CLOWNTJE RICK
LEIDSCH DAGBLAD - MAANDAG 20 SEPTEMBER
Weer twee gedetineerden uit
Haagse Huis van Bewaring ontsnapt
Op klaarlichte dag over daken en muren
Tijdens kerkdienst op Zondagmorgen
(Van onze Haagse redacteur)
Binnen het bestek van amper vier weken hebben opnieuw twee gedetineer
den uit het Haagse Huis van Bewaring aan de Casuaristraat kans gezien te
ontsnappen. Ook nu weer geschiedde de ontvluchting op klaarlichte dag en
wei gistermiddag tUdens het middaguur.
Evenals op 17 Augustus j.I. had de directeur van het Huis van Bewaring
zelf dienst toen de gedetineerden hun met succes bekroonde uitbraakpoging
ondernamen. Aangenomen moet worden dat tussen de ontsnapping en de ont
dekking een vry lange tijd is verlopen. Geen van het bewakend personeel heeft
de twee mannen, de 24-jarige L. J. B. en de 28-jarige H. J. H.. die beiden
zonder beroep zijn en in Den Haag wonen, over de daken zien lopen of over
de muren zien klimmen. Gelijk hun voorgangers zjjn de uitbrekers over de
lage muur, welke de afsluiting vormt van de gang, die naast het strafgesticht
loopt, geklommen en welke uitmondt op het plantsoen aan de zijde van het
Korte Voorhout.
d'recteur. Hij doet met de adjudant-
Het tweetal was gisterochtend werk
zaam in de keuken, die in het midden
van het gebouwencomplex op één der
bovenverdiepingen ligt. De twee moeten
geruime tijd zonder bewaking zijn ge
weest. want inplaats van zich bezig te
houden met het verrichten van normale
keukenbezigheden, hebben zij een der
spijlers van het keukenraam doorge
zaagd De ruit zelf hebben zij op ge
ruisloze wijze weten te verbreken, waar
na zij zich op het dak van een der lager
gelegen gebouwen hebben laten zakken.
Verschillende hindernissen moesten
daarna nog worden genomen, zoals en
kele muren.
Niemand in het Huis van Bewaring
heeft de stappen van de uitbrekers
over het grint, waarmede de platte
daken zijn afgedekt, gehoord. Nie
mand buiten het gebouw heeft de
mannen, die zonder twijfel hun ont
vluchtingsplan goed hebben voorbe
reid, gezien. De afstand tussen de keu
ken en de laatste muur, welke zij
hadden te ..nemen", bedraagt enkele
honderden meters.
Fenmaa) in het plantsoen aan de
zijde van het Korte Voorhout aange
land. kostte het de twee. die al meer
veroordelingen op hun naam hebben
staan, niet veel moeite meer om onge
merkt te verdwijnen.
Door de kermis op het Malieveld
was het in de omgeving van het Voor
hout drukker dan anders. B. en H.
hebben zich onopgemerkt onder de
mensen begeven en zijn vervolgens
aldus neemt de politie aan ieder
huns weegs gegaan.
Onmiddellijk na de ontdekking door
één der bewakers, die In de keuken
kwam. werd groot alarm geslagen. Toen
de rechercheurs ter plaats kwamen,
hadden de uitbrekers al een grote voor
sprong gekregen.
Vanzelfsprekend werden allereerst de
adressen bezocht, waar B en H. gere
geld plachten te komen. Vervolgens wer
den alle politie- nstanties en de grens
posten van de ontsnapping op de hoogte J_J
gebiacht. waarbij het signalement van zaak in confect::-artikelen in de Kei-
de uitbrekers werd opgegeven. Toen B. zersstraat te Scheven ngen. De inbre-
en H. hun geslaagde ontvluohtingspo- kers hadden toen de gestolen kledlng-
glng deden, werd er ln het Huls van j stukken over hun colbert aangetrokken.
Bewaring een protestantse kerkdienst I H. bevond zich in voorarrest terzake
gehouden. Deze dienst, bestemd vcor de van oplichting en verduistering,
gedetineerden en voor het bewakend De voortvluchtigen dragen geen ge-
personeel. werd ook bijgewoond door de stichtsklcding.
directeur afwisselend dienst. Het toeval i cj0or de stadsarchitect van Eindhoven ir
heeft gewild, dat de directeur ook zelf j. van der Laan.
dienst deed. toen op 17 Augustus j.l -s Middags arriveerde Prins Bernhard
een tweetal[gedetineerden kans zag om het oorlogsmonument. Hy werd door
u»t te breken. de duizenden belangstellenden hartelijk
Ook by deze ontsnapping had het de toegejuicht. Nadat d? Prins de aanwezi-
aandacht getrokken, dat men kans kreeg ge vertegenwoordigers der buitenlandse
op klaarlichte dag uit te breken. ambassades had begroet legde hg
Om te bewijzen, dat men ook in het
Huis van Bewaring bij daglioht kan In
breken, klom zoals men zich zal her
inneren één onzer verslaggevers drie
dagen na de ontsnapping van de gede
tineerden met een ladder over de muur
van het strafgesticht. Dit gebeurde in
ï?rii°£LVÜ' 3 monument*neergelegd. aSd^
fvfr mnïit d:t défllé volgd? een bloemencorso.
uSïïïi muren en dazen te Tenslotte werden in het Van Abbe-
museum tal van vooraanstaande figuren
Reeds toen kwam voor ons vast te uit de Eindhovense gemeenschap aan
staan, dat het toezicht in en buiten prins Bernhard voorgesteld,
de muren van het Huis van Bewaring j
veel te wensen overliet. GENERAAL SOSABOWSKY
Minister Donker, zo werd een week EREBURGER VAN HETEREN
later medegedeeld, zou persoonlijk een j
onderzoek naar een en ander hebben In het Betuwse plaatsje Drlel. (gem.
ingesteid. Het is ons bekend, dat er Heteren) is een bijeenkomst gehouden
intern maatregelen zijn getroffen, ter herdenking van de Slag om Arnhem,
over de aard waarvan men geen me- De Commandant van d? eerste onaf-
dedclingen wilde doen. hankelyke Poolse Lucht-brigade. gene-
Deze tweede geslaagde ontsnapping, raai S. Sosabowsky is door burgemees-
zo kort na de eerste, doet bij ons de ter H. J. Knoppers het Ere-burgerschap
vraag rijzen of de getroffen maat- van de gemeente Heteren aangeboden
60-Jarig jubileum
Ned. Vegetariërsbond
„MOEILIJKE. MAAR SCHONE
OPGAVE!"
De Ned. Vegetariërs Bond" heeft
in de Dierentuin te Den Haag zijn zes
tigjarig bestaan herdacht.
De herdenking begon met een zeer
druk bezochte receptie.
Ongeveer 30 sprekers voerden
woord en de meesten lieten hun geluk
wensen vergezeld gaan van geschenken
zoals bloemstukken en fruitmanden.
Na een gemeenschappelijk diner,
waaraan 200 deelnemers aanzaten, volg
de de feestavond.
De heer J. van der Schaaf herinnerde
eraan, dat. dank zij het initiatief va:
heer A. Verschoor, op 30 September 1894
de Ned. Vegetariërs Bond kon worden
opgericht.
Spr. constateerde dat de kloof tus
sen vegetariërs en niet-vegetariërs
kleiner wordt doordat de voedings
gewoonten zich hoe langer hoe meer
in vegetarische lijn ontwikkelen.
Hoewel wij dit met genoegen zien,
aldus spr., moeten wij ons door deze
veranderingen niet laten verblinden.
Al deze wijzigingen zijn slechts ten
behoeve van de eigen gezondheid; zij
zijn zuiver cgoistiseh en hebben noch
met vegetarisme noch met ethiek iets
uit te staan.
Het zich bewust zgn van de morele
ontoelaatbaarheid van de gebeurte
nissen in het slachthuis, het daarom
weigeren van het eten van producten
van een gedood dier. dat is vegeta
risme!
Tenslotte wenste spreker de Bond ge-
krans aan de voet van het monument. iuk en wees op de taak die de vegeta-
Daarna werden nog tal van kransen riers nog waCht. Nog altijd worden hier.
aangedragen. I dagelijk 8000 dieren geslacht. Dat ls twee
Ongeveer 4000 jongens en meisjes trok- en-een half millioen per jaar: een
ken op de muziek van harmoniecorpsen 1 droeve stoet van meer dan 300 kilometer
voorbij. Namens elke school werd door ian„ mec i0 dieren naast elkaar. „Hier
een der leerlingen een bloemstuk bij hot eon elnde aan te maken is een moetlij-
Rijtoer Koninklijke Familie
op Prinsjesdag
Voor hen. die hiervoor interesse heb
ben. plaatsen wij nogmaals de route,
welke H.M. de Koningin en Prins
Bernhard met de vier Prinsessen mor
genmiddag zullen volgen tijdens dc
rijtoer (vertrek 3.45 uur):
Lange Voorhout. Tournooivcld. Lange
Houtstraat, Plein, Lange Poten, Spui
straat. Wagenstraat. Huygensplein,
Stationsweg. Hoefkade, Vaillantiaan,
Zuid Binnensingel. Lijnbaan, Westein
de. Groenmarkt. Hoogstraat. Noord-
einde, Heulstraat, Lange Voorhout.
Oorlogsmonument
te Eindhoven onthuld
DEFILE VOOR PRINS BERNARD
Tijdens een indrukwekkende bijeen
komst op het stadhuisplein heeft de
burgemeester van Eindhoven, mr H. A.
M. T. Kolfschoten. Zaterdagmorgen het
Eindhovense oorlogsmonument onthuld.
Het monument is een schepping van de
beeldhouwer Paul Gregoire te Teterin-
gen. Het symboliseert het offer van
ruim 900 Eindhovenaren, die tydens de
bezetting door oorlogshandelingen en in
concentratiekampen het leven verloren.
Het bronzen kunstwerk heeft een monu
mentale omlijsting gekregen, ontworpen
(Ingez. Med.-Adv.)
regelen wel afdoende zijn geweest. Het
bewijs van het tegendeel is o.i. ge
leverd.
Het politieonderzoek heeft uitgewezen,
dat aanvankelijk dr.e man h:t plan
hadden om te vluchten. Deze derde be
vond zich eveneens ln de keuken en
was. na het doorvylen van de spijl, ook
uitgebroken.
Om nog niet opgehelderde redenen
heeft hy zijn vlucht niet voortgezet. HU
is b nnen de muren gebleven en weer
naar het punt van uitgang terugge
keerd
Beide uitbrekers vertoefden sinds 27
Juli jj. in het Huls van Bewaring B.
was betrokken bg een inbraak in een
aanleiding van het feit. dat de Po
len 10 jaar geleden in deze gemeente
zijn geland.
Met een enkel woord
BINNENLAND I boord v
hij tuss
geraakt.
Des i
Rotterdam
Alfred John Docwra
verdronken.
I Engelse schip .'.Polly
chts ls ln de IJselhaven te BUITENLAND
e 29-Jarlge Engels? matroos
-jit Great Yarmouth Zeg kinderen van een tot zeven Jaar
opvarende van het zijn Zaterdagochtend omgekomen, toen
--- houten huls te Loanhead. acht kllo-
;r van Edinburgh, afbrandde.
toen hij
zijn schip wilde terugkeren ls
i de kade en het schip te water
Het stoffelijk overschot werd
en daarna door de r.vlerpolltle
- Te Queensferry, 1
Koningin.
Het Nederlandse oefensmaldeel V.
waarvan o a de ..Karei Doorman" deel uit
maakt. ls Zaterdagmiddag aangekomen ln
Brest Het zal daar vier dagen blijven.
Zaterdagavond meldde zich bij Minia
tuur Walcheren ta Middelburg de 200 000-
6te bezoeker. Het was mevrouw P. den i <=- ------
Dekker-Plerloos uit "s-Gravenpolder. die vonder enige
bedrag van f 200 ln waardebonnen v'an de bezet
ke. maar schone opgave".
De bijeenkomst werd met een
meenschappelgke lunch besloten.
ge-
Zoals ieder jaar hielden ook nu de lei
ders van de Protestants-Christelijke pad-
vmdersgroepen een „Koempoe.an" op
„Woudschoten" te Zeist, dit jaar met
een record aantal deelnemers «ca. 400
Na het hysen van de vlag en de by
de padvinders gebruikelyke hordenroep
en voorlezing der welpen- en padvinders
wetten opende ds J- W. van Swigchum.
die met de Oubaas J- J. Buitendyk de
algemene leiding vormt. Zaterdag met
een kort woord deze samenkomst. Na
een woord van welkom tot alle deelne
mers sprak hij over het motto van deze
Koempoelan. n.l. de padvinders'.euz?:
„Weest paraat" Dit woord „paraat" be
tekent niet alleen .bereid", maar ook
..vaardig" te zyn. Niet alleen goede wil.
hoewel dat al veel is. maar ook vaardig
heid is nodig om tot het doel te kemen.
Ds Van Sw gchum las enkele verzin uit
Hebreeën 12 voor. Tenslotte opende hy
de Koempoelan met gebed.
mannen die „gezien" zijn, prefereren
BSYLCREEM
soepel zit of die nare
welverzorgd zUn - gebruik
rdresslne. Met Brylcreem
de oliën zijn geëmulgeirü.
'kwikken de hoofdhuid, be
droog haar weer vIlauL
voor mooi, gezond haar
County Laboratories Ltd., Stanmore, England - Jaeq. Mot N.V., Amstei
Kon. Mil. Kapel naar Engeland
IN CEREMONIEEL TENUE
De Kon. Militaire Kapel zal zich mor
genmiddag. nadat zU in de stoet naar en
van de Ridderzaal heeft gemusiceerd,
naar de voormalige Frederikskazerne te
Den Haag begeven waar zy in autobus
sen zal stappen om naar het vliegkamp
Valkenburg te gaan teneinde van dit
'liegveld naar Engeland te vertrekken.
De Kon. Militaire Kapel zal n.l. met
Engelse en Amerikaanse muziekkorpsen
van Leger en Luchtmacht deelnemen
aan de Royal" Artillery Searchlight
Tattoo 1954 die de volgende week in
Woolwich wordt gehouden. Het is de
eerste keer dat deze kapel zich in haar
ceremonieel tenue op reis begeeft naar
het buitenland: zij treedt de gehele week
i dit tenue op.
Nadat de kapel morgenmiddag met
enige Dakota's op een der Londense
vliegvelden zal zyn aangekomen, treedt
zij morgenavond reeds op voor een
televisie-uitzending en daarna geeft zij
haar eerste taptoe. Zij zal op vijf dagen
elke avond een taptoe blazen en op Vrij
dag 24 September bovendien nog optre
den voor een uitzending van de BBC. De
kapel komt Maandagmiddag 27 Septem
ber op het vliegkamp Valkenburg terug.
Leatste stuk „Spanker"
gelicht
GEEN GEVAAR VOOR
SCHEEPVAART MEER
Gistermiddag heeft de bok „Condor"
het laatste deel van het achterstuk van
de „Spanker" gelicht. Zoals bekend
strandde deze Engelse boot zes weken
geleden op de Noorderpier. te Hoek van
Holland. Men zal nog enkele dagen werk
hebben om de rest van het schip te
demonteren. Voor de scheepvaart is
thans alle gevaar geweken.
„PERUKA" RICHT ZICH TOT
TWEEDE KAMER
Geen „fabrikant van maaltijden"
De Nederlandse Vakbond voor het pen
sion-, rusthuis- en kamerverhuurbedryf
iPeruka) heeft zich met een verzoek
schrift Inzake de middenstandsnota tot
de leden der Tweede Kamer gewend.
Hierin wordt de aandacht gevestigd op
de problemen van de pensionhouder, die
volgens de wet op de omzetbelasting
„fabrikant van maaltijden" is. De Bond
meent, dat de pensionhouder veeleer ls
een kleinhandelaar, die vrij is van om
zetbelasting.
In een tweede verzoekschrift heeft de
bond enige wensen geformuleerd ten aan
zien van de wet verlaging der personele
belasting. Gevraagd wordt aan pension
houders meer dan éénmaal de wettelijke
meubilair- en huuraftrek toe te staan.
Geestelijke
vrijheid en gebondenheid
Verantwoordelijkheidsprobleem spitst zich
naar twee kanten toe
Zaterdag, tijdens de tweede dag van i Aan het debat met de hoogleraren
het congres „Vrijheid en gebondenheid Langemeyer en Wertheim namen prof.
dr H. C. van de Hulst uit Leiden, prof.
der wetenschap" uitgaande
Nederlandse Universiteiten en Hoge
scholen is beperkt debat gehouden
over een vijftal prae-advlezen.
De nieuwbenoemde ambassadrice van I geraakt. Het stoffelijk overschot werd Te Queensferry, ln Noord-Wales, zijn
Pakistan. Begum Lyaquat AU Khan, heeft en/J5le uren daarna door de r.vlerpolltle men, vrouw en zeven klrderen dood in
vanochtend ten paleize Voorhout haar ge- Geborgen. l hun hu's aangetroffen zy waren door Prof. mr G. E. Langemeyer, bulten-
loofsbrleven overhandigd aan HM. de! Het Indertijd op de „Keukenhof m?t pasverstlkklng otn het leven gekomen Een gewoon hoogleraar in de inleiding tot
een derde prijs bekroonde beeid van de fg ^T,1. Y" .Eeiï de Rechtswetenschap en Wysbegeerte
Bredase beeldhouwer Hein Koreman ls 'S-Jarlg meisje ls ln bewus.eloze toestand...- hpt D„cht te Lelden stelae ln zlin
aangek 1 door d- g-meente Breda er z>l ln een ziekenhuis opgenomen. *an ncl «een. ie Deiaen. s.eiae ui zyn
in b-ons od een V n- van "40 meter prae-advles over de aspecten van het
worden uitgevoerd Het beeld i» Vlucht" «et Sovjet-Russische Rode Kruis vraagstuk vast, dat de rechtswetenschap
cehe-'-n symboliseert de •..ii<ht uit de herft een bedrag van ISO 0C0 roebel ter slechts een vry gering bestanddeel ZUl-
stad Breda" tijdens de eerste oorlogsdagen. beschikking van de slachtoffers van de vere wetenschap bevat.
Op dc plaats waar op 12 Maart 1945 Bardschokken ln A'eerye gesteld Als pyzondere reden om juist thans
drie groepen van tien Amsterdammers De Sovjet-Russische ambassndeur te het. °Pderwerp te behandelen noemde
proces op last Helsinki heeft president Paaslklvl v
""rii" r> herdenking
een horloge ln ontvangst mocht n
De Kon Ned. Ver. voor Luchtvaart
heeft haar zilveren medaille toegekend
n Lt. Kol. Jhr mr R. W C O. A. Wi
de bezettende
geschoten, n 1 ln het eerste
plantsoen, heeft burgemeester
a'Allly te Amsterdam Zaterdagmiddag 1
sober monument onthuld, d .t de geda
de gefusl.leerdcn levendig moet vriendschappelijke
Het Gedenkteken toont een neer- !2
houden Het gedenkteken toont
luchtvaart Deze heeft
vlieguren, waarvan clrci
tyd HIJ vloog meer dan 100 verschillende
vliegtuigtypen
a huw, - laa*?te PctrirK
oorloos- a3n de mond te zetten
billende len" te blazen. Het beeld ls ln brons
Wetering- de vdlandeiykheden tussen de Sovjct-Unle En links
en Finland tien jaar geleden een einde prestige
namen, en als waardering van
het Finse staatshoofd ln het vestigen
vriendschappelijke betrekkingen tussen
zyn land en Rusland de orde van Lenln
de hoogste onderscheiding die de
Sovjet-Onle kent uitgereikt.
ï-itttas-ï ME
keerstoestellen. Jhr Wlttert van Hoogland Na een langdurig ziekbed
vierde Zaterdag zijn 25-Jarlg luchtvaart- 60-Jarlge leeftijd te Den Haag overleden
jubileum. De zilveren KNVVL-mcdallie j dr Charles L H Truyen. dlrectcur-gene-
zal hem op een nader te bepalen tijdstip raai voor Handel en Nijverheid by het
plechtig worden uitgereikt. I Ministerie van Economische Zaken.
hst sterk verminderde
prestige van de wetenschap als leidraad
rol van voor het individuele en maatschappeiyke
??n van leven De wetenschap blijft tot de edelste
menselijke werkzaamheden behoren en
verliest haar zin wanneer zU niet auto-
I noom kan handelen. Beperkingen van
haar vruheid kunnen niet worden
De Perzische m'nlster van financiën. erkend. Indien deze zich niet positief
AU Amlnl. heeft Zaterdagnacht de over-
eenkomst betreffende winning en verkoop
der Perzische olieproducten getekend.
Zaterdagochtend zijn te Casablanca
drie lijken gevonden van Marokkanen. d«e
by revolveraanslagen waren gedood Ook
Vrydagavond was een vermoorde Marok
kaan gevonden.
Twee jeugdige Britse soldaten, die
2 Juni J1 ln dronkenschap een Oov'en-
rykse koopman met revolverschoten heb
ben gedood en vyf andere personen, waar
onder een schildwacht van hun kazerne,
hebben gewond, zf|n door het Engelse
militaire gerechtshof te Wenen tot de dood
door ophanging veroordeeld. H»t Hof zag
evenwel verzachtende omstandigheden ln
de Jeugd (negentien en twintig Jaar) der
veroordeelden en hun goede gedrag voor
het misdrijf, weshalve het heeft aanbe
volen hen gratie te schenken.
Cyprus zal een drieman-delegatie,
onder leiding -.an de aartsbisschop van
Cyprus, mgr Makarlos, naar de algemene
vergadering der Verenigde Naties af
vaardigen. om de bespreking van het
vrangstuk-Cyprus dat Griekenland ver
zocht heeft 'op de agenda op te nemen
bij te wonen.
Spanje. Zweden cn België hebben
de Egyptische regering doen weten, dat
het uitvoerverbod op wapens voor Ezypte
thans na het totstandkomen van de Bflts-
Egypttsche overeenstemming over het
Suez-kanaal, opgeheven ls.
1 Svrlë, ls
1543-1544 - Hebben de heren genoeg gegeten? vroeg Pilon.
- Nou! lachte Rick. Het heeft heerlijk gesmaakt, hoor!
- En Bunkie heeft zo'n hoop boterhammen opdie kan straks vast
niet meer naar huis lopen! riep Lumpo.
- Nou. zeg jij maar niks, kwam Bunkie. Jij hebt er zeker nog meer op
dan ik!
e klaar war er
borden afgewassen, gingen ze nog wat in de tuin kijken. Ptlon liet ze kaardoe a^ttr°a|
alle planten en bloemen zien, die hij had geplant. inzittenden van
- Je zult eens zien, hoe mooi dat van dc zomer wordt! zei hij trots. Nu ÊVt^oepjY'in
zijn er nog maar weinig bloemen uit. maar de meeste komen tegen de
zomer allemaal in bloei.
Hij had ook vruchtbomen geplant, die stonden prachtig in bloei.
- Wat 'n mooie kleur is dat. vond Rick.
Pilon boog een tak van een appelboom naar beneden, dat ze 'm goed kenhuis opgenomen
Lnndrn hpkiiken Tsjecho-Slowakye heeft bij de Ver.
Konacn oetiljlieii. I Staten geprotesteerd tegen een grens-
ja. zei hij. Mooie bloesem, hc? En daar komen nu in hel najaar van ?-chri)droe y-. Amerikaan?» ?oi-
die Heeri/ke appeltjl aan Ie hangen. iSmm"m«%S!
- Nou, dan komen wij die wel proeven als 't zover is. Pilon! lachte ten en met verrekykeis de omgeving
Bunkie.
laten rechtvaardigen.
De voornaamste vrijheidsbeperkingen
zouden zijn: died oor of krachtens de
rechtsorde, door economische of door
morele druk. Op grond van een uit
voerige verhandeling over deze drie
punten kwam prof. Langemeyer tot de
conclusie, dat alle beperking door
de rechtsorde verwerpelijk is. Ten
aanzien van economische en morele
druk kan de wetenschap zelve het
beste oordelen en handelen.
WAT MAG EN KAN
Over de aspecten van vryheid en ge
bondenheid van de wetenschap bracht
ook prof. dr W. F. Wertheim. Hoogleraar
in de Geschiedenis en Sociologie van
Indonesië te Amsterdam een prao-advles
uit.
Deze zelde, dat de begrippen „vrijheid"
en „gebondenheid" van de wetenschap
gemeenlijk worden verstaan in formele
zin. De wetenschap geldt als „vry. wan-
naar het de man van wetenschap ls
toegestaan, zyn onderzoek te verrichten,
of wanneer aan de toepassing van zijn
resultaten geen rechtstreeks verbod in
de we? staat. De wetenschap heet „ge
bonden". wanneer aan dit formele
„moven" het een en ander ontbreekt
Deze formele visie verwaarloost een
uiterst belangryk aspect van vrijheid cn
onvrijheid. Het gaat er niet alleen om
wat mèg, maar ook. wat '<an. Beschouwt
men de vryheid ln deze materiële zin,
dan komt men tot de ontdekking, dat de
wetenschap in vele opzichten gebonden
.gestapt en stond mld-
e debatteren met de vier
die wagen, die ook ult-
Een derde auto reed op
met het noodlottige ge
volg. dat zij alle vyf om het leven kwamen
In Aerhus (Denemarken) zyn onge
veer 15 personen gewond geraakt door de
ontploffing van 500 ballonnetjes. De bal
lonnetjes waren met gas gevuld. Tien per-
brandwonden ln het zle-
Bouman uit Groningen, prof.
mr B. H. Kazemler uit Rotterdam, prof.
dr J. Samkalden uit Wageningen en
prof. dr M. G. Plattel uit Tilburg deel.
Geneeskunst
Het praeadvies van prof. dr H. W.
Julius, hoogleraar in de Gezondheidleer
te Amsterdam over „Consequenties van
vryheid en gebondenheid voor de ge
neeskundige wetenschap" stelde, dat de
wetenschap behoefte heeft aan 't gevoel
van vryheid. Dat deze er niet werke'ijk
ls, is duldeiyk. Waardoor komt het dan.
dat men toch naar het gevoel van vrij
heid haakt en er zelfs voor vecht? Er
zyn twee vormen van vrijheidsbeper
king: intrinsieke en extrinsieke gebon
denheid. Het is indiscutable. dat extrin
sieke gebondenheid volstrekt van d°
hand gewezen moet worden en dat
daarentegen de instrlnsieke gebonden
heid hoe gaarne men anders zou
willen aanvaard zal moeten worden
geenszins lndiscutabel ls. wat men onder
deze begrippen zal verstaan en zelfs zeer
discutabel ls de vraag, waar de grens
tussen deze begrippen ligt. In het geval
van de geneeskunde is deze grens zelfs
niet te trekken. Zodra men de erens zou
vastleggen, zou men het bij uitstek
menselilke van de geneeskunde ln gevaar
brengen.
tens de eis der objectiviteit worden aldus
voordien van elkaar losstaande in zich
en onderling tsgenstrydige beelden, tot
een trationeel verband gecoördineerd
Naast de interne verantwoordelijkheid
van de geesteswetenschappelijke on
derzoeker. die van hem bereidheid
vraagt om z'n stellingen en hypothesen
tegenover vakgenoten met redelyke
argumenten te staven, is er een ver
antwoordelijkheid naar buiten toe.
tegenover het gebruik en misbruik, dat
van de menselijke wetenschappen in
dienst van beperkte belangen cn doel
stellingen wordt gemaakt. Ter zake
hiervan d'ent de onderzoeker niet af
te wachten, of zijn oordeel gevraagd
wordt. h|j moet opkomen voor de
waarheid.
Als voorbeeld van zodanig misbruik
noemt spr. de vervalsing van het onder-
wys ln de vaderlandse geschiedenis, die
vanaf 1940 in opdracht van de bezetter
heeft plaatsgevonden. De zuivere kern,
die in deze verkrachting van de waar
heid onbewust lag. was. dat men leren
moet zyn eigen land niet als centrum,
maar als lid van de mensheid te zien.
Spr. wees verder op veranderingen in
onderwys en opvatting, die zich bezig
zyn te voltrekken op gebied van geschie
denis en aardrijkskunde en waarvan de
dryvende krachten liggen in huidige
verschuivingen tussen Europa en de
verdere mensheid.
Verantwoordelijkheid
Het praeadvies van prof. Van Melsen.
hoogleraar te Nijmegen behandelde „De
verantwoordeiykheld van de weten
schapsbeoefenaar" zelve.
Prof. Van Melsen onderscheidt bij de
verantwoordelykheld van de beoefenaar
van de wetenschap drie sferen, ook al
zyn de genzen daartussen niet altijd
scherp tc trekken.
Deze sferen zyn: 1. de beoefening der
zuivere wetenschap: 2. de verbreiding
De geneeskunde moet zich ten aanzien der wetenschap; 3. dé toepassing der
van zijn wetenschapsbeoefening zeer 1 w®^enschap.
De ontwikkeling der wetenschap heeft
bewust zun van zyn intrinsieke ge- een £teeds grotere mogelijk-
bondcnheld, maar tegelijkertijd met heid de natuur te beheersen: met het
alle ter beschikking staande krachten kennen gaat een handelen gepaard en 1
zoeken naar en vechten voor uitwe»on met dit handelen de mogeiykheld van
zoeken naar en vechten voor uitwegen mjsbrulk Xoch is het waken te£,pn ml5_
de extrinsieke gebondenheid van brulk niet de eerste verantwoordelykheld
zich te houden. Dit laatste ls bijzonder
moeilijk, omdat het wezen van de
geneeskunst en dat van z|jn beoefena
ren onscheidbaar zijn. Vandaar dat
hier de verwarringen zeer moeilijk zijn
te ontlopen. Zedelijkheid en verant-
woordeljjkheidheidsbesef zijn hier de
enige bepalende krachten. De practijk
heeft echter geleerd, dat deze niet
tijdloos zijn, waardoor de moeilijkhe
den nog groter worden, zo niet voor
de individu, dan toch wel voor de
samenleving, aldus prof. Julius.
Wijsbegeerte
pen by hun streven
geremd wordt, zonder dat men deze
remmine kan verklaren uit de weten
schappelijke problematiek als zodanig.
Deze belemmeringen (frustrations) lig-,- -
gen e®n externe «buiten de wetenschap I waarheid uitgaan van
als zodanig staande) factoren van tleren tegenover sub
sociale, economische, financiële, psle-
sociale, economische, financiële, psy-
Het praeadvies van prof H. J. Pos.
hoogleraar in de Wijsoegeerte te Am
sterdam over „De verantwoordelykheld ---
in de geesteswetenschappen" begon met d,00F de beschikkingsmacht over goed 0 I
de conscarering, dat de:e wetenschap- ^cht gebruik aan de individuele gelee^- 1
an de beoefenaar van de wetenschap.
Ook al voorziet hij misbruik, dan be
hoeft h?m dat nog niet van zijn weten-
schappelgk onderzoek af te houden.
Scherper komt dit vraagstuk te ligren,
wanneer het wetenschappelijk onder
zoek niet fundamenteel onderzoek be
treft (b.v. kern-energie), maar een
onderzoek rechtstreeks gericht op het
maken van destructiemidde'en. zoals
b.v. atoombommen. Merkwaardiger
wijze gaat bij dit soort zaken het
verantwoorden ik heidsprobleem zich I
naar twee kanten toespitsen. Het gaat I
immers niet alleen om de vraar: mit
ik meewerken? Maar soms ook «ui I
een andere: móet ik niet meewerken? I
De verhoudingen zijn hier en ook ei- I
ders daarom zo ingewikkeld geworden, I
omdat de onderzoekingsmiddelen van I
zodanige aard zyn, dat zij bijna altijd I
rechtstreeks bezit van een gemeenschap I
zyn (industrie. Staat» en het onderzoek I
in gemeenschap wordt ulteevoerd. raar-
wetenschap-
r objectieve
zich distan-
tegenover subjectieve beelden
der menselyke werkelijkheid, die in het
leven van enkelingen en groepen een
functie hebben en gemeenlyk ln collec-
Het recht van de man van wetenschap tieve aanvaarding en bestendigheid van
om de waarhi'd te leren kennen en traditie voor waar worden gehouden.
«an anderen mede te delen en hei Spr* Mustreerde dit met de geschied-
aan anderen mede te delen, en het wetenschap die £edert de 18ae eeuw
'echt van verschil van m»Ti!r>e met de d? kritische reconstructie van het ver-
heersende machten of dit nu een leden tot methode heeft verhzrei -n
particuliere werkgever of de staat 13 krachtens die grondslag erop uit is, de en prof dr H. Dooyeweerd (Amst:.-
7iin waarden die met krarhi verHertieA tradltle van mythische bestanddelen te I ln debat. Tevens werd een reeks schnr-
zyn waarden, die met kracht verdedigd zuiveren en deze door reële, op ervaring telUke vragen uit de kring der belang- I
dienen te worden. en rede gegronde, te vervangen. Krach- I stellenden beantwoord.
de onttrokken is. Toch heft dit dc per-
sooniyke verantwoordelijkheid niet 00. 1
aldus prof. Van Melsen. die hierop In I
zyn prae-advies uitvoerig inging.
Met de opstellers van de laatste drieB
prae-advlezen traden prof. «ir M- c;
Colenhrander (Leiden), dr C. J. Dipp?'
«Eindhoven), prof G Gonggrijp (Rot-
terdam». prof. mr dr K
(Utrecht), rrof. Ir D Wier
