TROONREDE MET VERWACHTINGEN BIJ
ERKENNING VAN PROBLEMEN
Economisch herstel uit zich in
vele plannen
93ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD Dinsdag 21 September 1954
Derde Blad No. 28327
Bemoedigend Koninklijk woord
Blijdschap over tweeërlei overwinning
Koningin Juliana richtte zich hedenmiddag in de Ridderzaal te Den Haag bij de opening van de nieuwe zitting
van de Staten-Generaal met de volgende Troonrede tot de leden der beide Kamers
In deze dagen gaan ons aller gedachten terug naar de Septembermaand van tien jaar geleden, toen na meer
dan vier jaren bezetting en onderdrukking een deel van het Nederlandse grondgebied werd bevrijd en de bevrij
ding van heel ons land nabij scheen. Het mocht echter niet zo zijn. Nog kwamen de beproevingen van de honger
winter voor het Noorden, de gevaren van een frontgebied voor een groot deel van het Zuiden. Acht maanden
verliepen voordat ons volk in overweldigende vreugde zich weer in vri/heid verenigd vond.
Het stond toen verarmd in een verwoest en leeggeplunderd land. Talrijk waren de naoorlogse problemen op
vrijwel elk levensterrein, waarvoor ook ons land zich gesteld zag.
Er is reden te over om in deze dagen de gedeeltelijke en in Mei 194S de volledige bevrijding in blijdschap en
met grote dankbaarheid te herdenken. Allereerst om de vrijheid zelf, die de offers waard was, die er voor zijn
gebracht, maar ook om het vermogen tot herstel, dat ons volk in al zijn geledingen aan de dag heeft gelegd
en dat zich opnieuw zo duidelijk heeft afgetekend in de wijze, waarop de gevolgen van de watersnoodramp
zijn opgevangen.
Nieuwe stap vooruit
Het afgelopen jaar heeft In economisrh opzicht opnieuw
een grote stap vooruit betekend. Productie, uitvoer, natio
naal inkomen, deviezenreserves zijn verder gestegep. terwijl
de investeringen zich op een niet onbevredigend niveau
bewegen. Dat dit alles mogelijk was. is niet enkel het gevolg
van een gunstige internationale conjunctuur, doch tevens
het resultaat van de activiteit van heel het bedrijfsleven.
Voor het ogenblik is een zodanige uitbreiding van
de werkgelegenheid bereikt, dat spanningen optreden
wegens een tekort aan arbeidskrachten. In het belang
van een doelmatige arbeidsvoorziening bevordert de
Regering binnenlandse migratie en scholing. Overigens
zal beperking nodig zijn in het ter hand nemen van
werken, waarvan de uitvoering thans niet volstrekt nood
zakelijk is. Dit ligt ook in de lijn van een gezond con
junctureel beleid.
JT erkloosheidszorg
Deze situatie onzer volkshuishouding mag evenwel geen
aanleiding geven het door de Regering gevoerde op econo
mische expansie gerichte beleid te doen verslappen. Zij
gaat ook voort met de voorbereiding en registratie van
plannen voor aanvullende werken voor het geval werkloos
heid van enige omvang zou optreden.
Het snelle tempo, waarin onze beroepsbevolking toeneemt,
blyft ons land stellen voor een werkgelegenheidsvraagstuk
op lange termijn, voor welks oplossing industrialisatie en
exportvergroting, aangevuld door emigratie, nodig zijn.
Ook voor de landbouw zal de Regering het beleid van de
voorgaande jaren, gericht op een zo hoog mogelijke
productie »n een bev<wdering van de afzet, voortzetten.
In dit verband is voor Nederland vrijere wereldhandel
van bjjzor-ler grote betekenis. De buitenlandse economische
politiek der Regering is bij voortduring gericht op een
vermindering van de bestaande barrières. Helaas heeft het
overleg tot dusver slechts tot beperkte resultaten geleid.
Benelux won aan perspectief
Tegen deze achtergrond verkrijgt de voortgang, die kon
worden gemaakt by de voorbereiding van de economische
unie met België en Luxemburg een bijzondere betekenis.
De ondertekening van de protocollen inzake de handels
politiek en betreffende de liberalisering van het kapitaal
verkeer tussen Nederland en de BelgischLuxemburgse
economische unie, was een belangrijke stap op dit gebied.
Mettertijd belastingverlaging
De gunstige ontwikkeling der bedrijvigheid komt ook
I tot uiting in de opbrengst der belastingen. Nu de uit
gaven voor het herstel van de watersnoodschade
grotendeels zijn afgewikkeld en tot enige verlaging van
de ramingen voor defensiedoeieinden is overgegaan,
j acht de Regering een verdere vermindering van de
j belastingdruk mogelijk. In de loop van het parlementaire
jaar zullen U voorstellen bereiker tot verlaging van
deze druk, in het bijzonder op het terrein van omzet
belasting, loonbelasting en inkomstenbelasting. De
Regering is voorts niet voornemens voorstellen te doen
tot verlenging van de belastingverhogingen, die in
verband met de zware defensielasten voor een vierjarige
periode werden aanvaard, met dien verstande, dat een
deel van de destijds ingevoerde verhoging van de
vennootschapsbelasting behoort te worden gehand-
i haafd ten behoeve van een verdere vermindering van
de druk van de inkomstenbelasting.
Nieuw statuut Koninkrijk
Het verheugt mij, dat het in dit jaar met Suriname
"i de Nederlandse Antillen gevoerde overleg over de
I «ieuwe rechtsorde in het Koninkrijk geleid heeft tot
overeenstemming over een ontwerp-statuut voor het
Koninkrijk, dat in Suriname en de Antillen reeds is aan
aard. De Regering hoopt, dat dit statuut nog voor het
'inde van het jaar in werking zal kunnen treden. Zij zal
«Hes in het werk stellen om de gedachten van verbon
denheid, samenwerking en onderlinge bijstand, die aan
*t statuut ten grondslag liggen, te helpen
•jken.
oei
kei
Nieuw Guinea
In Nederlands-Nieuw-Guinea wordt, overeenkomstig
de bijzondere omstandigheden van het gebied, gestadig
gewerkt aan maatregelen ten bate van de geestelijke,
economische en sociale vooruitgang der bevolking, in
het belang ook van de toekomstige staatkundige ont
wikkeling.
Helaas blijft de internationale toestand in velerlei
opzicht reden tot zorg geven. Weliswaar is na de wapen
stilstand in Korea ook een regeling tot stand gekomen,
die in Indo-China een einde heeft gemaakt aan het
gewapend conflict, niettemin blijven ernstige spanningen
het werelddeel beheersen.
Ondeelbare Europese
samenwerking
Het niet aanvaarden van de Europese Defensie Gemeen
schap door het Franse parlement maakt het noodzakelijk
een andere oplossing van het vraagstuk van de medewer
king van Duitsland aan de verdediging der Westelijke
wereld te zoeken. Daarbij blijft de Regering streven naar
versterking van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie.
Wat de verdere Europese samenwerking op politiek
en economisch gebied betreft, handhaaft de Regering
haar standpunt, dat deze samenwerking een ondeelbare
doelstelling is, een doelstelling, welke zij niet zal
opgeven, ook al zal men bij het overwegen van stappen
naar het doel rekening moeten houden met de lessen,
die uit de gang van zaken met betrekking tot de Euro
pese Defensie Gemeenschap zijn te trekken.
Zij blü't daarbij grote waarde hechten aan de verstevi
ging van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal.
De Raad van Europa, die thans vijf jaar bestaat, heeft
bijgedragen tot het onderzoek van velerlei denkbeelden en
voorstellen inzake nauwere Europese samenwerking. De
Regering blijft dit werk van harte steunen. In het afge
lopen jaar heeft zij in deze kring het initiatief genomen
tot hulpverlening aan de Europese vluchtelingen. Vurig
hoop ik. dat dit in ruime mate gehoor moge vinden by de
overige statenleden van deze organisatie.
Hulp aan
onderontwikkelde gebieden
De aandacht van de Verenigde Naties, voorzover niet in
beslag genomen door de acute spanningen, die zich in de
wereld voordoen, richt zich in toenemende mate op het
lage welvaartspeil, dat nog in een groot deel van de wereld
bestaat. De achterstand in de ontwikkeling dier gebieden
vormt een veelzüdig en hoogst ernstig probleem, dat zich
steeds meer opdringt aan de vrye wereld.
Internationale hulp bij hun ontwikkeling is noodzakelijk.
Nederland zal bereid moeten zijn tot ruimere mede
werking aan programma's voor de technische en weten
schappelijke hulpverlening en aan de financiering van
de economische en sociale ontwikkeling. De Regering
bezint zich er op hoe zij dit het beste tot uiting kan
brengen. Op het gebied van onderwijs, kunsten en
wetenschappen neemt de internationale samenwerking
in het kader van de bilaterale en multilaterale verdragen
geleidelijk vastere vorm aan.
Overleg tussen de delegaties van Nederland en Indonesië
heeft geleid tot de totstandkoming van een accoord, dat
beoogt de L'nieverhouding tussen beide landen te vervangen
door een andere regeling hunner betrekkingen. Een wets
ontwerp tot goedkeuring van deze overeenkomsten zal U.
spoedig bereiken.
I 'ergroling
Tweede Kamer
Wanneer het statuut voor het Koninkryk zal zün aan
vaard en bevestigd, zult gü spoedig een voorstel ontvangen
tot aanpassing van de Grondwet aan de daarin neergelegde
nieuwe rechtsorde van het Koninkrijk met betrekking tot
Suriname en de Nederlandse Antillen.
Een voorstel tot verhoging van het ledental der
Tweede Kamer van de Staten-Generaal, alsmede enkele
andere voorstellen tot wijziging van de Grondwet,
waarvan afdoening in eerste lezing nog in de lopende
parlementaire periode eveneens wenselijk is, zullen U
mede in dit zittingsjaar bereiken.
Indiening van een zestal wetsontwerpen, betrekking
hebbende op de door prof. Meyers ontworpen inleidende
titel en de eerste vier boeken van het nieuwe Burgerlijk
Wetboek, ls binnenkort te verwachten.
65.000 woningen
De woningnood is het nijpendste probleem, waarvoor
wij binnenslands nog gesteld zijn. Ook in het komende
jaar zal de Regering door premies en bijdragen de
woningvoorziening zo krachtig mogelijk bevorderen. Zij
streeft naar de verwezenlijking van een programma, dat
65.000 woningen bevat. Beperking van de totstand
koming van andere bouwwerken zal voor de vlotte
uitvoering van dit programma noodzakelijk blijken.
Huurverhoging
In overweging is een verdere huurverhoging. De
Regering denkt daarbij aan de mogelijkheid van een
bestemmingsheffing teneinde een deel van de verho
ging, wellicht via een egalisatiefonds, ten bate te doen
komen van de financiering van ïieuwe woningen. Tevens
is in studie welke compensatiemaatregelen tegenover
de huurverhoging nodig en mogelijk zouden zijn.
Loonbeleid en
inkom sten voorzien innen
De Regering blyft het als een belangrüke zaak beschou
wen. de totstandkoming van bedryfslichamen. als bedoeld
in de wet op de bedrijfsorganisatie, te bevorderen. Zij
verheugt zich er over. dat in het afgelopen zittingsjaar de
eerste zes bedryfschappen konden worden ingesteld. Zy
vertrouwt er op. dat de bedryfsgenoten ook in andere
sectoren van het bedryfsleven op korte termyn initiatieven
zullen ontwikkelen om tot instelling van bcdrijfslichamcn
te geraken.
Naar aanleiding van het advies van de Stichting van
de Arbeid ter zake van de toekomstige vorm van loon
beleid, dat de Rergeing spoedig hoopt te ontvangen,
eventueel na raadpleging van de Sociaal-Econo
mische Raad de Regering haar standpunt bepalen
en zo nodig voorstellen bij de Staten-Generaal aan
hangig maken.
Ontwerpen van Wet met betrekking tot de defini
tieve ouderdomsvoorziening en de kinderbijslag voor
zelfstandigen zijn in voorbereiding.
Het maatschappelijk werk in Nederland ontplooit zich
gestadig. Aan particuliere organisaties, werkzaam op dit
terrein, zal de nodige hulp worden verleend.
De Regering heeft haar instemming betuigd met het
plan van de Nationale Contactcommissie voor Gezins-
belangen betreffende de instelling van een Gezinsraad.
Zij verwacht, dat deze raad spoedig tot stand zal komen.
De Staatscommissie Vervanging Armenwet heeft haar
rapport vastgesteld, dat binnenkort zal worden gepubli
ceerd.
De aandacht blijft bij voortduring gericht op de
voorzieningen ten behoeve van Nederlanders in Indo
nesië, die in maatschappelijke moeilijkheden vc oren.
Afsluiting zeearmen
De voorbereiding Tan werken, die een biyvenae beveili
ging van hel door de watersnood getroffen gebied beogen,
heeft snelle voortgang.
Een wetsontwerp met betrekking tot het plan tot
afsluiting van zee-armen is in voorbereiding.
De Regering zal aandacht schenken aan de daarmede
verband houdende vraagstukken en bezwaren.
Culturele arbeid
Het beleid van de Regering blyft er op gericht het
Nederlandse volk in zo groot mogelyke mate te doen deel
hebben aan de verschillende vormen van onderwijs, kun
sten en wetenschappen. De verdere \orming van de thans
leerplicht-vrye jeugd zal de bijzondere aandacht hebben.
De Regering zal voorstellen de lichamelykc opvoeding van
de jeugd ook buiten onder» ijsverband financieel te steunen.
Zy zal de opleiding Tan voldoende leerkrachten voor het
lager en voortgezet onder» ys, de aanpassing van het
gehele onderwijs aan de maatschappelyke behoeften en
steun aan beoefenaren van wetenschappen en kunsten
krachtig blyven bevorderen.
Zij is er zich van bewust hoezeer naast de economische
en sociale ontwikkeling het stimuleren van de culturele
verheffing van ons volk van betekenis is voor zyn toekomst.
Ook dit jaar zult gy Uw oordeel hebben te geven over
vele en moeilijke vraagstukken, zowel van nationaal als
van internationaal karakter.
Met de bede. dat Gods Zegen op Uw werk moge rusten,
verklaar ik de gewone zitting der Staten-Generaal
geopend.
Grepen uit de millioenennotu
Meer verkeerstoezicht
Teneinde het Rykspolitietoezicht op
het steeds drukker wordende verkeer, in
het byzonder op de intercommunale we-
gpn. doeltreffend te kunnen blijven uit-
oef.'nen, zijn op de Begroting 1955 gel
den uitgetrokken voor het aanschaffen
extra motormateneel.
Opheffing 30 spoorweg
kruisingen
Op de Ryksbegroting 1955 is 2 mil-
lioen gulden uitgetrokken als Rójksby-
drage in het opheffen van gelijkvloerse
kruisingen van spoorwegen met niet-
Rijkswegen.
Deze plannen tot verbetering van d<
meest ernstige verkeerstoestanden lr.
bebouwde kommen omvatten ongeveer
een 30-tal kruisingen <o.a. in Schiedam
en Delfti.
De uitvoering van d?ze werken zal
zich naar verwachting over ongeveer
vijf jaar uitstrekken. De gedurende deze
periode in totaal benodigde Rijksbijdra
ge wordt voorshands geraamd op 20
millioen gulden.
Geen afremming
emigratie
Ook al openbaart zich sedert enige
tyd een tekort aan arbeidskrachten,
toch ligt het niet m d; bedoeling, zo
kan men in de millioenen-nota lezen,
tot afremming van de emigratie over te
lliiiillll
Hogere uitgaven
Onderwijs
en Cultuur
Meer studiebeurzen
De uitgaven voor onderwys en
cultuur geven voor 1955 weer een
sterke styging te zien. Er zal onge
veer 100 millioen gulden meer voor
worden uitgegeven dan voor 1954
op de Ryksbegroting was geraamd.
In belangrijke mate is dit een ge
volg van loonsverhoging.
Maar er zal in 1955 ook worden
overgegaan tot subsidiëring van een
25 tal opleidingsinrichtingen voor
kleuterleidsters.
De ontwikkeling van het Hoger
Onderwjjs maakt het noodzakeiyk
voor 1955 weer ruimere credieten
ter beschikking te stellen. De we
tenschap vraagt steeds meer en
duurdere uitrusting, personeel en
materieel.
Het voor studiebeurzen ter beschik
king te stellen bedrag is verhoogd
in verband met de te verwachten
groei van hel aantal studenten.
Teneinde voor meer doctorandi de
mogelykheid te scheppen hun we
tenschappelijke vorming voort te
zetten door hel schrijven van een
proefschrift. Is f. 100.000 op de be
groting uitgetrokken voor promotie-
beurzen.
gaan. zulks vooral met het oog óp de
vooruitzichten op langere termijn.
Verwacht werdt dat de emigratie door
bemiddeling van de emigratie-organen
in 1954 ongeveer dezelfde omvang zal
bereiken als in 1953.
In het belang van een verantwoorde
verdere ontwikkeling wordt voor dit
doel op d? begroting 1955 5 millioen gul
den meer uitgetrokken dan voor 1954.
Ten behoeve van het emigrantenver-
voer is wederom rekening gehouden met
de exploitatie van 5 schepen.
Sociale plannen
ontwikkelingsgebieden
De sociale plannen voor de ontwikke
lingsgebieden vinden krachtig voort
gang. In het kader van deze plannen
worden thans onderzoekingen verricht.
Zodra een overzicht omtrent de nood
zakelijk geachte voorzieningen zal zijn
verkregen, zullen da hierbij betrokken
Departementen Maatschappelijk Werk
en Sociale Zaken gezamenlijk een fi
nancieringsplan opstellen.
Grotere bijdrage televisie
Minister Van de Kieft deelt in de
Millioenen-nota mee. dat de by drag?
aan de televisie, waarvoor 2 millioen
gulden in 1954 was uitgetrokken, voor
1955 wordt geraamd op 5 6 millioen gul
den.
Daardoor zal gedurende een groot deel
van het komende jaar 12 uur per week
kunnen worden uitgezonden De op
brengst van het kykgeld wordt voor
1955 op f. 500 000 geraamd
Versnelling tunnelbouw
Velsen
Ten behoeve van de voortzetting van
de tunnelbouw te Velsen is op de Ryks
begroting voor 1955 een bedrag van 19
millioen gulden uitgetrokken Het ligt
evenwel in de bedoeling te trachten de
bouw van dit werk .zo te versnellen dat
een som van 34 millioen gulden In 1955
zal kunn?n worden verwerkt. Voor het
verkrygen van de daartoe benodigde
aanvullende fondsen ten bedrage van 15
millioen gulden, is een byzondere fi-
nancleringswyze in studie, waartoe zo
spoedig mogelyk voorstell?n by de Sta
ten-Generaal zullen worden ingediend.
Uitwerking scda-project
In het kader van de uitwerking van
het soda-project zullen, zoals bekend, in
het gebied van Deifzyl belangryke ha
venwerken met daarby behorende uit
rusting moeten worden uitgevoerd.
Voor de exploitatie van de haven met
industrie-terreinen en toebehoren zal
een havenbedryf worden gesticht, waar
in het Ryk. de provincie Groningen en
de gemeente Deifzyl zullen deelnemen
Voor de aan het nieuwe havenbedryf
te vergoeden gekapitaliseerde onder
houdskosten van de haven en het ten
laste van het Ryk komende gedeelte
van het geraamd exploitatie-tekort van
Nationale schuld
verder gedaald
Evenals dit in vorige jaren is ge
schiedt wordt ook in de Milliocncn
nota 1955 aandacht besteed aan
het verloop van dc Nationale schuld
Blijkens het daarbij opgenomen
overzicht heeft de daling van de
totale Staatsschuld zich in de pe
riode 30 Juni 1953-30 Juni 1954
verder voortgezet en wel ditmaal
met een bedrag van 1.773 millioen,
waarvan 1.394 millioen betrekking
heeft op de binnenlandse schuld
en 379 mililoen op de buitenlandse
schuld. Per 30 Juni j.l. beliep de
schuld in totaal een bedrag van
21.928 millioen iper 30 Juni 1953
een bedrag van 23.701 millioen).
het havenbedrijf, is voor 1955 e?n b?-
rirag van 2 6 millioen gulden op da
Ryksbegroting uitgetrokken.
Landaanwinning
Het voor landaanwtnningswerken op
de Ryksbegroting 1955 uitgetrokken be
drag van 69 millioen gulden omvat,
naast d? normale werkzaamheden op
het gebied van de landaanwinning voor-
namelyk de kapitaalverstrekking aan
het Zuiderzeefonds.
Tot eerstgenoemde normale werk
zaamheden behoren o m de landaanwin-
ningswerken in de provincies Groningen
en Friesland en de grondaankopen ten
behoeve van het drie-eiland ?nplan in
Zeeland (vereniging van Walcheren met
Noord- en Zuid-Beveland).
De bij de dienst der Zuiderzeewerken
in uitvoering zynde objecten tot ïndy-
king en droogmaking van de zuidelyke
polaers zullen in 1955 krachtig worden
voortgezet. Hoewel het bedrag, dat hier
voor in de Ryksbegroting voor 1955 is
uitgetrokken, belangryk lager is dan
voor 1954 (27 tegen 45 millioen) dient
hierby in aanmerking te worden geno
men. dat daarenboven belangryke by-
dragen beschikbaar zullen komen uit
overschotten van vorige dienstjaren, ont
staan door de vertraging van deze wer
ken ten gevolge van concentratie van
krachten op de watersnoodgebleden Op
nieuw worden belangryke bedragen in
1955 besteed voor de voltooiing van de
Noord-Oost-polder, o a 26.2 millioen gul
den voor bouw van woningen en boei de
ryen en 5 5 millioen gulden voor exploi
tatie der gronden.
15 millioen voor afsluiting
zeegaten
Voor werken in het Delta-gebied ter
beveiliging tegen stormvloeden en tot
verbetering van de waterstaatkundige
toestand is 15 millioen gulden uitgetrok
ken.
Gerekend wordt op een eerste begin
van de werken ter afsluiting van het
Haringvliet en de normalisering van het
Hollandsch Diep.
Voor de indijking van de Biesbosch en
het watervry maken van het gebied van
Donge en het Oude Maasje, is een be
drag van 2.5 millioen gulden uitgetrok
ken.
In komende jaren zal daarvoor nog
21.5 millioen gulden nodig zyn. In to
taal zullen de werken 40 millioen gulden
kosten.
