STIJGENDE INKOMSTEN BIJ DALENDE UITGAVEN I Staatsstuk in Majeur, maar toeSi niet bevredigend LEIDSCH DAGBLAD - DINSDAG 21 SEPTEMBER Lichtpunten in de Rijksbegroting Bijna iedereen werkt en betaalt dus belasting (Van ortae parlementaire redacteur) Door de grote bedrijvigheid, welke thans ln het econo mische leven van ons land heerst, stijgen de inkomsten van het Rijk uit belastingen. Bijna iedereen heeft werk en betaalt dus belasting. De lonen zijn gestegen, de zakenmen sen verdienen goed en daarvan profiteert de schatkist. Het onderstaande lijstje van geschatte belastingopbrengsten toont het d/undelyk. 1954 1954 1955 geschat verwacht geschat (in millioencn guldens) 1517 1546 845 1098 414 447 275 478 Loon- en ink.belasting 1355 Vennootschapsbelasting 712 Omzetbelasting 984 Invoerrechten 345 Accijnzen 448 Vereveningsheffing 250 Andere belastngen 388 Totaal 4482 5074 5090 866 1098 431 448 285 416 Bovendien zal het Rijk ln 1955 nog ontvangen aan rente en ar.osaing van door het Rijk verstrekte credieten f 298 mlllloen. ais vergoeding voor bewezen diensten en opbrengst van v'i'korhte goederen f 135 millioen. baten uit liquidatie van vijandelijk venmogen f200 millioen. winsten Staatsbe drijven f 41 miükoen. overige inkomsten f 251 mlllloen. Dat is bij elkaar f 925 millioen. Vcor zjijin uitgaven zal het Rijk ln 1955 dus kunnen be schikken over ruivn f5000 millioen aan belastingen en over bijna f 1000 mdllloenn aan andere Inkomsten Tegenover de stijging van de inkomsten staat een daling van de uitgaven. Voor de watersnood'chade zal ln 1955 slechts 143 millioen nodrg zijn tegen f 400 millioen ln 1954. De uitgaven voor de sociale voorzieningen dalen van f958 millioen tot f 866 mlllloen, omdat de uitbetalingen van f 188 millioen aan Indische ooxtcgsë laohtoffecs reeds op de begroting voor 1954 waren uitgetrokken Voor do Defensie is in plaats van f 1500 millioen. zoals ln de laatste jaren, voor het komende Jaair f 1350 millioen uitgetrokken. De rentelast daalt van f806 milLiora in 1954 tot f718 millioen in 1955. Dat is het voordeed van het aflossen van schuld. De meer normale uitgaven vertonen echter een stijging van f3043 miLxen ln 1954 tot f3500 millioen in 1955 Voor een doel is dat een gevolg van de stijging van de lonen en d? ultb-e.dimg vin het Rijkspersoneel In 1955 zal het Rijk naar schatting f 1071 millioen uitbetalen aan lonen en sala rissen plus sociale lasten. '3 Begrotingsvergelijking 1954-1955 De Minister van Financiën vergelijkt de begroting 1955 met die van 1954. In het vergelijkend overzicht zijn de be dragen van de Begroting 1954 op een andere wijze gegroepeerd, dan in vorige Jaren gebruikelijk was, en wel overeen komstig de regelen, die voor de begro- t_r. .-opstelling voor 1955 zijn toegepast Deze gewijzigde begrotingspresentatie houdt verband met de omstandigheid, dat in de vorige Jaren in de praktijk niet ten volle de hand werd gehouden van het princ'pe om op de Bultengew. Dienst I sleohts dde uitgaven te bren gen, welke uit de tweede wereldoorlog en de bezetting voortvloeien, voor zover zij met vallen onder de definitie van de Buitengewone Dienst II (kapitaalsuitga ven 1 Tot dit principe is thans wederom teruggekeerd. Een uitzondering is daar bij evenwel nog gemaakt voor de Uitga ven tengevolge van de watersnood, welke 'in verband met haar uitzonderlijk ka rakter op de Buitengewone Dienst I ti]n gehandhaafd. Itsf- Gewone Dienst Uitgaven 4 471 Middelen 4.763 Saldo 1- 292 f649 Buitengewone dienst I (Uitgaven t ontvangsten van afl. karakter) Uitgaven 1083 760 Middelen 296 330 Saldo 737 -430 Landbouw-Egal. Fonds Saldo —100 —100 64 Gewone Dienst, Buitengewone Dienst I n Landbouw-Egal. Fonds Si'.do —595 119 8 Buitengewone Dienst II (kapitaals- tiljaven en -ontvangsten) Uitgaven 1.062 1.441 99' Middelen ..458 481 434 Saldo —604 ^"Cfheie Dienst zou Uitgaven (imcl. nadelig saldo Landbouw-Egal. fonds) 6.716 Middelen 5 517 7.161 6.320 6 583 6 015 Saldo s WAAR KOMT HET GELD VANDAAN? C/ERZICHT DER BELP5TINGMI0DELEN ONTWERP-BEGROTING 1353 1955 rèspecü .vonf blü t 'j ittrvh vAqedeelte Prov., Gem, e Dï in deze tabel tct uitdrukking ko mende verbetaring van de budgeta.re Situatie 1955. ve. loleken met de oor spronkelijk vastgestelde begroting 1954, is enerzijds te danken aan een vermin dering d:- uitgaven met per aldo 133 miliaen. Voor herstel van watersnood- schade is voor 1955 nog 143 millioen uit getrokken; verceleken met de oorspron kelijk vastgestelde begroting 1934 bete kent dr'.t een afneming van 257 miljoen. De Uitgaven, voortvloeiende uit het rap port van de commissie achterstallige betalingen zijn budgetnir geheel ten laste van 1954 gebracht, hetgeen voor de begroting 1955 neerkomt op een ver mindering van 186 null.oen Voorts is. zoals bekend, het z g. Defervsiep'af ocid voor de jaren 1955 tan. 1957 verlaagd tot 1350 millioen per jaar. De ve-beterirag van het begrotungs- beeld 1955, vergeleken met de oorspron kelijk vastgeste.de begroting 1954. is echter meer nog te danken aan een be langrijk hogere raming der middelen. Aangezien tegenover de hierboven be doeld? bijzondere bate van 200 rmiliosn vorig jaar een tweetal bijzon de-e baten stond, t.w 120 millioon opbrengst vyan- dehjk vermogen en 170 mll:Vc?n tegen- waardegelderi. en d? overige niet-bèlas- t ngmiddelen slechts weinig verandering te zien geven, kan worden geconclu deerd. dat de verbetering van de m.d- deier.poiitie geheel te danken is aan cie stijging der geraamde belastingopbreng sten met 608 miliioon. B erbij dient te worden aangetekend, dat is ver-.nd?:- steld, dat de gunstige conjuncture e ont wikkeling in ons land ook in 1955 neg voortgang zal hebben. Tegenover de nn het vorenstaande aangegeven da ng in sommige uitgaven- groepen staan briangryke stijgingen op de begrotingen van verschillende Depar tementen. In de ontwerp-bagrotimg 1955 is ech ter nog geen rekening gehouden met een aantal uitgaven, welke zul'en voort vloeien uit wettelijke regelingen, doe cp het tijdstip van indienen der begroting nog niet tot stand zijn gekomen. Voor zover momenteel kan worden overzeil, kunnen uit dien hoofde in 1955 additio nele uitgaven worden verwacht voor: opheffing der antl-cumuiat ebepai.n- gen nopens Ind'sche pensioenen: rege ring van de reohtsbijstand aan on- en minvermogendenregeling van het kleu teronderwijs; wija'glng wet buitenge woon pensio°n 1940-1945. H-ermede zal r.aar sohatting een be drag zijin gemoeid van ongeveer 30 mil lioen in totaal. Versteviging Aan deie ontwerp-begroting voor 19SS heeft ten grondslag ge legen het streven om met behulp van de Rijksfinanciën bij te dra gen tot een evenwichtige verdere ontwikkeling van de gunstige con junctuur, waarin ons land xich thans bevindt en tevens om van de te verwachten bevredigende toestand gebruik te maken om te komen tot een verdere verstevi ging van de Nederlandse econo mische positie, opdat daardoor een verantwoorde basis wordt verkregen voor een nieuwe ver lichting van lasten. J. VAN DE KIEFT. f684 millioen voor allerlei werken Bouw nieuw Vejxtrlemenl van Financiën (Van onze parlementaire redacteur.) Op de Rijksbegroting voor 1955 is f 684 millioen uitgetrokken voor de uitvoering van 219 nieuwe plannen. Van dat bedrag zal f 472 mil lioen nodig zijn voor 193 burgerlijke projecten zoals de bouw van nieuwe scholen, de aanleg van wegen, verbetering van kanalen enz. en f 212 millioen voor 26 projecten voor Leger. Luchtmacht en Marine. Deze militaire projecten omvatten de bouw van kazernes van onderzeebootjagers en mijnenvegers, de afbouw van kruisers enz. Het bedrag van f684 millioen aan investeringen is f 90 millioen hoger dan voor 1954 was uitgetrokken. Uit de begroting blijkt, dat in 1955 de restauratie van het Huis ten Bosch gereed zal komen en dat f 200.000 is uitgetrokken voor de voorbereiding van de bouw van een nieuw Departement van Financiën nan de Kneuterdijk te Den Haag, dat in 1958 gereed zal zijn en f 11 millioen zal kosten. Voortgezet wordt de bouw van een Rijksinstituut voor de Volks gezondheid te Bilthoven, dat in totaal f 10 millioen zal kosten, waar-a i reeds f 1,5 millioen is verwerkt. In 1955 zal 11.3 millioen aan de bouw worden besteed. In 1958 moet het gebouw voltooid zijn. Ter verbetering van de gasvoorziening van ons land wordt voort gegaan in 1955 met de aanleg van een aardgasleiding tussen Rotterdam (Pernis) en Wanneperveen in N.W.-Overijssel. De totale kosten be dragen f 18.4 millioen. In 1954 wordt daarvan f7 millioen verwerkt, in 1955 ruim f 5,3 millioen. In 1956 moet de leiding klaar zijn. Voor de bouw van een Rijkskantorengebouw in het Bezuidenhout- kwartier te Den Haag wordt in 1955 f 5,3 millioen besteed. Het werk zal in totaal ruim f 11 millioen kosten en in 1957 gereed zijn. STERKTE VAN HET BURGERLIJK RIJKSPERSONEEL •TKELUKE STCRKTE I BCCROT'HGS S TER K TC I 11 H41 10S39 WM', wMlü 9/- y -- O S gj953 to 1954 "til 1954 1954 "Ï85S Tl UITGAVEN V.O. VERSCHILLENDE ONDERWERPEN V.SIAATSzO.IG 1956-1955 (IN Mill.GULDENS) etaal BEGRSHNG5VESGEL9RING1951-1955 Wat de Leidse Universiteit uit de Staats-grabbelton krijgt Aan de Staat van investeringen voor 1955 ontlenen wU de volgende bedragen voor de Rijksuniversiteit te Leiden: Uitbreiding laboratorium voor anorganische chemie met een vleugel voor Physische Chemie f 48.000.Dat is het laatste bedrag voor deze uitbreiding waarmede in 1953 is begonnen en die ln 1955 gereed zal zijn. Totale kosten f 786.C03. Bouw Laboratorium voor Physlologle f 1 millioen. Met deze bouw is in 1954 begonnen. Gereed 1956. Totale kosten f3.3 millioen. Aanbouw vleugel Laboratorium voor Zoölogie f 350.000.totale kosten r 1.350.000.—gereed 1957. Uitbreiding en herinrichting afdeling Kindergeneeskunde Academisch Zieken huis f300.000.totale kosten f900.000.gereed 1956. Uitbreiding afd. Keel-, Neus- en Oorheelkunde Academisch Ziekenhuis f 400.000.totale kosten f 650.000.aangevangen 1954; gereed 1956. Inrichting nieuwe en vergrote gebouwen Rijksuniversiteit te Leiden: Physiologie f40.000; totale kosten f200.000; aangevangen 1954; gereed 1957. Physische Scheikunde f200.000; totale kosten f420.000 aangevangen 1952; gereed 1955. Gravesteen f125.000; totale kosten f125.000; gereed 1955. Overige afdelingen f720.000; totale kosten f 1.615.000; aangevangen 1954; gereed 1957. Belastingverlaging kon eerde Ondanks gevaar van te grote O O consumptiestijging (Van onze financiële medewerker) Minister Van de Kieft is een gelukkig man! Want met grote voldoening kan worden vastgesteld dat het optimisme, dat het sluitstuk was van de Staats begroting voor 1954, niet is beschaamd geworden, maar dat het voor 1955 onverzwakt, men kan wel zeggen in nog sterkere mate kan worden gehandhaaft. Het herstel van Nederlands economische, financiële en monetaire positie heeft zich de laatste jaren versneld en is op de ontwikkeling van de Staats financiën van zodanige invloed geweest, dat de werkelijkheid telkenjare aan merkelijk gunstiger was dan bij de opstelling van de begrotingscijfers werd verwacht, of althans a's verwachting werd uitgesproken. Het is dan ook zo, dat een Staatsbegroting voor een goed deel haar bete kenis ontleent aan de vermoedelijke uitkomsten van een voorgaand jaar, getoetst aan de oorspronkelijke begrotingscijfers en ook als we dit voor 1954 doen, blijkt dat ondanks een stijging van de uitgaven met ca. f. 400 millioen, het vermoedelijk eindresultaat f. 358 millioen beter is dan werd verwacht, d.w.z. het tekort van de totale begroting gewone en kapitaaldienst aanvan kelijk op f. 995 millioen, later op f. 1199 millioen geraamd, zal tot f. 841 milli oen beperkt blijven. j-if Bi Deze cijfers geven nog maar een zwak beeld va- de werkelijke verbete- rine van de Ttaatsflnanclën Want voor een beoordeling iiiervan is ln de eerste nlaats de eewone dienst van betekenis. Dit ls Immers om zo te i'"een. de ex- Dloltatlerekeninc van de Staat. Wat er aan kenitaal wordt uiteeeeven ls wel interessant en niet zonder betekenis, maar reael ls dat dit oroductieve uitaa- ven zlin waarvoor mar worden eeleend en die daarom voor de eewone staats huishouding alleen ln zoverre van be- lane zlin als ze de Gewone Dienst ver zwaren of verlichten Na de oorlog heeft men aan de beide diensten, dc Gewone en de Kapita.il- dlenst, nog een dienst toegevoegd, nl. de Buitengewone Dienst I, omvattende de uitgaven en ontvangsten van aflopend karakter Aangezien ook hiervoor, zal het goed zl)n. niet mag worden ge leend. wordt ze bij de Gewone Dienst gevoegd, '.omede die van het Egalisatie fonds en deze drie de Gewone Dienst, de aflopende uitgaven en ontvangsten en het. Egalisatiefonds bepalen dus feitelijk het beeld van de begroting. Welnu, deze drie diensten hebben de laatste jaren steeds een veel beter re sultaat gegevpn dan bil het onstellen van de begroting werd verwacht. Om ons te bepalen tot de laatste vier Jaren, zyn de volgende cijfers interes sant; Raming. Werkelijkheid (ln mlllioenen guldens) i 1951 min 1. 324 plus f. 1289 1952 plus 310 plus 1999 1953 plus 77 plus 489 j 1954 min 595 plus 119 Hier blijkt dus wel uit hoe weinig een begroting eigenlijk zegt, vooral ln een periode als die van de laatste jaren, waarin Nederland zich van de oorlogsge- i volgen en van het verlies van Neder- landsch-Indië moest herstellen. Heel duidelijk blijkt dit wel uit de op brengst van de totale middelen voor de Staat, die in de begroting voor 1954 op 1.5517 mlllloen waren geraamd, maar die, naar thans wordt aangenomen, f 6320 millioen zullen opbrengen, dat is dus rond f.800 millioen meer dan werd geraamd Gelet op deze gang van zaken is het dan ook geen wonder dat in en bui ten de Kamers de laatste Jaren steeds op belastingverlaging is aangedrongen, aan welke aandrang, zoals bekend is, ook gevolg is gegeven. Fn ondanks de belastingverlaging, ondanks de loons verhoging. welke per 1 Januari 19"-1 Inging en ondanks de stijging van de andere Staatsuitgaven Is het voor 1954 verwachte resultaat zodanig, dat met inbegrip van de aflopende pos- l ten en het nadelig saldo van het Egali satiefonds. het jaar met een overschot van f.119 millioen zal sluiten, een cijfer, dat vermoedelijk nog aan de voorzichtige kant is gehouden. De minister wijst in een slotbeschou wing op enkele gunstige factoren, welke het Staatsbudget hebben beïnvloed, met name op de expansie en ontwikkeling van het bedrijfsleven, de grotere ar beidsproductiviteit. de verminderde werkloosheid, etc, maar hU vergeet, te zeggen dat een en ander ec-n gevolg ls geweest V84i de belastingverlaging, het toestaan van vervroegde afschrijvingen, de opheffing van de speculatie winstbe lasting en de opheffing van de divi dendbeperking. Ook al is het waar dat de economische toestand van Nederland ten nauwste samenhangt met de con junctuur in andere landen, de uitkom sten van 1954 hebben niettemin bewe zen dat de ruimere armslag, aan het bedsUfsleven verleend, als een krachtige st.mulans heeft gewerkt, nieuwe initia tieven heeft bevorderd en ruimere pers pectieven heeft geopend! Men kan er over twisten of ln het be lang van de noodzakelijke kapitaalvor ming bij bedrijven en particulieren niet veel eerder tot belastingverlaging had moeten worden overgegaan een feit is dat de staat de laatste Jaren veel meer heeft ontvangen dan hij voor zyn nor male uitgaven nod'.g had en daardoor grote overschotten heeft gekweekt, wel ke gelukkig grotendeels tot aflossing van schuld zijn aangewend. Uit een vergelijking van de Staatsba- lans per einde 1947 en einde 1953 blykt dat het nadelig saldo van die Staatsba- lans in de tussenliggende periode van f. 13 2 milliard tot f. 5 6 milliard is ge daald, derhalve met niet minder dan f. 7.6 milliard in 6 Jaar. ln overeenstem ming waarmee de Nationale Staats schuld van f.27.1 milliard op 30 Juni. 1948 tot f 23 milliard einde 1953 is te ruggegaan. En nog sterker spreekt het gunstig verloop van de Staatsfinanciën 1 als men ziet dat de Nationale Staats- i schuld ln het jaar 1953/54 met niet min der dan f. 1.9 milliard tot f. 21.9 mil- liord is verminderd. In het licht van deze cijfers ls de be groting voor 1955 en zUn de irtaatrege- I len, welke op grond waarvan worden voorgesteld. dan ook een teleurstelling. Want wel geeft de Gewone Dienst een overschot te zien van f. 698 mlllloen. maar dit verdwijnt weer door het tekort op de aflopende uitgaven en Inkomsten ad f 647 millioen en ondanks de ver minderde uitgaven voor het Egalisatie fonds (van f100 millioen tot f. 64 mll- I lioen) is het resultaat van de drie hier genoemde diensten een tekort van f.8 millioen. Dat wil dus zeggen: de begro ting ls. ongeacht de Buitengewone I Dienst ide Kapitaaldienst) in even wicht. I Aan de kant van de ontvangsten is dit een gevolg van een lagere raming der middelen, waarin de recente belasting verlagingen doorwerken, aan de kant van de uitgaven vragen verschillende hoofdstukken grotere bedragen (Onder- wys. volkshuisvesting), maar het meest valt op dat voor herstel oorlogsschade ca f 350 millioen meer ls uitgetrokken. Hierin is f.300 millioen begrepen voor de Nederlandse Spoorwegen, die dit be drag de laatste jaren grotendeels reeds hebben opgenomen, maar dat tot dusver bulten de begroting werd gehouden. Dit is voor 1955 een tegenvaller, waar dan tegenover staat dat voor Defensie f.225 millioen minder kan worden geraamd. Heeft men een vorig Jaar, ondanks een begrotingstekort tot verlaging van belastingen durven besluiten, ditmaal doet men dat niet. Wel zullen enkele verhogingen automatisch wegvallen, voor de Vennootschapsbelasting wenst men die verhogingen toch nog voor de helft te handhaven, wat wil zeggen dat het gemiddelde percentage, dat voor 1954 45 46 bedraagt, voor 1955 met niet meer dan 2'ï-a 3 zal dalen. Ook voor 1956 schijnt dit de bedoe ling te zUn, hoewel overigens voor dat jaar een totale belastingvermindering van 1.500 ii f 550 millioen in uitzicht wordt gesteld. Het is dus zó. dat de thans inge- j diende begroting geen perspectief i biedt voor 1955, maar enkel voor 1956. 1 Het zou ons niet verwonderen als hiertegen in dc Kamers verzet rees. Als men bedenkt dat de watersnood- uitgaven in 1955 naar vermoed wordt rond f. 100 millioen kleiner zullen zijn i en dat voor herstel oorlogsschade f. 350 millioen minder behoeft te wor den uitgegeven, voorts dat in verband met de volgens de regering thans in I ons land heersende hoogconjunctuur, de middelen wel weer ruimer zullen vloeien dan men had gedacht, is men geneigd te concluderen dat een be- i lastingvcrlaging zonder al te groot rl- 1 s|e0 eerder kan Ingaan dan begin 1956. Het is volkomen juist dat uit een oogpunt van conjunetuurpolitiek in voor het bedrijfsleven goede jaren ho ge belastingen kunnen worden gehe ven. de reRerlng zelve wijst er op dat Je voorspoed, welke we tbans beleven. Ilermlnst een stabiele basis heeft en lat met name de Nederlandse export met grotere moeilijkheden te kampen '<an krijgen en vooral nu buiten deze begroting om tot een nieuwe loonron- dc zal worden besloten, welke de prijs van ons exportpakket zal doen stij gen, zou een compensatie daartegen in de vorm van een verdere belastingver laging uitermate welkom en doeltref fend zijn. Temeer mag hiervoor wor den gepleit omdat de recente ervaring heeft bewezen dat de schatkist van de belastingverlaging een voordeel heeft gehad. Wat nu de belastingverlagingen voor 1956 betreft ,de minister meent dat deze vooral aan de persoonlijke sector ten goede zullen moeten komen. De inkom sten- en vermogensbelasting zullen voor 1956 met f.270 millioen, dat is met ca. 14',5 worden verlaagd, de Indirecte be lastingen met f. 180 millioen, ofwel met ruim 6'tezamen dus met f.450 mil lioen. zodat er voor de Vennootschaps belasting een nedrag van niet meer dan f.50 a f 100 millioen overblijft. Uit economisch oogpunt zal er echter rekening mee moeten worden gehouden dat belastingverlaging een sterke stimu lans zal zijn voor een consumptiesty- glng, welke dan voorts nog wordt be vorderd door de ophanden zynde loons verhoging Ondanks het feit, dat belastingverla ging ons reeds nu verantwoord zou voor komen, moet toch op de gevaren daar aan gewezen worden. Men denke ln dit verband aan wat we Zaterdagavond schreven over Denemarken, waar men ook door loonsverhoging en belasting verlaging een zo sterke prikkel aan de consumptie gaf. dat thans het roer weer moet worden omgewend en de belastin gen moeten worden verhoogd. Het ls wel zeker dat bij het opstellen van de begroting met de nieuwe loon- ronde nog geen rekening kon worden gehouden en we vragen ons af of, als de Minister haar had kunnen voorzien, wel tot een zo sterke prikkel tot consumptie- vermeerdering zou zyn besloten. Het voor 1956 geopende perspectief komt uiteraard het grootste deel van de bevolking in het gevlij en voor de populariteit van de Minister van Fi nanciën is zij een prachtig ding! Maar laat men niet vergeten dal ook hot particulier inkomen van dc bevolking, zomede de werkgelegenheid, voor het grootste deel afhankelijk is van de resultaten van het bedrijfsleven. En dat. als de minister zegt te willen hy dra gen tot een verdere versteviging van de Nederlandse economische po sitie. allereerst het bedrüfsleven moet worden ontlast, niet het minst ook omdat men hiermee in het buitenland Duitsland, Amerika is voorge gaan. Daarom is deze begroting voor 1975, boe mooi ook dc cijfers mogen zin, toch niet in alle opzichten b«vr«d'- gend.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1954 | | pagina 9