LEIDSCH
DAGBLAD
Franse tegenstanders van de EDG
voorlopig in de meerderheid
;n
1EERBERICHT
93ste Jaargang
MAANDAG 30 AUGUSTUS 1954
No. 28305
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f6.40 per kwartaal; f2,15 per maand; f0,50 per weck
Witte Singel 1, Leiden Giro No. 57055
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Mendès-France sprak
4 uur achtereen
Politieke kortzichtigheid dramatisch
beletsel voor internationale instellling
(Telefonisch van onze correspondent te Parijs)
H(t gehele afgelopen weekeinde, van Zaterdagmiddag tot Zondag middernacht
I is de Franse Kamer het strijdtoneel geweest, waarop de voor- en tegenstanders
n de EDG zich voor het eerst sedert vier jaren nu eindelijk hebben kunnen
tmoeten. Op het moment, dat we deze regels schrijven en doorbellen <in de
I nicht van Zondag op Maandag) uit het Palais Bourbon is het nog niet met ze-
I kerheid te zeggen of deze beslissende en waarlijk pathetische debatten, die op
I iter hoog peil worden gevoerd, nog een. twee of misschien drie dagen voort zul-
len duren. Wel is inmiddels bekend gew orden dat de verlangens van verscheide
ne gedeputeerden, zoals die in een reeks van moties waren vastgelegd met de be-
I doeling de debatten voor onbepaalde tijd uitgesteld te krijgen, niet zullen wor-
1 orn beantwoord.
Een rechtse afgevaardigde, generaal
I Aumer3n. een fel antl-EDG-er, had zelfs
I Nn bijzonder soort motie ingediend om
het verdrag Zondagmiddag al te verwer
pen.
I Dit voorstel werd gistermiddag oor-
i task van een onderbreking van de zit-
1 Lig, die Mendes-France benutte voor
een speciale ministerraad.
I Bij monde van twee oud-premiers,
lüené Mayer en Paul Reynaud, die bei-
een vóór het Europese leger zijn. werd
ld' voorstel van de generaal krachtig be-
Iweden met het gezonde argument dat
I1- het oog van een zo cardmaal pro-
B).«m als de verdediging van West-Eu-
Inpa toch minstens alle ingeschreven
aan de beurt moeten komen. Er
er toen nog ruim 60 op het
latje van voorzitter le Troquer, waar-
L.fer de namen van Herriot, Daladier,
15bult, Schuman en vele andere be-
pmdheden.
■Ook de regering, die tevoren besloten
-olidair met Mendès-France te blü-
p door haar streven voort te zetten
Lr een compromis, bleek hetzelfde
l-.ipunt te huldig?n.
■Hm uitvoeriger de gedachtenwisseling
T tamnen wezen, hoe groter belang zal
wereld hechten aan onze uitspraak,
de minister-president weten.
'Hoe zonderling de motie-Aumeran ook
mocht, uit de inhoud bleek in ie
ls geval de overmoed, waarover vele
-EDG-ers op de tweede dag van de
i'.'.en al beschikten. Dat de pro's aan
I verliezende hand zijn. werd boven-
gedurig duidelijker uit de tegemoet-
raendheid. waarvan verschillende
vivoerders. vooral achter de scher
zo. getuigden.
werd Zaterdagnacht al in de ecu
's bekend. dat de drie oud-premiers
l'Eené Mayer, Antoine Pinay en Ro-
Schuman I aan Mendès-France
den voorgesteld de afgebroken be-
ïkingen van Brussel met de vijf
«trige partners te hervatten op basis
nn dc verworpen voorstellen van de
huidige regering.
Mtndés-France was toen echter al
'otbesloten eindelijk een definitieve
|iitspraak van de Kamer te forceren
i un dit plan. waarop de pro's da-
o hadden gebroed, is dan ook even-
lain verder gevolg
nnl
MAGISTRALE REDE VAN 4 UUR
Sidat Zaterdagmiddag en -avond en
deel van de nacht de rapporten der
i belanghebbende Kamercommissies,
t-'ander de socialistische oud-minis-
r.'ules Moch. hun unaniem afwijzende
"'.en over de EDG ten beste hadden
en. is Zondagmorgen om elf uur
ier Mendès-France zijn rede begon-
Een rede. die ruim vier uur heeft
Weerrapporten
(Van hedenmorgen 7 uur)
geduurd, en die een toonbeeld was van
helderheid en magistraal oratorisch ver
mogen.
Mendès-France. die uitstekend in vorm
was en zijn rede slechts een enkele maal
onderbrak om een slokje melk te nemen,
heeft een uitvoerig verslag gegeven van
zijn verblijf in Brussel, waaraan hij. zo
zeide hij. de pijnlijkste herinneringen
bewaarde.
GEEN VERTROUWEN
In hoffelijke en diplomatieke termen
hadden zijn vijf collega's hem aan het
verstand gebracht, zo zeide Mendès-
France, dat zü weinig of geen vertrou
wen meer stelden in het «voord van
een officieel vertegenwoordiger van
Frankrijk. Onder die omstandigheden
was het begrijpelijk dat de vijf er wei
nig voor voelden hun Europese con
structie te herzien, laat staan te ont
takelen. Want ze hadden Mendès-
France eenvoudig niet geloofd toen hij
beloofde alles op het parlementaire
spel te zetten om de EDG aanvaard te
krijgen indien men te Brussel eerst in
de concessies had toegestemd, die de
Franse regering nu noodzakelijk acht
te.
De Kamer, die in de grootste span
ning zat te luisteren, sprong even later,
om zo te zeggen, op van verbazing toen
de premier een uitlating van kanselier
Adenauer citeerde, die op een persconfe
rentie verklaard moet hebben, dat voor
het eerst sedert drie jaar d? overige lan
den van Klein-Europa nu uit de mond
van Mendès-France duidelijk hadden
vernomen welke grieven Frankrijk nu
precies tegen het getekende verdrag voel-
Die bezwaren lichtte Mendès-France
ook hier nogmaals uitvoerig toe en daar
bij heeft hij in elk geval duidelijk ge
maakt waarom hij. trots d? cardinale
betekenis van de discussie, het bestaan
ziin regering toch niet op het spel
wilde zetten.
Ik zou de vertrouwenskwestie zeker
hebben gesteld, indien ik in Brussel
was geslaagd door mijn ontwerp door
de vijf landen aanvaard te krijgen.
Maar dat is helaas niet mogelijk ge
weest.
Wel gaf Mendès-France toe. dat de
'ijf hem op verschillende punten tege
moet waren getreden. Maar die conces-
zouden slechts worden geformu
leerd in een plechtige verklaring in
ts van een protocol, gelijk Mendès-
France dat verlangd had. en dat dezelf
de waarde als het verdrag zou hebben
gehad.
En onder luide bijval riep de premier
toen uit: .Mijn handtekening onder zo'n
overeenkomst zou door u ongetwijfeld
i zijn uitgevlakt".
Frankrijks minister-president heeft
zich ook nog eens willen verdedigen te
gen het verwijt dat hij in Brussel Duits
land in een minderwaardige positie zou
hebben willen duwen. Hij had alleen de
vinger gelegd op enkele onvolkomenhe
den in de tekst. die. volgens hem, het
;erl
onbewolkt zw
mist windstil
mist windstil
onbewolkt windstil
nevel windstil
onbewolkt windstil
onbewolkt ono 3
ïllB^randerlijke bewolking
verwacht tot morgenavond:
iderlijite bewolking met hier en
lichte regen. Vannacht zwakke
morgen overdag matige tot
«•.htize wind tussen West en Zuid
Dezelfde of Iets hogere temperatu-
(Opgcmaakt te 10 uur)
31 AUGUSTUS
L'' 5.48 uur; onder: 19.32 uur.
924 uur; onder: 19.56 uur.
te Katwijk te 4.55 en 17.16
r'immer bestaat uit 10 pagina's
gevolg waren van een te star juridisch
standpunt. Hij wees in dat verband op
een tegenspraak in de uitlatingen van
z|)n beide voorgangers Schuman en Bl-
dault met betrekking tot de vrijheid, die
Duitsland eventueel zou worden gelaten
uit de E D G. te treden nadat dit land
weer herenigd zou zijn. Die vrijheid was
op een vorige conferentie van de zes.
waarbij Bidault aanwezig was. erkend
en volgens Mendès-France terecht. Om
echter te voorkomen dat Duitsland eens
misbruik zou kunnen maken van dat
privilege door na een eventuele hereni
ging andere nieuwe voordelen te bedin
gen, had Mèndes-France voor alle zes
leden datzelfde recht van uittreden ge
vraagd. Maar ook met dat verzoek had
hij bij dovemans oren aangeklopt. De
voorlopige balans van deze uiterst be
langrijke debatten in de Franse Kamer
vallen zeker wel uit in het nadeel van
de voorstanders van de E.D.G.
Ofschoon men de objectiviteit van het
expose van de premier moeilijk ontken
nen kan. heeft hij toch ook geen vinger
uitgestoken om de E.D.G. nog over de
brug te helpen.
E.D.G. OF WEHRMACHT?
Toen een katholieke M.RJVer de
premier interrumpeerde mot de op
merking. dat de keuze luidde E.D.G.
of Wchrmacht, antwoordde Mendès-
France dat er ook nog wel een ander
alternatief bestond. Het was echter
nu nog niet het moment de verschil
lende formules voor een Duitse her
bewapening le onderzoeken, zo zeide
de premier. Maar h|j wenste wel nog
maals te onderstrepen, dat ook zijn
regering zich onverbrekelijk verbon
den gevoelde met het Atlantisch Pact.
dat hij de basis noemde van Frank
rijks buitenlandse politiek.
PM. F. heeft onmiskenbaar opnieuw
een diepe indruk op de Kamer gemaakt
en wanneer de stemming gistermiddag
was gehouden, dan zou het Europese
leger ongetwijfeld verworpen zijn. De
enige kansen, die nu nog de E D.G.
schijnen te resten vormen de rede
voeringen. waarmede voorstanders van
gewicht als René Mayer die gister
avond al vr|j kort gesproken heeft
Pinay, Schuman en Rc-.vnaud zich nog
zullen laten geiden.
Aan hen zal de taak ten deel vallen
de risico's op te sommen, voor de ge
hele Westerse wereld, die met de ver
werping van de E.D.G. zijn verbon
den: een isolement van Frankrijk, ver
wijdering van Amerika met het ge
vaar van een herlevend isolationisme,
en nieuwe onderhandelingen met
Duitsland, dat intussen sterker en
daardoor ook vermoedelijk halsstarri
ger is geworden.
Over die risico's hebben de meeste
sprekers en alle rapporteurs tot nu
toe met een merkwaardige lichtzinnig
heid heengegleden.
Maar het is dan ook een kenmerk
en een uitvloeisel van het nationalis
me dat zich in Frankrijk de laatste
maanden zo sterk gelden laat. de
risico's van uit het buitenland minder
zwaar te doen wegen dan de angsten
en de zorgen in het binnenland.
Tijdens het debat beschuldigde de
voormalige premier Rene Mayer Mendès-
France ervan, in zijn toespraak tot de
Assemblee niet te hebben gezegd, welk
alternatief beleid hij zou voorstellen, in
dien de EDG. werd verworpen.
H|j zei. dat maarschalk Juin van me
ning is, dat geen alternatief voor de
EDG. in korte tijd verwezenlijkt kan
worden en dat het verdrag „ontegen
zeggelijk" toezicht over Duitse herbewa
pening inhoudt.
Als de Nationale Vergadering de
E.D.G. verwierp en zich ook uitsprak
tegen Duitse herbewapening, zou Frank
rijk de wereld het beeld bieden van een
land. dat niet langer zichzelf wil ver
dedigen. omdat het zich niet langer al
leen kan verdedigen.
Mayer heeft indertijd gezegd, dat de
Saarkwestie eerst moest worden opgelost
voor Frankrijk de E.D.G. zou kunnen
'aanvaarden.
Om twaalf uur ging de Nationale Ver
gadering uiteen om het debat heden
morgen om half tien te hervatten.
Een groep van de beste mannen
van de Amerikaanse Marine bevindt
zich momenteel in de Noordelijke
IJszee waar zij moeten onderzoeken
of er mogelijkheden bestaan tot het
verrichten van militaire operaties in
dit gebied.
De koude van het water wordt ge
meten. en de dikte van het ijs wordt
gecontroleerd door kikvorsmannen
die zich daartoe in het ijskoude wa-
ter begeven, en zelfs grote stukken
onder het ijs door zwemmen. De on
derzoekingen worden verricht in op
dracht van het Departement van
Verdediging.
Kikworsman Ernest L. Murri na
een duik onder het ijs. Hij heeft be
slist een koud baantje.
Resolutie Liberale Internationale
Verdere integratie
noodzakelijk
De Liberale Internationale te Knocke
(België) heeft een resolutie aangeno
men, waarin gezegd wordt dat ..de dagen
der kolonisatie" voorbij zijn. Er wordt
eerbied geëist voor het liberale beginsel
van vrijheid voor personen en naties in
Ron; ns: Swan of Kells
MevTouw Genevieve Knapp-Kells uit
Basking Ridge, New Yersey, heeft, toen
zij een foto van de aan geheugenverlies
lijdende RoMSms <of Swan) m een Ame-
r.kaanse krant zag, de overtuiging ge
kregen dat hij beJt haar broer Walter
Kells zou kunnen zijn. Wal tec Kells was
staactschutter in een B-17 bommenwer
per van de tijdens de tweede wereld
oorlog in Engeland gestat .onn eerde
Amerikaanse Luchtmacht. Dit toestel is
tien jaar geleden in de Noordzee te
rechtgekomen. De bemanning van acht
koppen werd door de Duitsers gepakt en
Azië. Aangedrongen wordt op nauwere
samenwerking tussen de liberalen van
Azië en van het Westen.
Door financiële en technologische sa
menwerking moet de levensstandaard
van de Aziatische volken omhoog ge
bracht worden zander hun vrijheid te
beperken.
De liberale Internationale nam later
eenstemmig een resolutie over de Euro
pese toestand aan. waarin verklaard
wordt, dat:
1. Ondanks sommige veranderingen in
tactiek, de politieke strategie van de lei
ders van Moskou dezelfde blijft: de over
heersing van de wereld. 2. Onderhande
lingen met deee leiders waarbij met d;t
feit en met het zelfbeschikkingsrecht der
volkeren geen rekening zou worden ge
houden. noodlottige gevolgen zouden
hebben voor de openbare mening aan
weerszijden van het ijzeren gordijn.
3 Nauwere integratie van de politiek der
West-Europese naties op het gebied van
de buitenlandse politiek, de landsverde
diging en economische sociale kwesties
noodzakelijk is. 4 Alle regeringen, par
lementen en politieke partijen wordt
verzocht de Europese economische een
heid tot stand te brengen, via de gelei
delijke liberalisatie van de markten in
1947 deelde men mevrouw Knapp
mede. dat haar broer als ..dood" te boek
stond.
Ter gelegenheid van dc herden
king van het ontzei van Groningen
in 1672. werden in deze Noordelijke
piovinciehoofdstad diverse feeste
lijkheden georganiseerd door de
Vereniging voor Volksvermaken
welke hiermee alleszins eer inlegde.
Twee belangrijke onderdelen van
de feestelijke viering van dit heug-
Van het bovenstaande type vlieg
tuig. dat men hier ziet tijdens een
proefvlucht, heeft de KLM er enige
dagen geleden drie besteld bij de
Amerikaanse Lockheed Aircraft
Corporation. Toen de maatschappij
de gegevens voor 1049 G. vrijgaf,
maakte zij bekend, dat de vleugel
tank. die elk ongeveer 2275 liter
benzine kunnen bevatten en waar
mee oorspronkelijk alleen dc 1049
G .liet transpor/model werd uitge
rust. ook voor passagierstoestellen
beschikbaar zijn. Het vliegbereik
van de toestellen wordt hierdoor op
gevoerd lot 4620 mijl. hetgeen erop
neerkomt dat de KLM met een der
gelijk toestel op dc lijn Amsterdam
-New York geen enkele tussenlan
ding meer zou moeten maken. De
tijdwinst zou in dat geval zeer be
langrijk zijn. Voor dit nieuwe type
Super Constellation met vleiigel-tip-
tanks hebben behalve Nederland
ook Frankrijk. Duitsland, Thailand
Portugal en Cuba bestellingen lopen
lijk feit. waren een concours hippi-
que en een maskerade, waarvoor zo
wel in de kringen van de deelnemers
als bij de toeschouwers ruime be
langstelling bestond.
Ter afwisseling van het concours
werd de grote maskerade Gronin
gen Constant. Beholt van 't Lant"
gehouden waarvoor de optocht in
het Stadspark werd opgesteld. Hier
boven een beeld van deze maske
rade.
krijgsgevangenenkamp opgesloten, «-nje concurrentie en onafhankelijk ran
^S^^maar; elk dogma. 5 De Internationale meent
dat de voortzetting van de pogingen om
de integratie ran de politieke en econo
mische activiteit der zes mogendheden
van de Europese kolen- en staalgemeen
schap uit te breiden, e?n onmisbare voor
waarde is voor de volledige vreedzame
integratie van geheel Europa, op basis
van politieke vrijheid en van het recht
der naties om zelf over haar lot te be
slissen 6. De plannen voor regionale in
tegratie. zoals die van de Benelux-landen
en Scandinavië, worden aangemoedigd
Het aanstaande coneres van de Libe
rale Internationale zal" het volgend jaar
in Zwitserland worden gehouden.
Om het zoeken naar de werkelijke
identiteit van de zich Rollins noemende
Amerikaan over een zo gToot mogelijk
gebied uit te strekken, heeft de Visie
film te Amsterdam Zaterdagavond een
kort geluidsfilmpje van hem gemaakt.
Dit vijf minuten durende filmpje zal
over enkele dagen zowel door Columbia
Broadcasting System te New York als
door de Canadian Broadcasting Corpo
ration in een televisieprogramma wor
den uitgezonden. De laatste dagen heeft
Rollins namelijk ook op in het Frans
gestelde vragen in het Frans geantwoord
ën hierbij gesproken over Toronto, de
hoofdstad van de Canadese provincie
Ontario. Daarom wordt ernstig rekening
gehouden met de mogelijkheid dat hij
van Canadese afkomst is.
De met het onderzoek belaste personen
hopen door het inschakelen an de tele
visie, waardoor Rollin's beeltenis nu in
millioenen huiskamers zal worden ge
zien. in contact te kernen met zijn fami
lie, vrienden of met oud-militairen, die
hem hebben gekend.
Russische Ambassade Djakarta:
60 leden „exclusief"
Schending van gesloten overeenkomst?
De tweede secretaris van de Russische
Ambassade in Djakarta, die Donderdag i
onverwacht in Djakarta is aangekomen,
heeft Zaterdag een officieel bezoek gc- I
bracht aan het ministerie van Buiten
landse Zaken. Hij verzocht het ministe
rie om huisvesting voor hem en zijn I
gezin.
Toen hem gevraagd werd, wanneer
ambassadeur ZhukoV In Djakarta zou
arriveren, met welk schip hij uit Rome
Is vertrokken, hoeveel personen hem
vergezellen en hoe groot de gehele
ambassade-staf zal zjjn, bleef h|j het j
antwoord schuldig. Hij zeide slechts in
antwoord op deze vragen: „ik weet het i
niet".
Intussen wordt van de zijde van het j
Ministerie van Buitenlandse Zaken
vernomen, dat van de Indonesische
Ambassade in Moskou nog geen medede
lingen zijn ontvangen over het vertrek
van de Russische ambassadeur en over
diens staf. Men verklaarde voorts, dat
hot. zeer lastig zal zijn hulsvesting voor
het personeel van de Sovjet-Ambassade
j te vinden, omdat nadeie gegevens ont-
breken.
Volgens eerdere berichten, zou de staf
uit 60 leden beriaan. inclusief de e--
zinslcden. Thans werd med-gelce'd.
dat dc gezinsleden niet in hel getal
van 60 zijn bcgTepen.
Men zeide voorts niet te begrijpen, i
waarom het vertrek van Ambassadeur
Zhukov naar Djakarta in zulk een
geheimzinnigheid is gehuld.
De vice-voorzitter van het Indoncsi-
sche Parlement, mr Tomboenan. heeft
«crklaard. dat indien het juist is. dat
de staf «an de Sovjet-Ambassade uit
60 leden bestaat, dit een schending
betekent van dc tussen Rusland en
Indonesië gesloten overeenkomst, vol
gens welke de uitwisseling «an diplo
matieke vertegenwoordigingen zou
geschieden op basis van reciprociteit.
De Indonesische staf in Moskou telt
slechts 8 Ieder., aldus mr Tamboenan.
De regering dient de juistheid van
de berichten na te gaan. en indien
bRikt, dat zij waarheid bevatten, moet
zij de nodige maatregelen treffen.
De voorzitter van de sectie Binnen
landse Zaken van het Parlement.
Sjamsoeddin Soetnn Makmoer. zeide dat
indien oe Russische ambassade van
groter omvang is dan de Indonesische
ambassade in Moskou, de regering de
zelfde maatregelen moet treffen als
indertijd ten aanzien van de Chinese
Volksrepubliek geschiedde, en de over
tollige stafleden moet terugsturen
In kringen van de Nahdatoel Oelama.
dc Isiamletische regeringspartij, toonde
men z:ch verstoord over de omvang van I
de staf van de Russische Ambassade. I
Mendès-France sprak ock
voor radio
GEEN VERDER UITSTEL.
Premier Pierre Mendès-France heeft
Zaterdagavond ln een speciale radio
toespraak tot het Franse volk te ken
nen gegeven, dat hij tegen uitstel van
de stemming over de ratificatie van het
verdrag inzake de Europese verdedi
gingsgemeenschap is
Hu zeide. dat hij, indien zijn compro
mis-voorstellen op de Brusselse confe
rentie zouden zijn goedgekeurd, al het
mogelijke zou hebben gedaan om ze
aangenomen te krijgen. „Maar indien
ik het bestaan van de regering op het
spel zet met een oplossing, die het land
bluft verdelen, zou ik tekort schieten in
de beloften, die ik voor mUn ambtsaan
vaarding heb gedaan."
„Het is thans van essentieel belang,
dat wij niet terugvallen in de sleur,
welke veroorzaakt is door ons gedraai
in het verleden. Onze jeugd verwacht
dat er een einde komt aan het getalm
en gebrek aan zelfvertrouwen.
„Wanneer de stemming eenmaal is
gehouden, zullen wU de consequenties
moeten aanvaarden en het Verdiag van
Parus van kracht moeten laten worden
of anders een nieuwe oplossing zoeken
in overeenstemming met onze Weste
lijke bondgenoten. WU zullen ons zon
der verwUl aan het werk moeten zetten,
met de wil om resultaten te bereiken
en deze snel tot stand te brengen", al
dus de premier, die er aan toevoegde,
dat Frankrijk zich op constructieve ta
ken zal kunnen concentreren, wanneer
er een einde is gekomen aan de thans
heersende onzekerhc.d.
Hu verklaarde, dat men hem ln som
mige kringen adviseerde af te treden.
„Ik zou niet aarzelen dit te doen. indien
ik van mening was. dat mun persoon
lijk terugtrekken tot eenheid en over
eenstemming zou lelden. Maar d t zou
integendeel een nieuwe crisis aan onze
crisis met de EDG toevoegen en op
nieuw leiden tot uitstel, iets waardoor
wij in het verleden reeds zo vaak in
discrediet zyn gebracht."