recht
te hebben 2ich daarvoor uit te spre
ken. Zolang naties, die in het verle
den hebben bewezen volkomen in
staat te zijn hun eigen zaken te be
hartigen. thans niet hun lot mogen
bepalen, is er een bron van onrust en
gevaar voor de vrede aanwezig. Een
onzer voorwaarden om die te bereiken
is daarom, dat er een einde kome aan
militaire bezetting van volkeren die
daarvan niet zijn gediend. Op die
wyze begrijpen wjj het beginsel van
zelfbestemming. Het zou een belang
rijke winst voor de VN zijn indien
vooral zy, die gaarne dat beginsel
hanteren, er deze inhoud aan zouden
willen geven en het niet zouden mis
bruiken voor politieke demagogie.
Werkelijke zelfbestemming en lev n
I in vryheid ontbreken echter ook in een
aantal gebieden die niet militair bezet
zyn. De voorwaarden tct rust en vrede
ontbreken daar. waar economische nood
en sociale zwakte d> gemeenschap teis
teren. In het belang van de vrede die
nen deze landen materiele steun te
verkrygen. die hen kunnen uitheffen
boven hun onaanvaardbaar iaag wel-
vaartspeil D e nulp. de ontwikkeling
door overdracht van kennis en kapitaal,
ma? geen ander politiek doel hebben.
I dan de ontwikkeling der wereld naar
vrede en vrij leid te versnellen. Het be-
sef daarvan is in het land. dat ik ver
tegenwoordig. diep en levend".
De vrye wyze van leven berust op een
vitale ideologie en zy oefent haar
De Australische minister noemde de
kwestie van sociale opvoeding en econo
mische oniw.kkeling van de bevolking
van Westeiyk Nieuw Guinea een der
meest belangryke punten waarmee re
kening ge.aouden moest worden Hy be-
tw-yfelde ten zeerste of na overdracht
i van de souvereiniteit aan Indonesië, dat
cp eigen gebied reusachtige moeilykhe-
I den heeft op te lossen, de primitieve be-
j volking van Westelijk Nieuw-Guinea
sneller op een hoger beschavingspeil
zou kunnen worden gebracht
Voorts wees hy er op dat de bevol
king van Nieuw-Guinea wat betreft af
komst, taal. cultuur, geschiedenis, en
geloof ver verwijderd staat van de In
donesiërs. De inwoners van Nederlands
Nieuw-Guinea zyn Papoea s. zy behor n
tot de bevolkingsgroepen van de Stil e
Oceaan, niet tot die van de Indiscl e
Oceaan. Dit feit is internationaal er
kend. aldus de Australische minister.
Directeur: 3. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorat en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.40 per kwartaal: f2,15 per maanduf0.50 per week
Witte Singel 1. Lelden Giro No 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
