LEIDSCH
DAGBLAD
D
28 September bijeenkomst van
9-mogendheden-conferentie
WEERBERICHT
Spaak slaat spijkers met koppen Si."!!!'SCSI'S
93ste Jaargang
No. 2832G
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.40 per kwartaal; f2,15 per maand; f0,50 per week
Witte Singel 1, Lelden Giro No. 57055
Telefoon Directie cn Administratie: 25041; Redactie: 21507
Leiden blijft bereid
IN de rede, welke de aftredende rec-
tor-magnificus van de Leidse Uni
versiteit, prof. mr J. M. van Bem-
melen hedenmiddag hield ln het groot
auditorium (voor een uitvoerig verslag
hiervan zie elders in dit blad) maakte
deze gewag van het teleurstellend ver
schijnsel, dat Indonesië nog steeds wan
trouwen blijkt te koesteren tegen het
onderwijs ln Nederland. Dit blijkt dui-
deliik uit het voortdurend afnemend
aantal Indonesische studenten by ons
hoger onderwijs.
Ieder rechtgeaard Nederlander en
zeker leder rechtgeaard „Leidenaar" zal
deze gevoelens van teleurstelling delen.
Daarnaast Is er echter plaats voor ver
bazing over dit verschijnsel.
LEIDEN heeft sinds de vroegste pe
rioden van het antl-kolonialisme,
de „ethische politiek" en de groei
\an het zelfstandigheidsstreven van de
Indonesische volkeren gegolden als
brandpunt der in die richting werkzame
krachten onder de Nederlanders. Lel
den Is door die reputatie, welke recht
deed aan het devies „Praesidium Liber-
tatis" tevens geworden tot de grote
trekpleister en het centrum van Acade-
misohe vorming van een groot deel der
Indonesiërs, die thans leiding geven aan
hun jonge staat. En die derhalve de bron
vormen van het wantrouwen, dat tot
tteeds verdergaande verwijdering tus
sen Indonesië en Lelden voerde. Een
verwijdering, die Leiden met lede ogen
ziet, zich daarbij bewust van de ern
stige gevolgen, welke dit voor Indonesië
hebben kan.
Onder tegenstanders van de snelle
ontwikkeling van Indonesië naar natio
nale souvereiniteit en zelfstandigheid
heette het ln de .hete" dagen van het
Indonesisch-Nederlandse conflict veelal
dat de „bandeloos" en „onverantwoor-
ióelljk snelle" ontwikkeling naar die zelf
standigheid een uitvloeisel was van
.Lelden", de Alma Mater van zovele
vooraanstaande Indonesische nationa
listen en van Nederlanders, die deze
snelle ontwikkeling (althans te snelle
ontwikkeling voor de behoudender
krachten( steunden.
Lice a
IT geldt niet alleen voor de faam
van Leiden in vele decennia vóór
de Jongste oorlog en ook niet voor
ontwikkeling na de wereldbrand, toen
vellicht gesproken kon worden van een
door toevallige omstandigheden uit de
hand lopen der gebeurtenissen.
Wij kunnen ons nog zeer goed her-
nneien, hoe tijdens de bezettingsjaren
luist in Leiden meerdere kernen ont
stonden van Indonesisch- Nederlands
-entact voor overleg ten aanzien van de
na-oorlogse ontwikkeling van de ver
houd ngen tussen beide landen. Ook el
ders bestond een begin van overleg, doch
Leiden concentreerden zich dié groe-
,.n, die het verst tegemoet wilden ko
nen aan de Indonesische verlangens.
In Leiden behoorden tot die contact-
oepen vele thans vooraanstaande, lei-
irugevende Indonesiërs, w er verlan-
ens toen veel minder ver gingen dan
het veel vermaledijde Linggadjati
Ma lino.
Waar elders dan Juist in Leiden von-
»n zy een zo bereidwillig oor, een zo
lied g begrip en zo vérgaande gewil-
heid om aan die wensen gehoor te
m.
teraard, ook andere stemmen wer-
in Leiden vernomen, zoals uit een
oenbaor manifest, mede door een aantal
idse hoogleraren onderschreven, waar
ten tijde van het scherpste conflict
.Iling werd genomen tegen té ver te-
tmoetkomen aan de Indonesische as-
Wat wil men anders in het
aolwerk van de vrijheid" dan een ont-
.ceting van uiteenlopende inzichten?
ET blijft de grootste verbazing wek
ken. dat thans bij de Indonesiërs,
zelf dikwijls Leidenaar en door
dse vorming tot hun leidinggevende
st in staat gesteld, tegen dit Leiden
i wantrouwen bestaat, dat tot ver
ding der contacten leidt.
Het is goed, dat de Leidse rector-
imificus nog eens met nadruk gezegd
•ft, dat Leiden bereid blijft en ln
ut is. het cultureel contact weer in
lie omvang op te nemen.
Helaas heeft de ervaring geleerd, dat
lerende stem van hier uit slechts
zwak of ln het geheel niet door
liet tot daarginds. Misschien is daar-
het woord irritant beter dan ver-
ungwekkend.
Mendès-France begint politieke
Tour de France
Een woordvoerder van het Britse m nlnislerie van buitenlandse zaken heeft
medegedeeld, dat Zaterdag de officiële uitnodigingen voor de negen-mogend-
bedenconferentie ziin verzonden.
De conferentie zal 28 September beginnen. Amerika. Canada West-DuiU-
land, Italië. Engeland, Frankrijk en de landen van de Benelux zullen deelne
men. Op de conferentie zal de toestand besproken worden, zoals die ontstaan
Is door de Franse verwerping van de E.D.G. De conferentie zal vermoedelijk
5 dagen duren.
Onze correspondent te Londen tele- grote redevoering zal houden, ter na-
foneert ons nog: dere toelichting van zijn regeringspoli-
Frankrijk vraaagt als prijs voor de tiek.
Duitse bewapening een nauwere mill- Zijn eerste optreden in deze grote
taire binding van Engeland aan het nationale propaganda-campagne is een
asteland. Frankrijk wil dat Engeland
verder gaat dan onder dc E.D.G toen
het in militair opzicht zich de vrijheid
voorbehield de Britse strijdkrachten,
behalve dan de te integreren Engelse
tank-divisie, van het continent terug te
trekken.
Gehoopt wordt dat het in Londen mo
gelijk zal zijn een compromis te vinden
tussen de Franse. Engelse en Ameri
kaanse wensen.
Dulles, hoewel toestemmende in de
negen-mogendheden-conferentie staat
zeer sceptisch tegenover een revisie van
het Brusselse verdrag. Hoewel Dulles
zijn medewerking
het vinden van
enorm persoonlnk succes voor Frank-
rijks onvermoeibare minister-president
geworden.
s Morgens was P M.F. aan het sta
tion gearriveerd, nadat hll de nacht ir.
de trein gepasseerd had. en tijdens zijn
wandeling van het station naar het ge
meentehuis werd hii overal onstuimig
toegejuicht.
„Kop op, Mendès" en „Vive Mendès-
France", zo kJonk uit vele kelen.
Deze eerste publieke manifestatie van
de jonge premier was georganiseerd ter
ere van de onthulline van een eenvoudig
verzetsmonument. dat een vrouw met
bliift verlenen voor kind voorstelde, en op het thema van
oplossing, is men ir. I de nationale vemieuwineswil had P.M.F
Londen somber gestemd over de stem- 1 zijn grote rede dan ook goeddeels ge-
ming ln Amerika waar velen korte bouwd
metten met Frankrijk willen maker.. De minister-Dresident heeft in zijn
Men zou daar reeds de mogelijkheid toespraak, doorgloeid van een vurig pa-
onderzoeken om bli het uitvallen van j triottisme. een vlammend pleidooi ge-
Frankriik de militaire verbindingen met hcuden voor Frankrijk, dat niemand
de geallieerde striidkrachten in Duits- luit het. Europese geheel weg kan denken,
land over Duitse en Beneluxstaven te Een duideliike toespeling op Dulles, die
laten lopen. Het is echter de vraag of i Parijs bij zün laatste Europese reis
dit plan strategisch houdbaar is. i bliikbnar vergeten had.
Engeland verwacht veel van rle be- Patriottisch maar ook realistisch was
middeling van Canada, dat zoveel begrip 1 dit indrukwekkend betoog, waarin PM.F.
heeft voor het Britse standpunt en ir. een samenvatting gaf van Frankrijks
slaat is sterke invloed op de Ver. Stater, j geschiedenis
uit te oefenen.
Mendès-France te Nevers
Pierre Mendès-France is cisteren ln
Nevers. een stad. dip een 300 kilometer
ten Zuid-Westen van Pariis is gelegen,
zijn Tour de Fiance begonnen. Gedu
rende de eerstkomende maanden liet
het in-de bedoeling, dat hij elke week
in een andere plaats van Frankrijk een
ISRAËLISCHE VERKLARING
De Israëlische ambassade te Londen
fit. in een verklaring, een beroep op
Westerse mogendheden gedaan om
zij aan Israel en zijn Arabische na-
ïrstaten wapens in gelijke hoeveel-
en te leveren, hetzij de wapenleve-
;en afhankelijk te stellen van een
lledig staken van alle vijandige han-
-ncen".
eze verklaring is uitgegeven in ant-
ird op een memorandum, dat diplo-
beke vertegenwoordigers te Londen
acht Arabische staten Vrijdag J l.
het Britse ministerie van buiten
ge /aken aan minister van staat Sel-
Lloyd hebben overhandigd.
Wisselende bewolking
[•Bilt verwacht tot morgenavond:
tiende bewolking met vooral in het
Ln van het land enkele buien,
I en daar mogelijk met onweer of
f: Westelijke wind. aan de kust
r .g tot hard. in het binnenland
L- tot krachtig met enkele wlndsto-
[tjdens buien. Iets lagere tempera-
(Opgemaakt te 10 uur)
21 SEPTEMBER
hop: 6.23 uur; onder: 18 43 uur.
i op: - - uur; onder: 16 18 uur.
rwater te Katwijk te 10.14 uur en
(Doodtij),
'oommer bestaat uit 12 pagina's
een vredelievende opbouw van Europa
blijft tot een van onze meest urgente
taken behoren.
Hij kondigde aan. dat hll vandaag in
Straatsburg de Franse plannen ln deze
nader uiteen zou zetten, en men vernam
dat die richtlijnen Vrijdag al naar de
betrokken hoofdsteden verzonden waren.
Die richtlijnen worden bepaald door
de dubbele noodzaak een verzoening
met Duitsland te bereiken en de
vriendschapsbanden met Engeland
nog krachtiger aan te halen. Het ge
vaar van de E.D.G. was. volgens Men
dès-France, nu juist geweest dat er
een verwijdering met Engeland uit
voort zou zijn gevloeid.
Bovendien had men met de E.D.G. het
militaire aspect van de Europese een
heid veel te sterk benadrukt.
Economische samenwerking was voor
lopig wel zo belangrijk in zijn ogen.
en daarop wilde Frankrijk zich nu
vooral gaan richten. Om op dit ge
bied tot duurzame resultaten te kun
nen komen moet Frankrijk eerst relt
zijn sociale en financiële moeilijkhe
den overwinnen, en daarom tracht de
Franse regering nu de actieve mede
werking van het Franse volk voor haar
plannen te bekomen.
Mendès-France die na ziin toespraak
een nieuwe en nog geestdriftiger hulde
ontving, waarvan hll zichtbaar onder ae
indruk geraakte, is te Nevers in eer.
auto gestapt, die tien laar geleden door
het verzet op de Duitsers bult was ge
maakt. om zich direct naar Straatsburg
te begeven.
I Gisteravond had Mendès-France in
Straatsburg al een onderhoud met Spaak
die ziin verblijf daar speciaal voor had
verlengd.
In Parijs gingen geruchten d3t ook
Adenauer zich vanmiddag onder het ge
hoor van de Franse premier zou be
vinden. doch het is zeer onzeker.
Voor de Europese Raad zal Mendès-
France vandaag dus ziin plannen voor
de Europese eenwordine nader ontvou-
_w« ^n toelichting die voor dit col-
de jaren sedert de laatste le?e- dat door de Europese ministers niet
1 altijd even hartelijk bejegend werd. pen
nieuw bewiis zal leveren van duideliik
Men heel, en. ,n een «leb „evoerd, I ""gj'WOHI"r de "S*1.*1™
70 riep hij nil want de Frame re*.- *i)n »oonaeme„ ro volledi» megeli)li
rineen hebben j.rerl.ne onre bofd- KM*»" ie leüjen.
genoten beloften gedaan, waarvan ze
wisten, dat ze onvervulbaarwaren. In diplomatieke kringen te Straats-
Het was de hoogs e tiid. dat aan de I burg is verklaard dat de nieuwe voor-
aarzelingen en illusies wn einde werd ste;ien van frank^ „teleurstellend
gemaakt en daarom «as het ook no-veej.. j^en op de Franse voorstellen
de t.D.Qy Ajp vorige maand te Brussel zijn ver-
(Vorpen. en men ls weinig voldaan.
De Washingtonse correspondent van
de New York Times schrijft, dat het
Franse memorandum over West-Duits-
land niet aan de verwachtingen van
Dulles voldoet, maar toch als een aan
vaardbare basis voor besprekingen wordt
beschouwd.
OOSTDITTSE PARLEMENT
ZENDT WEDEROM BRIEF
AAN WESTDUITS PARLE
MENT.
De Oostdu tse „Volkskammer" heeft
haar secretaris. Wilhelm Koenen, naar
Bonn gezonden met een brief aan het
Westduitse parlement, waarin opnieuw
voorgesteld wordt, dat beide parlemen
ten zich samen beraden over de kwestie-
Duitsland.
wereldoorlog.
clg geweest het drama a
af te, sluiten.
Het Euronese leger is van de bas
zo verklaarde Mendès-France. ma
Weerrapporten
De Minister van Binnenlandse
Zaken. prof. dr L. M. Beel heeft
Zaterdagmiddag - daartoe ge-
Tot besluit van beider bliksem-
Met he, verwerpen van het EDO-ver- '°"rnée door WlSt-EurOpa. confc
drag, aldus de br ef. heeft zich een reerden Foster Dulles en Eden
nieuwe mogelijkheid geopend om het
Duitse vraagstuk op een vreedzame wijze Zaterdagmorgen uitvoerig met pre-
Voorgesteld wordt, dat beide partijen in'er Cliurchill. Het onderwerp was
zich verbinden om geen militaire ver- Duitslands herbewapening waar-
dragen te sluiten en dat een gemeen- s
schappelijk plan wordt opgesteld om een over in de komende dagen en weken
Duitse herbewapening te voorkomen
Voorts wordt voorgesteld dat bede par- ermoeaelljk nog Wel het een en
tijen het eens worden over een gemeen- ander zal worden oezpod
schappelijk standpunt ten opzichte van i oraen gezega
een te sluiten vredesverdrag.
In gezaghebbende kringen ln Bonn is
verklaard, dat het schrijven even weinig
waarde heeft als voorgaande, aangezien
het uitgaat van de voorzitter van een
vergadering, die n:et vrij gekozen is en
die bijgevolg niet de mening van de be
volking in Oost-Duitsland vertegen
woordigt.
Stockholm mist
Oslo zwaar bew
Kopenhagen onbewolkt
Amsterdam
Luxemburg
Bordeaux
Grenoble
Nice
Bcrllln
Frankfort
Munchen
i
finds til 15 0
hall bew z 6 20 1
nevel nw 1 26
zwaar bew windstil 26
onbewolkt nw 1 24
Irnrbrück
AJncclo
Mal lor oa
mist windstil 25 0
regen windstil 24 0
onbewolkt windstil 28 0
onbewolkt ono 2 25 0
onbewolkt a 2
Scherpe rede in Raad van
Europa
Het hoogtepunt van Zaterdag in het
politieke debat van de Raad van Euro
pa was een steekspel tussen twee so
cialisten: de Belgische minister Spaak
en de Engelse Labour-afgevaardigde
Callaghan, die het honderd procent on
eens met elkaar waren.
Callaghan verdedigde het standpunt,
dat het Westen thans sterk genoeg is
cm het zonder de twaalf Duitse divisies
te stellen, dat het daarom niet nodig is
de kans op onderhandelingen met de
Russen te bederven door militaire rege
lingen en dat thans het ogenblik geko
men is voor een nieuw diplomatiek of
fensief. om de bedoelingen der Russen
te peilen.
Spaak ging hier tegen in met een don
derend: „neen, jullie hebt de meerder
heid in Europa nog niet. Jullie vergeet,
dat belangrijke meerderheden ln vijf
EDG-landen zich hebben uitgesproken
ten gunste van de formule, die wy heb
ben verdedigd" Hij noemde de rede
van Callaghan „schnkwekkand" en be
schuldigde de Engelsman van demagogie.
Spaak zeide er absoluut van overtuigd
te zijn dal. als Duitsland niet bewa
pend werd. de Ver. Staten hun troe
pen uit Europa zouden terugtrekken,
en vroeg: „zün we er. ais dat gebeurt,
zeker van. dat de Engelsen dan zul
len blijven? De Amerikanen zijn heel
lang geduldig geweest, maar het
schijnt nu een einde aan hun geduld
te komen, omdat zü het spelletje, dat
machtigd door H.M. de Koningin 1 Europa speelt, niet langer kunnen
verdragen. Als zü ons de Nato aanbie
den willen wü de EDC. hebben, en als
zü ons de EDO aanbieden, roepen we
om de Nato. Dat kan zo niet eeuwig
doorgaan".
Spaak zeide. dat hü er niet bang voor
was. dat de twaalf Duitse divisies zich
op Frankrük en Belgie zouden werpen,
om Elzas-Lotharingen en Eupen-Malme-
oy te heroveren, maar dat hü wel vrees
de, dat het Duitse nationalisme zich
weer zou kristalliseren rondom het leger
en de opnieuw te vormen Duitse genera
le staf. cp het oganblik, dat er een
nieuwe nationale Duitse strydmacht zou
komen. De EDG zou dit hebben voorko
men, maar niet de voorstellen die nu
onder discussie zün.
Niettemin zeide hy te geloven, dat al-
Paratyphus neemt af
Twee gevallen in Leiden
I G steren zün er in KatwJJk geen
nieuwe gevallen van paratyphus by ge-
A A Ai eerste besmetting zullen komen. Binnen
enkele dagen zal moeten blyken of zich
woordige omstandigheden nu eenmaal ;eel secundaire infecties hebben voor-
nodig is. gedaan Men hoopt, dat dit aantal ge-
j ring zal zun, daar men juist zoveel pa-
I tienten heeft opgenomen in een zieken-
Dit is tevens de laatste kans voor Eu- i huis. teneinde besmetting te voorkomen,
ropa, dat Duitsland op het ogenblik In l0Ral zü" er ongeveer 225 patien-
v - ten in Katwyk en Noordwyk. In Leiden
is zichrrlf vruwillic beperkingen Z1J„ than! patlem„" ie
op te leggen als een bijdrage tot de zijn door het eten \an ondeugdelyke
Europese politiek", maar als wc deze pa.'ng Beiden zyn, ter voorkoming van
kam iaien soorbifeaan. aal ae nooi, I S^ZmSKL"8'
terugkeren".
Spaak verwierp hartslochteiyk elk
plan. om in de huidige situatie op
nieuw met Rusland te onderhandelen,
omdat dit wel het slechtste ogenblik
zijn. waarop dat zou kunnen ge-
omdat overeenstemming Loiideil-Schipliol ill 43 iTiiliUten
Steeds sneller!
- de zitting der Staten-Generaal
gesloten. Na de zitting te hebben
gesloten vertrekt de Minister (voor
grond rechts) van het gebouw'der
Eerste Kamer.
WERVELSTORM TEISTERT JAPAN
1 Een wervelstorm, met een windsnel
heid van 150 kilometer per uur. is Zater
dagavond over het gebied van Tokio ge
trokken, waarbij 34 personen het leven
verloren, 51 gewond werden en 20 als
vermist zyn opgegeven Duizenden uit - - -
hout cn papier opgetrokken huizen zyn i le landen van d? Nato zich accoord zul-
j onder het geweld van stormwind en slag- len verklaren met de Duitse herbewa-
I regen bezweken. pening. omdat deze onder de tegen-
met Rusland alleen zou kuni
den bereikt, als het Westen zün mili
taire organisatie zou willen opofferen.
Tot de sprekers van Zaterdag behoor
den ook de Nederlanders Vixreboxe
(C.H.) en Van der Goes van Naters
(PvdA).
Piccioni treee'f af
Zonder het overigens zelf te beseffen
voor het hun verteld werd, heeft een
aantal passagiers, die gistermiddag
met een Ujntoestel der British Euro
pean Airways van Londen Airport raar
Schiphol reisde, een nieuw record
meegemaakt. De vlucht nam n.l. slechts
48 minuten in beslag (gerekend vanaf
het moment, dat het toestel los km am
tot dat. waarop het op Schiphol land
de). Voor zover bekend stond dit record
tot dusverre op naam van een KLM-
Convair, die er 55 minuten voor nodig
had.
De Italiaanse prem.er. Seeïba he-ft i
Zaterdag een verzoek bat ontzag van
zyn minister van buitenlandse zaken,
Piccioni, aanvaard
Naar verlu dt. hes-ft P.ccionl de pre
mier medegedeeld, dat hu besloten had
zün functe cp te eoven om a!s gewoon
burger zün zoon Piero te kunnen ver- - ---- -~
ded.-en, di? een rol zou hebben ce- let'ers G-Amoji als Wn-
spesld ln het Itai.aanse verlovende- ^pril T,? 1 mlnut.en °P Schiphol, waar-
m.idelen-schandaal TQede d"s JTe!ds„4 minuien sneller
Plcc.cn:. een 62-iarize advocaat is ie KLM"convair. Hij keerde
een van de lkders vande I ceVTr later fcru? ?aar Londen Airport
mocratische partij. In vro=-e-e kabinet- s midd^s een ander Bea-
1 sas sassas
ds I ISSr™
sas-Siïfiüïr" b*-iv°- ffisrsaaasf-s:
mssrs'i&ïïffikiïiS
\ad-. voo k_mt op een hut van elf later, om 14.00 uur raakten de wielen
bpe?Jf Hf "c grond van de Amsterdamse luchtha-
«4 «Mm, m I011 rn Vlj minuten Inter stond het voor
o I een een- het stationsgebouw stil met de blokken
aaam Rome-ns strand sterf - naar ee- weer voor de wielen n
zegd wordt tengevolge va-n een over ma- De gemiddelde snelheid -p- -n«.
tig gebruik van verdovende middelen thine op der? vlucht wn- -lls
512 km. per uur geweest.
ziek te bed lag.
